Morgunblaðið - 01.05.1963, Blaðsíða 5

Miðvikudagur I. maf 1969
MORCl'NBL 4Ð1Ð
5
eS virkja næst, en úr því fæst
skorið innan tíðar. Ekki er enn
vitað, hvort ráðizt verður í stór-
iðju á næstu árum og er því
ekki unnt að taka ákvörðun um
virkjun, sem fullnægði því fyrr
en ákvörðun liggur fyrir um það,
hvort um stóriðju verður að ræða
hér á landi á næstunni. Við Búr-
fell er talið að virkja megi 60
þús. KW í fyrsta áfanga. Telja
xná að það væri eðlileg stærð
miðað við raforkuþörf Suður- og
Suðvesturlands, þótt ný stóriðja
kæmi ekki til greina, önnur en
aukning áburðarverksmiðjunnar.
Víst er um það, að raforkuskort-
ur verður á Suðurlandi 1967, enda
þótt aukning sú, sem möguleg er
við Sogið verði að fullu nýtt. Á
X>axársvæðinu verður einnig orku
skortur á næstunni og er Laxár-
virkjunarstjórn þegar farin að
ræða um undirbúning næstu virkj
unar. Á Austur- og Vesturlandi
verður einnig orkuskortur mjög
fljótt. Það eru því mikil verkefni
framundan í virkjunar- og raf-
orkumálum. Mestu máli skiptir
að haga vinnubrögðum öllum
þannig að framkvæmdirnar komi
að sem beztum notum og verði
ekki gerðar dýrari en nauðsyn
ber til.
Geysilegir möguleikar eru í
sambandi við jarðhita. Með lög-
um um jarðthitasjóð, sem sam-
þykkt voru 1962, gefst aukinn
möguileiki til hagnýtingar jarð-
hitans. Auk stóra jarðborsins,
sem stöðuigt vinnur hér sunn-
anland's, var á s.l. ári tekinn í
notikun stór jarðbor, sem vinnur
víðs vegar á Norðurlandi. Er eng
in vafi á því, að í jarðhitanum
é þjóðin mikla möguleika, sem
hún mun notfæra sér í stöðugt
Stærri mœli.
Auknar umbætur í
samgöngumálum.
Rétt þykir að minnast nokkuð
á samgöngumálin. Umferðarmið-
etöð er í byggingu í Reykjavík
og er ætlazt til að allir sérleyfis-
bílar hafi afgreiðslu þar. Er eng-
inn vafi á því, að bætt skilyrði
fil afgreiðslu og þjónustu við al-
menning koma með hinni nýju
umferðarmiðstöð, en eins og sak-
ir standa eru skilyrðin mjög slæm
í þeim þrengslum, sem nú er
búið við í gömlu afgreiðslunni.
Um vegamálin hefur oft verið
rætt og skal því aðeins stiklað
é nokkrum atriðum, þeim við-
komandi. Framsóknarmenn telja
að fjárveitingar séu naumar til
vegamála hjá núverandi ríkis-
stjórn. Rétt þykir að gera nokk-
urn samanburð á framlagi til
samgöngumála á þessu ári og ár-
jnu 1958, síðasta ári vinstri stjórn
arinnar. Árið 1958 var framlag til
nýbygginga vega 24 millj. 880
þús. kr. 1863 42 millj. 300 þús. kr.
Hækkun 70%. Til vegaviðhalds
var varið 1958 33 millj. kr. 1963
63 millj. Hækkun 91%. Til brúa
var varið 1958 16 millj. 308 þús.
kr. Árið 1963 26 millj. 205 þús.
kr. Hækkun 61%. Til flugvalla
var varið 1958 6 millj. 653 þús.
kr. Árið 1963 13 millj. 212 þús.
kr. Hækkun 99%. Hækkun á vega
kostnaði á þessu tímabili mun
vera nærri 45%, byggingarvísi-
tala er 42,3%. Þess skal getið að
fé til Reykjanesbrautar er ekki
talið hér með, þar sem fjár til
þeirrar framkvæmdar er aflað
xneð öðrum hætti. Reykjanesbraut
lýkur á árinu 1965. Yerður þá
haldið áfram að steypa fjölfarna
vegi. Það er augljóst að fram-
lög til samgöngumála eru hlut-
fallslega mun meiri nú en var
í tíð vinstri stjórarínnar og fer
það því illa í munni Framsókn-
armanna, þegar þeir eru nú að
tala um lágar fjárveitingar til
þessara mála. Það er svo annað
tnál, að nauðsyn ber til að veita
meira fé til vega og brúa og hefur
ríkisstjórnin og stjórnarflokkarn-
ir fullan hug á þvi Milliþinga-
nefnd hefur vegalögin í endur-
ekoðun. Verður þeirri endurskoð-
«n væntanlega lokið á þessu
eumri og frumvarp til nýrra
vegalaga lagt fram á haustþing-
inu. Vitað er að vegalaganefnd
hefur ýmsar tillögur á prjónun-
um, sem hún vill vega og meta
áður en þær verða settar inn í
frumvarp. Margir alþingismenn
hafa flutt tillögur á undanförnum
þingum um það, að sýsluvegir
verði teknir í þjóðvegatölu. Kem
ur vel til mála að afnema sýslu-
vegina og koma þeim flestum í
þjóðvegatölu, eins og lengi hefur
verið óskað. Jafnframt verður að
leggja meira fé til vegamálanna.
Kemur til greina að láta allan
benzínskattinn ganga til þeirra
mála, en eins og nú er, fer mest-
ur hluti af benzínskattinum í rík-
issjóð. Fleira þarf áreiðanlega
fram að koma samgöngumáhmum
til framdráttar og verður í sam-
bandi við ný vegalög að velja
þau beztu úrræði, sem völ er á.
Unnið hefur verið að flugvallar-
gerð víðsvegar um landið og lagt
kapp á að auka öryggisbúnað
flugvalla og flugöryggisþjónust-
una. Stöðugt er flogið til fleiri
staða í landinu og fjarlægðirnar
þannig gerðar viðráðanlegar og
einangrunin rofin. Með tilkomu
flugvélar Björns Pálssonar verð-
ur nokkur vandi leystur fyrir
ýmsa staði, sem aðeins hafa stutt
ar flugbrautir, en flugvélar Flug-
félags íslands geta ekki notað.
Flugið er mikill atvinnuvegur í
landinu, sem léttir lífsbaráttuna
og veitir fjölda manns atvinnu,
auk þess sem utanlandsflugið er
nú farið að gefa drjúgar gjald-
eyristekjur.
ísland er að verða ferðamanna-
land, stöðugt koma fleiri erlendir
ferðamenn til landsins. Aðstöðu
hefur vantað til þess að veita
ferðamönnum nauðsynlega og
æskilega þjónustu. Úr þessu er
verið að bæta. Lög um gistihús
og veitingasölu, sem samþykkt
voru á síðas-ta þingi, miða í þessa
átt og munu létta baráttuna fyrir
því, að greiða úr þessutn vanda.
Frumvarp um ferðamál var lagt
fram síðla á nýafstöðnu þingi, en
dagaði uppi vegna þess að tími
vannst ekki til að jafna smá-
vegis ágreining, vegna þing-
lausna, sem var um málið. Með
frumvarpi þessu var gert ráð
fyrir að skipa ferðamálaráð,
ólaunað, sem skyldi hafa fyrir-
greiðslu um ferðamál í landinu.
Gert er ráð fyrir að stofna ferða-
málasjóð, sem nota á til fyrir-
greiðslu ferðamála, s. s. lána til
lagfæringa á gisti- og veitinga-
stöðum. í þessu skyni er á f járlög
um þessa árs 1 millj. kr. en gert
var ráð fyrir að útvega að auki
3 millj. kr. á þessu ári, sem lagð-
ar yrðu í ferðamálasjóð Þótt
frumvarp þetta yrði ekki lögfest
að þessu sinai, má segja að stefn-
an hafi verið mörkuð og áuðvelt
verður á næsta þingi að fá lög
samþykkt, með lítilli breytingu,
byggð á áðumefndu frumvarpi.
Með því að vinna að ferðamál-
um betur en áður hefur verið
gert, getur þjóðin fengið miklar
gjaldeyristekjur af ferðamönnum
og að því ber að sjálfsögðu að
keppa.
Mikíar framkvæmdir
Landssímans.
Rétt þykir að minnast lítillega
á póst- og símamál. Á því kjör-
tímabili, sem nú er að ljúka, hef-
ur símanotendum fjölgað um
nærri 30%. Langlínusamtöl hafa
aukizt á s.l. ári um 13%. Þrátt
fyrir gífurlega aukningu hjá
Landssímanum hefur fólki ekki
fjölgað við stofnunina og er það
vegna ýmis konar hagræðingar
og þess að sjálfvirkum stöðvum
fer fjölgandi. 44 þús. símar eru í
landinu, 24 símar á hverja 100
íbúa. Oll sveitabýli, sem þess
hafa óskað, hafa nú fengið síma.
í Reykjavík eru nú 200 á biðlista,
en verður vonandi unnt að full-
nægja eftirspuminni á komandi
hausti. Sjálfvirkar stöðvar er ver
ið að setja upp í Vestmannaeyj-
um, Akranesi, Kópavogi, Hafnar
firði og Reykjavík. Gert er ráð
fyrir að sjálfvirkar stöðvar verði
komnar í aila kaupstaði og kaup-
tún árið 1967 og einnig að marg-
ar sveitir verði þá einnig í sam-
bandi við sjálfvirkar stöðvar.
Framkvæmdir Landssímans
eru geysimiklar og kostnaðar-
samar. Eigi að síður eru fram-
kvæ’mdimar gerðar án þess að
ríkissjóður leggi til fé. Þetta get-
ur aðeins gerzt vegna þess að
vinnuhagræðing er gerð eins hag-
stæð fyrir stofnunina og mögu-
legt er og að sjálfvirku stöðvarn-
ar draga mjög úr rekstrarkostn-
aði. Þótt oft hafi verið talað um
há símagjöld hér á landi, eru þau
þó lægri hér en í nágrannalönd-
unum og verður það að teljast
góður árangur, miðað við þá
miklu uppbyggingu og kostað,
sem af henni leiðir hjá Lands-
símanum. Unnið hefur verið að
bættu skipulagi hjá Póstinum.
Má segja að % hlutar lands-
manna fái blöðin sama dag eða
daginn eftir að þau koma út. Um
leið og þjónustan hefur verið auk
in og bætt hjá Póstinum, hefur
verið dregið úr margs konar
kostnaði með bættri- vinnuhag-
ræðingu. Gamla skipulagið, sem
hefur verið notazt við allt til árs-
ins 1960 hefur verið lagt til hlið-
ar og ný vinnubrögð upp tekin
þess í stað. Fyrir skömmu hefur
verið samið við 94 sveitarhreppa
um útburð ábyrgðarsendinga og
böggla og er þessi þjónusta að
hefjast til mikilla hagsbóta fyrir
fólkið í sveitunum. Er ætlunin
að taka upp slíka samninga í
öllum sveitarhreppum landsins.
Hér hefur verið nokkuð rætt
um ýmsa þætti atvinnumálanna.
Á sama hátt mætti vitanlega
ræða um önnur atvinnumál. Eðli-
legt væri að minnast lítillega á
sjávarútveginn, sem hefur með
viðreisnarráðstöfunum verið forð
að frá þeirri kreppu, sem upp-
bótaikerfið hafði sett þann at-
vinnuveg í. Sjávarútvegurinn
starfar nú með eðlilegum
hætti og hafa ekki áður verið
flutt til landsins fleiri og glæsi-
legri skip en s.L tvö ár. Er von-
andi að framhald megi verða á
æskilegri þróun sjávarútvegsins,
landi og þjóð til ávinnings og
blessunar. Iðnaðurirm hefur einn-
ig eflzt og fyrir atbeina iðnaðar-
málaráðherra Bjarna Benedikts-
sonar, hefur iðnaðinum verið séð
fyrir auknu fjármagni. Iðnaður-
inn hefur'nú með lögum frá síð-
asta Alþingi, lagt grundvöll að
Stofnlánadeild fyrir iðnaðinn
og haft að fyrirmynd
Stofnlánadeild landbúnaðarins og
Fiskveiðasjóð, þannig að iðnaður
inn leggur sjálfur til talsvert
gjald af iðnaðarframleiðslunni til
þess að efla Stofnlánadeildina.
Þegar rætt var um Stofnlánadeild
iðnaðarins og gjald það, sem iðn-
aðarmenn vilja greiða til deild-
arinnar, en áætlað er að það nemi
7 milij. króna á árinu, risu Fram
sóknarmenn upp og töldu það
óhæfu mikla að skattleggja iðnað
inn og lögðu til að r'kissjóður
legði til 15 milljónir króna
þess í stað. Þess ber að geta að
þegar Framsóknarmenn voru í
ríkisstjórn, töldu þeir ekki fært
að leggja iðnaðinum til fé. Eftir-
tektarvert er, að Framsófcnar-
menn lögðu einnig til á síðasta
þinigi, að Stoflánad. landbúnaðar-
ins væru greiddar árlega úr rík-
issjóði 30 millj. króna, að Veð-
deild Búnaðarbankans fengi
einnig úr ríkissjóði 50 millj.
króna, að Búnaðarlánasjóður yrði
myndaður með 50 millj kr. fram-
lagi. Segja má að Framsóknar-
menn séu stórhuga, þegar þeir
eru ekki í ríkisstjórn, en margir
minnast 4 milljónanna hans Ey-
steins, sem hann ætlaði að leggja
búnaðarsjóðunum til á árinu
1959, eins og minnzt var á hér
að framan. Það er eðlilegt að
Framsókn vilji nú efla Veðdeild
Búnaðarbankans, þar sem hún
var alveg févana í stjórnartíð
Framsóknar. Á árinu 1958 var lán
að úr Veðdeild 600 þús. krónur
og geta Framsóknarmenn vissu-
lega út af fyrir sig verið ánægð-
ir með það, en þess ber að geta,
að það er það minnsta, sem deild-
in hefur lánað á einu ári síðan
hún tók til starfa. Á árinu 1962
voru veðdeildarlánin um 70 millj.
króna, en stærsti hlutinn af því
var eins og áður er að vikið,
vegna sérstakra laga um lausa-
skuldir bænda. Nú er unnið að
eflingu Veðdeildarinnar og verða
lán hækkuð á þessu ári.
Framsókn talar
tveim tungum.
Eðlilegt væri að minnast lítils-
háttar á verzlunarmálin. Er þar
orðin mikil breyting til bóta með
því að nú má heita að verzlumn
hafi verið gerð frjáls og með öllu
horfið frá haftastefnunni, vöru-
skorti og svörtum markaðj út-
rýmt. Um leið og þetta er ánægju
legt fyrir alla þá, sem við verzl-
un fást, er það ekki síður öllum
almenningi til mikilla hagsbóta,
að nú er vöruval og heilbrigðir
verzlunarhættir upp teknir. Segja
má, að ótrúlega hagstæð þróun
hafi orðið á skömmum tíma í at-
vinnulífi íslendinga. Það er ekki
nema tæplega hálft fimmta ár
síðan að vinstri stjórnin kvaddi
stjórnarráðið. Hvemig var við-
horfið þá? Var það satt, sem Her-
mann sagði, að óðaverðbólga væri
skollin yfir? Var það satt, að
vísitalan hækkaði um 17 stig í
desemiber 1958 og hefði hækkað
að jafnaði um 5 stig á mánuði að
óbreyttri stefnu, eða um 80 stig
frá 1. desember 1958 til 30. nóv-
ember 1959?
Þetta er satt, vegna þess að fær
ustu menn höfðu*reiknað dæmið.
Þetta dæmi var endurskoðað og
reyndist vera villulaust. Með
þetta í huga er auðvelt að gera
sér grein fyrir því, hvemig at-
vinnuvegunum hefir vegnað í
þessari hringrás. Ekkert nema
stöðvun, atvinnuleysi og vand-
ræðaástand blasti við. Það ógnaði
fjárhagslegu og pólitísku sjálf-
stæði þjóðarinnar. Hermann sagði
satt, þegar hann lýsti uppgjöfinni
4. desember 1958. Þá má furðu-
legt heita, ef þjóðin hefur ekki
gert sér grein fyrir þessu. Þjóð-
in er það vel upplýst, að hún
veit, hvað hefur gerzt Þess vegna
undrast almenningur, þegar Fram
sóknarmenn og kommúnistar af
miklu yfirlæti gera kröfu til þess
að þeim verði veitt aðstaða eftir
næstu kosningar til þess að fara
með stjórn landsins. Segja má, að
Framsóknarflokkurinn sé furðu-
legt fyrirbæri í íslenzkum stjórn-
málum. Alþjóð hefur lengi vitað
um vinnubrögð Kommúnista og
og ekki búizt við góðu úr þekn
herbúðum. En margir heiðarlegir
menn hafa að undanförnu kosið
Framsóknarflokkinn í þeirri trú
að hann væri ábyrgur flokkur
með þjóðlega stefnu. Þannig hef-
ur þessum flokki tekizt fram á
síðustu tíma að villa á sér heim-
ildir með orðskrúði, miklum
blaðakosti og hvers konar áróðri.
Nú er svo komið, sem betur fer,
að margir hafa séð í gegnum
blekkingavefinn og gert sér
grein fyrir því, hvers má vænta
af Framsóknarflokknum og þeim
vinnubrögðum, sem hann viðlhef-
ur. Sýnilegt er, að flokkurinn á
enga stefnu. Þegar flokksmenn
ræða við hægri sinnað fólk, telja
þeir sjálfsagt að stefna að sam-
vinnu við Sjálfstæðisflokkinn,
þegar þeir ræða við svokallað
vinstri fólk í kaupstöðum og
kauptúnum, telja þeir sjálfsagt
að vinna með Alþýðubandalag-
inu og ná meirihluta með því.
Framsóknarflokkurinn ber á sér
stimpil hentistefnunnar og brasks
ins og fær með því fyrirlitningu
allra góðra manna.
Á Alþingi fyrir mörgum árum
komst greindur og gegn alþingis-
maður þannig að orði, að Ey-
steinn og eymdin væru óaðskilj-
anleg. Þetta er sannleikur. Eng-
inn hefur lengur verið fjármála-
ráðherra en Eysteinn Jónsson, en
í kringum hann hefur stöðugt
verið sultur og kreppuvæl. Það er
ekki undur, þótt Framsóknar-
menn séu svartsýnir eftir að hafa
valið í formannssæti mann, sem
hefur með sér slíka fylgifiska. En
þótt Framsóknarflokkurinn hafi
valið sér þess háttar forystu, er
ólíklegt að þjóðin óski eftir því
að fá eymdina, höftin, vöruskort-
inn og svartamarkaðinn, sem oft-
ast hefir fylgt Framsókn í stjóm-
arráðinu. Fjárlög hafa verið af-
greidd á réttum tíma. Tekjuaf-
gangur hjá ríkissjóði. Mikil og
góð breyting á stjórn fjármál-
anna.
Þegar Framsóknarmenn líta nú
yfir þrjú s.l. ár og sjá, að við-
reisnin hefur gert mögulegt að
sdla gjaldeyrisvarasjóða í stað
gjaldeyrisskulda, að auka spari-
féð meira en nokkru sinni áður,
að kaupa rekstrargrundvöll fyrir
atvinnuvegina, þaxrnig að þeir
ganga nú betur en nokkru sinni
fyrr, að atvinna er meiri fyrir
alla en nokkru sinni fyrr. Þá er
eðlilegt að þeir telji sér ekki sig-
urvænlegt í komandi kosningum
að láta kjósa um það, sem ríkis-
stjórnin hefir gert og við blasir
hverjum manni, sem sjón hefir.
Rógburður Framsóknar.
Þess vegna hefir stjómarand-
staðan, sérstaklega Framsóknar-
menn, gripið til þeirra ráða, sem
áður hafa ekki þekkzt í íslenzk-
um stjórnmálum, að bera stjórn-
arflokkana þeim sökum, að þeir
ætli að kosningum loknum, að
svíkja landið í hendur annarra
þjóða og gerast hreinir landráða-
menn. Framsóknarmenn fullyrða,
að ríkisstjórnin ætli að loknum
kosningum, að opna landhelgim
fyrir erlendum fiskiskipum. Þeir
fullyrða að fslendingar muni
ganga í Efnahagsbandalagið,
hver sem aðgangseyririnn verð-
ur. Það eru forystumenn Fram-
sóknarflokksins, sem ráða þess-
um vinnubrögðum. Það verður
að ætla að þeir, sem hafa kosið
þessa forystu, fordæmi og fyrir-
líti vinnubrögðin. Það er verið
að reyna að telja þjóðinni trú um
að forystumenn stjórnarflokk-
anna séu hreinir landráðamenn,
sem hafi það eitt í hyggju, að
svíkja þjóðina. Hvaða nafn má
gefa vinnubrögðum, eins og þess-
um? Hefði þetta ekki einhvern
tíma verið kallaður rógur? Er þá
ekki rétta nafnið á þeim, sem
þessi vinnubrögð viðhafa, að þeir
séu rógberar? Vissulega eru þeir,
sem viðhafa slík vinnubrögð og
halda þessu fram við alþjóð, róg
berar á gamlan íslenzkan mæli-
kvarða. Þjóðin vill ekkert með
slík vinnubrögð hafa. Þjóðin er
sammála um að vernda rétt ís-
lands um alla framtíð. Þjóðin öll
mun halda áfram baráttunni fyr-
ir því að landgrunnið allt verði
aðeins fyrir'íslendinga. Þjóðin öll
mun vera sammála um að auð-
lindir landsins verði aðeins fyrir
fslendinga og það, sem ekki verð
ur unnt að notfæra sér vegna
mannfæðar í nútíðinni, verði
varasjóður fyrir komandi kyn-
slóðir fslands um langa framtíð.
Þannig hugsar þjóðin, þannig
vill hún að forystumenn hennar
vinni og haldi á málunum. í þess
um anda munum við Sjálfstæðis-
menn hverju sinni vinna að efl-
ingu íslenzks atvinnulífs og vemd
un íslenzkra hagsmuna. Við mun
um heldur hætta okkur við lægra
verð fyrir útflutningsafurðir
þjóðarinnar heldur en að láta af
hendi nokkur landsréttindi eða
annað, sem getur komið í bága
við hagsmuni þjóðarinnar fyrr
eða síðar.
Jafnari kjör.
íslenzka þjóðin er fámenn S
stóru en góðu landi. Landið býð-
ur upp á mikla möguleika og góð
lífskjör. Það er því gott að vera
íslendingur og þess vegna ber að
hafa í huga hverjar skyldur því
fylgja. í stórri fjölskyldu þykir
sjálfsagt að allir innan fjölskyld-
unnar hafi föt, fæði, húsaskjól
og annað, sem talið er nauðsyn-
legt í samræmi við kröfur tím-
ans. íslenzka þjóðin ætti að vera
eins og ein fjölskylda. Það má
ekki ske að nokkur íslendingur
hafi ekki það, sem talið er nauð-
synlegt til þess að lifa maim-
sæmandi lífi. Við íslendingar
munum nú vera komnir lengra en
aðrar þjóðir í því að tryggja þá,
sem ver standa í lífsbaráttunni
Framhald á bls. 19.