Morgunblaðið - 23.11.1962, Síða 7

Föstudagur 23. nóv. 1962
MOHCVNBLAÐIÐ
7
Gunnar
ALDREI hefir nokfcur ríkisstjórn '
sezt að völdum á íslandi með
öðru eins yfirlæti og hástemnd-
um loforðum og vinstri stjórnin
eáluga gerði.
Ekki var það lítið, sem með
tilkomu hennar og völdum átti
að lagfæra og bæta þjóðfélags-
ástandið. Fólk man án efa þau
fögru fyrirheit, og víst mun ó-
þarft að rifja þau upp, þótt aldrei
verði of oft á það minnst, að
betra hefði þeirri valdasamsteypu
verið að lofa minnu og baga
gjörðum sínum á ofurlítið sann-
ari og raun'hæfari hátt en hún
gerði. I>ví það muna líka flestir
að við fátt eitt var staðið af því,
sem lofað var, og þá allna sízt
það. er mestu máli skipti fyrir
landslýð allan. en það var traust
og virðuleg stjórn efnahagsmála
er enginn þjóð getur til lengdar
lótið reka á reiðanuna.
Eitt af uppáhalds-loforðum
þessarar margnefndu stjórnar
var það, að hún myndi útiloka,
svo sem kostur væri, öll áhrif
Ejálfstæðismanna á landstjómar
mál, enda nyti sá flokkur einskis
stuðnings meðal launþega lands
ins, en með þeim og fyrir þá
ótti alveg sérstaklega að stjórna
Við þetta var staðið eftir því
sem geta og orka þessarra herra
framast leyfði, Enda hældi for-
ingi Framsóknarflokksins sér
alveg sérstaklega af þessu með
þeim orðum, að S’álfstæðisflokkn
um hefði nú verið vikið til hlið
ar, — rétt áður en að hann stökk
svo fyrir borð frá stjórn þjóðar-
skútunnar uppgefinn og ráðþrota
imeð sínum vinstri vinum. Svo
alviört var skipbrot þessarar
stiórnar, að landið var við það
að verða gjaldþrota og skammt
var í það, að atvinnuvegirnir
gætu ekki fengið keyptar til land
ins rekstrarvörur si.iar, oa máttu
þá allir sjá hversu farið hefði
u-m starfrækslu þeirra, eða
Ihversu mörgum þeir hefðu þó
veitt atvinnu í landinu. Það var
við þessar aðstæður, sem þeir
fengu að glíma, og úr þessum
vanda leysa, mennirnir, er sett
ir höfðu verið til hliðar í stjórn
málunum og þjóðarnauðsyn tal-
in að ekki væru hafðir með i
ráðum.
En því renni ég huganum yfir
þessa löngu liðnu atburði, að ég
Ihefi eigi sjaldan reynt að finna
ástæðu fyrir þeirri feikna heift,
er Framsóknarmenn margir
Ihverjir eru og hafa verið haldnir
gagnvart núverandi rikisstjórn
og þingmeirihluta. Alla daga frá
því er vinstri stjórnin vált frá
vöidum hefir málsagn Fram-
eí'knarflokksins, Timinn, verið
yfir-fullur af skömmum og heift
arárásum á hvert eitt einasta mál
er núverandi valdhafar hafa bor
ið fram.
Enginn dagur er látinn liða
svo. að ekki sé með hinni mestu
mærð og upphrópunum látið
liggja að því að rikisstjónrin
vilji allt framtak þeirra efna-
minni bráðfeigt. Jafnoft er hún
©g skömmuð fyrir að hafa kverka
tak á sjávarútveginum, og ekki
er hún allajafna sögð of vin-
gjarnleg gagnvart iðnaðinum
eður verzluninni, sem hún kvað
nú alveg sérstaklega hafa lagt
í einelti, ekki sizt kaupfélaga-
verzlunina. Og efcki fer fram-
tijá fóll.i. að forustu Framsóknar
er ekki sérlega hrifinn af gjörð
um stjómarinnar gagnvart land
búnaðinum og málefnum bænda
eða þá unga fólkinu, hvar í
stétt sem það er; þvl er nú stjórn
in reglulega slæm svo a_ um
munar.
En innan um allt þetta, allar
þessar ásakanir um ranga stefnu
gagnvart atvinnuveginum og
öllu þvi, sem til uppbyggingar
er rr.:ð þjóð vorri, er þess vand-
lega gætt af forystu Framsókn
ar og málaliði hennar a . styðja
af Cllu -fli hverja einustu launa
kröfu, er þessi eða hinn hags-
munahópurinn hefir uppi, og
Skipiir þá -. 'gu máli. hvort við
komandi hópur er tekjuhár eða
lágur. Aðeins ef með því er hægt
að auka á ófrið í þjóðfélaginu og
þá e.t.v. um 'si<5 gjöra landsstjórn
inni bölvun, þá er tilgcnginum
náð. Það er engu líkara en þessir
menn séu daglega að leita að ó-
friði og öllu, er til meiri sundr-
unar mætti verða. Og þetta er
■takki svona bara í blaðakosti
þeirra, 'heldur allsstaðar hvar
sem staf er stung'ð niður í
þeirra hópi. Á Alþingi standa
fulltrúar þessa flokks með sveitt
an skalla dag eftir dag að hamra
á þessu sama, og ef eteki tekst
með andspyrnu að eyða málum,
er ríkisstjórnin ber fram. þá er
reynt að kioma með yfirboð sem
sýna eigi velvild og skilning
þessara fulltrúa á högum og að-
stöðu lándslýðsins. Enda engu lik
ara en dreginn hafi verið pottur
af h'ifði þessara manna frá því
þeir voru í stjórn og stjórnarað
stöðu.
Sannast þar þingvísan kunna,
er gjörð var eitt sinn um Jónas
frá Hriflu, eftir að hann hafði
verið kjörinn í menntamálaráð:
„Meinleg gleymska m-anninn
' Ihrjáði
meðan í stjórn o" á þingi sat.
En uppi í menntamálaráði,
mundi hann allt sem hugsazt
gat“.
Þingmenn Framsóknar muna
nú sannarlega allt, sem hugsazt
getur. að landsmenn vildu gjarn
an verða aðnjótandi. Eða hvað
segja -.enn um það, að öllum
tollum væri sleppt af heimilis-
vélum og landibúnaðarvélum en
í leiðinni margfaldist þjónusta
ríkisins við lándsmenn, svo sem
í auknu vegafé og margefldu lóna
kerfi til íbúðabygiginga í kaup-
stöðum? Hver er sá, sem ekki
gjarna vildi að þetta væri hægt?
Og það er einmitt þetta, sem
Framsóknarflölíkurinn ætlast til
að við trúum að só hægt, trúum
því á meðan við værum að fá
honum völdin til þess að gjöra
þatta ekki, því að þetta er ekki
hægt samtímis; það vita og skilja
allir þei.-, sem á annað borð eitt
hvað viljá hugsa af alvöru, því
að hvort tveggja verður aldrei
gjört í senn: að minnka tekjur
en auka útgjöld án þess að það
kon.i fýrr eða síðar á þann sama
að jafna j ann halla. En því haga
þá menn sér svona, menn, sem
setið harfa í riCcisstjórn árum
saman og vita þess vegna ofur-
vel .ivað gildir að útdeila þel.n
tekj-m í þjónustu þegnanna, svo
að til sem mestra nota verði?
Þetta er sá stóra spurning sem
mig meðal margra annarra fýs-
ir að fá svar við. Enginn vegur
er að ætla að svo hafi frosið fyr
ir skilningarvit þessara manna,
að þeir skynji ekki að þeir fara
hér með áróður, sem með engu
móti fær staðizt fyrir hverjum
meðaligreindum nanni. Hitt er
sönnu nær, að allur hamagang
urinn, yfirboðin og heiftin stafi
af sektarmeðvitund um það, að
þeir hafi á sínum vinstri-stjóm
arárum gjört rangt. Að þeir hafi
gjört rangt gagnvart þjóð sinni,
þegar þeir rufu að tilefnislausu
samstarf það er með sæmilegum
hætti hafði verið með stærstu
flokkum landsins frá 1953—1956.
Að þeir hafi gjört rangt, þegar
þeir þar á eftir leiddu kommún-
ista til valda á íslan 'j, og að þeir
hafi gjört rangt, þegar þeir í
þessari stjórnarsamsteypu hop-
uðu frá hverju loforðinu á fæt
ur öðru um betri og réttlátari
stjórnarhætti Leldur en þeir
höfðu sjálfir framkvæmt næstlið
in níu ár.
En allra helzt eymist þó þess
um inönnum það. að eftir uppgj
öf þeirra befir tekið við níkis-
Gunnar Sigurðsson
stjórn, sem hefir óneitanlega haft
meiri kjari: til þess að gjöra
marga góða hluti en allar aðrar
landsstjórnir undanfarinna ára-
tuga. Þeim eymist að f jármál rík
isins, undir stjórn núverandi fjár
málaráðherra, hafa komist í fast
ara form, að skattheimtan er rétt
látari, að sparnaði hefir víða ver
ið við komið, að almannatrygg
ingar eru nú fullkomnari hér en
víðast annars staðar hjá nágr-
annaþjóðum. og að á næstu grös
um er ný og einfald-ri, máske
lægri tollskrá en áður hefir gilt
hér á landi. Forystu Framsókn-
ar eymist og ekki síður, að mál
landbúnaðarins - xfa tekið stór
um framförUi.i í tíð núverandi
ríkisstjórnar með forystu Ing-
ólfs Jónssonar, sem allir viður
kenna sem einhvern allxa dugleg
asta málsvara sveitanna á Al-
þingi, enda er maðurinn akki ein
asta Sunnlendingur að ætt og
uppruna, heldur og vaxinn úr
•þeim jarðvegi, sem gleggst má
hafa sannað honum, að að hopa er
hið sama og að víkja. Allir .una
hvernig umhorfs var í verðlags
málum bænda, þegar hann tók
við núverandi stöðu sinni. Bein
um rangindum haíöi verið beitt
af hálfu njytenda og ríkisvalds,
en fyrir venk núverandi land-
búnaðarráðherra féikkst sú lausn
á þvi máli, að bændum varð ekki
aðeins til vegsauka heldur og til
mi' f já. ..agslegs stuðnings um
langa framitíð, eða svo lengi
sem úverar li löggjöf helz. um
söluvörur landbúnaðarins. Eða
hver vill nú tapa ábyrgð ríkis-
sjóðs á útfluttum landibúnaðar-
vörum, eða hver vill breyta því
ákvæði, að endurskoða skuli verð
lagi. rundvelli.- fjórum sinnum
á ári .Qg tekur hann þá breyting
um ef caupgjaldsbreytingar eða
kc rtnaðar hafa orðið? Voru af-
Skriftir núverandi landibunaðar
ráðherra sunnlenzkum bændum
til óheilla af lánamálum Mjólkur
toús Flóamanna, er hann lagði
sitt lið til að semja l, skuldir
þeirrar st-fnunar um áramótin
1959-60 við lánastofnanir, en fyr
irtækið hafði þá enga vissu um
hversu fara myndi til frambúð
ar um þau mál. Er það ómerki-
lltegur þáttur þessa manns að
vexti og viðgangi landbúnaðar-
inr, að hafa gerzt hvatamaður
að lögfestu þeirrar lánastarf-
semi, er nú getur hafizt til stétt
arinnar gegnum Stofnlánadeild
landbúnaðarins, sem mun án
efa verða þeim er aftur úr hafa
dregizt til fram-fara og farsæld
ar.? Eg nefni hér aðeins þetta en
miklu fleira væri hægt að nefna
ef það yrði ekki of langt mál,
sem sýndi að bændastéttin hefir
ekki um langa hríð átt eins traust
an málsvara að yfirmanni sem
nú.
Landsmenn allir hafa heldur
ei'' átt svo samhenta.. djarfa og
réttláta ríkisstjórn sem nú, enda
kemur sú heiítarlega, ósann-
gjarna og óviturlega andstaða
Fraimsóknar gegn henni, fyrst og
fremst af því, að hún gjörir
sér ljóst að þessi skoðun er ekki
aðeins sönn og rétt, heldur ^g
útbreidd meðal landsmanna allra
Liðsoddar Framsóknar vita of
urvel, að einu ríki verður ekki
stjórnað til langframa með þeim
hsetti að sífellt sé meLa krafizt
af atvinnuvegum þess en að þeir
geta greitt, og þeir verða þá þeg
ar þar um þrýbur að fá það upp
borið með þvi að selja það með
hærra verði sem að þeir láta af
hendi. En það er þetta sem allt
af er aZ endurtaka sig meðal
oklkair þjóðar. Launþegar á öll
um stigum launa, eru sífellt að
krefjast fleiri króna heldur en
þeir geta greitt sem atvinnuna
veita, og það er þess vegna sem
að si:_L. eftir hverja launahækk
un verður að hækka vörur og
þjónustu. En ef að þess væri
gætt að fara aldrei frekar en
það í launahækkunum, að vissa
væri fyrir þvi að verðlagshækik-
anir yrðu ekki, þ* væri tryggt
au lífskjörinn bötnuðu með hæg
um en öruggum skrefum. Þetta
veL stjórnmiálamaðurinn, hag-
fræðingurinn og lika Helgi á
Hrafnkellstöðum, sem nýlega hef
ir látið Tímann haf eftir sér við
tal, sem um margt. þó ekki væri
nema fyrir örfgarnar og vitleys
urnar, var hið skemm/tilegasta
aflestrar. Landsmenn allir þekkja
Helga á Hrafnkellstöðum, enda
er hann þekktur fyrir margt og
er óþarft fyrir m: a að bæta nokk
urri kynningu við. En það hygg
ég___> fæstir hefóu ætlað honum
að verða þátttafcandi í þeim
trölladansi er forusta Framsókn
ar býður nú hverjum upp á ti'l
þess að vinna á núverandi ríkis
stjórn. Allra sízt hefðu menn trú
að því að hann vildi í alvöru
bera saman kjör frumbýlinga nú
á dögum og þegar hann var á
frumbýlingsárum, eða meinar
hann virkilega að aðstaða þeirra
sé svipuð þá og nú. Voru hiíbýli
manna virkilega svo góð þá sem
nú? Voru samgöngur þá svo létt
ar sem nú? Var aðstaða unga
fóL—.is, til félagslífs undir sam
eiginlegu þaki - góð sem hún
er ærið víða nú? Var léttbærara
að standa undir sikuldum vegna
heimilissbofnunar enda þótt í
færri krónum V' ri en nú? Var
léttara fyrir fæti hjá barnmörg
um fjölskyldum þá en nú? Var
auðveldara þá en nú með heilsu
gæslu heimilisfólksins? Eg drep
hér aðeins á nokkrar spurningar
enda þótt að ég viti að ég hefi
engan rétt til að spyrja Helga á
Hrafnkellstöðum og ætlast til að
hann svari, en spyr sá sem ekki
veit. Hér stoðar ekkert fimibul
farnb í heiftarhug um viðreisn
og vondan fjármálaráðherra. hér
er á fe.ðinni í viðtali maður,
sem allir þekkja að öllu ágætu,
efcki bara í sauðfjárrækit og þekk
ingu á íslendingasögum, heldur
í mannlegu lífi eins og það birt
izt dag frá degi.
Helgi á Hrafnkelsstöðum labb
ar nú á ritstjórnarskrifstofur
Timans, að því er virðist til að
svala reiði sinni á þeirri rikis-
stjórn, er við þarð að taka at
hans flokksbræðrum og súpa seyð
ið af þtirra vangjörðum. Og þá
lætur maðurinn eins og að t.d.
bændur hafa alla tíð baðað í
rósum þar til nú hafi verið sköp
um skipt. Hann hefði í leiðinni
átt _3 ne.na þann tíma. þegar
bændur voru beti’ r lettir með
lausa fjármuni, heldur en laun.
þegar kaupstaðanna.Ef að nokk
urtíma hefðj eygt undir þann
mögr.leika að þetta gæt: orðið,
þá er einmitt von til þess núna,
svo fremi að lvðskrumarar, ó-
vandaðir, hafi ekki enn einu
sinni að koma efnahagsmálum
þjóðarinnar úr jafnvægi. Eg ætla
ekki að gjöra grein Helga á
Hrafnkellstöðum frekari skil að
þessu sinni. en það vildi ég þó
segja og má það verða til að
sanna mitt mál, að Helgi hefir
talað af heift en ekfc' raunsæi, að
stundum á liðnum árum hefir
ýmsu verið bugað að bændum
miður þægilegu fyrir pyngju
hafa þessir málugu menn um
kröpp kjör bænda alveg stein-
þagað. Þá var hvorki talað um
móðuharðindi af mannavöldum,
né bágust kjör, sem að þeir hafa
nokkru sinni búið við, eins og
Ágúst á Brúnastöðum talaði um
í blaðagrein á liðnu sumri.
Alveg er sama hvar borið er
niður í hóp liðsodda Framsókn-
ar, allstaðar og alltaf ætla þeir
öðrum að gjöra betur og réttar.
en þeir sjálfir hafa treyst sér
eða talið þénanlegt að gjöra. Að
fullorSnir menn og sSemilega
greindir skuli haga sér svo, er
sannarlega ebkert gamanmál
ekki sízt þegar það er athugað,
að eitbhvað vantar okkur íslend
inga frekar í stjórnmálabaráttu
oklkar heldur en þviliikt hatur,
heift og öfugsnúning sem nú-
verandi stjórnarandstaða virðist
vera allra ríkust af. „Ofckur vant
að meiri heiðarleik í stjómmúla
haráttu okfcar, frjálslyndi og
myndugleik‘,) sagði Páll Kolka
lækinir á fjölmennum fundi fyrir
nokkrum árum. Og það eru virki
lega orð að sönnu. Víst getum við
deilt um margit og reynt að
afla skoðunum okkar fylgi með
al fjöldans. en það þarf að til-
einka sér eihhverjar leikreglur
Lubbammskan, rógurinn og öfug
mælin, ásamt eilífum hárbogun-
um á opin'berum og sönnum stað
reyndum, þarf að hverfa. í stað
þess þarf að koma jákvæð bar
átta með eða móti, viðurkenning
á hverju því er til góðs má vera
og framdráttar fyrir okkar litlu
þjóð og allra helzt þarf að út-
rýma því, að það sé löstur að
meta þau verk, er andstæðing-
ar koma frarn í hverju sem það
birtist.
Lesandi góður: Óðum nálgast
sá tími sú stund að við íslending
ar veljum að nýju fulltrúa á lög
gjafarsamkomu okkar. Alþingi.
Ef til vill hefir aldrei verið eins
áríðandi sem nú, að hver og einn
kjósandi athugi vei með sínu
viti gang þjóðmálanna ,vegna
þess að nú virðist að línur séu
skýrari en áður í höfuðdráttum
hins pólitíska leiks.
Á að framlengja núverandi
stjórnarsamstarf með svipaðri
fj,ármálaste2nu og fylgt hefir
verið undanfarið kjörtímabil,
eða á að leiða til stjórnarforustu
þá floklka, er haldið bafa uppi á
sama tíima þeirri neikvæðu, öfga
fullu og ófrjóu stjórnarandstöðu
er ég hefi hér að framan með
lítilli svipmynd brugðið upp.
Um þetta er að velja og ökk-
ert annað. Við flokksfélaga mína
vil ég segja það, að við þurfum
ekki að skoða lengi hug okkar,
og við eigum heldur ekki að leifa
neitt af starfi okkar til þess að
gjöra ofckar til tryggingar því að
haldið verði áfram að stjórna
landi oktear með það í huga, að
það sé og verði fjárhagslega
sjálfstætt ríki. Að unnið sé áfram
að því ao hér ríki rúmgott og
réttlátt þjóðfélag með frelsi
hvers einstaklings til orða og
athafna, fyrir augum. En sam-
fara því sé eigi sjónar af því
missi, aó ætíð Skuli löglega kjör
in ríkisstjóm vera húsbóndi á
þjóðarheimilinu, og þó hennar
Frh. á hls. 12