Morgunblaðið - 01.10.1961, Page 2

2
MORGXJNBLAÐIÐ
Sunnudagur 1. okt. 1961
Læknar telja kjör sín
stöðugt hafa versnað
STJÓRN Læknafélags Reykja-
víkur boðaði í gær til fundar
með blaðamönnum til þess að
skýra sjónarmið Iækna í deilu
þeirra við sjúkrasamlagið. Bar
þar hæst eftirfarandi atriði:
★ Meginástæðurnar til þess, að
upp úr samstarfinu við Sjúkra-
samlag Reykjavíkur slitnar nú
eftir 25 ára samstarf telja lækn-
ar þær, að þeir vinni nú við
óheppilegri starfsskilyrði og
verri kjör en lengur verði við
unað.
★ í samningsuppkasti því, sem
læknafélagið Iagði fyrir sjúkra
samlagið var m. a. lögð áherzla
á eftirfarandi atriði:
1) Læknum sé gert kleift að
skipuleggja starfstíma sinn og
stytta vinnudaginn.
2) Stuðlað sé að eðlilegri
verkaskiptingu meðal lækna.
3) Læknar hafi sérstaka við-
talstíma í síma, en sinni ekki
símtölum samtímis því að af-
greiða sjúklinga á lækninga-
stofum.
4) Sjúklingar geti ætíð náð
í lækni, hvenær sem er fyrir-
varalaust, þegar alvarleg sjúk-
dómstilfelli ber að höndum.
★ Læknar telja ævitekjur sin-
ar með þeim lægstu þrátt fyrir
há mánaðarlaun og byggja þetta
á hagfræðilegum samanburði,
sem gerður var árið 1956 á
ævitekjum lækna og barna-
kennara.
■ár Samkvæmt samningstilboði
sínu telja læknar, að meðalhá-
markslaun lækna yrðu 19 þús.
kr. á mánuði.
-ár Læknar telja, að 100%
hækkun á greiðslum til Iækna
mundi þýða 20—30% hækkun á
mánaðarlaunum þeirra, en 70—
80% af hækkuninni færu í
greiðslur vegna skipulagsbreyt-
inga.
★ Kjörum Iækna hefur stöð-
ngt hnignað, segja þeir. Númera
gjöld heimilislækna hafa lækk-
að samanborið við verðlag og
kaupgjald almennt. Læknar
hafa yfirleitt gefið meiri og
meiri afslátt af töxtum sínum
og samningum um sérfræðinga-
störf og verið neyddir til þess
að semja um úreltar gjald-
skrár.
■áf Iðgjaldahækkanir hjá sjúkra
samlaginu hefðu þurft að nema
um 9 krónum á mánuði fyrir
hvert númer, ef gengið hefði
verið að öllum óskum lækna,
segir í greinargerð þeirra.
★ Mjög auðvelt er að tryggja
læknisþjónustu á frjálsum trygg
ingamarkaði með iðgjöldum, sem
engum yrði um megn að greiða.
-ár Læknar telja óhætt að full-
yrða, að svo lágir læknataxtar,
eins og þeir hefðu orðið, ef
tillögur þeirra hefðu komið til
framkvæmda, þekkist ekki i
nokkru öðru landL
— ★ —
I>að var Arinbjörn Kolbeins-
son formaður Læknafél. Reykja
víkur, sem skýrði sjónarmið
læknanna fyrir blaðamönnum,
- en auk hans voru einnig mætt-
ir á fundinum Jón Þorsteins-
son foim. samninganefndar fé-
lagsins, Snorri Snorrason rit-
ari þess og Hannes Þórarins-
son gjaldkeri. Vegna þess, hve
blaðinu barst greinargerð lækna
félagsins seint er ekki unnt að
birt hana hér í heild, en hér
fara á eftir nokkrir kaflar úr
henni:
★ Aldarfjórðungssamstarf
slitnar vegna hnignandi
starfsskilyrða.
Hinn 1. okt. 1961 lýkur 25 ára
samstarfi Sjúkrasamlags Reykja
víkur og Læknafélags Reykja-
víkur. Finnst máske mörgum að
þetta samstarf hafi rofnað óeðli
lega skyndilega, en það á sér
lengri aðdraganda heldur en kom
ið hefur fram á opinberum vett
vangi. Mörgum læknum hefur
verið ljóst um langan tíma, að
læknar hafa sinnt tveimur til
fimm mismunandi störfum og
vinnutími þeirra var óhæfilega
langur. Athugun, sem gerð var á
vinnutíma 10 praktiserandi
lækna í Reykjavík árið 1960
leiddi í ljós, að vinnuvika þeirra
var 54—85 vinnustundir.
★ Nýjum bráðabirgðasamningi
hafnað.
Sjúkrasamlag Reykjavíkur
bauð bráðabirgðasamninga fyrir
tímabilið frá 1. okt. til 1. des.
1961 þannig að gjald til lækna
hækkaði um 13%, en engin breyt
ing á fyrirkomulagi læknisþjón-
ustunnar. Stjórn Læknafélags
Reykjavíkur féllst á að taka
þetta boð til athugunar og var
það lagt fyrir almennan félags-
fund, en það var þá fellt. Lækna

Guðjón Hansen
Frambúðar-
iaasn verður
að iúst
þeir hafa unnið við óheppileg og -^lag Reykjavíkur lét því næst
Vísitalan
KAUPLAGSNEFND hefur reikn-
að framfærsluvísitöluna í septem
berbyrjun 1961 og reyndist hún
vera 110 stig.
Visitalan 1. september er 4,1
stigum hserri en vísitalan L ág.
versnandi skilyrði, en það er
ekki fyrr en árið 1958, að skipu-
leg athugun hófst á þessum mál
um. Var þá gerð allýtarleg kostn
aðaráætlun fyrir eðlilega læknis
þjónustu. Kom greinilega í ljós,
að þær greiðslur, sem læknar
hafa fengið fyrir almenna lækn-
isþjónustu og ekkj síður fyrir
sérfræðistörf, gátu á engan hátt
staðið undir eðlilegum kostnaði
og launum lækna. Ennfremur, að
verkaskipting lækna hér heima
var með öðrum hætti og miklu
minni heldur en erlendis. Flestir
— BráðabirgBalög
Framhald af bls. 1.
verði að gera ráð fyrir, að
greiðslur til læknanna hækki
yfirleitt mjög mikið eða um
og yfir 100%. Af þessu muni
hljótast vandræðaástand fyr-
ir allan almenning, sem
koma verði í veg fyrir án
tafar. Það beri því brýna
nauðsyn til þess að afstýra
þessu vandræðaástandi, með
því að gefa út bráðabirgða-
lög nú þegar, sem mæli svo
fyrir, að samningar þeir um
læknaþjónustu, sem nú gilda
milli læknafélaga og sjúkra-
samlaga skuli gilda enn um
sinn til n.k. áramóta, ef ekki
takast nýir samningar milli
þessara aðila innan þess
tíma, þó svo, að þóknun og
endurgreiðsla kostnaðar til
læknanna, skuli frá 1. júlí
1961 hækka um 13%.
Fyrir því eru hér með sett
bráðabirgðalög samkvæmt 28.
gr. stj órnarskrárinnar á þessa
leið:
1. gr.
Samningar þeir á milli
læknafélaga annars vegar og
sjúkrasamlaga eða' Trygging-
arstofnunar ríkisins f. h.
sjúkrasamlaga hins vegar, um
þjónustu lækna við meðlimi
sjúkrasamlaganna skulu gilda
enn um sinn þar til nýir samn-
ingar hafa verið gerðir á milli
þessara aðila, þó eigi lengur
en til 31. desember n. k. og
þá með þeirri breytingu, að
þóknun til iæknanna svo og
allar greiðslur vegna kostn-
aðar við starf þeirra, sem
sjúkrasamlögunum ber að
greiða, samkvæmt gildandi
samningum, skulu frá 1. júlí
1961 hækka um 13%.
2. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Reykjavík,
30. september 1961.
gera kostnaðaráætlun fyrir heim
ilislækna og reikna út nauðsyn-
legar greiðslur til lækna vegna
þeirrar þjónustu, sem gert var
ráð fyrir í hinu nýja samnings
uppkasti og voru fullbúnir samn
ingar því lagðir fyrir Sjúkrasam
lag Reykjavíkur þ. 22. sept. sl. í
samningum þessum var gert ráð
fyrir allvíðtækri breytingu á
læknisþjónustunni, og var m.a.
lögð áherzla á þau atriði sem áð
ur eru nefnd.
★ Annríki og aukastörf.
Eitt höfuðskilyrði fyrir bættri
læknisþjónustu er að læknar
hafi rýmri tíma til að fylgjast
með í fræðigrein sinni og séu
ekki ofhlaðnir aukastörfum, sem
trufla aðalstörf læknisins, sem
jafnframt þarf að skipuleggja
sem bezt. Eins og áður er getið
sýndu athuganir, að vinnuvika
lækna var allt frá 54 upp í 85
klst. Slíkur vinnutími getur ekki
samrýmst vandaðri og nákvæmri
vinnu og er óhóflegt álag á nokk
urn einstakling. Telja má að
vinnuvika lækna þurfi að stytt-
ast um 40—45%, en slíkt felur í
sér 70—80% íaunalækkun, ef
læknar eiga að bera úr býtum
sömu mánaðarlaun og áður. Nú
hafa fyrri athuganir sýnt, að
greiðslur til lækna gátu ékki stað
ið undir eðlilegum kostnaði og
var læknum, svo sem almenningi,
fyllilega Ijóst, að margar lækn-
ingastofur báru þess merki.
EFTIR að fregnimar um setn-
ingu bráðabirgðalaganna um
Íframlengingu á samningum
læknafélaganna og sjúkrasam
laganna bárust í gær, sneri
blaðið sér til Guðjóns Hansens
framkvæmdastjóra Sjúkrasam
;Iags Reykjavíkur, og leitaði
á.'its hans á hinum nýju við-
horfum, sem skapazt hafa í
deilu þessari. Svar Guðjóns
var á þessa leið:
» „Um það, sem gerzt hefur í
deilu Sjúkrasamlags Reykja-
víkur og Læknafélags Reykja
víkur undanfarna daga, er
engu við það að bæta, sem
birzt hefur í dagblöðum. Samn
ingaviðræður hafa. ekki átt
sér stað síðan L.R. hafnaði
bráðabirgðasamkomulagi 26.
þ.m., enda hafa báðir aðilar
verið önnum kafnir við að
búa sig undir hin nýju við-
horf.
ÍUm bráðabirgðalögin, sem,
nú berast fréttir um, hef ég
það eitt að segja að svo komnu
máli, að fyrir sjúkratrygging'
arnar og hina tryggðu hlýtur
það að skipta meginmáli, að
frambúðarlausn fáist. Það er
því ástæða til að undirstrika
enn einu sinni, að Sjúkrasam-'
lag Reykjavíkur leggur á-
Íherzlu á, að viðræður um end
urskoðun á skipulagi læknis
þjónustu eigi sér stað“.

★ Ævitekjur lækna með þeim
lægstu þrátt fyrir há
mánaðarlaun.
Árið 1956 ,var gerður hagfræði
legur samanburður á ævitekjum
lækna og barnakennara og kom
þá í ljós, að læknir þyrfti að
hafa kr. 12 þús á mánuði til þess
að ævitekjur hans yrðu jafnar
ævitekjum barnakennara. En síð
an hefur verðlag og kaupgjald
í landinu breytzt mjög mikið og
einnig ber þess að geta, sem öll
um er kunnugt, að ævitekjur
barnakennara munu vera með
því lægsta í þjóðfélaginu og því
ekki eðlilegt né heppilegt, að
læknar sætti sig við að ævitekj
ur þeirra séu í þeim flokki. Ekki
mun fátítt, að ungir læknar, sem
koma frá námi erlendis þurfi að
greiða kr. 6—7 þús á mánuði í
afborganir og vexti af námsskuld
um. Þó er ekki óalgengt að ís-
lenzkir læknar taki að sér vel-
Sparar 3 miilj. í gjaldeyri
Pólar 10 ára í dag
Á ÞESSUM degi fyrir 10 árum
knmu saman 5 ungir verzluntar-
menn og stofnuðu hlutafélag, sem
framleiða skyldi rafgeyma. Þess-
ir ungu menn voru Ólafur Finsen,
Runolfur Sæmundsson, (nú í
Argentínu), Börge Petersen,
Jörgen Hansen og Júlíus M.
Magnús.
Á þessu 10 ára tímabili hafa
verið framleiddar yfir 60 þúsund
rafgeymar. Úr 640 tonnum af blýi
og blýdufti hefur verksmiðjan
unnið. 2% milljón einangrunar-
plötur hafa verið notaðar og 360
tonn af brennisteinssýru.
Vérksmiðjan sparar nú um 3
milljónir króna árlega í erlend-
um gjaldeyri. — Erlendur hrá-
efnakostnaður er um 35% af
hverjum fullunnum rafgeymi.
Þess má geta, að 30% af blýi,
sem notað er til framleiðslunnar,
kemur af innlendum markaði,
þ. e. a. s. alls konar úrgangsblý.
—'Yfir 40% af öllúm framleidd-
um rafgeymum hefir farxð í ís-
lenzka vélbátaflötanum. Raf-
geymanotkunin eykst að sama
skapi og vélvæðing landsmanna
hefur síaukizt.
Magnús Valdimarsson, fram-
kvæmdastjóri, skýrði fréttamönn-
um frá því, að Pólar h/f fram-
leiddu um 20 gerðir rafgeyma.
Innflutningur rafgeyma hefur
dregizt mjög saman, enda er það
staðreynd, að rafgeymar Póla
eru algerlega samkeppnisfærir.
14 manns starfa nú hjá fyrir-
tækinu. Starfsskilyrði í húsakynn
um þess í Einholti 6 eru mjög
góð, um umgengni mjög til fyrir
myndar.
Blaðið átti tal við einn starfs-
mann Póla, Gísla Ákason, en
hann steypir plöturnar. Hann
kvaðst vinna það verk í akkorði
— ákvæðisvinnu — eins Og sum
onnur störf eru unnin hjá fyrir-
tækinu. Ákvæðisvinnufyrirkomu-
lagið hefur reynzt mjög vel hjá
Pólum. T. d. unnu áður þrir menn
við að steypa plötur, og eru af-
köst þeirra þó minni en Gísla,
sem steyDÍr rúmlega 2000 plötur
á dag.
Aldarminning
Hinn 14. okt. verða liðin
100 ár frá fæðingu séra
Bjarna Þorsteinssonar, tón-
skálds. Verður þess m. a.
minnzt með því að nýtt og
vandað pípuorgel verður
keypt til Siglufjarðarkirkju
og sett verður upp stunda-
klukka í tumi kirkjunnar.
Ávarp vegna fjársöfnunar í
þessu sambandi birtist í
Mbl. á þriðjudag.
launuð störf erlendis og starfi
þar um árabil til þess að losna úr
námsskuldum, en á þann hátt
eyða þeir beztu starfsárunum ut
an síns eigin lands.
í umræðum um breytingar á
skattalöggjöfinni 1960 var frá því
skýrt opinberlega, að verulegur
fjöldi formanna á mótorbátum,
iðnaðarmanna og sjómanna hefði
yfir 170 þús í árstekjur og væri
slíkt ekki lengur taldar neinar
hátekjur. Menn í þessum stéttum
geta náð fullum tekjum um 25
ára aldur, en læknar komast ekki
i þær tekjur, sem áður greinir
fyrr en um fertugt.
★ Kjörum lækna hefur
stöðugt hnignað
Númeragjöld heimilislækna
hafa lækkað samanborið við
verðlag og kauþgjald almennt.
Læknar hafa yfirleitt gefið meiri
og meiri afslátt af töxtum sinum
í samningum um sérfræðinga.
störf og verið neyddir til þess að
semja um úreltar gjaldskrár, t.d,
er taxtinn, sem samið var um
síðast við sjúkrasamlagið fyrir
sérfræðinga miðaður við verð-
lag, sem gilti 1952. Þar sem þessl
afsláttur er nú látinn niður falla
og störf sérfræðinga miðuð við
það verðlag, sem gildir í dag
kemur að sjálfsögðu fram veru-
leg hækkun á þeirra störfum og
er þar um margra ára leiðrétt-
ingu að ræða.
★ Ódýr læknisþjónusta
Útlendingar hafa haft orð á
því, að það eina sem sé ódýrt á
íslandi, sé læknisþjónusta. Heim
ilislæknisþjónustan kostaði sam-
kvæmt síðustu samningum við
Sjúkrasamlag Reykjavíkur um 8
milljónir á ári. Átta milljónir
virðast nokkuð stór upphæð, en
þegar miðað er við hvaða þjón-
usta hér er og hve mörgum veitt,
þá er þetta ótrúlega lág tala og
raunar langt fyrir neðan kostn.
aðarverð. í því sambandi má að-
eins geta þess, að kaupmenn, sem
reyndar hafa mjög lága verzlun.
arálagningu hér, fá 10.9 milljónir
á ári fyrir það eitt að afgreiða
til bæjarbúa Reykjavíkur síga.
rettur og aðrar tóbaksvörur, en
alls eyða Reykvíkingar í sígarett-
ur og tóbaksvörur 86 milljónum.
Vegna þess, að Reykjavík er að
verða stórborg þá eru þessar
heildartölur háar. Læknisþjón.
ustan er smávægilegur útgjalda.
liður fyrir borgarana, þegar hún
er borin saman við ýmsa aðra
þjónustu. 4'
r Frh. á bls. 23