Morgunblaðið - 16.05.1962, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLAÐih
Miðvikudagur 16. maí 1961
Mynd þessi er tekin niðri í skurði þeim ,er grafinn er fyrir
vatnslögninni með Miklubraut, en unnið er að greftrinum frá
báðum endunv Þar sem jarðvegurinn er mjög mýriendur þarf
að grafa mjög djúpt, jafnvel á fimmta metra, og síðan fylla
upp aftur með um tveggja metra lagi af sandi og möl, áður
en rörin eru lögð. Sé litið eftir skurðinum, sést, að það
kemur eins og haft í hann á einum stað, þar sem vatnslögnin
úr Gvendarbrunnum að vatnsgeynrdnum við Háteigsveg liggur.
FYRIR röskri hálfri öld eða
hinn 16. júní 1909 var vatni í
fyrsta skipti hleypt í vatns-
Ieiðslur Reykjavíkur; „þó ekki
þegar úr Gvendarbrunnunum,
heldur úr Elliðaánum fyrst
um sinn. „Þetta var fyrsti
stórsigur tækninnar í daglegu
lífi Reykjavíkur" og dagurinn
merkisdagur í sögu bæjarins.
Vatnsveitan kostaði 504 þús
kr. “, segir í Árbókum Reykja-
vikur. Ári fyrr var vinna haf-
in við lagningu vatnsveitunn-
ar og mun í fyrstu hafa verið
gert ráð fyrir, „að taka mætti
vatn úr Elliðaánum.“ „En er
sannað þótiti, að það væri mið-
ur heppilegt, var horfið að því
ráði að veita vatni til bæjarins
Unnið er að kappi að grunnj mikils vatnsgeymis á Litluhlíð. Á myndinni sést glöggt. hve hé
er um mikið mannvirki að ræð?
„Fyrsti stórsigur tækninnar
i daglegu lífi Reykjavíkur"
í þá átt að stuðla að því, að
gætt sé spamaðar við vatns-
notkun. Má þar nefna, að fyr
ir nokkur árum var tekið að
selja vatn eftir mæli til þeirra
fyrirtækja, er mikið vatn nota,
en þeim jafnframt gefinn kost
ur á 50% afslætti á því vatni,
er þau söfnuðu í geyma að
nóttu til. Þrem geymum hefur
þegar verið komið upp af þess
um sökum, en hafinn er und-
irbúningur að smíði fjórða
geymisins.
Um daginn hitti einn blaða-
manna Morgunblaðsins f>ór-
odd Th. Sigurðsson, vatnsveitu
stjóra, að máli til að forvitn
ast um vatnsveituna og helztu
framkvæmidir hennar. Gaf það
tilefni til ökuferðar um borg-
ina og allt inn að Hrauntúns-
tjörn, en þaðan til Bullaugna.
M.a. var komið við á Rauð-
arárstíg, en þar er nú unnið
að lagningu 16 þuimlunga
vatnsæðar frá Laugavegi til
Háteigsvegar og var tækifærið
gripið, þar sem hvort sem er
þurfti að grafa fyrir nýrri hol-
ræsalögn. Er lokið verður
tengingu þessarar nýju vatns-
lagnar mun m.a. fást jafnari
og meiri vatnsþrýstingur á
Skólavörðuholti.
I Lönguhlíð er nú unið að
endurnýjun vatnslagnarinnar,
en þar sem tæring er mest,
þykir það fremur borga sig
en að lappa upp á viðgerðir.
Á 10 þúsund rúmmetra
vatnsgeymir.
Frá Lönguhlíð lá leiðin á
Litluhlíð, eilítið norð-austur
af Golfskálanum, en þar er
nú unnið að því að sprengja
fyrir grunni 10 þús. rúmmetra
vatnsgeymis. Til samanburðar
má geta þess, að hitaveitu-
geymamir allir á Eskihlíð eru
8,4 þús. rúmmetra, en gömlu
vatnsgeymarnir við Háteigs-
veg 2000 rúmm. Hinn nýi
vatnsgeymir verður niðurgraf
inn og að sjá sem slétt gras-
flöt, er liggur í svipaðri hæð
og hitaveitustokkurinn, þar
sem hann liggur hæst á Litlu-
hlíð.
Fyrst um sinn verður aðeins
ein lögn að hinum nýja geymi
og er þegar byrjað að leggja
hana meðfram Kringlúmýra-
braut frá Sogavegi, þar sem
hún sameinast aðalæðunum.
Vatnsæð með Miklubraut
og dælustöS á Háalelti.
Með Miklubraut sunnan-
veðri er nú verið að leggja
mikla vatnsæð, 32 þumlunga,
frá hinni nýju æð frá vatns-
geyminum á Litluhlíð inn að
Skeiðvelli. Þar sameinast hún
vatnsæðunum úr Gvenda-
brunnum, og jafnframt hinni
væntanlegu lögn úr Bullaug-
um, er leggja á meðfram hita-
veitustokknum,
Þá verður bygging dælu-
stöðvar á Háaleiti boðin út á
næstunni, en verið er að semja
útboðslýsinguna. Vélarnar eru
til taks og ein þegar tekin til
notkunar, en þær verða alls
þrjár. Unnið er að því að
tengja saman Bústaða'hverfi
og Háaleitisbverfi, svo að hin
nýja dælustöð geti jafnframt
komið þar að gagni.
★ Merki flóffsins sjást greini
lega á girffingum.
Er við ókum ur;o _ ígróf
upp með vatnsæðunum irá
Gvendarbrunnum og á Suður-
landsveg mátti víða sjá á girð
ingum, hve mikið flóðið hefði
verið um dagana, þar sem
sina og annað þess háttar
markaði greinilega, hve hátt
vatnsborðið hefði verið. Karl
Norðdahl á Hólmi, er skráð
hefur og fylgzt með flóðum á
þessum slóðum í yfir fimm ára
tugi hefur látið þess getið, að
svo mikið flóð hafi ekki kom-
ið frá 20 apríl 1912. En þar
skilur þó á miili, að þá var
hvorki stíflan við EJliðavatn
komin né heldur vegurinn að
Rauðhólum, er beindi vatninu
suður að Helluvatni og tafði
frárennsli, svo að fyrr flæddi
hjá Gvendarbrunnum.
Vatnsveitustjóri kvað mjög
bagalegt, að flóð þetta skyldi
einmitt hafa komið á þessu
ári, þar sem s.l. haust hefði
verið hafizt handa um stíflu-
garða umhverfis Hrauntúns-
tjörn, sem liggur fyrir neðan
Gvendarbrunna. Ekki hefði
unnizt tími til vegna frosta
s.l. vetur að gera þá vatns-
helda, svo að þeir sprungu í
flóðunum miklu, en höfðu þó
tvívegis staðizt töluverð flóð
fyrr á vetrinum. — Nú er
ið að því að fylla upp í garð-
ana á ný og grafa skurð með
fram þeim.
Tilgangur þeirra er tvíþætt-
ur. Annars vegar munu þeir
verja Gvendarbrunna flóðum,
en einnig valda því, að rennsli
úr brunnunum verður minna
og vatnið nýtist þar af leið-
andi betur, þótt vatnið hins-
vegar geti ekki runnið hina
leiðina, úr tjörninni í brunn-
ana.
★ Vatnsveita frá BulT
augum.
Þegar hefur verið borað
eftir vatni á tveim stöðum í
svokölluðum Bullaugum, eða
á hinum nýja Golfvelli við
ágæta raun og er verið að
bora á þeim þriðja. -Er ég
spurði vatnsveitustjóra, hvers
vegna einmitt væri borað á
þessum stað benti hann mér á,
að beggja vegna við þá lág,
sem borað er í, fyrir þriðju
holunni liggja tvær jarð-
sprungur og er lágin sem
fleygur á milli þeirra. Sér-
staklega er vestri sprungan
greinileg, þar sem hún liggur
gegnum ásinn, en á honum
norðanverðum kemur húin
niður hja Enni, þar sem einn-
ig rennur vatn úr henni. En
eins og kunnugt er eru mest-
ar líkur til að árangur fáist
með borunum á jarðsprungu
svæðum og má m.a. geta þess,
að Gvendarbrunnar og Kald-
á, vatnsból Hafnfirðinga, eru
á sömu sprungulínunni.
Árangur borananna við
Bullaugu hefur orðið mjög
góður. Samtals nemur rennsli
úr holum þeim, sem búið er
Framíh. á bls. 15.
Mynd þessi er tekin af rörum þeim, er leggja á mefffram Miklubrautinni, en þau em 32
þumlunga víff og 5 metra löng. Hvert þeirra kostar 12 þúsund og 600 krónur, svo aff augljóst
er, hve mikiff er undir því komiff aff vatnsæffarnar séu lagffar um sem skemmstan veg.
frá svonefndum Gvendar-
brunnum (nálægt Hólmi), en
hugmynd mun Jón Þorláksson
verkfræffingur hafa átt.“
Af þeim stöðum, er Jón Þor
láksson taldi til greina koma
sem vatnsból Reykjavíkur,
nefndi hann þó fyrst lindir í
Grafarlandi, er hann nefndi
Builaugu. Hann hvarf þó frá
þeim og valdi Gvendarbrunna
vegna óhagstæffari hæffar-
legu Bullaugna lindanna. Nú
hafa hins vegar frekari rann-
sóknir leitt í ljós, aff fremur
muni borga sig aff virkja þær
en halda áfram virkjun Gvend
arbrunna, auk þess sem því
fylgja ýmsir kostir og aukiff
öryggi aff hafa fleiri vatnsból
en eitt.
En jafnfrarot því sem um-
fangsmiklar rannsóknir undir
stjórn Jóns Jónssonar jarff-
fræffings hafa fariff fram á
vegum vatnsveitunnar á því
hvar affstæður séu beztar til
frekari öfiunar neyzluvatns,
hefur mikiff starf veriff unniff