Morgunblaðið - 23.03.1963, Qupperneq 11

Laugaradagur 23. marz 1963
MORCVTSBL AÐ 1Ð
11
Bertrand Russel
SÍÐAN Bernard Slhaw leið,
mun Bertrand Russel vera sá
maður í Bretlandi sem hægast
á með að kveðja sér hljóðs
á alþjóðlegum vettvangL
Hann er frægur spekingur og
stærðfræðingur, sikarpvitur
og gamansamur, og virðist
hafa tamið sér að segja og
gera allt sem honum dettur
í hug, hversu fáránlegt sem
öðrum kann að þykj a það. Og
hann hefur náð þeirri að-
stöðu í alþjóðamálum, að hann
getur skrifað hvaða þjóð-
höfðingja sem vera skal —
og fær svar, hvernig sem á
stendur! Þetta sannar að tals-
vert mark er tekið á mannin-
um — þrátt fyrir allt.
í>ó að Bertrand Russell sé
kominn yfir nírætt virðist
starfsþrek hans alveg óbilað
og enn er hann sami fjörkálf-
urinn og hann hefur alltaf
verið. Og á tvkýnu skeiði
heimsfriðarins, undanfarin ár
hefur hann verið óvenju at-
hafnasamur og er enn. Þarf
ekki annað en minnast á
tvennt frá síðasta hausti, því
til sönnunar: Cuba-deiluna í
október og landamæraskær-
ur Indverja og Kínverja í nó-
vember. Taldi Russell að
heimsstyrj öld væri yfirvof-
friðarmálunum, að engu tauti
verður við hann komið. Hann
er enginn samningamaður, og
þessvegna er ólíklegt Ið hon-
um hefði orðið nokkuð ágengt,
þó hann hefði verið tekinn á
orðinu og sendur út af örkinni
til að sætta Nehru og Chou-
en-Lai eða Krústjev og
Kennedy. Hann er of óbil-
gjarn til þess að geta samið.
Og andstæðingar hans halda
því fram, að hann sé kalkaður
og genginn í barndóm. Hinir
eru þó fleiri, sem segja að
sálarþrekið sé óbilað.
Russell hefur margsnúizt í
stjórnmálunum um æfina. Um
skeið var hann kommúnisti
en eftir eina Rússlandsferðina
snerist hann á áttinni og fann
stjórnarfarinu þar eystra flest
til foráttu. í dag virðist hon-
um talsvert hlýtt bæði tii
Krústjefs og Chou-enLai, svo
að kanske býðst hann til að
sætta þá! Þeir urðu miklu
fljótari til að svara bréfunum
hans í haust en Kennedy og
Nehru.
Það andar fremur köldu til
Russells á vesturlöndum núna.
í Bandaríkjunum hefur fé-
lagsskapurinn „John Birch
Soeiety“ kveðið uppúr með
það, að Russell hafi verið
umdeildur „friöarspekingur"
andi og skrifaði Krústjev og
Kennedy, Nehru og Chou-en
Lai, auk fjölda málsmetandi
manna annarra þjóða, og
bauðst til að gerast sátta-
semjari milli aðilanna.
Flestir munu hallast að þvi
að það hafi verið annað en
bréf Russells sem réðu úrslit-
um í Cuba-deiiunni. En um
hitt efast enginn, að hann er
einn eldiheitasti friðarsinni,
sem uppi er í veröldinni. Hann
tekur þátt í kröfugöngum til
að heimta frið og ekki alls
fyrir löngu fékk hann dóm
fyrir óhlýðni við lögregluna,
í einni slíkri göngu. Hann hélt
„uppreisnarræðu" á Trafalgar
Square og réðst óvægilega á
hervarnarstefnu brezku stjórn
arinnar, sem hann kvað bein-
ast að því, að hafa sem mestar
birgðir kjarnorkuvopna í
EnglandL „En kjarnorkan er
lyki'llinn að útrýmingu allrar
menningar og jafnvel tortím-
tímingu mannkynsins", segir
Russell.
— En svo einrænn er hann
í ýmsum málum, ekki síst
leigður af kommúnistum til
að taka málstað þeirra! Stjórn
málamenn í Vestur-Evrópu
telja sumt af því sem hann
segir um heimsmálin býsna
fráleitt, svo sem það, að „frið-
artilboð“ Chou-en-Lai til
Nehru í haust hafi verið „göf-
ugt góðverk í þágu mannkyns-
ins.“
Það er óbilgirni Russels
sem veldur því, að hann get-
ur aldrei fengið friðarverð-
laun Nobels. En ritböfunda-
verðlaunin fékk hann árið
1950. Enda er það víst, að eftir
hans daga verða áhrif hans
sem friðarvinar minni en á-
hrif stærðfræðingsins og spek-
ingsins. Heimspekirit Russells
og ádeilur hafa þann kost, að
þau eru svo skýrt og skemmti
lega rituð, að almenningur
getur tileinkað sér þau og les-
ið þau sér bæði til gagns og
gamans.
Bertrand Russell dvelur
lengstum á búgarði sínum í
Penrhyndeudraeth í Wales og
starfar af kappi þegar hann
hefur ekki gesti (en þeir eru
margir). Hann er fæddur 18.
maí 1872 og afi hans var hinn
frægi stjórnmálamaður John
Russell lávarður. B. Russell
nam stærðfræði og heimspeki
í Cambridge og gerðist kenn-
ari, en ritíhöfundarstönfin
fengu brátt yfirhöndina. Á
unga aldri varð hann einkum
frægur fyrir gagnrýni sína á
kenningar franska heimspek-
ingsins Henri Bergson, sem
var í afar miklu áliti í Evrópu
framan af öldinni. Russell var
frægur iþróttagarpur á yngri
árum. Og fyrir svo sem tíu
árum sýndi hann enn, að hon-
um er ekki fisjað saman.
Hann var að koma til Þránd-
heims í fyrirlestraferð, og
vildi þá svo til að bátnum,
sem hann var í, hvolfdi á leið-
inni milli skips og lands. Þetta
var um hávetur. Russell synti
í land og varð ekki meira
meint af en svo, að hann
hélt fyrirlestur sinn um kvö'ld
ið, eins og ekkert hefði í skor.
izt. Þótti þeitta vel gert af
áttræðum manni.
ESSKÁ.
Vísir að meistaraskóla
fyrir húsasmiði og múrara
MÁNUDAGINN 21. f. m. hófst
við Iðnskólann í Reykjavík fram
haldsdeild, — byrjunarfram-
kvæmdir að Meistaraskóla fyrir
húsasmiði og múrara.
Námsefni í þessum skóla er
fyrst og fremst miðað við þarf-
ir þeirra, sem ætla sér að sækja
um leyfi til að standa fyrir húsa-
smiði og mannvirkjagerð í
Jteykjavík — en jafnframt snið-
ið eftir tillögum svokallaðrar
meistaraprófsnefndar, sem fyrir
nokkru skilaði bráðabirgðatillög
um til ráðherra um almennan
meistaraskóla, og í samræmi við
óskir og tillögur fulltrúa þeirra
iðnstétta, sem hér eiga hlut að
máli. Einnig er byggt á þeirrd
reynslu, sem fékkst á árunum
1959—’60, þegar stutt reynslu-
námskeið voru haldin fyrir sömu
stéttir í samráði við byggingar-
nefnd Reykjavíkur.
Námstimi þessa skóla er jafn
langur venjulegu skólatímabili
Iðnskólans í Reykjavík, tveir
mánuðir auk prófa. Kennarar og
fyrirlesarar eru milli 15 og 20
úr flestum stéttum og embætt-
um, sem byggingarmeistarar í
Reykjavík þurfa að hafa sam-
skipti við.
Kenhsla fer fram eftir kl. 5 á
daginn, nema á laugardögum
þegar verklegar tilraunir eiga að
fara fram. Það háir reyndar
mjög allri verklegri kennslu við
Iðnskólann hve húsnæði til slíkr-
ar kennslu er þar ennþá af skorn
um skammti, en vonir standa þó
til að úr því megi bæta í náinni
framtíð með byggingu nýrrar
álmu við skólann, sem yrði ein-
göngu ætluð verkkennslunni.
Jafnhliða þeirri kennslu, sem
fram fer í Meistaraskólanum, og
fyrst og fremst er miðuð við
þarfir verðandi meistara sbr. of-
anritað, fer fram kennsla í fram-
haldsstærðfræði fyrir nokkra
nemendur sem hyggja á frekara
framhaldsnám, t.d. við erlenda
framhaldstækniskóla eða skóla
fyrir byggingafræðinga. Verður
að líta á þessa starfsemi sem al
gjöra nýlundu í starfsemi Iðn
skólans og vonandi að. hún gefi
góða raun.
Við setningu Meistaraskólans
sl. mánuði var meðal viðstaddra
Guðmundur Halldórsson, forseti
Landssambands iðnaðarmanna
Flutti hann við það tækifæri
skólanum góðar óskir, rakti í
stuttu máli baráttu landssam
bandsins fyrir bættum möguleik
um iðnaðarmanna til hvers kon
ar náms og framhaldsmenntunar
Þakkaði hann menntamálaráð
herra fyrir góðar undirtektir
hans við þessi mál og öðrum
þeim, sem stuðlað hefðu að fram
gangi þeirra. Þó að margt og
mikið væri ennþá óleyst taldi
hann ástæðu til að gleðjast yfir
hverjum nýjum áfanga, sem
náð væri, og óskaði mönnum
þess, að vel mætti til takast að
þessu sinni.
Nemendafjöldi í skólanum varð
svo mikill, þegar innritun var
Aðalfundur S/ysavarna-
deildarinnar Ingólfs
AÐALFUNDUR slysavarnadeild-
arinnar „Ingólfs“ var haldinn
húsi Slysavarnafélagsins við
Grandagarð, sunnudaginn 27.
janúar s.l.
Formaður deidarinnar setti
fundinn og stjórnaði honum.
Minnst var þeirra, sem farizt
höfðu af slysförum á árinu 1962,
en þeir voru 54, en auk þess
höfðu 9 dauðaslys orðið í janúar
mánuði 1963.
Þá minntist formaður á helztu
þætti í starfi deildarinnar á s.l.
ári en þeir voru fjársöfnun,
björgunarsýning um lokin, út-
varpskvöld daginn fyrir loka-
daginn. Þá gat formaður þess
að minnzt hefði verið 20 ára af
mælis deildarinnar 15 febr. 1962
með ánægjulegri samkomu i
Slysavarnarfélagshúsinu.
Nokkur aukning á félagatali
hafði orðið á árinu, og á síðasta
aðalfundi var samþ.<:kt að
hækka ársgjöld félagsmanna upp
í 50.00 kr.
Þá minntist formaður á starf
björgunarsveitarinnar Ingólfs og
þakkaði henni fórnfúst starf,
einnig var í því sambandi minnzt
á og þak'kað fyrir gjöf kyenna
deildarinnar í Rvík, sem var nær
fatnaður, sokkar, peysur og nan-
kinsföt handa björgunarsveitinni.
Var gjöf þessi gefin í þakklætis
og viðurkenningarskyni fyrir
störf sveitarinnar.
Þá gerði gjaldfcerinn grein
fyrir fjárreiðum félagsins
liðnu ári, ársgjöld félagsmanna
voru 60.000.00 kr. en tekjur af
merkjasölu rúmlega 40.000.00 kr.
f gjöfum og lögbundnum fram-
lögum til SVÍF voru afhentar
100.000.00 voru það rúmlega all-
ar árstekjur deildarinnar og
minkaði því sjóður hennar nokk
uð, en vegna afmælisins vildi
stjórnin að framlag hennar til
SVÍ yrði sem ríflegast að þessu
sinni.
Þá fór fram- stjórnarkjör:
Sr. Óskar J. Þorláksson var
kjörinnt formaður, en gjaldkeri
Jón G. Jónsson. Endurskoðend-
ur: Lárus Eggertsson og Haraldur
Henrysson. Þá flutti forseti
SVFÍ. Gunnar Friðriksson ávarp
til fundarmanna. Nokkrar um-
ræður urðu um öryggis og slysa
varnarmál á fundinum og eftir-
farandi tillögur voru samþ.
Tillögur bornar fram af Henry
Háldánarsyni.:
ÖRYGGISMÁL.
Aðalfundur Ingólfs 27. 1. 1963
beinir þeim eindregnu tilmælum
til viðkomandi yfirvalda, að hert
verði allt eftirlit með smábát
um og öryggisútbúnaði þeirra
Til tryggingar framkvæmdum
þeim efnum verði Skipaeftirlits
mönnum á hverjum stað gert að
skrásetja allar fleytur í sínu um
dæmi, þar sem þess er getið,
hver sé eigandi bátsins og í
hvers umsjá hann sé og auk
þess skal þar vera lýsing á bátn
um og búnaði hans. Þá verði
hverjum bát skylt að hafa skrá'
setningarnúmer, líkt og bifreiða
eftirlitið notar. Sé bátnum eitt-
hvað að vanbúnaði, fjarlægi eftir
litsmaðurinn skrásetningarnúm
erið og verði þá notkun bátsins
óheimil.
Fundurinn vítir það öryggis
leysi á togurum og öðrum skip
um, þar sem svo er ástatt, að
óloftþétt og óvatnsþétt op eða
milligangur skuli vera mil'li
mannaíbúða og lestarrýmis og
finnst fundinum ábótavant ef
slíkt er ekki í bága við nú-
gildandi reglugerðarákvæði um
skipaeftirlit. Fundurinn harmaf
það eftirlitsieysi og þann skort á
ábyrgðartilfinningu sem því mið
ur kemur alloft fram hjá ýms-
um aðilum og einstaklingum þeg
ar öryggisbúnað og aðgæzlu-
þörf er að ræða og leyfir fund-
urinn að skora á almenning að
vera ávallt vakandi og jafnan á
verði til að forðast slysin.
Aðalfundur Ingólfs 27. 1. 63.
skorar á Skipaeftirlit rí'kisins að
beita skipaskoðunarlögunum með
fuHri röggsemi og leyfa hvorki
undanþágur né undanbrögð frá
settum reglum og að strangt
verði tekið, bæði á með því að
brjóta öryggisákvæði laganna.
Með tilliti til fenginnar reynslu
af gúmmíbátum verði fyrirskip-
að, að hafa bátana með festar-
umgjörð og átakateygju. Þá verði
bátarnir einnig útbúnir annað
hvort með neyðarsendi eða
sjálfvirkum radiosendibaujum.
Athugaðir verði möguleikar á
því að útbúa bátana með tvö-
földum loftkúlum. Þá skorar
fundurinn á skipaeftirlitsmenn
og skipstjórnarmenn að leggja
meiri áherzlu á eftirlit og við
hald venjulegra björgunarbáta
og gefa meiri gaum að þeim
framförum, sem orðið hafa í
smíði þeirra og útbúnaði síðustu
árin.
Fundurinn leggur sérstaka á-
herzlu á að fram verði látin fara
nákvæm rannsókn á orsökum
þess hve oft nýjum og sterkbyggð
um skipum hefur hvolft eða þau
farizt í rúmsjó síðustu árin. Þá
gerir fundurinn það að tillögu
sinni til Skipaskoðunar ríkisins,
að á skoðuð skip verði sett, við
hverja skoðun, sérkennileg og á
berandi merki þess, að skoðun
hafi farið fram, svo það sé sýni-
legt áhöfninni og hverjum sem
vill fullvissa sig um það.
Tillaga frá björgunarsveit Ing
ólfs.
„Aðalfundur svd. Ingólfs bein
ir þeim tilmælum til stjórnar
S.V.F.Í. að hún hlutist til um
að settar verði upp merkjasteng
ur á eyjarnar hér í sundunum."
Hugmyndin með merkjastöng
um er að menn sem lenda í
þessum eyjum og þurfa aðstoðar
með, geti sett um veifur á steng
urnar og þannig vakið á sér at-
hygli.
Á fundinum var og samþykkt
eftirfarandi tillaga varðandi um
ferðamál. Aðalfundur Ingólfs 27.
1. 1963 telur mikinn vanda við
hina auknu umferð í bæjum og
á þjóðvegum og heitir á stjómar-
völdin að spara hvorki fé né
aðgerðir til að leysa þessi mál
á sem farsælastan hátt. Þá þakk
ar fundurinn Slysavarnarfélag-
inu og lögreglunni hinar ágætu
og stöðugu aðvaranir í útvarpinu
til ökumanna og annara vegfar-
enda og telur að þær hafi gert
mikið gagn. Fundurinn þakkar
Ríkisútvarpinu alveg sérstaklega,
það rúm sem það hefur góðfús-
lega látið í té fyrir þessar ör-
yggis-tilkynningar.
ings.
lokið, að hverfa varð að því ráði
að skipta í tvær deildir, en var
þó alls ekki gert ráð fyrir að til
slíks kæmi, þegar innritun hófst
Er nú starfað í tveim fullum
bekkjardeildum og varð að vísa
nokkrum mönnum, sem sóttu um
eftir að innritun lauk frá, vegna
þrengsla og þess, að ekki var
hægt að koma á fót fleiri deild
um að þessu sinni.
Ekki er að svo stöddu hægt
að segja með vissu um framhald
þessa skóla í haust, en frekar
er gert ráð fyrir að byrjað verði
aftur þá, og e.t.v. á víðari grund-
velli og miðað verði við þarfir
fleiri iðngreina.
Gildran sýnd á
Akranesi
Akranesi. 15. marz: —
Gildran, leikrit eftir franska
skáldið Robert Tomas, er nú 1
æfingu hjá Leikfélagi Akraness.
Leikstjóri er Höskuldur Skag-
fjörð.
Ungur Ólafsfirðingur, Daniel
Williams, leikur aðalhlutverkið,
sem hann hefur áður farið með
nyrðra.
Leikendur eru sex og hefjast
sýningar um næstu mánaðamót.
— Oddur.