Morgunblaðið - 09.12.1961, Síða 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 9. des. 1961
Lét sækja 500 fjár dag-
fyrir stórviðrið
inn
veðrabrSgði
eru algeng um tunglfylðingu
JÓNAS Pétursson, alþingis-
maður. leit inn á skrifstofu
blaðsins fyrir nokkrum dög-
um. Notuðum við þá tækifær-
ið til að spyrja hann
frétta úr heimahögum hans,
um veðráttu og afleiðingar
norðangarðsins á dögunum,
og iögðum fyrst fyrir hann
spurninguna: — Urðu nokkrir
fjárskaðar í þinni sveit?
— Um það er ekki enn vitað
til fulls, svaraði Jónas. f>að
vantar nokkrar kindur á flest-
um bæjum í Fljótsdal, af
þeim er komnar voru af
fjalli. En veðráttan hefur ver-
ið svo slæm allt frá því er
gekk í stórviðrið, að erfitt
hefir verið með leit. Ekki er
vitað um að kindur hafi
fennt, en að sjálfsögðu éru
möguleikar á því. Ég veit. að
á Víðivöllum fremri vantar
13 kindur, en víða þetta 2—4.
Eitthvað mun koma í leitirnar
af þessu fé þegar loksins
slotar þessum illviðraham og
unnt verður að leita rækilega.
Jörgen bóndi á Víðivöllum
sagði mér, að þetta væri ein-
hver langvinnasti illviðra-
kafli er hann myndi, látlaus
stormskakstur, kóf og frost-
nepja nær hálfan mánuð.
Hundaheppni eða hvað?
En hvemíg er það, hefir
ekki tilraunabúið á Skriðu-
klaustri haft ær vestan Fljóts-
dalsheiðar á haustin ,á austan-
verðum Jökuldal? Urðu engin
vandræði að ná því fé eða
var ekki rekið þangað í
haust?
— Jú. þangað voru reknar
500 ær 2. október í haust. Þær
voru þar svo þangað til eftir
miðjan nóvember að ég ákvað
að láta sækja þær og var
komið með þær heim þriðju-
daginn 21. nóv., daginn áður
en gekk í stórviðrið norðan-
lands. Flestir telja þetta
furðulega hundaheppni, og
sjálfsagt má orða það svo.
En ástæðan til þess að ég
lét sækja ærnar einmitt á
þessum tíma var sú, að það
kom góðviðriskafli á Norð-
austurlandi eftir tunglkom-
una 8. nóvember. En veðrátt-
an síðari hluta sumars hefir
verið stórbrotin, með óvenju-
legum illviðrahrynum af og
til. Þann 25. október, rétt upp
úr tunglfyllingu var fágætt
stórviðri og vatnsveður
eystra. Góði kaflinn var á
fyrra hluta næsta tungls. En
einkenni veðráttunnar hafa
um skeið verið harkalog um-
skipti. Ég dró þá ályktun að
svo gæti enn farið og þá
sennilega um fyilingu þessa
tungls, og ákvað að ærnar
yrðu að nást heim áður.
Sendi ég menn til að sækja
þær laugardaginn 18. nóv.
Þeir voru 3 daga að ná þeim
saman og einn dag að reka
þær heim og vantaði að lok-
um aðeins eina. Alla dagana
var svo gott veður, sem kosið
varð.
Gerði gæfumuninn
Já, þetta er sjálfsagt hunda-
heppni. En ég hefi lengi veitt
því athygli að með tunglfyli-
ingu eða nýju tungli eru
veðrabrigði algeng. Metúsal-
em bóndi á Hrafnkelsstöðum
hefir sagt mér að oft hafi
hann komizt hjá óþægindum
og tjóni af illviðrum af því að
hann hafi látið smala íé sínu
fyrir stórstreymi. Stundum
gerðist ekkert en mjög oft
varð varinn til góðs. Sann-
leikurinn er sá að glögg-
Jónas Pétursson
skyggni bænda á veður á liðn-
um öldum hefur forðað miklu
tjóni og oft gert gæfumuninn
með búsæld einstakra bænda.
Nú er þessi eiginleiki að
dofna og hverfa, eins og fleiri
hinna ,,fornu dyggða". „Er
nokkur skaði skeður?“ spyrja
menn. Nú leysa veðurspárnar,
vísindin, þessar gátur og ó-
þarft fyrir sjómenn eða bú-
andkarla að vera að rýna í
almanök eða góna út í ver-
öidina. Ég vil ekki draga úr
gildi veðurspánna og þær
vildi ég sízt missa, enda hlusta
ég á ekkert útvarpsefni svo
reglulega sem veðurspár. En
enn ná þær ekki það fram
í tímann, sem t. d. hefði nægt
mér til að ná ánum heim úr
Rana. Ég held að veðurfræð-
in viðurkenni ekki samband
tunglfyllingar og tunglkomu
(straumanna) og veðurfarsins.
Þó kennir lífsreynslan okkur
bændunum þetta. Og ég vií
biðja þá fjárbændur, hvar
sem er á landinu að gefa
þessu gaum. Ég viðurkenni
þörf þess að leggja nokkuð í
hættu framan af vetri með að
nýta haga fyrir sauðfé, en þó
því aðeins að ítrasta árvekni
sé sýnd og ekki sízt að gera
sér grein fyrir líkum veðra-
brigða við stórstraumirin. sem
framúndan er á hverjum tíma.
Og svo vil ég spyrja að lokum:
Hafa ekki flest stórskaðaveð-
ur komið um það leyti sem
stórstreymt er þ. e. við ~nýtt“
eða „fullt“ tungl?
— En eru svo ekki ýmsir,
sem dreymir fyrir veðrum?
Ert þú ekki draumspakur eða
færð vitranir?
— Mig dreymir oft fyrir
veðrum eða öðru, en oftar fyr
ir daglátum, eins og sagt er.
Sjaldan fyrir atburðum, ér
síðar koma. Þó neita ég því
ekki að stundum fæ ég hug-
boð um óorðna atburði. E.t.v.
hefir eitthvert hugboð fylgt
að ég óttaðist tunglfyllinguna
síðast. En við skulum ekki
tala meira um það. En um-
fram allt má ekki öryggis-
þjónusta nútímans og vísindin
eins og t. d. veðurþjónustan
verða til að svæfa athyglis-
gáfu óg náttúrugreind. Það
fyrirbrigði er vaxandi, . að
hugsað er fyrir fólkið. En
bændur þurfa áfram að gefa
gaum að gangi himintungla,
hagnýta sér veðurspárnar út
í æsar, en draga sjálfir af
þeim ályktun treysta fyrst ag
síðast á sjálfa sig.
Brynfólfur Jóhannesson
forseti Bandalgs
■slenzkra listamanna
AÐALFUNDUR Bandalags ísl.
listamanna var haldinn í Naust-
inu 19. nóv. 1961.
Mættir voru fulltrúar frá öll-
um deildum bandalagsins; arki-
tektum, listdönsurum, leikurum,
myndlistamönnum, rithöfundum,
tónskáldum og tónlistamönnum.
'Svavar Guðnason, listmálari,
forseti bandalagsins, gerði grein
fyrir störfum stjórnarinnar á
liðnu starfsári, en hann hefir
verið forseti síðastliðin tvö ár. —
Þá fluttu formenn, félagsdeilda
skýrslur um störf félaganna.
Á fundinum voru svoihljóðandi
samþykktir gerðar:
1. „Aðalfundur Bandalags ísl.
listamanna 19. nóv. 1961 lýsir
samúð með kjarabaráttu lækna,
verkfræðinga og annarra mennta
manna og leyfir sér að benda á
þá staðreynd, að þeir fulltrúar
vísinda, lista og annarar mennmg
ar, sem nota ævilangt mikinn
hluta sinna tekna og eigna í
kostnað við að skapa menningu
og auka sérþekkingu sína, þurfa
á allra hæstu launum að halda“.
2. „Aðalfundur Bandalags ísl.
listamanna haldinn í Naustinu
sunnudaginn 19. nóv. 1961, feiur
stjórninni að beita sér fyrir því
við viðkomandi yfirvöld, að inn
flutningstollum verði þegar í
stað algjörlega létt af öllum mn
fluttum hljóðfærum, listmálara-
litum og hverskonar efni og
tækjum til listsköpunnar".
3. „Fundurinn felur stjórninni
að aíhuga möguleika á að halda
listamannaþing í Reykjavík eins
fljótt og auðið er“.
4. „Aðalfundur Bandalags ísl.
listamanna í nóvember 1961 mót.
mælir eindregið að sjónvarps-
sendingum frá . Keflavíkurflug-
velli sé á nokkurn hátt beint inn
á íslenzkt viðtakendasvæði og
varar við þeirri hættu, sem ís-
lenzkri menningu og þjóðerni
væri búin af völdum þess“.
Forseti bandalagsins til næsíu
tveggja ára, var kjörinn Bryn-
jólfur Jóhannesson, leikari.
Þá voru kosnir meðstjórnend
ur til eins árs, frá arkitektum
Kjartan Sigurðsson, frá listdöns
urum Sigríður Ármann, frá

myndlistamönnum Karl Kvaran,
frá rithöfundum Jóhannes úr
Kötlurn, frá tónskáldum Skúli
Halldórsson, frá tónlistarmönnum
Jón Þórarinsson.
Stjórnin hefir nú haldið einn
fund og skipt með sér verkum
þannig, að varaforseti er Jón
Þórarinsson, ritari Karl Kvaraa
og gjaldkeri Kjartan Sigurðs-
son.
Kosið í niðurjöfn-
unarnefnd
Á bæjarstjórnarfundi [ fyrradag
voru eftirtaldir menn kosnir 1
niðurjöfnunarnefnd: Gottormur
Erlendsson, formaður, Einar Ás-
mundsson, Sigurbjörn Þorkels-
son og Haraldur Pétursson af
lista Sjálfstæðisflokksins og Al-
þýðuflokksins og Sófónías Jóns-
son af lista kommúnista. Til vara
voru kjörnir Björn Snæbjörns-
son, Jón Guðmundsson, Þorvarð
ur Jón Júlíusson, Eyjólfur Jóns-
son og Sigurður Guðgeirsson.
girnilegar. Það er góð þjón-
usta við kaupendur.
• Mest í heimi
• Verðlausar bækur
Sm. J. skrifar:
Margar sjáum við þær
bóka-auglýsingarnar um þess-
ar mundir. Þetta er að vonum
og þetta er í sjálfu sér gott.
Misgreindarlegar eru þær:
sumar góðar og látlausar, aðr-
ar bersýnilega ekki ætlaðar
því fólki sem ályktar á grund-
velli sjálfstæðrar hugsunar;
þær eru greinilega stílaðar til
kjánanna. En eitt virðist þeim
öllum sameiginlegt: að þegja
um verð hinnar auglýstu bók-
ar, rétt eins og hún væri öll-
um frjáls ókeypis, sem þó
mun ekki vera. Einhvernveg-
inn hefir sú hugmynd komist
inn í höfuð forleggjaranna að
þessi ókurteisi við almenning
sé þeim £ 'hag. Þar mun þeim
þó skjátlast. Helzt vil ég ekki
þurfa að hringja í > síma til
þess að fá að vita verðið, og
heldur fer ég til þess kaup-
mannsins sem sýnir mér sjálf-
sagða kurteisi en hins, sem
leggur sig út til þess að gera
hið gagnstæða. Hvernig væri
nú að einhver forleggjarinn
bryti regluna og herti sig upp
til þess að sýna hugsanlegum
viðskiptamönnum þessa ein-
földu kurteisi; mundi hanri
skaðast á því? Nei, því trúi
ég ekki. Sn. J,
• Þjónusta við
viðskiptavini
Velvakandi er því sammála,
að það mundi spara viðskipta-
vinum óþarfa umstang og af-
greiðslufólki snúninga, ef
auglýst væri verð á bókum.
Sumir útgefendur gera það.
Undanfarin ár man ég t.d. að
ca. viku fyrir jól hefur Bóka-
verzlun Sigfúsar Eymundsson-
ar auglýst á heilsíðu í Mbl.
bókalista með verði og bíð ég
venjulega eftir þeirri auglýs-
ingu til að bera saman verð á
þeim bókum, sem mér finnst

ywi. /'f/S
TJ&i ~
©PIB
COPEMHAGEN

ísland er mesta eldfjalla-
land í heimi. Alþingi er élzta
þing í heimi. Dettifoss er afl-
mesti foss í heimi. fslenzka
er eitt af elztu bókmenntamál
um, sem enn er talað og ritað
í Evrópu. Stóri Geysir er eitt
af eftirtektarverðustu náttúru
undrum sem sést í veröldinni,
Upphitun á mestum hluta
Reykjavíkur með jarðhita er
vissulega eitt af undrum ver-
aldar. Reykjavíkurhöfn er ein
af fegurstu höfnum heimsins.
Almannagjá á ÞingvöUum er
sérstæðasta landslag á jörð-
inni. Gvendarbrunnar eru
besta vatnsból í heimi. Ódáða
hraun er stærsta hraunbreiða
í heimi. ísland er einn af þeim
fáu stöðum þar sem en er
'hægt að sjá jörðina skapast.
Þannig hljóðar fyrsta blað-
síðan af „nauðsynlegustu upp
lýsingum fyrir ferðamenn“, í
'bæklingnum Iceland, sem ný-
lega kom út. Finnst ykkur við
ekki merkileg þjóð í merki-
legu landi? Maður lyftist all-
ur við að lesa um þetta mesta
land í heimi á svo mörgum
sviðum. Og nú er að búa sig
undir að taka við öllum þeim
skara af útlendingum, sem
Mjóta að streyma að þegar
þeir frétta um svona merki-
legt land okkar. Og svo geta
þeir skv. bókinni skoðað „The
3 most famous of the „Lions“
of Iceland“, Þingvelli, Geysi
og Heklu.