Morgunblaðið - 08.11.1961, Blaðsíða 10

10
MORGVNLLAÐIÐ
Miðvikudagur 8. nóv. 1961
1 AGUSTMANUÐI síðastliðnum
var haldin Jæknaráðstefna í Vín-
arborg. Meðal annars, sem þar
vakti sérstaka athygli, var fyrir-
lestur bandarísks læknis, Dr.
Henry Turkel, þar sem hann
gerði grein fyrir árangri
af nýjum aðferðurn, sem
hann hefur beitt við svo-
neínda „Mongol“ fávita. Læknir-
inn hef rr síöastliðin.-. tuttugu ár
unníð sleitulaust að rannsóknum
á orsökum þessa fyrirbæris, og
náð undraverðum árangri í mörg-
urn tilfellurn Um sjúkdóminn
hefur fátt verið vitað. Hann kem
ur yfirJeitt í ljós þegar við fæð-
ingu og á aö því er talið er, upp-
haf sitt snemma á þróunarskeiði
fóstursins. Sérstakt útlit leiðir í
Ijós þegar við fæðingu hvers kyns
er.
Dr. Turkel hefur leitazt við að
lækna m=Ö lyfjameðferð vansköp
un á vefjum og öðrum óeðlileg-
um líffærum. því að hann telur
hinn andlega vanþroska afleið-
ingu líkamlegrar vanþróunar.
Um margra ára skeið hefur dr.
Turkel ha't tiJ umsjónar og með-
ferðar 120 sjúklinga og í mörgum
tilfellum náð þeim árangri, að á
tveim og hálfu ári hverfur eða
minnkar mjög mikið óeðlilegt
ástand líffæranna og útlit sjúkl-
ingsins breytizt í samræmi við
bað til hins betva.
Sesn dæin: má nefna stúlku,
sem dr. Turkel fékk fyrst til
meöíerðcU- árið 1952, er hún vár
sjö ára aó aldri. Þegar við fæð-
ingu var augljóst að stúJkan væri
„Mongol“-fáviti og talið öruggt,
að hún myndi aldrei læra að
ganga, taia eða yfirleitt lifa eðli-
legu lífi. Þegar telpan var sjö
ára bar hún greinileg „mongól"
einkenni. Hún'var lítil, feitlagin
og illa vaxin, hafði mjög grófa
húð, gróft og strítt hár, þykka
tungu og vanskapaða útlimi. Enn
fremur hafði stúlkan of stórt
hjarta og var óskaplega nærsýn
Hún kunni ekki áð tala og segja
má að viðbrögð hennar hafi engin
verið, hvoi t sem við hana var
talað eða reynt að rétta henni
eitthvað hendurnar. Hún þurfti
mikla umönnum, það þurfti að
klæða hana og mata, þvo henni
og hirða að öllu leyti, og afleið-
ingin af óllu þessu var vitaskuld
sú, að bar-niö var algerlega ein-
angrað frá umheiminum og for-
eldrum sinum til óskaplegrar
byrði og sorgar.
Þegar eftir eins árs lyfjameð-
ferð hjá Dr. Turkel mátti sjá
merkilegan bata hjá stúlkunni,
bæði líkamiega og andlega — hún
var byrjuð að vaxa og sýndi
merkilegan bata hjá stúlkunni,
bæði líkamlega og andlega — hún
var byrjuð að vaxa og sýndi
merkilegan áhuga fyrir umhverfi
sínu. Eftir fjögurra ára me^ferð,
árið 195C var ástand sjúklingsins
þannig: — Stúlkan var hæfilega
stór eftir aldri, „mongól" útlit
hennar var ekki áberandi og
stærð hjartanc orðin eðlileg. Frá
því að vera 112 cm há sjö ára
gömul var hún örðin 155 cm há
12 ára, þyngd hennar hafði á
sama tíma aukizt frá 37.5 kg í
48 kg. Kún gat klætt sig sjálf,
þvegið sér og matast sjálf og var
farin að hnfa áhuga á útliti
sínu og klæðnaði. Hún gat hjálp-
að móður sinni við heimilisstörf-
in, leikið sér að leikföngum og
við önnur börn og talað við fólk
í síma. Ennfremur gat hún skrif-
að eftir forskrift einstök orð og
leyst einföld talnadæmi og teikn-
að. Greindarvísitala hennar var
mæld 60 stig og gat hún upp frá
því fylgzt með í skóla fyrir van-
gefin börn.
★
Þá ska1 getið annars sjúklings
dr. Turkels — 21 árs konu, sem
hann fékk fyrst til meðferðar ár-
ið 1956. Hún hafði ekki áber-
andi „mongol útlit“ en þó talin
„mongói“ og var sálfræðilega van
þroska — þó gat hún fylgzt dálít-
ið með kennslu fyrir vangefna.
Utan þess var hún óeðlilega
hrædd viö fólk. Eftir tveggja ára
meðferð va«- stúlkan gjörbreytt —
lífsglöð og íull áhuga og vin-
semdar í gaið samferðafólks síns.
Jafnframt hafði útlit hennar batn
að að mikium mun. Stúlka þessi
fluttist í aöra borg leigði sér her-
bergi og fékk vinnu við sauma-
skap. Hatði hun brátt svo miklar
lekjur at starfi sínu, að hún gat
sent pe.Tiinga heim til foreldra
sinna og endurgreitt þeim að
nokkru það íé, er þau höfðu var-
ið lil læxni úgar hennar. Skömmu
siðar giftist hún og auk þess að
hugsa um heimili sitt og mann
annast hún einsömul og meS
prýði lítinn dreng þeirra hjóna
— en hann er eðlilegt og hraust-
byggt barn.
Dr. Turkel telur að 3—4% al
öllu mannkyninu . mgæft fólk
Og er augljóst hveiw ö..ysilega
þýðingu aðferðir hans geta haft
í framtíðinni. Starf dr. Turkels
fyrir „rr.ongol“-fávita er eitt
fyrsta skrefið sem stigið er í lyfja
meðferð þeirra sem vangefnir
eru til líkama og sálar. Dr. Turkel
bendir þó á, að lyf geti ekki gert
kraftaverk og geti ekki endurlífg-
að dauðar frumur eða vefi, en þau
geta e. t. v. læknað vanþróaðan
vef.
Dr Henry Turkel.
Og líklegt er að starf dr.
Turkels ryðji braut vaxandi ár-
angurs á lyfj ameðferð á vangefn-
um, þótt að öðrum orsökum sé.
I fyrirJestT-inum í Vínarborg
sagði Dr. Turkel að hið ákjósan-
legasta væri að geta byrjað lyfja
meðferð þegar er konur verða
vanfærar, ef það gæti komið í veg
fyrir óeöliiega þróun fóstursins,
og þar með náð margfalt betri ár-
angri.
Dr. Henri Turkel sem er 58 ára
að aldrei, er fæddur í Austurríki.
Hann fluttist til Bandaríkjanna
um tvítagc og stundaði þar lækn
isfiæðinám Hann hefur hlotið
margháttaða viðurkenningu fyrir
rannsóknarstörf sín og í apríl
sl. tilkynnt.i rikisstjórn Bandaríkj
anna honum að heilbrigðisyfir-
völdin n.yndu gangast fyrir út-
breiðslu og almennri notkun að-
ier'ða hans i framtíðinni,
íbúð óskast tSB Bea^u
5—6 herbergja eða einbýlishús Ársfyrirfram-
greiðsla. Upplýsingar í síma 1-98-43 kl. 10-—12 f.h.
og eftir kl. 7 e.h.
Söluma&ur
sem vill hafa með öðru sölu á járnvörum og verk-
færum. beint frá útlöndum, góðfúslega leggi nafn
sitt og heimilisfang, ásamt upplýsingum í pósthólf
531 merkt: „Sölumaður“, fyrir finnmtudagskvöld.
3*a herb. íbúð
Til sölu er 3ja herbergja ibúð á 2. hæð við Rauðarár-
stíg. Góð og ódýr hitaveita.
MÁLFLUTNINGS- OG FASTEIGNASTOFA
Sigurður Re.vnir Pétursson, hrl.
Agnar Gústafsson, hdl.
Björn Pétursson, fasteignaviðskipti
Austurstrscti 14 — Símar 17994—22870
Trúlofunarhiingar
afgreiddir samdægurs
HALLDÓR
Skólavörðustíg 2 II. h.
KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR ,
kvikmyndir * skrifar um kvikmyndir *
á
ö
V-l
w
*
KVIKMYNDIR

Hafnarfiarðarbíó:
GRAND HÓTEL
FYRIR um áratug var sýnd
hér kvikmynd, amerísk. er nefnd
ist „Grand Hotel", gerð effir
skáldsögu hins þekkta rithöfund
ar Vicki Baum. Mynd þessi vakti
mikla athygli, ekki aðeins vegna
efnisins, heldur einnig og ekki
síður vegna þess að í henni léku
margir frægustu kvikmyndaleik
arar í Bandaríkjunum, svo sem
Greta Garbo, Jcvhn Barrymore og
Joan Crawford, sem vann sinn
fyrsta leiksigur í þessari mynd.
— Mynd sú, sem hér er um að
ræða, er þýzk útgáfa af „Grand
Hoteí“. Leikstjórinn er Gottfried
Reinhardt, en aðalleikendur eru:
O. W. Fisher (von Gaigern,
-barón), Michele Morgan (Grusin-
skaja, dansmær), Heinz Riih-
mann (Kringelein, yfirbókari),
Sonja Ziemann („Loginn litli")
og Gort Fjöbe (Preysing, forsitj.).
— Myndin gerist á hóteli í stór-
borg, — Grand Hótel, þar sem
gestir koma og fara daglega,
menn hittast af tilviljun og mis-
jöfn örlög manna fléttast saman
á áhrifamikinn hátt. — Þarna er
Gaigem barón, glæsilegur mað-
ur, en félagi í alþjóðlegum bófa-
flokki, Grisinskaja, dansmær,
fögur kona, en biluð á taugum
vegna þess að henni finnsit hún
vera að missa tökin á list sinni
og þar með áhorfendum. Barón-
inum hefur verið falið- a@ stela
frá henni dýrmætum skartgrip,
og í því skyni læðist hann inn í
herbergi hennar og nær í djásnið.
En þegar hann ser að dansmær
in ætlar að fyriríara sér á eitri,
gefuir hann sig fram og tekur í
/taumana. Grusinskaja verður ást
fa-ngin af þessum glæsilega manni
og hann hrifinn af henni — og
þau njóita næturinnar saman. —
Og þama er Preysing, aðalforstj.,
ófyrirleitinn kaupsýslumaður,
sem er með stórsvindl á prjón-
unum, og aðalbókari hans,
Kringelein, sem hótar að afhjúpa
svindlið, og svo „Loginn litli“,
ung og fríð starfsstúlka á hótel
inu, til í ýmislegt, en þó góð inn
við beinið, svo sem Kringelein
fær að reyna......
Mynd þessi er ágætlega gerð
og prýðilega leikin, enda stend-
ur hún í engu að baki amerísku
myndinni, nema síður sé. Leik-
ararnir allir fara afbragðsvel
með hlutverk sín og gefa ekkert
eftir „stjömunum“ í gömlu mynd
inni. T. d. Michele Morgan þessi
Greta Garbo í hlutverki Grusins-
kaju. Prýðileg mynd og skemmti-
leg, sem óhætt er að mæla með.
Bæjarbíó:
FATIMA.
MYND þessi, sem tekin er í lit-
um, er rússnesk, og er efni henn-
ar byggt á kvæði eftir skáldið
Kosta Hetgurov (1859—1906).
Gerist myndin í Ossetiu, fornu
menningarríki við norðurhluta
Kákasusfjalla, á tímum Alexand-
ers II. Rússakeisara.
Prins Alimbek, ríkasti og vold
ugasti höfðinginn í Ossetiu, finn-
ur dag einn hvítvoðung við dyr
síniar. Það er meybam og hann
tekur barnið til fóisturs og gefur
hlutverki Grusinskaj u. PrýðiJeg
því nafnið Fatima. Prinsinn á
son, Zambulat að nafni, sem er
nokkru eldri en Fatíma. Þau fóst-
ursystkinin alast upp saman og
þegar þau eru komin á þroska
aldur takast með þeim ástir. En
nú er Zambulat kvaddur í her
inn, en áður en hann fer heitir
Fatima honum því að bíða hans
í fimm ár, en ef hún að þeim
tíma liðnum, neyðist til að gift
ast, eftir gömlum erfðavemjum
í Ossetiu, þá ætli húm að giftast
fátækasta manninum í þorpinu.
Arin líða og ekki kemur Zoam-
bulat aftur. Óvinirnir höfðu tek.
ið hann til fanga, en heim til
þorpsins barst sú fregn- að hann
hefði fallið. Þegar fimm ár eru
liðin, vill fósturfaðir Fatinu að
hún giftist, og heiti sína trú gift-
ist hún Ibrahim, ágætum manni
en fátækum, sem lengi hefur
elskað Fatimu. Hjónaband þeirra
er farsælt þrátt fyrir allt. En
svo kemur Zambulat heim, eftir
mörg og þungbær ár, og þá ger«
ast hinir hörmulegustu atburð-
ir....
Mynd þessi er all efnismikil,
en hins vegar er hún mjög þung
í vöfum, bæði að því er leik-
stjórn og leik snertir og því nær
hún ekki verulegum tökum á
áhorfandanum.
Myndinni fylgir íslenzkur skýr
ingartexti, heldur rislítill og
ekki alltaf á sem bezta máli.