Morgunblaðið - 11.10.1961, Blaðsíða 17

Miðvikudagur 11. okt. 1961
MORGVNBLAÐIÐ
17
Ragnheiður Bjarnadótfir
frá Reykhólum — Minningarorð
FRÚ Ragnheiður Bjarnadóttir
frá Reykhólum andaðist að heim
ili sínu Bókhlöðustíg 2 þann
30. f. m. nærri 88 ára að aldri.
— Hún var jarðsungin frá Frí-
kirkjunni 4. þ. m. að viðstöddu
fjölmenni. Húskveðju á heimil-
inu flutti Jón Auðuns dóm-
prófastur og líkræðu í kirkj-
unni flutti séra Árelíus Níelsson.
Sagðist báðum mjög vel. —Jarð
að var í gamla kirkjugarðinum.
— Að athöfn lokinni var stór-
veizla haldin heima á Bókhlöðu-
stíg. Margbreyttur matur með
kaffi og víni á eftir. Mun það
fágætt hér í höfuðborginni, að
svo fjölmenn og vegleg veizla
sé að lokinni jarðarför.
' Frú Ragnheiður Bjarnadóttir
var ágæt kona og mikilhæf,
enda víðkunn norðanlands og
sunnan.
Hún var fædd að höfuðbólinu
Reykhólum við Breiðafjörð 7.
des. 1873, dóttir hinna merku
hjóna Þóreyjar Pálsdóttur og
Bjarna Þórðarsonar er þar
bjuggu lengi. Eignaðist hann 17
börn er upp komust og var
heimili þeirra hjóna eitt fjöl-
mennasta og landskunnasta
rausnarheimili á löngu tímabili.
Ragnheiður fór ung til mennta
til Reykjavíkur og Kaupmanna-
hafnar. Stundaði hún marg-
breyttan iðnað, auk andlegs lær
dóms er fullkomnastur þekktist
fyrir ungar stúlkur á þeirri tið.
Árið 1893, þann 9. sept., gift-
ist hún Þorleifi Jónssyni alþm.
frá Stóradal. Fóru þau árið eft-
ir að búa í Stóradal og bjuggu
þar eitt ár. Síðan eitt ár á
Syðri-Löngumýri, en árin 1896
•—1900 bjuggu þau á Sólheim-
um. Eru allar þessar jarðir í
Svínavatnshreppi í Austur-Húna
vatnssýslu.
Þorleifur Jónsson var alþingis
maður Húnvetninga árin 1886—
1900. Hann var ritstjóri Þjóð-
ólfs 1886—91, en þegar hann
var fluttur norður gerðist hann
brátt mikill forystumaður í fé-
lagsmálum Húnvetninga. Hann
var aðalhvatamaður að stofnun
Kaupfélags Húnvetninga og for-
maður þess frá byrjun þar til
hann flutti burt. Hann var um
skeið oddviti í hreppi sínum og
mörg önnur afskipti hafði hann
af félagsmálum í sveit sinni og
sýslu.
Hin unga og glæsilega hús-
freyja fékk því brátt að kynn-
ast miklum gestagangi á heim-
ili sínu. Kom undir eins í ljós
hvílíkur skörungur hún var.
Það leyndi sér ekki, að þar fór
höfðingskona: gestrisin, híbýla-
prúð og örugg til úrlausnar í
hverjum vanda. Vinsældir henn
ar og traust fór dagvaxandi
meðal sveitunga og annarra hér-
aðsmanna. Hún var fögur kona,
alúðleg og sköruleg, hvernig
sem á stóð. Þótti mikill sjónar-
sviptir vorið 1900 þegar þessi
ágætu hjón, Sólheimahjónin
Bagnheiður og Þorleifur, fluttu
til Reykjavíkur. Og sumum Hún
vetningum þótti ekki að svo
miklu að hverfa, sem gerði
þessa ráðabreytni sjálfsagða.
Horfið var frá þingmennsku,
kaupfélagsstjórn, oddvitastarfi
©g fleiru, að því veglega hlut-
verki, að gerast póstafgreiðslu-
maður í Reykjavík með 15
hundruð króna árslaunum. Það
Btarf stundaði Þorleifur með
frábærri árvekni og skyldu-
rækni til æviloka og hlaut allra
manna lof eins og efni stóðu
til. —
En eg hefi vissu fyrir þvi,
eamkvæmt bréfum til föður
míns, Pálma Jónssonar, bróður
Þorleifs, að embættislaunin
dugðu illa til framfærslu á heim
ili og fjölskyldu. Mundi og eng-
vm nútíðarmanni þykja það und
arlegt. En hin dugmikla hús-
freyja bjargaði þeim vanda, inn
aa fárra ára. Hún stofnaði verzl
un er bar nafnið „Silkibúðin“.
Því fyrirtæki stjórnaði hún af
frábærum dugnaði og smekkvísi
um margra áratuga skeið. Og
börnin, einkum Þórey, studdu
þar að með óbrigðulli árvekni.
Var Þórey sáluga og alla ævi
til ómetanlegrar aðstoðar í öllu
er heimilið varðaði. Hún giftist
ekki. Með verzluninni var hag
heimilisins og menntun barn-
anna borgið.
Þessi ágætu hjón, Ragnheiður
og Þorleifur, eignuðust 5 börn
er upp komust. Þrjá sonu og
tvær dætur. Þau hétu, talin eft-
ir aldursröð: Bjarni, Þórey,
Salóme, Jón og Páll. Öll fædd
fyrir norðan nema Páll. — En
hjónin önnuðust fleira. Þau tóku
til fósturs systurdóttur Ragn-
heiðar, Soffíu Sigurðardóttur.
Og svo gerðist það, að systkin-
in frá Stóradal, bróðurbörn Þor-
leifs, misstu foreldra sína á
unga aldri. Þau fluttu suður áð-
ur en þau náðu fullum þroska,
og öll fórnu þau til frændfólks-
ins á Bókhlöðustíg 2. Hin ágætu
hjón önnuðust um þau á tíma-
bili eins og sín eigin börn.
Heimilishaldið var því nokk-
uð kostnaðarsamt. Er þó með
þessu eigi nema hálfsögð sag-
an, því svo stóðu sakir, að þeg-
ar þessi landskunnu hjón höfðu
sitt heimili í miðri höfuðborg
íslands, þá sótti þangað mikill
fjöldi frænda, kunningja og
venzlamanna af Vestur- og Norð
urlandi, auk vina- og félags-
manna innan höfuðborgarinnar
sjáfrar. Þar var því á öllum
árstímum mikill fjöldi gesta og
kunningja. Þar var öllum tekið
með alúð og góðvilja. Ekkert til
sparað, að hinum stóra hóp gæti
liðið sem bezt. Þar gilti líka
hið forna og alkunna orð, að
öll risna tekur meira til hús-
móður en húsbónda. Var þar og
líka öllum augljóát, að frú Ragn
heiður var engin liðleskja eða
meðalkona í sínu starfi. Það var
eins og hún væri algerlega við-
búin hverjum þeim vanda sem
að höndum bar. Hennar fyrir-
hyggja, reglusemi og úrræði
virtist engin takmörk eiga.
Hversu margir sem að heimil-
inú komu, þá var eins og við
þeim hefði verið búizt. Matur
og aðrar veitingar voru alltaf
til reiðu. Alúðin, góðviljinn og
glaðværðin létu ekki á sér
standa. Var þarna oft því lík-
ast, sem þar stæði opið veitinga-
hús, án allrar greiðslu. Að-
komufólki var tekið svo sem
það væri húsbændanna hagnað-
ur, að það kom. Þarna þekkt-
ist eigi þurrð á neinu og allra
sízt alúðinni. Það var því aug-
Ijóst kunnugum, að frú Ragn-
heiður hafði fyrirhyggju fyrir
öllu sem að höndum kynni að
bera. Og börnin ólust upp við
þann sama anda. Það var því
í fullu samræmi við hugarfar
þessarar ágætu konu, að haldin
skyldi fjölmenn matarveizla á
hennar útfarardegi.
En verksvið þessarar konu
var ekki eingöngu bundið við
heimilið og verzlunina. Þar var
fleira í takinu, svo sem alkunn-
ugt er. Þessi gæðakona var fé-
lagslynd í bezta lagi og hún lét
ekkert tækifæri fram hjá sér
fara er orðið gæti til þess, að
hún léti gott af sér leiða. Þess
vegna tók hún ríkulegan þátt í
félagsstarfi reykvískra kvenna
og að þýðingarmiklu starfi í
þágu almennings lét hún ekki
sitt eftir liggja.
Hún var í Thorvaldsensfélag-
inu, kvenfél. „Hringurinn" og
hjúkrunarfél. „Líkn“. Var meðal
stofnenda þessa merka félags
og var að lokum ein eftir af
stofnendum þess. — í öllum
þessum félögum lagði hún fram
mikið starf, enda var hún frá-
hverf því, að vera aðgerðarlaus
á hvaða sviði sem var. Hún
var í Fríkirkjusöfnuðinum og
lagði þar fram mikið starf og
gaf merkar gjafir.
í Sálarrannsóknarfél. Íslands,
sem fyrstu. árin hét „Tilrauna-
félagið" var frú Ragnheiður frá
því það var stofnað og til ævi-
loka. Þar var hún sem víðar
virkur starfsaðili og var mjög
Minningargjöf um
Ragnheiði Bjarna-
dóttur
frá Reykhólum
Á FUNDI i stjórn STEFs hinn
6. okt. s.l. samþykktu undirritað-
ir stjórnarmenn, að félagið heiðr-
aði með fjárframlagi í „Minning-
arsjóð um látin íslenzk tónskáld"
minningu Ragnheiðar Bjarnadótt
ur frá Reykhólum. móður Jóns
Leifs, tónskálds, stofnanda
STEFs, en hún hafði stutt hann
á ómetanlegan hátt, er hann vann
að undirbúningi og uppbyggingu
félagsins árum saman.
Sigurður Reynir Pétursson.
Skúli Halldórsson.
Snæbjörn Kaldalóns.
Þórarinn Jónsson.
hrifin af starfi þess félags. Hún
var líka einlæg trúkona og al-
gerlega sannfærð um, að við
burtförina úr hérvistarlífinu
tæki annað líf, fullkomnara og
fegurra við.
Vegna sinnar öruggu trúar tók
líka þessi ágæta kona öllum á-
föllum og sorgum með frábærri
stillingu og hugprýði. Fyrsta
áfallið varð þá er hún missti
elzta son sinn, Bjarna, árið
1913. Var hann þá rúmlega 19
ára og mjög efnilegur drengur,
svo sem systkinin öll. Sinn á-
gæta mann, Þorleif Jónsson,
missti hún svo árið 1929. Hann
varð 74 ára. Eldri dóttur sína,
Þóreyju, missti Ragnheiður fyrir
tveimur árum, þ.e. árið 1959 og
svo yngsta soninn, Pál, nokkr-
um mánuðum á undan sínum
ævilokum. — Öll systkinin nutu
góðrar menntunar og þau hafa
líka öll gefizt vel hvert á sínu
sviði. — Páll heitinn var kvænt-
ur ágætri konu, Önnu Guð-
mundsdótturjleikkonu. Lifir hún
mann sinn, en börn eignuðust
þau ekki.
Salóme giftist þýzkum skóla-
stjóra, Erich Nagel að nafni.
Missti hún hann fyrir nokkrum
árum. Flutti hún þá heim og
hefir mikið starfað við hlið móð
ur sinnar og að kennslu. Ann-
aðist hún sína öldruðu móður
síðustu árin af mikilli prýði.
Hún á einn son, 24 ára gaml-
an, Pétur Eiríksson að nafni.
Stundar hann nú háskólanám í
Vestur-Þýzkalandi.
Jón Leifs tónskáld naut mennt
unarinnar lengst og mest af syst
kinunum. Studdu foreldrarnir
hann á þeim vegi af mikilli
alvöru og fórnfýsi. Var móðirin
þar drjúg í öllum skiptum. —
Jón er þríkvæntur. Giftist fyrst
ungur konu að nafni Annie,
ættaðri frá Bæheimi. Eignuðust
þau tvær dætur og er önnur
á lífi, Snót að nafni. — 1 ann-
að sinn giftist hann sænskri
konu. Þriðja konan er hans nú-
verandi húsfreyja, Þorbjörg Möll
er, dóttir Jóhanns Möller, er
var lengi kaupmaður á Sauðár-
króki. Eiga þau hjónin einn
dreng, 4ra ára, Leif Leifs að
nafni. Er það mjög efnilegt og
fagurt barn.
Á hinu þjóðkunna heimili,
Bókhlöðustíg 2, lifði Ragnheið-
ur Bjarnadóttir í 60 ár. - Eftir
hana liggur mikið verk og marg
Ingíbjörg Sigmundsdóttir
Minning
F. 25. júlí 1884, D. 5. okt. 1961.
f DAG verður til moldar borin
frú Ingibjörg Sigmundsdóttir,
Bergstaðastræti 54, en hún and-
aðist eftir stuttar legu hinn 5.
október síðastliðinn.
Ingibjörg var fædd að Vatns-
enda í Villingaholtshreppi í Ár-
nessýslu hinn 25. júlí 1884. Faðir
hennar var Sigmundur Jónsson,
bóndi að Vatnsenda í Villinga-
holtshreppi, sonur Jóns hrepp-
stjóra í Hörgsholti í Hrunamanna
hreppi og konu hans, Guðrúnar
Snorradóttur frá Kluftum, en
móðir Ingibjargar var Guðrún
Vigfúsdóttir frá Reykjum.
Þau hjón Sigmundur og Guð-
rún bjuggu lengst af á Vatns-
enda og áttu tvær dætur barna,
er til þroska komust, Ingibjörgu
Og Guðrúnu.
Árið 1909 andaðist Sigmundur
bóndi, og tók þá Ingibjörg við
búsforráðum að Vatnsenda ásamt
ungum unnusta sínum, Helga
Kristni Jónssyni frá Mjósundi í
sömu sveit. Árið eftir giftust þau
Ingibjörg og Helgi og bjuggu að
Vatnsenda til ársins 1922, en Guð
rún, móðir Ingibjargar dvaldist
með þeim, meðan þau bjuggu þar.
Árið 1922 brugðu þau Helgi
og Ingibjörg búi og fluttust til
Reykjavíkur og hafa átt þar
heimili jafnan síðan. Helgi gerðist
fyrst verzlunarmaður, en síðan
starfsmaður hjá útgerðarfélaginu
Alliance í Reykjavík og er flest-
um eldri Reykvíkingum að góðu
kunnur.
Þau Ingibjörg og Helgi eign-
uðust einn son, Sigmund Ragnar.
Hann er stúdent og bankastarfs-
maður í Reykjavík, kvæntur
Pálínu Þ. Sigurjónsdóttur hjúkr-
unarkonu.
Ingibjörg var fríð kona sýn-
um, grannvaxin^og tæplega með-
alhá, lengst af kvik í hreyfingum
og létt í spori. Hún var ágæta vel
greind og vel verki farin. Hjálp-
fús var hún og vildi hvers manns
vanda leysa, — er t. d. varla of-
mælt, að hún hafi gengið börn-
um systur sinnar í móðurstað, er
hún dó frá þeim ungum. Á hvers
manns brestum kunni hún ein-
hverja afsökun, og þess munu
naumast dæmi, að hún hafi hall-
mælt nokkrum manni. Frænd-
rækni hennar var frábær, enda
mun sá eiginleiki vera ættar-
fylgja Hörgsholtsættar. Með nær
gætni, alúð og hlýju annaðist hún
hag eiginmanns sins Og sínar,
tengdadóttur og sonardætra. Og
þeirrar gæfu naut hún að mega
umgangast sonardæturnar dag-
lega, því að lengst af hefur heim-
ili sonarins og hennar verið í
sama húsi, eftir að hann kvæntist
og stundum í sömu íbúðinni.
Ingibjörg var um flesta hluti
hamingjukona. Bar einkum til
þess, að hún var búin þeim eðlis
kostum, er vörpuðu birtu og yl á
leið hennar sjálfrar og þeirra,
er hún var samvistum við. Til
þess bar einnig hitt, að hún átti
góða vandamenn, sem kunnu svo
breytt, svo sem hér hefir nokk-
uð verið að vikið.
Þegar nú að leiðarlokum er
horft yfir ævi og ævistarf þess-
arar gáfuðu, dugmiklu og fórn-
fúsu höfðingskonu, þá er bjart
um að lítast. Afkomendur,
frændur og vinir, hafa henni
mikið að þakka. Margar ánægju
stundir og margvíslega fyrir-
greiðslu í einu öðru. Minning-
arnir um hana eru allar bjart-
ar og skuggalausar, hreinar og
fagrar.
Á þeim öllum er svipur gæfu
og veglyndis. — Þess vegna er
minning 'hennar blessuð af mörg
um. —
Jón Pálmason.
Nýtt litarefni í
hrop;n
EINS og kunnugt er, framleiðh
Sambandið kavíar úr grásleppu-
hrognum. Markaður hefir verið
allgóður í Frakklandi og í nokkr
um austantjalds-löndum, en t. d.
í Bandaríkjunum og Bretlandi
hefir innflutningur ekki verið
leyfður vegna þess, að matvæla-
eftirlit þeirra landa leyfa ekki
notkun litarefnis þess, sem not-
að er við að lita hrognin blá-
svört. Nú eru Frakkar einnig að
herða eftirlitið* með ýmis konar
matarlitun og er vitað, að is-
lenzki kavíarinn mun hætta að
eiga greiðan aðgang að frönsk-
um verzlunum. Ástæðan til þess
að matarlitir eru nú mjög litnir
hornauga er sú, að þeir eru
taldif geta átt þátt í myndtm
krabbameins. Vegna þessa hófst
efnaverkfræðingur útflutnings-
deildar SÍS, Jón Reynir Magnús-
son, handa með tilraunir við
notkun nýrra litarefna í islenzka
kaviarinn, en matvælaeftirlit
áðurnefndra landa hafa heimilað
notkun vissra lita. Hefir Jóni
tekizt að lita hrognin með hin-
um nýju litum og verður nú
reynt að vinna þeim markað í
löndum, sem áður bönnuðu inn-
flutning þeirra.
(Úr „Fréttir frá Sjávarafurða-
deild SÍS“).
vel að meta mannkosti hennar,
að hún hlaut að finna, hve mikils
virði hún var þeim.
Lengst af naut Ingibjörg góðrar
heilsu. En fyrir um það bil fimm
árum, tók hún að kenna sjúk-
leiks, sem ágerðist smám saman.
Eftir að hún tók sjúkdóm þennan,
lá hún nokkrar langar legur,
en hafði annars lengst af fótavist
og annaðist nauðsynlegustu heim-
ilisstörf. Síðasta lega hennar tók
aðeins rúma viku, fyrst heima,
en síðan í sjúkrahúsi. Um andlát
hennar var sá friður og sú kyrrð,
sem raunar var um ævi hennar
alla.
I dag færa vinir hennar og
vandamenn henni síðustu kveðj-
ur sínar, kveðjur saknaðar og
þakklætis. Friður Guðs sé með
henni.
M. F.