Morgunblaðið - 23.03.1963, Side 1

II
Laugard. 23. marz 7963
HUGSJONIR SKÚGRÆKTARMANNA
RÆTAST
MORGUNBL. hefur leitað til
Hákonar Bjarnasonar, skógrækt
arstjóra, og beðið hann að skýra
blaðinu frá því, hver áhrif
tíðarfarið í átr hafi á skógrækt
í landinu, og frá skógrækt al-
mennt.
Honum fórust orð á þessa leið:
-— Fyrir skógartré okkar,greni,
furu, og fleiri, hefur þetta á-
gæta veðurfar ekkert að segja,
því að þau fa-ra ekki að hreyfa
Sig, fyrr en eftir vetrardvalann.
þeim er óhætt enn í hálfan mán-
uð, þar sem þau fara ekki að
springa út fyrr en í aprílmánuði,
þótt veður séu hlý. Sprettutími
þeirra hefst svo ekki, fyrr en í
xnaímánuði.
— Komi kuldakafli, sem varla
fer hjá, þá skiptir það trlén
engu máli. Öðru máli gildir um
ýmsar runnategundir, sem flutt-
ar hafa verið inn frá suðlægari
stöðum.
— Við höfum gætt þess mjög
vel í rúman aldarfjórðung að
flytja ekki inn trjáfræ til skóg-
ræktar nema frá stöðum, þar sem
loftslag er .svipað og hér.
4
— Veturinn í fyrra var þannig,
að alllangpr hlýindatími var í
febrúar og fram yfir 20. marz.
í>á komu mikil frost og hörð allt
í einu. Ollu þau því meðal ann-
ars, að sortulyng, krækilyng og
beitilyng varð víða rauðbrúnt af
kali. Samtímis urðu geysilegar
kalskemmdir í túnum víðs veg-
ar um land. bótt undarlegt megi
virðast í augum þeirra, sem ekki
þekkja til, voru vanhöld í gróðr-
arstöðvum Skógræktar ríkisins
ákaflega lítil.
— Það voraði seint, klaki fór
ekki úr jörð um land allt, fyrr
en í kringum 1. júní. Sumarið
var kalt um allt landið. Vöxtur
ungra trjáa var lítið eitt undir
meðallagi, en fyllilega í meðal-
lagi á eldri trjám, sem komin
voru af barnsaldri. Ekki veit ég
betur, en flest önnur rækt hafi
beðið hnekki í fyrrasumar.
4
landið vera heimskautaland, eða
því sem næst. Nú vitum við, að
gróður skilyrðum hér svipar til
þeirra ,sem eru á suðurströnd
Alaska og í norðurhérðum Nor-
egs. Landið er lítið eitt betra en
menn héldu.
— Hins vegar er rétt að taka
það framj að þótt vanmat á kost-
um landsins sé slæmt, er þó of-
matið sýnu verra.
— betta sýnir, hve mikils er
um vert að vanda frævalið
þegar fengizt er við ræktun á
Íslandi.
— Eins og kunnugt er, höfum
við aðallega sótt fræ til suður-
strandar Alaska og vesturstrand-
®r Noregs, frá Nordlandi og norð
ur eftir. Þegar trén hafa vaxið
upp á íslandi, hefur komið
ljós, að þau fara ekki að spretta
og laufgast, fyrr en á sama tíma
og hinn innlendi trjágróður okk
ar, — birki og reynir. Kal
skemmdir eru nærri því óþekkt-
ar. Fyrir kemur vindslit af næð
ingum, en ekki meira en sést
alis annars staðar.

4
.— Þessd innflutningur hefur
fært okkur heim sanninn um
það, að hinar gomlu skoðanir
manna um gróðurskilyrði ís-
lands voru rangar. Menn töldu
— Önnur ástæða, sem sannar
okkur, að þessi tré muni eiga
hér heima í framtíðinni, er sú
að mikið af þeim er farið að
bera þroskuð fræ. Við-eigum sex
tegundir íslenzkra barrtrjáa; blá
greni, stikagreni, lerki, stafafuru,
broddfuru og fjallafuru. Að öil-
um líkindum hafa rauðgreni og
hvítgreni einnig borið hér þrosk
uð fræ, þótt okkur hafi ekki
tekizt að handsama þau. Þegar
trén bera fræ á nokkurra ára
fresti, eins og þeim er eðlilegt,
þá leggja þau landið undir sig,
ef þau fá frið til þess.

-— Helztu vandamál við vöxt
barrtrjáa hér eru þau, að mönn-
Um tekst ekki alltaf nógu vel að
koma þeim á legg, vegna þess
að ekki er nægilega vandað til
gróðursetningar, og fyrstu árin
eru ákaflega erfið fyrir ungvið-
ið, meðan það er að koma sér
fyrir í nýju umhverfi. Tvennt
má og nefna til. Annað er það,
að mikill skortur er á köfnunar-
efni og fosfór í íslenzkri útjörð,
sakir langvarandi notkunar. Hitt
er hörð samkeppni við annan
gróður, einkum grösin.
— Tilgangurinn með skógrækt
inni er skilyrðislaust sá að rækta
timburskóg í landinu. Samtímis
því að fást ýmis gæði fyrir ekk-
ert, svo sem skjólverkanir, betri
vatnsnitðlun og almenn jarðvegs
vernd.
4
— Ég vil að lokum minna á
orð Valtýs Stefánssonar, sem
hann sagði á aðalfundi Skóg-
ræktarfélags íslands fyrir ein-
um tíu árum. Hann 'sagði það
vera synd að láta sólina skína
á íslandi á hverju sumri og fá
ekki annan gróður upp úr mold-
inni en grös, sem koðnuðu niður
og yrðu að sinu á hverju hausti
til lítils eða einskis gagns. Hitt
væri nær að nýta sólarorkuna
betur, safna henni saman, m.eð
því að láta hana skína á lauf
og barr trjáa, sem ykju við
vöxt sinn á hverju ári og yrðu
þannig að fjársjóðum, er nota
mætti um alla framtíð.
Myndin er tekin i gróðrarstöð
Skógræktar ríkisins í Fossvogi
sl. miðvikudag.
(Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.). ♦

*