Morgunblaðið - 27.03.1962, Page 15

Þriðjudagur 27. marz 1962
MORGVNBLAÐ1Ð
15
Alþingi
Framlh. af blis. 8.
Skort hefur á, að sjóðirnir væru
nægilega sterkir.
Alþingiismaðurinn kivað veru-
lega hafa skort á það á undan-
tförnuim árum, að til væru nægi-
Jega sterikir sjóðir til að standa
undir stoifnlánaþörf sjávarútvegs-
ins oig hefði það m.a. greinilega
Ibomið fram á s.l. ári, er til fram-
íkvæmda komiu lögin um að
Ibreyta stuttum lénum sj'ávarút-
/vegsins í lengri lán. En hiöifuð-
tröksemdin fyrir því, að þesis væri
jþörf, voru eðliilega, sjávarútveg-
urinn hefði á undanfömum árum
ekki notið nægilega mitkilla stofn
Qiána og tekið út frá rekstrinum
til fjárfestingarframikvæmda of
tmikið fé, svo að á hann hafa safn-
azt óhæfilegar háar og óumsamd-
ar lausaskiuldir. Nauðsynlegt var
því, að jafnhliða yrðu gerðar ráð-
stafanir til að sjá útveginum fyrir
auknum stofnlanum', svo að eikiki
hnigi aftur ísama farið.
Meginefni þeesa máls er hið
eama í breytingartillögunni og
frumvarpinu, að ætla vissan
hiluta af útflutningisgjaldi sjávar-
afurða til að byggja upp stofn
lánasjóði sjávarútvegisinis. Hins
vegar er ekiki kveðið svo á í
breytingartillögunni, í hvaða
6tofnlánaisjóði útvegsins þetta
gjald skuli renna, en hér er aðal-
lega um tvo sjóði að ræða, Fisk-
veiðasjóðs íslands og stoÆnlána-
deildina. En stafnlánadeildin er
grein úr Seðlabankanumogkvaðst
þingmaðurinn ætla, að raunveru
lega hefði ekki verið ágreining-
ur um, er lögin um Seðlakank-
ann voru sett á síðaista þingi, að
stafnlánadeildin ætti eðli sínu
samikvæmt fremur heima í við-
skiptabanka. En vegna þeirra
ráðagerða, að sfcafnlánadeildinni
yrði fengið það verlkefni m.a. að
breyta styttri lánum útvegsims
í viðskiptabönikunum í lengri lán,
hefði verið horfið að því ráði, að
Btofnlánadeildin héldi áfram að
vera í Seðlabankanum. Hefur
hiins vegar verið lokuð að því
leyti, að ný lán hafa ekki verið
veitt frá henni. En með því að
ætla henni nýtt útflutningsgjald,
sem miðað er við sæmilegan sjá-
varafla gæti numið allt að 50
millj. á ári, mundi að sjálÆsögðu
á skömmum tíma safnast nýfct
fjármagn í sfcofnlánadeildina, sem
eðlilega ætti að ríisa undir þeirri
þörf að sjá útveginum fyrir nýj-
um stofnlánum. Kvaðst aliþingis-
maðurinn fyrir sitt leyti telja það
óeðlilegt, að stofnlánadeiildin yrði
á þennan hátt opnuð á ný, svo
að Seðlabankastjórarnir yrðu í
vissum sikilningi viðskiptabanka-
stjórar. Sér fyndist því eðlilegra,
að þessi hluti útfiutningisgjalds-
iins renni í fisbveiðasjóð oig þá
til viðbótar þeim 30%, sem fisk-
veiðasjóður fær af útflutnings-
igjaldinu. Mundu þá hinar auiknu
tekjur auka möguleika sjóðsins
ti'l stcifnlána í þágu sjávarútvegs-
ins og eðlilegt, að það mál yrði
athugað af hálfu sjóðsins í heild,
á hvern hátt lánveitingamiöiguleik
inn mundi skiptast niður á hinar
einstötku greinar sjávarútvegsins.
Kvað hann það hafa orðið að sam
bomjuilagi jnilli nefndarinnar og
ríkisstjórnarinnar að orða þetta
tákvæði, eins Og gert vœri í
breytingartillögunni, og bíða svo
nánari ákvörðunar og athugunar
ríkisstjórnarinnar, hivaða hátt
Ihún teiji eðlilegastan að hafa á
jþessum miálum, og getur þá að
ejálfsögðu fleira bomið þar til
greina.
Genglstap bankanna ekkl bætt.
, Þá var í bráðabirgðalögunum
gert ráð fyrir, að útfllytjendur
pkyldu fá greidda af gengishagn-
aðarreikningi 2/3 hluta úttflutn-
ingsgjaldis af sjávarafurðum fram
leidduim á tímabilinu 16. febr.
J!>60 ti!l 31. júlí 1961. Kom þetta
áfcvæði til af því, að útfllytjendur
áá afurðir framleiddar á óður-
liefndu tímabili greiddar á eldra
genginu. I>ess vegna þótti ökki
réttmætt, að þeir greiddu hækfc-
un ú tflutningsgj aldanna af þess-
«m afurðum, en sú hæfclkun nem-
W um 2/3 hlutum úfcfllutnings-
gjalidisim. Sama máli gegnir um
Þessi mynd sýnir bílinn, seœ, valt við Sandskeið.
Tvær bílveltur í
nágrenni Rvikur
hæfcfcun hlutatryggingartsjóðs-
gjaldis. Eðlilegt er, að þessi hækk
un greiðist einnig af gengishagn-
aðarreikningnum, en um þetta
voru ekki áfcvæði í bráðabirgða-
lögunum. Hœtkkunin, sem endur-
greiða á, nemur 47% fyrir sáldar-
afurðir og 65% fyrir aðrar gjald-
skyldar afurðir. Þar sem hér verð
uir um endurgreiðslu að ræða á
fé, sem útflytjendur þegar hafa
greitt, er nauðsynlegt, að þeir
sæki um greiðisluna.
Lofcs er lagt til, að alilir þeir,
er telja sig eiga rétt til bóta úr
útfllutningssjóði, skuli tilkynna
gjaldeyriseftirliti Seðlabanikanis
kröfur sínar fyrir 1. júlí 1962 og
jafnframt leggja fram fullnægj-
andi gögn til stuðnin.gs þeim.
Lotks kvað aiiþingismiaðuirinn
það á misskilningi byggt, að við-
skiptabönikunum sérstaklega
hefði verið bætt upp gengistapið
1960 og 1961, eiras og ikomið hefði
fram í blaðagreinum, þair sem
þeir viðskiptbankanna, sem hér
fara með gjaldeyrismálin, Lands-
bankinn og Útvegsbankinn, urðu
báðir af verulegum gengishagn-
aði við þessar gengisbreytingar
en gert að greiða hann inn á geng
isreikningasjóð í Seðlabankainum.
Að lökinni ræðu Jóhanns Haf-
stein tóku þeir Skúli Guðmtinds-
son, Lúðvík Jósefsson, Bjöm Jóns
son og Gísli Guðmundsson til
máis.
Tekur sæti á Alþingi
DAVÍÐ ÓLAFSSON fiskimála-
stjóri hefur tekið sæti Péturs Sig
urðssonar á Allþingi, en hann get-
ur ekki sinnt þingstörfum vegna
annríkis.
XVÆR bílveltur urðu í nágrenni
Reykjavíkur á sunnudaginn.
Laust fyrir klukkan fjögur fór
lítil fólksbifreið út af veginum
við Sandskeið, og meiddist öku-
maður hennar nokkuð. Þá valt
Volkswagenbíll hjá Grafarholti
um sjöleytið um kvöldið, en
meiðsli urðu ekiki á mönnum.
Skömmu flyrir klukkan fjögur
um dagirm voru tveir ungir menn
á leið til Reykjavíkur frá Skíða-
skálanum. Bílnum, fjögurra
manna Ford Prefect, ók Sölvi Þ.
Þorvaldsson, Rauðagerði 78, en
farþegi var Guðni Guðmundsson,
Bakkagerði 12, og er hann eig-
andi bíisins.
Skammt neðan við beygjuna
inn á Sandskeið missti ökumaður
stjórn á bílnum, sem stakkst út
fyrir veginn og kastaðist yfir sig.
Nam bíllinn staðar á hliðinni og
sneri þá móti upphaflegri stefnu
sinni.
Við veltuna rifnaði vinstri hlið
bílsins að heita af honum, báðar
hurðir, diyrastafur o. s. frv. Kast-
aðist önnur hurðin 20 metra
lengra en bíllinn sjálfur. Þá köst-
uðust út sæti og ýmislegt dót, og
lá þetta eins og hráviði á slys-
staðnum.
Sjúkrabíll kom frá Reykjavík
og voru piltarnir tveir fluttir á
slysavarðstofima. Var Guðna síð-
an ekið heim, en hann mun lítt
meiddur, en Sölvi var fluttur á
Landakotsspítala. Hafði hann
hlotið slæm meiðsli á öxl og var
auk þess skrámaður.
Bíllinn er talinn gjörsamlega
ónýtur.
Laust fyrir klukkan sjö um
kvöldið valt Volkswagenbíll á
beygju hjá Grafarholti. Mun öku
maður ekki hafa séð hættumerki
við beygjuna og ók of hratt. Valt
bíllinn 1% veltu og stórskemmd-
ist en slys urðu ekki á mönnum.
— Ávarp borgarmálaráðstefnu
Framh. af bls. 24.
Síðustu árin hafa framkvæmdir í Reykjavík verdð meiri en
nokkru sinni fyrr. En framundan eru þó stór verkefni, sem enn
munu efla hér framfarir og auka velmegun.
Eitt stærsta verkefnið er tvímælalaust framkvæmd himnar stór-
huga áætlunar um lagningu hitaveitu í öll hverfi borgariranar á
næstu 4 árum, sem jafnframt því að stórauka lifsbægind-i horgar-
anna hefur í för með sér stórfelldan sparnað fyrir þjóðarbúið í
heild, og sérstaklega er athyglisvert, a@ þegar við upphaf þessara
framkvæmda hefur verið tryggt það fjármagn, sem til þeirra þarf.
Einnig í gatnagerðarmálum eru stórvirki framundan, bar sem
í imdirbúningi er víðtæk áætlum um geíð gatna úr varanlegu efni.
Er það markmið hennar, að innan eins áratugs verði allar götur
Reykjavíkur steyptar eða malbikaðar, og Reykjavík bar með gerð
ryklaus. Framkvæmd þessarar áætlunax er eitrtihvert stærsta verk-
efni, sem nokkru sinni hefur verið ráðizt í hér á landi.
Að skipulagsmálum borgarinnax er nú ötullega unnið. Tillögur
að skipulagi Miðbæjar Reykjavíkur liggja þegar fyrir, og í und-
irbúningi eru tillögur að heildarskipulagi Reykjavíkur og nágrenn-
is henraar, og hefur borgarstjóm Reykjavíkur haft þaæ forystu um
samvinnu við nærliggjandi sveitarfélög.
Borgarmálaráðstefna Heimdallar fagraar þeirri framfarastefnu og
því hugarfari, sem hér býr að baki. Þessi verkefni, sem iþó eru að-
eins nokkur hinna þýðingarmestu sýna, að æðstu trúnaðarmenn
borgairfélags okkar líta á sig sem kjörna til að bjéna borgarbú-
um, en ekki til að stjóma lífi þeirra. Þau stórvirki, sem nú eru
framu'ndan, krefjast samstillts átaks yfirvalda og hinna almennu
borgara, en slík samstaða næst því aðeins, að þessi andi ríki.
Ráðstefnan fagnar sérstaklega þeim ráðstöfunum, sem þegar
hafa verið gerðar og í undirbúrairagi eru, til að bæta aðstöðu æsk-
unnar í borginnd. Glæsileg skólaihús hafa risið, í 'hinum ýmsu hverf-
um, barnaheimili og leikvellir. Myndarleg íþróttamannvirki hafa
verið reist eða eru í byggingu, og má þar t.d. nefna íþróttasvæðið
í Laugardal, Sundlaúg Vesturbæjar og íbrótta- og sýningarhúsið
við Suðuriandabraut. Starfsemi Æskulýðsráðs Reykjavíkur hefur
verið stóraukin, og starfa nú 'þúsundir reykvískra ungmenna inn-
an vébandaiþess að þroskandi tómstundaiðju, og Vinnuskóli Reykja-
víkurborgar gefur skólaæsku borgarinraar kost á hollum og mennt-
andi sumarstörfum.
Borgarstjórnarkosningar eru nú framundan í Reykiavík. Ungir
sjálfstæðismenn ganga ótrauðir fram til þeirrar kosnmgaibaráttu
’búnir góðum baráttumálum og undir forystu hins unga og dugmikla
borgarstjóra, Geirs Hallgrímssonar.
f þessum koeningum verður úr því skorið. hvort ósarrahentir og
sundurleitir flokkar eiga að taka við stjórn borgarinnar eða hvort
samihentur meirihluti sjálfstæðismanna á %ð stýra áfram málefn-
um Reykjavíkur. Þá verður valið milli upplausnar og óstjórnar eða
aúkinna framfara og vaxandi velmegunar borgarbúa.
Borgarmálaráðstefna Heimdallar skorar bví á æsku Reykjavík-
ur að standa traustan vörð um hagsmuni borgarinnar, og um
leið sjálfrar sín, með því að fylkja sér um stefnu Sjálfstæðisflokks-
ins og gera sigur hennar sem glæsilegastan.
— Inflúenzan
Framlh. af bls. 24.
Hjá ísfélaginu mun veikinni
hafa slegið einna fyrst niður. Þar
vinna að jafnaði um 130 manns
og lá um 30% af fólkinu er veik-
in var skæðust. Hún er nú mjög
í rénun hjá þeirri verkunarstöð.
Þar eru 70-80 manns saman í
mötuneyti og verbúðum. Einar
Sigurjónsson tjóði okkur að þeg-
ar flestir voru veikir hjá ísfélag-
inu hafi legið 28 karlmenn, og
tóku þeir fyrr veikina, og flestar
lögðust 22 stúlkur í einu. í ver-
búðum fyrirtækisins er 3-4 og
flest 5 manns saman í herbergi.
f gær voru ekki nema 5-7 manns
veikir. 10 bátar leggja upp hjá
ísfélaginu og var einn þeirra frá
róðrum í 8 daga vegna veikinda
skipshafnar. Aðrir bátar hafa
þurft að stoppa þetta 1-2 daga í
senn. Róa þeir þótt einhverjir af
áhöfninni séu veikir. Venjulega
er 10 manns á báti, en þeir hafa
að undanförnu róið með allt nið-
ur í 6 manns. Ér það að sjálf-
sögðu mjög erfitt fyrir skips-
höfnina. Fyrirtækin hafa bjarg-
azt við heimafólk. Margt iðnaðar
og verzlunarfólk kemur á kvöld-
in til vinnu og hefir það bjargað
mélunum, en leiðir að sjálfsögðu
til þess að verkið verður dýrara,
þar sem svo mikið er urrnið í
eftirvinnu. Einnig hafa ungling-
ar úr gagnfræðaskólanum komið
til fiskvinnu.
Um helmingur veikur
Hjá Ársæli Sveinssyni er ástand
ið slæmt að sögn Lárusar Ár-
sælssonar. Þar eru 38 manns á 4
bátum og um þriðjungur sjó-
manna veikir. Einn bátanna
komst hvorki út í gær né fyrra-
dag. Um helmingur er veikur
af 30 starfsmönnum í landi,
en hjá Ársæli er allur fiskur
verkaður í salt. f 50 manna ver-
búð liggja um % fólksins. Tíma-
vinnufólk hefir unnið hjá fyrir-
tækinu á kvöldin hina síðustu
afladaga.
Sighvatur Bjarnason hjá
Vinnslustöðinni sagði okkur að
þar væru um 250 manns í vinnu
að jafnaði þegar flest er. Þar
liggja nú um 30 af starfsfólkinu.
20 neta- og línubátar leggja þar
upp og hafa þeir allir getað róið
nema í dag stöðvuðust 3 af völd-
um veikinnar. Margir bátanna
róa með 6-8 manna áhöfn. Til
Vinnslustöðvarinnar hafa borizt
rúm 200 tonn af fiski á dag síð-
ustu 3 daga. Afli hefir verið nokk
uð jafn alla dagana, þótt afli ein-
stakra báta hafi verið nokkuð
misjafn, mest allt að 40 tonnum.
Áætlað er að þessa daga hafi
borizt á land í Eyjum um 1000
tonn daglega.
— Hér vinna allir, sem geta og
þá bjargast þetta, sagði Sighvat-
ur.
Enginn stöðvazt ennþá
Hraðfrystistöðin hefir að sögn
Ólafs Gunnarssonar sloppið sæmi
lega til þessa. Þar vinna um 400
manns þegar flest er, en talsvert
af því vinnur aðeins síðari hluta
dagsins, húsmæður og aðrir, sem
bundnir eru við annað til hádeg-
is. Hjá Hraðfrystistöðinni leggja
15 stórir bátar upp afla og hefir
enginn stöðvazt enn vegna veik-
innar. 30-40 karlmenn eru nú
veikir hjá fyrirtækinu. Iðnaðar-
menn koma til vinnu á kvöldin
og á sunnudaginn var margt
verzlunarfólk við vinnu.
Hefir ekki náð fullu starfsþreki
Ágúst Matthíasson tjáði okkur
að hjá Fiskiðjunni væru á 4.
hundrað manns við vinnu. Veikin
fór eins og eldur í sinu meðal
starfsfólksins og um helmingur
þess lá í einu. í verbúðum fyrir-
tækisins eru 48 herbergi og jafn-
aðarlega 3 í hverju. Verbúðafólk-
ið varð harðast úti í veikinni. 12
bátar leggja upp hjá fyrirtækinu
og hafa tveir þeirra stöðvazt
nokkra daga vegna veikinnar.
Fólkið, sem veikina hefir tekið,
er eftir sig af völdum hennar og
því ekki strax búið að ná fullu
starfsþreki þótt það sé komið til
vinnu. Vinna hefir síðustú dag-
ana verið stanzlaus frá því kl. 8
á morgnana og til miðnættis og
hefir tekizt að verka allan afla,
sem borizt hefir. Hefir stundum
verið tekið það ráð að pakka fisk
inn í stærri umbúðir til að flýta
verkinu. Þá hafa skólaunglingar
verið talsvert til hjálpar eftir að
skólanum var lokað.
Öllum kemur þeim, sem blaðið
átti tal við í gær, saman um að
það versta muni nú afstaðið og
eru bjartsýnir á að ástandið fari
batnandi. Það kom sér illa að
raunar voru allar fiskverkunar-
stöðvarnar illa mannaðar áður
en veikin skall yfir og máttu því
sízt við að missa starfslið. Afla-
hrota kom svo í ofanálag og var
fólk því illa við veikinni búið,
þar sem vinna var bæði löng og
ströng.