Morgunblaðið - 18.04.1963, Blaðsíða 23

Fimmtudagur 18. apríl 1963
MORGUl\lÍLAÐ1Ð
23
— Alþingi
Framhald aí bls. 8.
ttstu, getur sú auikning sízit tal-
jzt úr hófi fram.
Þessar tölur bregða upp nókk-
ttrri mynd af því, sem gerzt hef-
ur í stjórn þjóðmála þetta tínna-
bil: Stórauikin framlög til verk-
legra framkvæmda, vaxandi
etuðningur við atvinnuvegi og
menningarmál og margföldun á
almannatryggingum.
Eysteinn Jónsson hefði sagt
fjárlög til verklegra fram-
Ikvæmda af skormwn skammfi,
og Kari Guðjónsson taldi þau
hafa minnkað. Benti ráðherra
á það, að fjárveitingar til vega,
brúa, hafna, skóla, sjúikraihúsa
o.s.frv. hefðu árið 1958 verið
alis 90 millj., en 1963 197 millj.
Ikr. Hér væri eingöngu miðað
við nýbyggingar. Útgjöld til
verklegra framkvæmda hefðu
því auikizt um 107 millj., meira
en tvöfaldast. Væri miðað við
vísitölu byggingarkostnaðar,
vseri raunveruleg hækkun 42%.
>á minntist ráðherra á afkomu
ríkissjóðs. Fjárlög hefðu ávallt
Eýnt tekjuafgang á stjómarárum
viðreisnarflokkanna. Lausaskuld
ir hefðu verið greiddar upp fyrir
reikningslok sl. tvö ár.
Föstu lánin sýndu breytt við-
horf erlendis gagnvart íslenzkum
fjármálum. Alþjóðabankinn var
okkur lokaður í 8 ár, en hefur
nú opnað dyr sínar fyrir okkur
að nýju og þegar lánað 86 millj.
kr. til hitaveituframkvæmda til
18 ára. Á frjálsum peningamark-
aði í Lundúnum fengum við 240
millj. kr. lán til 26 ára, sem
verður á þessu og næsta ári afl-
gjafj mikilvægra framkvæmda
um land allt.
Áður fékkst meginhluti ríkis-
tekna með tollum og tekjuskatti.
Báðir þessir tekjustofnar hafa
verið endurskoðaðir frá gnxnni,
tollarnir lækkaðir í nóv. 1961 og
aftur nú með hinni nýju toll-
skrá. Tekjuskattur hefur verið
lækkaður bæði á almenningi og
fyrirtækjum. Til þess að vega
á móti tekjutapi, til þess að afla
fjár til sveitarfélaganna, svo að
þau gætu lækkað útsvÖrin, og til
að afla fjár til almannatrygginga,
var lögleiddur 3% smásöluskatt-
tir. Sá skattur hefur í flestum ná-
grannalöndum verið tekinn upp,
enda réttlátari en beinir skattar.
í Noregi er smásöluskattur 11%
og í Svíþjóð 6%.
Auk þessa gat ráðherrann um
xnargt annað í fjármálastefnu
ríkisstjórnarinnar, sem nánar
verður getið síðar.
Viðreisnin jafnt til
hagsbóta til sjávar og sveita
Þessu næst tók til máls Magn-
ús Jónsson alþingismaður.
Minnti hann í upphafi máls síns
á hinn öfgafulla áróður, sem
rekinn hefði verið af stjórnar-
andstæðingum í kosningunum
1959. Leggja ætti heil héruð í
eyði, tortíma íslenzkri tungu og
gróðurmætti íslenzkrar moldar
o. s.frv. Þetta sögðu þeir eftir
hinn illa viðskilnað vinstri
stjórnarinnar, en almenningur
lét ekki blekkjast.
Nú væru liðin 4 ár styrkrar og
samhentrar stjórnar, sem hefði
ekki látið kjósendahræðslu fæla
sig frá því að gera ráðstafanir,
sem óvinsælar gætu reynzt í
bili, en síðar yrðu til heilla. Við-
Vonarskarðs-
kvöldvaka F.í.
K V ÖLDV AKA Ferðafélagsins,
sem varð að aflýsa 26. marz
vegna veikinda fer fram n.k.
fimmtudagskvöld 18. apríl í Sjálf
stæðishúsinu. Eins og áður hefur
verið frá skýrt mun dr. Harald-
ixr Matthiasson tala um Bárðar-
götu og Vonarskarð og sýna lit-
xnyndir af þeim slóðum. Að-
göngumiðar áður keyptir gilda
að sjálfsögðu á þessa kvöldvöku.
Nokkrir miðar munu verða til
feölu í dag í Bókaverzlun Eym-
undssonar og ísafold
reisninni væri að þakka hinn ó-
trúlega árangur, sem allir sæju,
er vildu sjá.
Hvað væri um eyðingu
byggða? Um allt land væri hið
blómlegasta atvinnulíf, miklar
framkvæmdiir og vinnuaflsakort-
ur í stað stöðnunar og atvinnu-
leysis. Við sjávarsíðuna hefði
hver hönd vinnu. Meim fé væri
nú varið til hafnagerða en
nokkru sinni fyrr. Andstæðing-
arnir segðu nú, að hið mikla at-
vinnulíf við sjóinn væri að
þaikka útfærslu landhelginnar,
og stingju þau ummæli í stúf
við fyrri fullyrðingar, að land-
helgissamningarnir mundu eyði-
leggja miðin og þar með sjávar-
útveginn.
En hvað um sveitimar, sem
leggja átti í auðn?
Magnús Jónsson kvað raunar
merkilegt, að Framsókn skuli
ekki hafa tæmt sveitimair af
fóllki, jafn mikil áhrif og hún
hefur haflt þar hingað til. Sam
bandi íslenzkra samvinnufélaga
hefði verið spillt, Búnaðarþing
geari; að martklausri samkundu
og þar fram eftir götmium. —
Ræðumaður kvað það skoðun
3Ína, að landíbúnaðurinn gæti
staðið einn og óstuddur, án nokk
urrar aðstoðar utan frá. Hagur
bænda hefði mjög treystst und-
anfiarið, t.d. með verðbótum á
útflutning landbúnaðarafurða. Þá
minntíst hann á Stofnlánadeild
landbúnaðarins og fleiri mál.
Rafvæðing sveitanna gengi niú
samkv. áætlun, og yrði 10 ára
áfestluininni iokið á tilskildum
tíma á næsta ári. Lausaskuld-
um bænda hefði verið breytt í
föst lán hjá þeim, er þess ósk-
uðu. Þá hefðu verið gerðar tolla-
lækkanir á landbúnaðarvélum
og margt fleira bændum til hags-
bóta.
Ræðumaður sagði að lotoum,
að viðreisnin hefði eltki sáð-
ur verið til hagsbóta í sveit-
unum en við sjóinn. Því væri
það haldreipi andstæðinganna að
reyna að hræða fólk með alls
kyns ráðum, rangfæra staðreynd
ir og afflytja.
AUt að komast í óefni.
Þá tók til máls Alfreð Gísiason
og talaði fyrir kommúnistaflokk
inn. Kvað hann allt hégóma í
augum stjórnarinnar nema gilda
sjóði. Mikinn kvíðboga sagðist
hann bera fyrir utanríkismálum,
eins og reyndar öllu því, sem
ræðumaður minntist á. Drap
hann jafnvel á landihelgismálið
í því sambandi. Binda ætti land
ið á klafa erlendra auðhringa,
taldi stóriðju hér vera forsmekk
af því, er koma ætti: innlimun
landsins í EBE. Nú dyndi skæða
drífa vinsælla frumvarpa yfir
Alþingi, svo sem um lækkun
tolla, hækkun almannatrygginga,
aukin fjárframlög til álmenn-
ingsbókasafna o.s.frv. Allt kvað
hann þetta gert til að blekkja
þjóðina. Ríkissjóður væri að kom
ast í fjárþröng, nýjar fórnir yrði
að færa o.s.frv. Helzta áhyggju
efni stjórnarinnar væri, að þjóð-
arframleiðslan hefði aukizt um
5% á sl. ári, og engin samdrátt-
aráhrif væru komin í ljós. Kvað
hann allt vera að komast í mesta
óefni. Að lokum mælti hann
„nokkur aðvörunarorð“, vitnaði
í Kennedy og hældi stjórnmála-
þroska Breta.
Sami, gamli söngurinn.
Þá talaði Eðvarð Sigurðsson
fyrir kommúnistaflokkinn.
Kvaðst hann mundu ræða um
þróun verðlags. og kaupgalds-
tnála. Rakti hann hina venju-
lega útgáfu kommúnista á þeirri
þróunarsögu, og er ekki ástæða
til þess að rekja þá útgáfu hér.
Farsæl leið af barmi hengi-
flugs.
Síðasti ræðumaður var Guð-
mundur í Guðmundsson, utan-
ríkisráðherra, sem talaði af hálfu
Alþýðuflokksins. Kvað hann það
nýmæli, að stjórnarsamstarf héld
ist út kjörtímabil, án þess að
flokkar reyndu að varpa af sér
ábyrgð hver á annan eða víkja
séir undan vandanum og gefast
upp, eins og vinstri stjórnin hafi
ÞESSA mynd tók fréttaritari
blaðsins Björn Bergmann á
Blönduósi er farþegar með
áætlunarbifreiðum Norður-
leiðar voru að ganga út úr
gistihúsinu í Fomahvammi
er bifreiðarnar voru á suður-
leið. Þar var þá hvassviðri
með snjókomu og ferþegarnir
sækja gegn veðrinu. Snjó-
skafl hafði hlaðist fyrir dyrn-
ar.
Arabiska sambands
lýðveldið stofnað
Skipan þess áþekk skipulacji
Bandaríkja IMorður-Ameríku
Kairo, 17. aprfl. (NTB-AP)
• í DAG var mikið um dýrð-
ir í Kairo, Damaskus og Bagdad,
er lýst hafði verið yfir myndun
ríkjasambandsins sem ber nafnið
Arabíska sambandslýðveldið. Af
sameiginlegri yfirlýsingu stjórna
Egyptalands, Sýrlands og íraks
má ráða, að sambandið verði
með svipuðu sniði og er í Banda
ríkjunum.
Komið verður á fót þingi í
tveimur deildum, öldungadeild
og fulltrúadeild og mun það
kjósa sinn varaforsetann fyrir
gert þegar forsætisráðherra henn
ar baðst lausnar og lýsti því jrfir
að þjóðarbúskapurinn væri á
barmi hengiflugs.
Kvaðst Guðmundur sannfærð-
ur um að leið sú, sem núverandi
stjórn tók til úrlausnar í efna-
hagsmálum, hafi verið sú far-
sælasta, sem völ vár á. Nauðsyn-
legt hafi verið að afnema öng-
þveiti niðurgreiðslna og styrkja
með réttri gengisskráningu,
enda hafi þjóðinni þannig verið
forðað frá því að fara fram af
því hengiflugi, sem Hermann
Jónsson kvað vera fram undan.
Guðmundur sagði, að ríkis-
stjórnin hefði unnið mfldnn sig-
ur í landhelgismálinu, þar sem
hún fékk Breta til að viðurkenna
12 mílna landhelgi íslands auk
mikilvægra útvíkkana á grunn-
línum. Stjórnarandstaðan hefiur
lýst því yfir að hún muni rifta
samkomulaginu við Breta ef nú-
verandi stjórnarflokkar missi
meirihluta sinn í næstu kosn-
ingum. Ennfremur sagði utanrík
isráðherra að í marz næstkom-
andi væri útrunninn sá tími,
sem Bretar fá að veiða á viss-
um svæðum innan markanna og
væru þær tilgátur stjórnarand-
stöðunnar, að Bretar muni fara
fram á framlengingu þess samn-
ings eða að núverandi stjórn
mundi ganga að slíkri málaleit-
un, hreinasta fjarstæða.
hvert aðildairrikjanna. Forseti
verður æðsti maður sambands-
ríkisins og hefur víðtæk völd.
Fyririhugað er að tuttugu mánuð-
ir líði frá því alrnenn atkvæða-
greiðsla fer fram í ríikj unum
þrem, og forseti verði kjörinn
— þar til ailar helztu sameigin-
legar stofnanir sambandslýðveld
isins eru kojnnar á laggirnar.
Þetta tímatoil — 20 mánuði —
er gert ráð fyrir óskoruðum völd-
um forsetans. Þykir líklegt, að
hann einn muni ráða stjórnar-
myndun í ríkjunum þann tíima.
Vafalaust verður Nasser fyrsti
forseti hins nýja sambandslýð-
veldis.
Aðildarríkin munu hafa sam-
eiginlega stefnu í utanríkismál-
um, stjórnmálum, hermáium,
mennta- og menningarmálum,
upplýsingaistarfsemi og öllu er
varðar efnahags og framkvæmda
áætlanir og þjóðfólagsskipulag,
allit skal samræmt
Af yfirlýsirvgunni er hins veg-
ar að sjá, sem ekiki hafi verið
úr því skoirið, bver vera skuli
staða stjórnmáiaflokka í ríkjun-
um. Hvergi er minnzt beinum
orðum á stjórnmáiaflokka, en
ræfct um frelsi til að miynda sam-
tök innan stjórnmiálalegs ramma.
Jafnframt er rætt um einingu
stjórnmálaleiðtoga ríkjanna eða
'héraðanna, eins og þau eru jafn-
an nefnd í yfirlýsingunni. Telja
fréttaritarar í Kairo þetta var-
færnislega orðalag benda til þess,
að frekari viðræðum um stöðu
| stjórnmálaflokka hafi verið fresrt-
að um hríð.
★
Sallal, forseti í Jemen sagði
í útvarpið í Sanaa í dag, að Jem-
en yrði fyrsta ríkið er gerðist
aðili að hinu nýja Arabiska sam-
bandslýðveldi. Yfirlýsingin í
Kairo, sem er um þúsund orð,
hefur einnig vakið mikla athygli
í Líbanon, þar sem blöðin birtu
'hana í aukaútgáfum síðdegis. í
Alsír lýsti Ben Bella forsætis-
ráðherra yfir fullum stuðningi
við myndun samfoandsríkisins,
áður en yfirlýsingin var birt, en
ekki er talið líklegt, að Aisír
gerisit aðili að því fyrst um sinn.
★
Stjórn fsiraels hefur til þessa
ekkert sagt opinberlega um mynd
un hins nýja ríkis, en haft er
eftir áreiðanlegum heimildum,
að margir ísraelskir ráðamenn
telji nýja sambandsríkið setja
úr sborðum allt valdajafnvægi
í Mið-Austurlöndum — og ekki
aðeins vera ógnun við ísraels-
ríki, heldur önnur sjálfstæð riki
á þessum slóðum. Aðrir telja hins
vegar samibandisríkið þess eðlis,
að ekki sé hæfcta á róttækum
breytingum fré því sem nú er.
Sem fynr segir var mikið um
dýrðir í höfuðborgum aðildar-
ríkja sambandsrikisins. Þegar
' yfirlýsingin hafði verið birt
’ flybktist fólk um götur og torg,
stúdentar óku um í vörubifreið-
um og lásu yfirlýsinguna í gjall-
arihorn og jafnframt mátti heyra
hana í hátölurum á götuhomum
og úfcvarpstækjum veitingaihiúsa.
Aðstoðarmemi við
Handritasafnið
Menntamálaráðuneytið hefur
skipað Jónas Kristjánsson, cand.
mag. skjaiavörð í Þjóðskjala-
safni og Ólaf Halldórsson cand.
mag. lektor í Kaupmannahöfn,
aðstoðarmenn við Handritastofn-
un íslands. Jónas frá 1. apríl en
Ólaf írá 1. júií að telja.
— Harður árekstur
Framhaid af bls 24.
framstuðara jeppans imdir aftur
hjóli hans.
Benzín var tekið að leka niður
úr jeppanum og smurolía jít vél
hans auk þess sem fullar flöskur
hentust af Coca-Cola bifreiðinni
og brotnuðu. Var kallað á dælu-
bíl frá slökkviliðinu, sem hreins-
aði götuna. Varð af þessu tals-
verð umferðartöf.
Bifreiðarstjóri vörubifreiðar-
innar, sem árekstrinum olli, mun
hafa fengið bifreiðina að láni til
að fara heim I mat, og var að
stilla útvarp bifreiðarinnar í þann
naund er áreksturinn varð.