Morgunblaðið - 18.01.1963, Blaðsíða 12

TG
MOTt CUNBL A T) 1 Ð
Fðstu'dagur 18. Janúar 1903

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Hitstjórar: Valtýr Stefánsson,
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johanöessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 4.00 eintakio.
AUKNING HRAÐ-
FRYSTIIÐNAÐARINS
ITraðfrysti iðnaðurinn hér á
landi er í örum vexti. Ár-
leg framleiðslugeta hrað-
frystihúsanna innan Sölumið
stöðvar hraðfrystihúsanna
jókst um rúmlega 53 þúsund
tonn á árinu 1962. Hins vegar
var heildarframleiðsla frysti-
húsa SH á árinu um 61 þús.
tonn. Má af þessu marka,
hversu stórkostlega aukningu
á framleiðslugetunni er hér
um að ræða. Fjöldi frystihúsa
um land allt hefur bætt tæki
sín að miklum mun og aukið
þar með framleiðslugetuna.
Þessar staðreyndir um
hraðfrysti iðnaðinn eru mjög
þýðingarmiklar. Frysti fisk-
urinn er ein verðmætasta út-
flutningsvara okkar, sem tek-
izt hefur að afla góðra og var-
anlegra markaða. Möguleikar
til þess að afla enn nýrra
markaða fyrir þessi hollu og
ágætu matvæli hljóta að vera
miklir. Verður naumast um
það deilt, að greiðfærasta
leiðin til þess að auka útflutn-
ing íslendinga og verðmæti
hans, er sem mest aukning
hraðfrysti iðnaðarins.
Starfsemi hraðfrystihús-
anna á ríkan þátt í því aukna
atvinnuöryggi, sem tekizt hef
ur að skapa um land allt á
síðustu árum. í þessum þrótt-
miklu atvinnufyrirtækjum
vinna ungir og gamlir, kon-
ur og karlar. Þar vinna heil-
ar fjölskyldur og tryggja
heimilum sínum þar með
miklar og varanlegar atvinnu
tekjur. Svo mikil atvinna hef
ur verið í hraðfrystihúsunum
víðs vegar um land sl. tvö
ár, að þar hefur víða verið
unnið frá því snemma á
morgnana og jafnvel langt
fram á nótt.
Mjög aukin áherzla hefur
verið á það lögð af hálfu
frystihúsanna, að vanda fram
leiðslu þeirra. Er það og mjög
þýðingarmikið, þar sem vax-
andi samkeppni ríkir um
markaðina og kröfumar til
gæða vörunnar og fjöl-
breyttni aukast.
Við íslendingar verðum að
leggja vaxandi áherzlu á að
vinna sem mest úr því frá-
bæra hráefni, sem sá fiskur
er, sem veiðist við strendur
landsins. Kemur þar að sjálf-
sögðu fleira til greina en
hraðfrystingin. Niðursuðan
en ennþá á frumstigi hér á
landi. En á niðursuðu fiskaf-
urða, þar á meðal síldar, hlýt
ur að verða lögð mjög mikil
áherzla á framtíðinni. Sjávar-
afurðirnar verða enn um
langt skeið langsamlega þýð-
ingarmesta útflutningsvara
okkar, þótt brýn þörf sé nýrra
atvinnugreina og fjölbreytt-
ari framleiðsluhátta.
„SIGUR"
KRÚSJEFFS
Iræðu þeirri, sem Nikita
Krúsjeff hélt á flokks-
þingi austurþýzka kommún-
istaflokksins í Berlín, komst
hann m.a. þannig að orði, að
múrinn, sem kommúnista-
stjómin lét byggja á milli
Vestur- og Austur-Berlínar
væri mikill sigur fyrir sósíal-
ismann.
Þessi ummæli höfuðleið-
toga heimskommúnismans
sýna greinilega, hversu gjör-
ólík viðhorf kommúnista og
lýðræðissinna eru til frelsis-
hugtaksins. — Berlínarmúr
kommúnista var reistur til
þess að loka Austur-Þýzka-
landi og þar með Austur-
Berlín. Hann var hlaðinn til
þess að hindra flótta þess
fólks, sem hið kommúníska
skipulag er orðið óbærilegt.
Það er mikill „sigur“ fyrir
sósíalismann, segir Krúsjeff,
þegar tekizt hefur að loka
þrælakistunni!!
Forsætisráðherra Sovét-
ríkjanna hafði fleira til að
gleðjast yfir en Berlínarmúr-
inn. Hann skýrði frá því,
að Rússar hefðu framleitt
100 megatonna kjarnorku-
sprengju og gætu jafnvel
framleitt stærri sprengjur.
Þrátt fyrir þetta var þessi
ræða Krúsjeffs í friðsamlegra
lagi. Hann lýsti því yfir, að
sannur marxisti hefði engan
áhuga á því að byggja sósíal-
ismann á rjúkandi rústum
heimsmenningarinnar. Menn
yrðu að gera sér ljóst, að
Bandaríkin ættu 40 þúsund
k j amorkuspr engj ur.
Af ræðu forsætisráðherr-
ans var það einnig augljóst,
að hann hefur miklar áhyggj-
ur af ágreiningnum við kín-
verska kommúnista, sem fer
vaxandi með hverjum mán-
uðinum sem líður. Bendir
margt til þess, að sá ágrein-
ingur geti á næstunni haft
víðtæk áhrif á þróun alþjóða
mála.
VEIKINDI
GAITSKELLS
Ifeikindi Hugh Gaitskells,
" aðalleiðtoga brezka Verka
mannaflokksins, geta valdið
flokki hans alvarlegum vand-
kvæðum. Vinsældir hans hafa
UTAN UR HEIMI
Ktírdarnir ógna Kassem
MMMMHMMMMIMHanMWMMMII
Hefur orðið vel ágengt
að undanfornu
ÞAÐ berast ekki oft fréttir af
uppreisn Kúrdanna í írak, því að
Kassem og stjórn hans reyna
eftir megni að halda því leyndu,
sem er að gerast í nyrzta hluta
ríkisins. Fyrir skömmu barst sá
orðrómur um Mið-Austurlönd, að
maðurinn, sem stjórnar uppreisn
Kúrdanna, Mustafa al Barzani,
hefði verið drepinn úr launsátri
af hermönnum Kassems. Var
sagt, að Barzani hefði verið flutt-
ur helsærður yfir landamærin til
Tyrklands og þar hefði hann lát-
izt skömmu síðar. Þó segja frétta-
menn í írak, að þessi orðrómur
sé aðeins sprottinn af óskhyggju
stjórnar Kassems, því að oft áður
hafi fregnir birzt um dauða al
Barzani, en þær hafi aldrei verið
á rökum reistar. Fyrir skömmu
birtist grein í brezka blaðinu
sem borizt hafa um lát uppreisn-
arforingjans Barzanis, ertr> úr
lausu lofti gripnar og stjórnar
hann enn sem fyrr hernaðarað-
gerðum manna sinna.
Kúrdarnir eru bjartsýnir á það,
að þeim muni takst að ná á sitt
vald fyrir vorið þremur mikil-
vægustu borgum á svæðinu inn-
an frak, sem Kúrdar byggja, þar
á meðal olíumiðstöðinni Kirkuk.
Allt bendir til þess, að hermenn
Kassems séu á undanhaldi á þess-
um slóðum. T. d. tekst Kúrdun-
um auðveldlega að smygla vopn-
um, banzíni o. fl. inn á lands-
svæðið, sem þeir ráða nú yfir.
Einnig hafa þeir tekið 2 þús.
fanga úr her Kassems. Virðist
sem hermenn Kassems hafi gef-
izt upp við að reyna að ná aftur
á sitt vald mikilvægum stöðvum
*Ankam
IIBANON:
OAMASKUS
ISRAEL:
Basdap
Abítfo,
KUWaÍt1
neuthaut »
omrAde,—♦«.

Punktalínan sýnir landamæri ríkisins, sem Kúrdana dreymir
um að stofna. Svarta svæðið s ýnir þann hluta, sem Kúrdar
hafa á sínu valdi í írak.
„Sunday Teiegraph", eftir frétta-
ritara blaðsins í írak. Hefur hann
m. a. heimsótt aðalstöðvar Kúrd-
anna í N.-írak og byggist það,
sem hér fer á eftir, á frásögn
hans.
Kúrdanir hafa haft betur í bar-
áttunni við her Kassems að und-
anförnu og haldi þannig áfram,
er óttazt, að það verði stjórn
Kassems að falli. Fregnirnar,
farið mjög vaxandi innan
flokksins og meðal þjóðar-
innar undanfarna mánuði.
Gaitskell hefur nú að mestu
sigrazt á þeim klofningi, sem
ríkti innan flokksins, og sigr-
ar hans í aukakosningum á
sl. ári gáfu verulegar vonir
um valdaaðstöðu hans eftir
kosningarnar, sem sennilega
fara fram á næsta ári.
Það er almennt viðurkennt,
að Verkamannaflokkurinn
eigi engan mann til þess að
taka við forystu flokksins,
sem hefði svipaða möguleika
til þess að leiða hann til sig-
urs í kosningum og Hugh
Gaitskell.
í fjöllunum, sem Kúrdarnir hafa
tekið. Hins vegar gera þeir loft-
árásir á þorp á láglendinu, en
þessar árásir hafa það í för með
sér, að íbúar þorpanna missa
heimili sín, léita til fjalla og
ganga í lið með Kúrdum.
Sigrar Kúrdanna í írak að
undanförnu hafa valdið því, að
Tyrkir og íranbúar, hafa breytt
afstöðu sinni gagnvart þeim Kúrd
um, sem búa innan landamæra
ríkjanna til þess að koma í veg
fyrir það, að þeir geri uppreisn
með aðstoð Kúrdanna í írak.
Kúrdar eru nú alls 12 milljónir,
en þar af búa aðeins tæpar 3
milljónir í írak. Um aldaraðir
hefur það verið draumur Kúrda,
að stofna sjálfstætt ríki „Kúrd-
istan“, sem næði frá Persaflóa
norður í Tyrkland (sjá kort).
Kúrdunum í frak hefur oft
verið lofað sjálfstæði, en þau
loforð alltaf svikin og þess vegna
hafa þeir oft gert uppreisn, en
aldrei tekizt að ná takmarki sínu.
Maðurinn, sem stjórnar upp-
reisn Kúrdanna gegn Kassem,
Mustafa al Barzani, tilheyrir fjöl
mennasta og göfugasta ættflokki
Kúrda. Afi hans, faðir og bróðir
hafa allir v-erið handteknir vegna
þess, að þeir hafa barizt í þágu
sama málefnis og hann berst nú
sjálfur.
A1 Barzani stjórnaði uppreisn
A1 Barzani
1943, en sú uppreisn var kæfð
mjög fljótt. 1946 stofnaði hann
aftur til uppreisnar og naut þá
aðstoðar Rússa, en kom fyrir
ekki. Næstu ár á eftir hafði Bar-
'zani hægt um sig. Dvaldist hann
m. a. í Prag og Moskvu og var
útnefndur hershöfðingi í Rauða
hernum.
Þegar Kassem náði völdum I
frak, fór hann þess á leit við
Barzani, að hann snéri heim. Varð
Barzani við þeirri ósk og var hon
um ákaft fagnað við heimkom-
una. Kassem vildi halda friði við
Barzani og um leið Kúrdanna,
en meirihluti hermannanna i
íranska hernum voru Kúrdar.
Þetta tókst þó ekki þrátt fyrir
tilraunir Kassems. Barzani leit-
aði aftur til fjalla og hóf upp-
reisn gegn stjórn Kassems.
Barzani hefur nú lýst því yfir
opinberlega, að hann sé ekki
kommúnisti lengur og hefur beð-
ið bæði Bandaríkin og Sameinuðu
þjóðirnar um aðstoð við að koma
á fót sjálfstæðu ríki Kúrda. Hann
stjórnar ennþá hernaðaraðgerð-
um Kúrda í frak, en þó virðist,
sem annar maður, Ibrahim
Ahmed, keppi nú við hann um
forystuna.
Áhmed hefur verið borið það
á brýn, að hann sé kommúnisti,
en hann neitar því harðlega og
segist ekki fylgja neinni stjórn-
málastefnu.
Um 30 þús. hermenn berjast
nú í herliði Kúrdanna í írak.
Vopnin, sem þeir hafa undir
höndum eru flest rússnesk, og
mestum hluta þeirra hafa þeir
náð af hermönnum Kassems.
Kúrdarnir hafa hvorki skrið-
dreka né þungar byssur og verða
því að reka skæruhernað. Berjast
þeir mest á næturnar og hafa
að undanförnu náð stórum lands
svæðum af her Kassems.
Kassem sakar ýmist Rússa,
Breta eða Tyrki um að styðja
uppreisn Kúrdanna og þrátt fyrir
yfirlýsingu Barzanis um and-
stöðu við Kommúnista bendir
margt til þess, að Kúrdum hafi
að undanförnu borizt vopn frá
Sovétríkjunum.
Rússar fylgjast vel með því,
sem er að gerast í írak og gera
sér ljóst ekki síður en aðrir, að
sigur Kúrdanna myndi hafa í för
með sér breytingu á valdahlut-
fallinu í Mið-Austurlöndum. ,
__
Berlín, 10. jan. (NTB).
BARNSGBÁTUB kom í dag
upp um flóttatilraun frá Ajust-
ur Berlín. Flutningabifreið á
leið frá Austur til Vestur Ber-
línar var stöðvuð við múrinn
og leit gerð í henni. Ekkert
ólöglegt fannst, og var bifreið
inni leyft að halda áfram. En
þegar hún var að leggja af
stað frá austur-þýzku varð-
stöðinni, heyrðu varðmenn-
irnir skyndilega barnsgrát.
Við nánari athugu kom í ljói
að móðir og bam höfðu falið
sig í bifreiðinni. Voru bæði
handtekin.