Morgunblaðið - 27.03.1963, Qupperneq 8

8
UORCVNBl. AfílB
Miðvikudagur 27. mars 1963
Sfuðlar að því, að ísland
verði ferðamannaland
A PtJNDI efri deildar Alþingis í
gær gerSi Ingólfur Jónsson sam-
göngumálaráðherra grein fyrir
frumvarpi ríkisstjórnarinnar um
ferðamál, en það felur m.a. í sér,
að einkaréttur Ferðaskrifstofu
ríkisins til að taka á móti erlend-
um ferðamönnum verði afnum-
inn.
EINKARÉTTURINN
AFNUMINN
Ráðherrann kvaðst ætla, að
skoðanir um frumvarpið væru
ekki mjög skiptar, svo að hann
vonaðist til, að það fengi af-
greiðslu á þessu þingi, sem hann
kvað skipta 'töluverðu máli, þar
sem það stuðlaði að því, að ís-
land yrði ferðamannaland.
Helzta nýmælið í frumvarpinu
er það, að einkaréttur Ferða-
skrifstofunnar til að taka á móti
erlendum ferðamönnum verður
afnuminn, en aðrar ferðaskrif-
stofur geti starf-
að á sama vett-
vangi, e n m e ð
því móti má
gera r á ð fyrir,
a ð meiri fyrir-
greiðsla verði í
iandinu fyrir er-
lenda f e r ð a -
m e n n en verið
hefur. Strangar
kröfur eru gerðar til rekstrar
ferðaskrifstofa. — Umsækjandi
verður að setja tryggingarfé og
auk þess uppfylla viss skilyrði
um hæfni. Þá er það nýmæli, að
gert er ráð fyrir föstu framlagi á
fjárlögum, er eingöngu renni til
landkynningar., Þá skal Ferða-
skrifstofan vinna að hagnýtingu
skólahúsnæðis í ríkisskólunum
til gistihalds og annast rekstur í
þeim, en mikil not mætti hafa af
skólunum yfir sumarið vegna
þess gistihúsaskorts, sem hér er.
Enn fremur að Ferðaskrifstofan
vinni að því í samvinnu við
Á FUNDI efri deildar Alþingis
í gær var frumvarp um bænda-
skóla samþykkt með þeim breyt-
ingum, að þriðji bændaskólinn
skuli reistur á Suðurlandi, en
hins vegar felld frávísunar-til-
laga Páls Þorsteinssonar og Ás-
geirs Bjarnasonar við frum-
varpið.
KJÖR FORSETA ÍSLANDS
Ólafur Thors forsætisráðherra
gerði grein fyrir frumvarpi ríkis-
stjórnarinnar þess efnis, að um
kjörskrá til afnota við kjör for-
seta íslands fari á sama hátt og
við alþingiskosningar, en sam-
kvæmt gildandi lögum um fram-
boð og kjör forseta íslands skal
við kjör forseta fara eftir gild-
andi kjörskrám yfir alþingiskjós-
endur. Síðan þau lög voru sett,
hafa lög um kosningar til Al-
þingis breytzt á þann veg, að
kjörskrár eru aðeins samdar, þá
er alþingiskosningar eiga að fara
fram. Er því nauðsynlegt að
breyta ákvæðum laganna svo, að
ferðamálaráð að stofna ferða-
málafélög í þeim bæjum og
byggðarlögum, sem ferðamenn
sækja öðrum fremur, svo og að
stuðla að útgáfu leiðarvísis fyrir
innlenda sem erlenda ferðamenn
og vinna á annan hátt að auk-
inni kynningarstarfsemi og að
því að efla áhuga manna á að
heimsækja landið, en það er
kjörskrár verði ætið til taks, er
kjör forseta skal fara fram.
LÖGREGLUMENN
Nokkrar umræður urðu í
neðri deild Alþingis í gær vegna
breytingartillagna Gisla Guð-
mundssonar og Halldórs Ásgríms
sonar við frumvarp ríkisstjórnar-
innar um lögreglumál. — Benti
Einar Ingimundarson (S), form.
allsherjarnefndar, á að breyting-
artillaga GG og HÁ við 1. gr. lag-
anna væri hvorki betur orðuð né
skýrari en grein frumvarpsins
heldur þvert á móti. Önnur
breytingartillaga fjallaði um, að
ríkislögreglumenn yrðu stað-
settir í einstökum landsfjórðung-
um. Taldi alþingismaðurinn, að
með þessu væri verið að raska
þeim grundvelli, er frumvarpið
byggði á um skiptingu kostnað-
ar við löggæzlu milli sveitafé-
laga og ríkissjóðs. Hinar breyt-
ingartillögurnar taldi alþingis-
maðurinn í raun og veru óþarf-
ar, þar sem efni þeirra væri þeg-
ar komið inn í frumvarpið.
Frá málum á Alþingi
Björn Jónntonsson, fyrrum
veitingnmnður — Minning
HANN andaðist á sjúikrahúsinu í
Stykkishólmi 23. febrúar s.l. eft-
ir langa vanheilsu rúmlega 81
árs að aldri. Han.n var fæddur
að Bæ á Höfðaströnd 15. sept.
1881 og ólst þar upp. Snemma
varð h.ann að sigla sinn eiginn
ajó eins og svo margur þá og
naut hann skammt foreldra
sinna. Starfið krafði krafta hans
og ungur réðist hann í sjó-
mennsku á árabátum og
þilsikipum. Um nokkurt skeið var
hann í Noregi við síldveiðar og'
átti margar hugljúfar minning-
ar frá þeim tíma. Til Stykkis-
hólms kom hann árið 1933 og
var því héir búsettur um 30 ára
skeið að urvdanteknum tíma er
hann var hótelhaldari í Borgar-
nesi. Hér fékkst hann við hótel
störf um áraskeið en seinustu
árin hafði hann litla verzlun °S
annaðist hana af kostgæfni eins
og allt sem hann tók sér fyrir
henduir. Björn var lagtækur vel
og ötul.1 maður og honum var
óhætt að treysta . Ekki þurfti
að skjalfesta loforð hans, þau
stóðu eins og stafur á bók.
Ég kynntist Birni strax og ég
kom hingað í Stykkishólm og
hélzt vinátta okkar æ síðan. Oft
lá leið min til hans í sjúkra-
búsið og þá ekki síður á heimili
hans og naut ég þar margs góðs.
Bjöm var kvæntur Onnu Jóns-
dóttur ættaðri frá Hvammstanga
Og lézt hún í fyrra eftir mikil
og erfið veikindi. Hún var hon-
um traustur lífsförunautur.
Ungur að árum varð hann fyrir
slysi sem næstum hafði leitt hann
til bana og þótti honum gott að
það kostaði hann ekki nema
annað augað. Hinu hélt hann þar
til fyrir tveimur árum að hann
smissti alveg sjónina og varð það
honum mikið áfall og sérstak-
lega að hans iðnu hendur urðu
nú að ha'llast í skaut og kunni
hann aðgerðarleysinu illa.
Björn var jafnan raeðinn, skor-
inorður og hafði enga tæpitungu
um það sem honum fannst satt
og rétt og vísvitandi ‘ held ég að
hann hafi ekki gert á hlut nokk-
urs, enda var hans meginregla
að standa í skilum og láta eng-
an eiga hjá sér. Hress var hann
í huga og hafði manndóm til að
takast á við hvern vanda sem
mætti. Þau hjón Björn og Anna
áttu engin börn en í fóstur tóku
þau Báru Jónsdóttur, og ólu
hana upp sem sitt eigið barn og
gerðu vel til hennar í hvívetna.
Það fer ekki hjá því að marg-
ir munu sakna að sjá Björn
Jónatanssonar ekki á braut og
vissulega er ég einn í þeirra hópi
Hann var mér alltaf samur og
jafn og viðskipti okkar öll á
eina lund.
Dauða 9Ínum tók hann með
sama manndómi og einkenndi
líf hans og engu kveið hann því
hann átti góða heimvon.
Ég vil svo að lokum þakka
Birni góða samleið og óska non-
um alls hins bezta í nýjum heim-
kynnum og þess þá sérstaklega
að honum hafi orðið að trú sinni.
Blessuð sé minning hans.
Árni Helgason.
Bjarni Benediktsson dómsmála
ráðherra tók undir orð EI að
breytingartillagan við fyrstu
grein væri ákaflega óljós og tor-
skilin. Ef það hefði vakað fyrir
GG, eins og frám virtist hafa
komið í ræðu hans, að með
breytingartillögunni væri ætlazt
til að sýslunefndir og sveitar-
stjórnir hefðu ákvörðunarvald
um fjölda lögreglumanna, en rík-
ið þó framlagsskylt,' þá fælist
það ekki í' breytingartillögunni
og því eðlilegt, að umræðunni
yrði frestað og flutningsmönn-
um gefið tóm til að endursemja
tillöguna og gera hana skýrari.
Samræmi
svipaða
Á FUNDI efri deildar Alþingis
í gær urðu enn nokkrar umræð-
ur um frumvarp ríkisstjórnar-
innar til staðfestingar á bráða-
birgðalögum um hámarksþókn-
un fyrir verkfræðistörf.
Við umræðurnar beindi Ólaf-
ur Björnsson þeirri fyrirspurn
til Alfreðs Gíslasonar, hvort
hann gæti hugsað sér, að aðrir
menntamenn en verkfræðingar
og auk þess iðnaðarmenn, bænd-
ur o. s. frv. fengju sömu hækk-
un og verkfræðmgar, ef til grund
vallar væri lagt, að greiðslur til
þeirra hækkuðu um 50—100%.
Taldi Alfreð það sjálfsagt, að
svo yrði, að Iaun hækkuðu yfir-
leitt um 50—100% í landinu.
SAMANBURÐ BER AÐ TAKA
MEÐ VARÚÐ
Ólafur Björnsson (S) veik í
ræðu sinni m. a. að því, að mál
þetta væri að sínu áliti angi af
því þjóðfélagsvandamáli, sem við
íslendingar eigum við að búa og
kemur m. a. til af þvi, að launa-
kjör og launagreiðslur sérmennt-
aðra manna og sér í lagi há-
skólamenntaðra eru lægri en
gerist í nágrannalöndum okkar.
Að vísu taldi hann, að saman-
burð, sem í þessu efni er oft
gerður t. d. við hin Norðurlönd-
ekki lítið atriði, að Island geti
orðið ferðamannaland í ríkara
mæli. Ferðamenn skilja hér eftir
mikinn gjaldeyri og sú starfsemi,
að greiða fyrir þeii», borgar sig
ekki ver en margt annað.
Loks er gert ráð fyrir stofnun
ferðamálasjóðs, en hlufverk hans
er fyrst og fremst að veita fjár-
hagslega. aðstoð við byggingu
gisti- og veitingahúsa í landinu.
Er gert ráð fyrir framlagi til hans
á fjárlögum eigi lægra en einni
milljón kr. árlega, en heimild til
lántöku með ríkisábyrgð allt að
20 millj. kr. <
MIDAR I RÉTTA ÁTT
Ekki kvað ráðherra ástæðu til
að fjölyrða frekar um frumvarp-
ið, þar sem nákvæm og skýr
greinargerð fylgdi því. Ekki léki
vafi á, að það stefndi í rétta átt,
en það væri samið af nefnd, er
hann hefði skipað sl. ár. f henni
áttu sæti: Brynjólfur Ingólfsson,
ráðuneytisstjóri, form., Sigurður
Bjarnason, ritstjóri, og Þorleifur
Þórðarson, forstjóri Ferðaskrif-
stofu ríkisins. Nefndin leitaði
upplýsinga hjá öllum þeim aðil-
um, sem hugsanlega gátu gefið
ráðleggingar, og í öllum aðalat-
riðum varð samkomulag innan
nefndarinnar. Loks ítrekaði ráð-
herrann, að margt hefði breytzt,
síðan lögin um Ferðaskrifstof-
una vo'ru sett 1936. Ferðamanna-
straumurinn hefði aukizt og því
yrði ekki neitað, að meiru yrði
áorkað, ef fleiri en einn aðili
ynni að því að laða ferðamenn
hingað. Með þessu kvaðst hann á
engan hátt vanþakka starf Ferða
skrifstofunnar, en hins vegar
væri starf hennar orðið svo um-
fangsmikið, að æskilegra að
fleiri en einn aðili legði þar hönd
á plóginn.
VEL ÚTR GARÐI GERT
Alfreð Gíslason (K) sagði m.a.,
að sér sýndist við fyrstu sýn, að
frumvarpið væri vel úr garði
gert og í því merk nýmæli og
ákvæði, enda hefði hann ekki
komið upp til að gagnrýna það.
Hins vegar virt-
ist sér, að e i 11
atriði frumvarps
ins stangaðist á
við ákvæði ann-
a r s frumvarpg,
e r lægi f y r i r
þin gin u, um
veitingasölu,
gistihúsahald o.
fl., en í því frum
varpi væri gert ráð fyrir að ráða
sérmenntaðan mann til að hafa
með höndum eftirlit með gisti-
og veitingahúsum undir eftirliti
landlæknis. Hins vegar væri
Ferðaskrifstofunni í 17. gr. þessa
frv. gert að hafa þetta eftirlit
með höndum. Beindi hann því til
samgöngumálanefndar að hún
athugaði það sérstaklega, hvort
þetta stangaðist ekki á.
SAMRÆMDAR AÐGERÐIR
Ingólfur Jónsson samgöngo-
málaráðherra þakkaði AG góðar
undirtektir við frv. og kvað það
út af fyrir sig eðlilegt, að AG
teldi að lítt athuguðu máli, að
hér gætti ósamræmis. Hins vegar
hefði honum sést yfir, að í niður-
lagi 17. gr. stæði, að finni Ferða-
skrifstofan ástæðu til umvönd-
unar, skuli hún gera viðkom-
andi aðilum og ferðamálaráði
viðvart um það, eða ef ástæða
þætti til, gisti- og veitingahúsa-
eftirliti eða öðrum þeim aðilum,
sem slíkt eftirlit er falið í veit-
ingalögum. Enda benti ráðherra
á, að ekkert væri óeðlilegt við
það að Ferðaskrifstofan hefði
slíkt eftirlit með veitinga- og
gistihúsaeftirlitinu.
Happdrœtti
Háskólans
Á FUNDI efri deildar Alþingis í
gær gerði Gunnar Thoroddsen
fjármálaráðherra grein fyrir
frumvarpi ríkisstjórnarinnar þesa
efnis, að verða við þeirri ósk há-
skólaráðs, að nýr flokkur, B-
flokkur, verði tekinn upp í happ-
drættinu, er verði hliðstæður
þeim flokki, sem fyrir er, og
mundi miðatala hans væntanlega
verða 60—65 þúsundir. En þetta
fyrirkomulag, sem að nokkru er
tekið upp eftir erlendri fyrir-
mynd, er einfaldara í sniðum og
aðgengilegra fyrir viðskipta-
menn. -
Jafnframt er gert ráð fyrir að
happdrætti Háskólans megi taka
í sínar hendur útsölu hlutamiða,
seAi það hefur ekki haft, en hina
vegar happdrætti DAS og SÍBS.
í þessu sambandi ræddi ráð-
herra nokkuð hina miklu fjár-
þörf Háskólans, sem happdrætt-
inu er að verulegu leyti ætlað að
standa undir.
í launum manna með
menntun
in, bæri að taka með nokkurri
varúð. Kemur þar m. a. til, að
ekki gefur rétt mynd af launa-
kjörunum hér á landi annars veg
ar og í öðrum löndum hins
vegar, þótt laun séu reiknuð
eftir gengi, vegna þess að það
er margt fleira, sem áhrif hefur
á kjör manna, svo sem skattar,
bótagreiðslur samkv. almanna-
tryggingum og fleira. Ennfremur
hlýtur sú spurn-
ínig að vakna,
þegar s 1 í k u r
samaniburður er
gerður, hvort ís-
lenzka þjóðfélag
ið sé þess um-
komið að greiða
jafn vel fyrir
þessi störf og
aðra.r auðugri
þjóðir.
Til þessa hefur það verið svo,
að háskólamenntaðir menn hér
á landi og sérmenntaðir menn,
sem helgað hafa Islandi starfs-
krafta sína, hafa orðið að hlýta
því, að launakjör þeirra væru
lægri en þeir margir hverjir
hefðu g-etað fengið erlendis. Og
kvaðst alþingismaðurinn hrædd-
ur um, að svo yrði enn um skeið,
að þeir, sem hér starfa, verði
að fórna nokkru í því efni.
EKKI NÓG AÐ LÁTA
ÓSKHYGGJUNA RÁÐA
Þá kvað alþingismaðurinn það
skoðun sína, að þetta mál yrði
einhvern veginn að leysa. Hjá
því yrði ekki komizt, að ís-
lenzka þjóðfélagið greiddi þeasi
störf hærra verði en riú er gert.
En hins vegar yrði lausn málsina
að byggja á raunsæi og stað-
reyndum í islenzkum efnabags-
málum. Það er ekki nóg að láta
óskhyggjuna eina ráða í því efnL
Og að sjálfsögðu verður að gera
sér það ljóst, að þetta kostar fjár
muni. Horfast verður í augu við
þennan vanda eins og hvern
annan og leysa hann. Eins ag
kunnugt er er nú unnið að því
að taka upp nýja skipan þessara
mála og hver sem úrslit þeirra
verða, hvort sem samningar tak-
ast milli opinberra starfsmanna
og ríkisstjórnarinnar eða málið
fer til kjaradóms, þá kvaðst al-
þingismaðurinn vona, að niður-
staðan yrði sú, sem allir aðilar
gætu unað við eftir atvikum. Og
þegar lausn er fenigin á því máli,
þá standa að mínum dómi góðar
vonir til, að samkomulag náist
við verkfræðingana, sagði al-
þingismaðurinn.
En hitt kvað hann augljóst,
enda hefði það verið ein megin-
ástæða þess, að hann skrifaðl
undir álit meirihluta nefndar-
innar, að ákaflega erfitt er fyrir
ríkilsstjórnina að semja við ein-
, Framhald á bls. 13.