Morgunblaðið - 19.11.1961, Page 6

8
M O R CT! N R t 4 Ð 1 h
Sunnudagur 19. nóv. 1961
Hans R. Þórðarson, forstjóri
Nordisk Konver-
statíons Leksikon
Sextugur
HANS R. ÞÓRÐARSON er
sextugur í dag, fæddur 19. nóv.
1901. Foreldrar hans voru hjón-
in Hansína fædd Linnet og
Þórður Bjarnason kaupmaður og
bæjarfulltrúi frá Reykhólum.
Móðir Þórðar var Þórey Páls-
dóttir, en móðurarnma hans
Jóhanna, systir Jóns Þ. Thor-
oddsens sýslumanns.
Hans gekk í Verzlunarskóla
íslands og lauk þaðan prófi ár-
ið 1918. Að því loknu stundaði
hann verzlunarnám og störf í
Skotlandi. Eftir að heim kom
vann hann að- togaraútgerð föð-
ur síns á Bíldudal og Siglufirði,
en sneri sér síðar að inn-
flutningi og verzlun raftækja.
80 ára
Jón Jónsson
JÓN JÓNSSON Stóra-Skipholti
við Grandaveg verður áttræður
á morgun 20. nóvember. Jón er
fæddur að Hjallakoti á Álftanesi-
Hann fór imgur að vinna fyrir
sér og var lengi til sjós á skút-
um. Flestir sem þekkja Jón
muna þó bezt eftir homim sem
afgreiðslumanni með benzínsölu
Esso í Hafnarstræti, en þar vann
hann milli 30 og 40 ár. Konu
sína Þórunni missti Jón árið
1954, en þau hjón höfðu eignazit
sex börn, þar af fimm á lífi.
Synir Jóns hafa verið mjög
virkir þátttakendur í íþróttalífi
höfuðstaðarins og hafa allir
fjórir orðið Ísland6meistarar í
knattspyrnu, en þeir eru Sigur-
jón, Hákon, Óli B. og Guðbjörn.
Þó að Jón hafi nú lagt 80 ár að
baki sér, er hann mjög léttur í
spori, kvikur í öllum hreyfingum
og alltaf sístarfandi. Mikil vinnu
gleði ásamt mjög léttri lund hafa
án efa hjálpað Jóni mikið til
þess að hann skuli nú þrátt fyrir
háan aldur hafa mjög góða
heilsu- og aldrei verða misdæg-
urt.
Vinir Jóns en þeir eru fjöl-
margir munu hugsa hlýtt til
han á morgun og senda hon-
um innilegar afmælióskir.
innilegar afmælisóskir.
Vinur.
f nýrri og endurbœttri útgátu
\ dag:
Sú starfsemi stöðvaðist, þegar
ríkið tók einkasölu á þeirri
grein. Gerðist hann þá starfs-
maður raftækjaeinkasölunnar.
Hefur hann vafalaust orð-
ið þeirri stund fegnastur, þegar
sú stofnun var lögð niður og
aftur var hægt um frjálst höfuð
að strjúka. Síðan hefur hann
rekið í félagi við Ólaf Jónsson
forstjóra, fyrirtækið Electric h.f.,
sem er ein stærsta innflutnings-
verzlun raftækja og rafbúnaðar
hér á landi.
Hann er umsvifamikill, for-
sjáll og framsækinn kaupsýslu-
maður, sem víða hefur farið, til
þess að afla hagkvæmra kaupa
og viðskiptasambanda, bæði í
vestri og austri. í huga hans
og framkvæmdum er þjónustan
við viðskiptavinina og hagur
þjóðarheildarinnar þættir hinn-
ar réttu kaupsýslu.
Hans Ragnar er frjálsyndur
maður og félagslyndur og hefur
tekið virkan þátt í margháttuðu
félagslífi. Þegar félag raftækja-
heildsala var stofnað 1950, var
hann kjörinn fyrsti formaður
■þess og hefur skipað það sæti
síðan. Hann á sæti í stjórn
Verzlunarráðs íslands og stjóm
Ljóstæknifélags íslands. Hann
er formaður styrktarfélaganefnd
ar norræna félagsins, og svo
mætti lengi telja.
Hans Þórðarson er tvíkvænt-
ur. Fyrri konu sína, Guðrúnu
Sveinsdóttur, missti hann eftir
stutta sambúð, en börn þeirra
eru Helga og Gunnar. Seinni
kona hans er Jóhanna, fædd
Frederiksen, og eiga þau tvö
börn: Ragnar Má og Hansínu
Hrund.
Vinir þeirra ágætu hjóna,
Hönnu og Hans, senda þeim
innilegar heillaóskir á þessum
merkisdegi.
Gunnar Thoroddsen.
Brússel og Leopoldville,
13. nóvember. —
TSHOMBE lýsti því yfir í dag,
að hann mundi ekki taka þátt
í neinum samningaviðræðum á
meðan her sambandsstjómarinn-
ar í Kongó ógnaði Katanga við
Iandamærin — og aðgerðir þess
ar væru studdar af Sameinuðu
þjóðunum.
★
Það var sendinefnd Katanga í
Brússel, sem birti þessa yfirlýs-
ingu frá Tshombe í dag, en þar
sagði ennfremur, að hann mundi
BÓKABÚÐ Norðra hefur einka-
umboð á íslandi fyrir hina kunnu
dönsku alfræðiorðabók „Nordisk
Konversations' Leksikon“. í gær
kvöddu forráðamenn bókabúðar-
innar fréttamenn á sinn fund og
tjáðu þeim. að nú væri komin út
fjórða útgáfa þessarar kunnu og
vinsælu alfræðibókar. Er hin nýja
útgáfa aukin og endurbætt, þann
ig að hún fullnægir kröfum nú-
timans.
Hin nýja útgáfa verður í 8
bindum, og ertu 4 þéirra þegar
komin á markaðinn, en búi'* er
við að hin 4 bindin komi út f jórða
hvern mánuð héðan í frá. Ritið
er í réttu alfræðiorðabókarbroti,
25x17 em. Hvert bindi er rúm-
lega 500 blaðsíður, að meðtöldum
litmyndaspjölduíiift. Verkið er
prentað á ótrénaðan pappír af
beztu tegund, sem aldrei gulnar,
og bundið i ósvikið „fab-lea“ með
ekki taka þátt i neinum viðræð-
um fyrr en hann hefði fengið
fullkomna tryggingu fyrir þvi
að hætt yrði við áætlanir um
að innlima Katanga í sambands
ríki Kongó. Það væri ógerning-
ur að stjórna Kongó frá einni
borg, friður og frelsi í landinu
væri komið undir fylkisstjórun-
um, því í Kongó eru margir og
ólíkir ættflokkar. En hann gef-
ur til kynna, að fylkjastjórnim-
ar gætu falið sambandsstjórn-
inni hluta af valdi sínu til þess
að samræma betur aðgerðirnar
í öllu landinu.
gullsniði og titilmerki úr hreiniu
24 karata gulli.
Ritstjórn verksins hefur ann-
azt Harald W. Möller, cand. mag.,
sem einnig sá uim síðustu útgáfu
og hefiur haft hönd í bagga með
-fleiri alfræðiorðabókum. Með
honium hafa unnið ekki færri en
150 vísindamenn, fræðimenn og
aðrir sérfræðingar. Allir þættir
ritsins eru nýir og frumritaðir,
og til tryggingar því eru þeir
merktir upphafsstöfum höfund-
anna. Þá fylgja ritinu nú í fyrsta
sinn bókmenntatilvísanir í öll hin
stærri og merkari ritverk.
í ritinu er fjöldi uppdrátta f
litum, þ: á m. fallegt landabréf
af Islandi. Hins vegar eru öll hin
pólitísku landabréf ritsins á fall-
legu, raflýstu hnattlíkani, sem
káupendur þess fá í kaupbæti.
Loks ábyrgjast útgefendur, að
hinni nýju útgáfu fylgi viðbót-
arbindi, líkt og átti sér stað um
fyrri útgáfur, svo fróðleikuj.- rits-
ins verði ekki úreltur.
Þessi alfræðiorðabók er miðuð
við Norðurlönd í heild, þó Dan-
mörk njóti þar sérstöðu. Málið á
greinucm riteins er alþýðlegt og
auðákilið.
Oll átta bindin ásamt hnatt-
líkaninu eiga að kosta 4800 ís-
lenzkar krónur, og má greiða þau
með afbrogunum á tveim árum»
þannig að menn greiði í fyrstu
400 krónur, en síðaa 200 krónur
mánaðarlega. Þeir sem greiða
alla upphæðina í einu fá 20% af-
slátt af verðinu.
Vorboðafundur
annað kvöld
HAFNARFIRÐI. _ A mánu-
dagskvöld verður haldinn Vor-
boðafundur í Sjálfstæðishúsinu
og hefst han.il kl. 8,30. Kosið verð
ur i fulltrúaráð, spilað og kaffi
framreitt.
Tshombe þrjósk-
ast v/ð oð semja
• Sunnudasrs-
spurningin
Nýlega stofnuðu ungir
áhugamenn hér í bænum svo
kallað tilraunaleikhús- Slík
leikhús eru til i erlendum
menningarbæjum, en þetta
mun vera fyrsta tilraunin til
að koma slíkri starfsemi á.
Þetta er hugsjónastarf, sem
krefst fórnfýsi og mikillar
vinnu fyrir enga borgun af
þeirn sem taka það upp. Þar
eð tilraunaleikhús er óþekkit
fyrirbrigði hér á landi, höf-
um við lagt spurninguna í
dag fyrir Þorvarð Helgason,
sem er leikstjóri fyrsta leik-
ritsins sem Gríma setti á svið
„Lokaðar dyr“. Eg spurði
hann:
* Hvað er tilrauna-
leikhús?
Tilraunaleikhús eru þau
leikhús nefnd, sem leita nýrra
aðferða til túlkunar á list leik-
sviðsins. Verkefni tilrauna-
leikbú&sins þurfa ekki nauð-
synlega að vera nútímaverk,
heldur geta þau verið leikrit
frá liðnum tímum sviðsett í
anda nútímans.
Tilraunaleikhúsið er nauð-
synlegur þáttur í ménningar-
lífi hverrar þjóðar. Nútíminn
hefur ekki ennþá skapað heiil-
steyptan stíl og leitin, í formi
tilrauna, á því fullkomlega
rétt á sér, til þess að leik'húsið
staðni ekki í höndum fjármála
manna Og hugmyndasnauðra
listamanna, sem bera einungis
'það á borð, sem mestan arð
gefur. Slíkt skeið stöðnunair er
reyndar að finna í sögu hins
evrópska leikhúss, enda var
það litið hornauga og lítils-
virt af öllum alvarlegum lista-
mönnum. Leikhús einnar þjóð
ar er í rauninni ekki til fyrr
en það er að stórum hluta orð-
ið vettvangur höfunda þjóðar-
innar. Þar sem leikhúsið hefur
risið hátt, hefur það alltaf
byggt á sérkennuim og þjóðleg
um eiginltikum. Leikarar
njóta sín bezt í verkum sinnar
eigin þjóðar, því þár þekkja
þeir bezt hugsunarhátt og við
brögð persónanna, sem þeir
eiga að túlka, og leikhúsið er
aldrei ríkara en einmitt fyrir
slík verk.
Tilraunaleikhúsið varð til i
andstöðu við leikhúslist raun-
sæisstefnunnar og er langt frá
að því stríði sé enn lokið. 1
rauninni er tilraunaleikhúsið
ekki nýtt heldur er það tengi-
liður við leikhúsmenningu,
sem er eldri en léikhúsmenn-
ing raunsæisstefnunnar. Það
er nauðsynlegt fyrir leikhús-
listamann nútímans að þekkja
allar aðferðir fortíðarinnar og
ekki einungis nánustu fortíðar
heldur langt aftur í aldir, því
við megurn aldrei gleyma
þeirri staðreynd, að leikhús-
list vesturlanda er ekki beint
framhald af list gríska leik-
hússins heldur varð hún til
utn óskertu formi og hlýtur
sem sjálfstætt fyrirbæri, óháð
hinum klassíska heimi innan
kirkjunnar á miðöldum. Síðan
hefur hefðin verið óslitin, þótt
í ýmsum myndum hafi verið.
Þrátt fyrir hið mikla gildi,
sem tilraunaleikhúsið hlýtur
að hafa, er hið hefðbundna
leikhús ekki síður mikilvægt.
Segja má, að hið hefðbundna
leikhús gegni ekki ólíku hlut-
verki og listasafn. Það varð-
veitir list fortíðarinnar í næst
að gera sínum tíma ekki síðri i
skil en fyrri kynslóðir gerðu.
Tilraunaleikhús verður ekfci
til á Xslandi fyrr en við fáum
tækifæri til að glíma við ís«
lenzk verkefni, sem kalla á
nýjar aðferðir í túlkuin. I>ess
vegna vill leikklúbburinn
Gríma samstarf við unga ís-
lenzka leikritahöfund.a og gera
þannig sitt til þess að koma
verkum þeirra á framfæri og
þeim sjálfum í raurwgrULegt
samband Við leikhúsið. Sam-
tímis mun Gríma leitast við að
kynna það sem er hugtækast
og eftirtektarvert í leiikbók-
menntum beimsins.
Þ. H.

Í|/i)líif?frrí0r._____ _____„