Morgunblaðið - 22.10.1961, Page 3

Stinnudagur 22. okt. 1961
MORGVNBLAÐIÐ
3

M.

Sr. Jón Aubuns, dómprófastur:
VETLR
Nú kemur kaldur vetur,
ó kom þú líka, Drottinn minn.
Ert þú annað en strá andspæn-
is þeim voðaöflum, sem með vetr
inum búa, annað en umkomulítið
barn andspænis jörmunöflum
vetrar, sem taka jörðina þeim
tröllatökum, að hún nötrar?
Þetta fundu forfeður vorir
sjálfsagt í miklu ríkara mæli en
— og ég gat stunið
kveðju til þeirra.
Sveinn Þormóðsson með fjölskyldu sína eftir að hann kom heim af sjúkrahúsinu (Ljósm. Stdio).
„Ég hætti að sætta
mig við að deyja“
MAÐURINN, sem fór á þjóð-
hátíðina i Vestmannaeyjum í
sumar til þess að taka mynd-
ir fyrir Morgunblaðið, er nú
loksins kominn heim. Þetta
var löng ferð, slysaferð, því
tæpum sólarhringi eftir að
Sveinn Þormóðsson kom til
Eyja, lá hann í sjúkrahúsinu
þar og líf hans hékk á veik-
um þræði. Síðan er liðinn
hálfur þriðji mánuður, mik-
ill þjáningatími fyrir Svein.
Nú er hann að hressast og
þessi síungi og kappsfuili
maður, sem alltaf var jafn
léttur í lund, var aftur orð-
inn broshýr, þegar fréttamað
ur Mbl. hitti hann í gær
heima hjá konu sinni og sjö
börnum. Hann er enn mátt-
farinn og sár hans eru langt
frá því að vera gróin.
á- Fann hættuna á sér
Sveinn er ekki á fótum
nema nokkrar stundir á dag
og hann fær jafnvel nóg af
þvf að ganga einu sinni upp
stigann. Þjáningarnar hafa
sett sín mörk á manninn.
Sveinn er orðinn hvíthærður
og hann er tekinn eftir leg-
una. Honum er allerfitt að
hreyfa hendur og fætur, því
þar brenndist hann mest. En
honum vex þróttur með
hverjum degi sem líður og
sennilega verður þess ekki
langt að bíða, að hann mæti
með ljósmyndavélina sína að
Hálogalandi. Þar þekkir hann
alla — og allir þekkja hann,
því að öllum öðrum ljós-
myndurum ólöstuðum hefur
Sveinn verið fremstur íþrótta
ljósmyndara blaðanna um
íangt skeið.
— Það er furðulegt, sagði
Sveinn, en satt. Ég fann það
á mér, að eitthvað kæmi fyr-
lr. —-
Ljósmyndun hefur jafnan
verið aukastarf Sveins þar
til í sumar að hann leysti
Ól. K. M., ljósmyndara Mbl.,
af f sumarfríinu. Og það var
að kvöldi fimmtudags, að
ákveðið var, að Sveinn færi
með Ingimar, einum blaða-
mannanna, til Vestmanna-
eyja morguninn eftir.
i? Var með beyg
- - Mi« dreymdi illa um
nóttina. Um morguninn
hafði ég einhvern veginn á
tilfinningunni, að illt væri
framundan, því að ég hef allt
af verið berdreyminn. Þetta
sat jafnvel svo fast í mér, að
þegar við komum út á flug-
völl datt mér í hug, að rétt
væri, að ég tryggði mig. Það
hefur aldrei hvarflað að mér
fyrr á lífsleiðinni að tryggja
mig. Mér hefur alltaf fund-
izt, að fyrir mig gæti ekkert
komið. Ég hef alltaf verið
bjartsýnn.
— En ég sló þessu upp í
kæruleysi. Hvað gat svo sem
komið fyrir mig? hugsaði ég
— og hætti við að tryggja
mig.
—• En samt losnaði ég ekki
við þennan beyg og ég var
hálfáhyggjufullur í flugvél-
inni, allan tímann til Vest-
mannaeyja. Og þegar við
lentum þar heilu og höldnu
sagði ég við sjálfan mig: Þú
ert orðinn ímyndunarveikur,
Sveinn. Hvað heldurðu að
geti komið fyrir þig? Hætt-
an er liðin hjá. .—■ Og ég
hugsaði ekki meira um það.
★ Ætlaði að ylja sér
— Það var mikið um að
vera þarna um kvöldið og ég
var á þönum með myndavél-
ina fram á nótt. Þegar ég
loks fór í tjaldið mitt var ég
orðinn mjög þreyttur. Þetta
var um þrjú leytið um nótt-
ina og það var hrollur í mér,
þegar ég kom í tjaldið.
— Við höfðum með okkur
tveggja hólfa Kosangas-lampa
og ég kveikti á honum til
þess að ylja mér. Fleygði
mér svo endilöngum í tjald-
ið og dró fram Morgunblað-
ið, sem við höfðum með okk-
ur, til þess að Iesa á meðan
það hlýnaði í tjaldinu.
ir Féll yfir lampann
— Ég geri mér ekki
grein fyrir því hvort ég hef
dottað. En ég man eftir því,
að mér fannst ég vera orðinn
svo skrýtinri í hausnum.
Þetta ágerðist og mér fór að
líða illa. Ég hélt enn á blað-
inu, hafði einhvem veginn
ekki kraft til að hreyfa mig.
Allt í einu varð mér þungt
um andardráttinn — og ég
kastaði blaðinu frá mér,
spratt á fsétur *g ætlaði að
komast út. En um leið og ég
stóð upp hringsnerist allt
fyrir mér. Svo var eins og
ég fengi högg á hnakkann,
allt varð svart — og ég féll
fram yfir mig, yfir Kosan-
gas-lampann.
— Næsta sem ég man var,
að einhver var að stumra yf-
ir mér og ég bað hann að
koma ekki við mig, þetta
væri svo sárt. Mér leið óskap
lega — og svo man ég ekki
meira.
— Þegar ég fór að hugsa
um þetta síðar kom mér
helzt í hug, að báðir gasstút-
arnir á lampanum hafi verið
opnir, en ég kveikti aldrei
nema á öðrum. Tjaldið hefur
því fyllzt af gasi á skömm-
um tíma. Vel getur verið, að
sprenging hafi orðið í tjald-
inu, þegar ég féll yfir lamp-
ann. A. m. k. sögðust ein-
hverjir hafa heyrt spreng-
ingu — og tjaldið, sem ég
hafði keypt til ferðarinnar,
fuðraði upp á svipstundu.
★ Milli heims og helju
Ég vissi svo ekkert af
• mér fyrr en á laugardags-
kvöldið, í sjúkrahúsinu. Kval
irnar voru óskaplegar, þegar
ég raknaði við. Ég gerði mér
enga grein fyrir því hvar ég
var, enda var ég víst ekki
að hugsa um það. Ég sá ó-
greinilega andlit yfir mér. Ég
hafði á tilfinningunni, að ég
gæti hvorki hreyft legg né
lið, gæti ekki talað — og
gerði mér grein fyrir því í
mókinu, að ég var að slitna
úr tengslum við lífið. Ég
barðist við að reyna að koma
upp orði, tala við þetta and-
lit. En ég gat ekkert, það
var myrkur — og ég hafði á
tilfinningunni, að þetta væri
þýðingarlaust, ég væri að
deyja. Þetta var undarlegt.
Ég vissi af mér, en var lam-
aður, sljór — og lagði órar
í bót.
— Og í þessu móki flugu
mér konan og börnin í hug
og ég hætti að sætta mig við
að deyja. Mér fannst ég fá
nýjan kraft og ég reyndi að
einbeita huganum eins og ég
gat undir þessu þunga fargi
ir Milli svefns og vöku
— Nýr dagur var runn-
inn, þegar ég vissi af mér
næst. Þegar ég opnaði augun
var konan mín hjá mér —
og mér leið strax betur. Þess
ir fyrstu dagar voru slitr-
óttir. Ég var einhvern veg-
inn milli svefns og vöku,
vissi af mér aðra stundina —
og þegar ég var fluttur flug-
leiðis til Reykjavíkur á
fjórða degi skildi ég að við
vorum á heimleið og gladd-
ist mikið. En svo slitnaði ég
einhvern veginn úr sambandi
og í bílnum út á flugvöll
gerði ég mér enga grein fyr-
ir því sem var að gerast. Ég
leið þó óstjórnlegar kvalir.
Þeir hafa sjálfsagt keyrt
mjög hægt, en mér fannst,
eins og verið væri að tæta af
mér holdið, þegar bíllinn fór
yfir ójöfnur.
★ Vonleysi í einverunni
— En svo fór mér dag-
batnandi. Næturnar voru
samt erfiðar. Ég fékk oft ó-
skaplega martröð, fannst ég
vaða eld, vera inniluktur í
eldi. Það var hræðilegt — og
ég vaknaði fljótandi í svita.
— Já, það er skammt á
milli lífs og dauða — og
þeim, sem aldrei hefur orðið |
misdægurt — eins og mér, á
bregður við að liggja allt í |
einu bjargarlaus og geta |
hvorki hreyft legg né lið.
Það hefði strax verið skárra,
ef ég hefði getað lesið. En
ég var allur reifaður —■ og
einverustundirnar voru oft ó-
bærilegar. Mér fannst þá oft
sem ég væri búinn að rnissa
móðinn.
— Bróðir minn skaðbrennd
ist þegar hann var 7 ára, datl
aftur á bak niður 1 stóran
pott með sjóðandi kókói. Ég
man hvílíkar þjáningar hann
leið og hve lengi hann vai
að ná sér. Ég hafði á tilfinn-
ingunni, að ég yrði aldrei
maður framar. Þetta lagðisl
á mig með ógnar fargi — og
það var í rauninni ekki fyrr
en eftir hálfan annan mánuð,
þegar ég komst í hjólastól,
að vonin fór að glæðast.
ic Skinnið flutt til
— Ég lifði mikið á deyfi-
lyfjum fyrstu sex vikurnar.
Þegar ég fór að hjarna við
fann ég hins vegar, að þau
höfðu slæm áhrif ó mig and-
lega. En það var svo gott að
fá deyfinguna, að ég hafði
ekki orð á þesu, óttaðist að
læknarnir færu að halda í
deyfilyfin við mig.
— Það var aðallega á hönd
um, handleggjum og fótleggj-
um sem ég brenndist og mjög
fljótlega byrjuðu þeir að
flytja til skinn, taka það af
heilbrigðum hlutum líkamans
og setja yfir sárin. Þetta var
gert á 5—6 daga fresti og ég
var þá alltaf svæfður eins og
lög gera ráð fyrir. Hver að-
gerð stóð yfirleitt 2—3
klukkustundir.
★ Það birti, þegar
dr. Snorri kom inn
— Þegar hendurnar á
mér voru orðnar það góðar,
að ég gæti haldið á blaði,
fékk ég Morgunblaðið sent
upp eftir á hverjum morgni.
Þetta var geysileg uppörvun
fyrir mig. Mér fannst að nú
væri ég að komast í tengsl
við kunningja mína og starf-
Frh. á bls. 23
vér. Þá voru föngin til að verjast
vétrinum svo miklu færri en nú.
eru orðin. En þrátt fyrir alltar
breytingar á ytri kjörum knýr
tilfinningin fyrir eigin smæð and
spænis tröllauknum öflum
mannssálina enn til að falla aS
fótskör æðri máttar og leita frið
ar og öryggis þar, sem kynslóð
fram af kynslóð hefir áður fund
ið frið og skjól.
En einmitt þetta er trú. Ekki
fþað, að leggja trúnað á meira
eða minna vafasamar kennisetn
ingar, heldur það að finna með
óhagganlegri vi&su sjálfan siig
með sorgir sínar og sorgarefni,
vonir sínar og kvíða, í þeim eilífu
föðurörmum, sem í senn eru mild
ir og sterkari en stormar vetrar.
Hver er Guð, að maðurinn
skuli þora að binda við hana
slíka trú?
Hver svarar því, svo að t£
fulls verði svarað? Hver lýsir
honum, sem engin orð fá lýst?
Þeir, sem mest vita um efnis-
heiminn, hinn sýnilega, áþreifan
lega skynheim, vita bezt, hve lít
ið þeir vita. Og hvað mun þá um
þekkingu vora á höfundi alheims
ins sjálfum?
Vér reynum að hugamynda ose
veru hans, þá opnast hvert djúp
ið af öðru, hver leyndardómurinn
af öðrum. Og þó þykjast menn
vita einhver kynstur um veru
hans, fordæma annarra manna
hugmyndir um hann, hneykslast
fyrir hönd hans, móta skaparann
sjálfan eftir mynd skepnunar. ■
En trúartilfinningin segir oas,
og vitnisburður innblásinna,
jstórra anda segir oss, að hinn ó»
mælanlegi skapari aíls fylii aHa
tilveruna voldugri veru sinni, að
í hálofltum himingeimsins, í heim
um imdirdjúpanna, í eldbjarma
sólarupprásarinnar jafnt og t
myrkrum skammdegisnæturinn-
ar vaki hann, sem elskar um-
komulausasta smælingjann engu
síður en dýrð sólkerfanna sjálfra
Hvar eigum vér að leita hans?
Vér leitum hans í guðshúsunum
og í sannindum, sem innblásnir
þjónar hans hafa flutt oss og
staðizt hafa reynslupróf aldanna,
Vér leitum hans í verkum hans,
sem sjálfum honum bera vitnL
Eins og vér sáum hann í fegurð
sumardaganna, eigum vér að
finna hann í viðburðum vetrar
ins, sem hóf sína göngu í gær.
Þú segist sjá hann í bjarma
sólarupprásarinnar en ekki f
myrkrinu, það sé andstaða ljóss
og ekki af Guði.
Jú einnig i myrkrinu, því að
„Guðs er líka hin langa nótt**.
í myrkri hennar lætur Guð ger
ast mikla sköpun. í myrkri móð-
ur lífsins fær jarðneskur líkami
vor sinn fyrsta vöxt. Margoft
hafa menn séð það síðar, er daga
fo” af sorganóttinni, að í nætur-
myrkri mannlifsins fæddust þaa
fræ, sem báru síðar mikinn á-
vöxt til blessunar.
Hugsaðu um það á komanda
vetri, ef þér ægir myrkrið, að
„Guðs er líka hin langa nótt“, og
að í myrkrj hennar kunna þau
fræ að vera að fæðast, sem síðar
bera blóma ómælanlegrar bless-
unar í aldir fram.
í vetrarmyrkrunum kann að
reyna á trú vora. En höfum vér
ekki séð hvernig hann notar
■myrkrið til þess að láta hið
mikla, hið mesta fæðast? Er þá
j'ekki myrkrið í hendi hans?
Um myrka nótt fæddist sjálfur
1 frelsari mannanna, um myrka
nótt fæddist Ijós heimsins.
Óhult og örugg skulum vér
ffela Guði komandi vetrardaga.
Óttumst eigi storma, hel né stríð,
því að hann, sem er voldugri en
vetrarhríðin, sterkari en aliir
stormar, er með oss.
Óttumst eigi, því að skamm-
degisnóttin er engu síðúr í hendi
hans en Jónsmess1 rnótt eða júrií-
dagur.
f