Morgunblaðið - 27.04.1962, Page 12

Morgunblaðið - 27.04.1962, Page 12
12 mob cvTsnraðið Föstudagur 27. apríl 1962 Otgefandi: H.f Arvakur Reykjavík. Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (áPm.) Sigurður Bjarnason frá Vigur. Matthías Johannessen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson. tJtbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson. Ritstjórn: Aðalstræti 6. Augiýsingar og avgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480. Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands. 1 lausasölu kr. 3.00 eintakið. TILRAUNIR BANDARÍKJAMANNA egar Rússar hófu hinar rniklu kjarnorkusprengju tilraunir sínar sl. haust eftir samkomulag það, sem varð um að hætta tilraunum haustið 1958, gerðu menn ráð fyrir að Vesturveldin mimdu telja sig knúin til að hefja tilraunir að nýju. — Kennedy Bandaríkjaforseti tilkynnti síðan, að þessar spár væru á rökum reistar og Bandaríkjamenn mundu hefja tilraunir ofanjarðar í þessum mánuði, ef ekki næð ist samkomulag um bann við kj arnorkusprengj utilraunum og eftirlit með þvi að það yrði haldið. Auðvitað hafa forystu- menn Rússa gert sér grein fyrir því, er þeir hófu til- raunir að nýju, að þær gætu leitt til nýrra tilrauna Vest- urveldanna, einkum með hliðsjón af því, hve stórfeld- ar sprengingar Rússa voru. Þeir stofnuðu því vísvitandi til nýs kapphlaups á sviði kj arnorkusprenginga. Málgögn kommúnismans um heim allan vörðu aðgerð ir Rússa með því að þeim væri nauðsynlegt að styrkja herveldi sitt, svo að ekki yrði á þá ráðizt. Þessi full- yrðing fellur um sjálfa sig, þegar það er haft hugfast, að um langt skeið höfðu Vesturveldin ein kjarnorku- vopn, en engum kom til hug ar að ráðast á Rússa, þótt þeir hefðu þá verið auðsigr- aðir á skömmum tíma. Því síður gæti það hvarflað að lýðræðisþjóðunum að hefja kjamorkustríð, sem. kosta mundi þær sjálfar hinar ægi legustu ógnir. Aftur á móti hefur sagan því miður margsinnis sann- að, að yfirgangs- og einræð- issinnum er einungis hægt að halda í skefjum með því að hafa nægilegan styrk til að standa gegn hótunum þeirra. Þess vegna telja for- ustumenn Vesturveldanna það ekki geta samrýmzt þeirri ábyrgð, sem þeim er lögð á herðar, að Játa Rússa eina búa að þeirri þekkingu, sem þeir hafa öðlazt með sprengingunum í haust. Rússar hafa fram að þessu algjörlega neitað samkomu- lagi um bann við kjamorku- vopnatilraunum, ef eftirlit ætti að hafa með því að þeir héldu slíkt samkomulag. Er ekki við því að búast, að Vesturveldin vilji eiga ör- yggi sitt undir loforðum manna, sem marguppvísir em að svikum og glæpa- verkum án þess að með því sé fylgzt að þau séu haldin. Þeim yfirlýsingum Banda- ríkjamanna ber hins vegar að fagna, að þeir muni hætta tilraunum sínrnn þegar í stað, ef samkomulag næst um raunhæft bann við til- raununum. Er vonandi að Rússar fáist um síðir til að samþykkja slíkt bann. JÁTA TILGANGINN Trá þvi að Viðreisnarstjóm * in var mynduð hafa Framsóknarmenn, eins og kunnugt er, gert allt sem í þeirra valdi hefur staðið til að reyna að eyðileggja efna- hag landsins og kollvarpa á þann hátt ríkisstjóminni. — Allar tilraunir þeirra íþessa átt hafa farið út um þúfur, þar á meðal svikasamning- amir, sem þeir létu SÍS gera sl. sumar. Þegar það var ljóst, tóku Framsóknarmenn upp harða baráttu fyrir því að læknar, verkfræðingar og einkum þó kennarar fengju bætt kjör. í ritstjórnargrein í gær slys- ast Tíminn til að upplýsa, hver 'tilgangurinn hafi verið með þeirri baráttu. Þar seg- ir: „Einstakir starfshópar, sem notið hafa sérstakrar að stöðu, hafa knúið frammeiri og minni kjarabætur, eins og t. d. læknar, verkfræðing ar og kennarar. Aðrir sem engar bætur hafa fengið hljóta nú að koma á eftir. Gegn því verð- ur heldur ekki staðið með neinum rétti.“ Fyrst er sagt að ákveðnar stéttir séu afskiptar og þurfi þar af leiðandi að fá nokkr- ar uppbætur á laun sín. Síð- an er sagt, að aðrir eigi að fá sömu hækkanir og þar með enginn bætt kjör, held- ur allir fleiri en smærri krónur. Ekki verður sagt að stjórn arandstaðan sé ábyrg frem- ur en fyrri daginn. . ÁNÆGJULEG ÞRÓUN SKÖLAMÁLA ær upplýsingar hljóta að vekja almenna athygh UTAN UR HEIMI Enn eru ókunnar orsakir holdsveiki HOLDSVEIKI hefur verið talin imeð ægilegustu sjúkdómum meðal manna, allt frá því henn ar var fyrst vart. Tíminn og vís- indin hafa að visu leyst marg- ar gátur í sambandi við þenn- an sjúkdóm, en þó er það svo enn í dag, að hann er herfilega misskilinn af almenningi. Oft setja menn holdsveiiki j samband við stórkostlega afskræmingu og smithættu á háu stigi, en hvort tveggja .eru þetta ýkjur. Holdsveiki er srvo að segja aldrei lífáhættuleg, aðeins um fjórð- ungur sjúklinganna afskræmast og hún er langt frá þvi eins smitandi og mislingar og marg- ir aðrir sjúkdómar, þó að ekki sé vitað með vissu, hvernig hún berst milli manna. Meiriihuti þeirra, sem sýkjast af holdsveiki, tá hana ekki á hæsta stigi. Algengt er, að hún leggist aðeins á taugar utan mið taugakerfisins og veldur því, að vissir vefir tapa tilfinningunni. í slfkum tilfellum hverfur sjúfc- dómurinn oft og læknast, þó að ekki sé hægt að bæta skemmd- ir á taugum. Sulfones heitir lyf, sem reynzt hefur vel við holds- veiki. Það var fyrst notað árið 1941. Oft fer þó svo, að það ræð- ur ekki niðurlögum bakterianna og sjúklingunum getur farið aftur, meðan það er notað. Bakterían er veldur holds- veiki, er náskyld berklasýklin- um, en berst ekki eins auðveld- lega milli manna. Allt bendir til þess, að eingöngu þeir, sem eru Jarlinn at Avon, en undir því nafná gcngur nú Anthony Eden, fyrrverandi forsætisráð herra Breta, er nýkominn heim til Bretlands, eftir þriggja og hálfs mánaðar dvöl vestan hafs. Þar gekkst hann m. a. undir brjóstuppskurð, og lá 17 daga í sjúkrahúsi í Boston. Myndin var tekin af honum á heimili hans í Wilts- hire, á mánudaginn, þar sem hann hvílist fyrir framan arin eld, að gömlum enskum sið. Það em tveir af vinum hans, heimiliskötturinn og húshund- urinn, sem fagna heimkomu húsbóndans. mjög smitnæmir, smitist af sjúkdómnum. Venjulega líða eitt til þrjú ár, frá því að sjúkling- urinn smitast og þar til sjúk- dómurinn nær fótfestu í líkam- anum. Þótt holdsveikirannsóknir hafi leitt margt í ljós um eðli þessa sjúkdóms, þá vita menn ekki enn gjörla um upphaf hans. Það var Norðmaðurinn Armauer Hansen, sem fann holdsveiki- sýkilinn árið 1873. En þnátt fyr- ir miklar rannsóknir hefur enn ekki tekizt að rækta holdsveiki- bakteríuna í rannsóknarstofum, hvorki út af fyrir sig né í vefja- gróðri. Þetta er eitt aðalverkefni Leonard Wood holdsveikirann- sóknarstöðvarinnar við heil- brigðisdeild John Hopkins há- skóla. Þegar því marki'er náð, geta vísindamenn snúið sér ó- skiptir að því að finna nýjar leiðir við sjúkdómsgreiningu og lækningu holdsveiki og ef til vill fundið ónæmislyf. Rann- sóknarstöð þessi er deild frá amerísku holdsveikistofnuninni, sem stofnuð var árið 1928 í minningu Leonard Woods hers- höfðingja. Hershöfðinginn fékk áhuga á velferð holdsveikissjúkl inga, er hann var landstjóri á Filippseyjum. Holdsveiki er ekki útbreiddur sjúkdómur í Bandaríkjunum. Sjúkdómstilfelli þar munu vera tæp tvö þúsund. Samanlagt er tala holdsveikisjúklinga i heim- inum þó sennilega 10 til 12 millj. Þeir eru flestir í hitabeltislönd- um og austurlöndum. Það er ýmislegt hægt að gera fyrir þá, sem veikjast af holds- veiki, en þó mætti forða mörg- um frá hörmungum veikinnar i framtíðinni, þegar svör hafa fundizt við nokkrum veigamikl- um spurningum eins og þess- um: Hvers vegna er holdsveikl svo að segja útdauð í Vestur- Evrópu og Bandaríkjunum, en 10 af hundraði af íbúum sumra héraða í Afrífcu þjázt af henni? Hvernig berst sjúkdómurinn milli manna? Hvert er samband holdsvéiki og loftslags? Er hún arfgeng? Hvaða áhrif hafa matarskortur og hreinlæti i þessu sambandi? Það er ekki fyrr en svör hafa fengizt við þessum spurnine- um, að von er til, að hægt verði að sigra þessa aldagömlu plágu — holdsveikina. • París, 25. apríl (AP) Járnbrautarstarfsmenn í Frakk- landi gerðu í dag 24 klukiku- stunda verkfall til stuðnings við kröfur sínar um styttingu vinnu vikunnar lir 48 í 45 stundir. Ekki varð almenn þátttaka í verk fallinu, en mjög dró þó úr allri járnbrautarumferð. og ánægju, sem fram komu hér í blaðinu í gær, í frásögn af skólamálum í borginni, að almennum kennslustofum í skólum barna- og gagnfræða stigsins hefur á sl. kjörtíma- bili fjölgað rúmlega tvöfalt meira en þeim nemendum, sem nám stunda í þessum skólum. Þar kom fram, að skólastofunum hefur á þessu tímabili fjölgað um 37%, en nemendunum hins vegar um 18%. Þróunin í skólamálun- um stefnir þannig óðfluga í þá átt, að öll skólastarfsemi borgarinnar geti farið fram í eigin húsnæði og komið verði í veg fyrir óheppilega margsetningu í skólastofurn- ar. Og hún er glöggur vott- ur þess gífurlega átaks, sem ’gert hefur verið í skólamál- um borgarinnar á undanförn um árum. Er sennilega naum ast ofmælt, þótt fullyrt sé, að áætlun sú, sem borgar- stjóm Reykjavíkur sam- þykkti árið 1957 fyrir frum- kvæði Sjálfstæðismanna í borgarstjóminni, hafi í raun og veru markað tímamót í byggingarmálum skólanna. Nú eru í byggingu í borg- inni alls 6 barna- og gagn- fræðaskólar, sem verða með 154 almennum kennslustof- um, þegar þeir eru full- byggðir, auk annars nauðsyn legs húsnæðis. Að sjálfsögðu verður haldið áfram með þessar byggingar samkvæmt þeirri áætlun, sem gerð hef- ur verið, en jafnframt verð- ur hafizt handa um ný stór- virki á þessu sviði. Verður t. d. byrjað á 5 nýjum áföng um á þessu ári einu. Þau skólahús, sem nú eru hér x byggingu, virðast fyllilega uppfylla hinar ströngustu kröfur, sem gerðar verða í þessum efnum. Þetta eru fallegar, hentugar og vandað ar byggingar. Framtíðarheill íslenzku þjóðarinnar er ekkí hvað sízt undir því komin, hvernig til tekst við mennt- un og uppeldi þeirrar kyn- slóðar, sem nú er að vaxa úr grasi. Og þar hefur allur ytri aðbúnaður sitt að segja, enda verður ekki annað sagt en aðgerðir borgaryfirvald- anna beri vott um góðan skilning á þessari staðreynd.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.