Morgunblaðið - 30.05.1963, Qupperneq 16

Vitnisburður fyrrverandi framsóknarmanns:
Stórbreyting til batn-
aöar í landbúnaðinum
Meðan framsóknarmenn réðu land-
búnaðarmálunum voru bændur
stórsviknir árlega
f BLAÐINU Suðurlandi
birtist nýlega viðtal við
skaftfellskan bónda, Gísla
Skaftason á Lækjarbakka
í Mýrdal, þar sem hann
lýsir viðhorfum sínum til
stjórnmálanna.
í viðtalinu skýrir Gísli
m.a. frá því, að hann hafi
áður verið eindreginn fylg
ismaður Framsóknar-
flokksins, en hafi snúið við
honum baki. Fara hér á
eftir nokkrir kaflar úr við-
talinu, sem ritað er af
GuðmunJi Kristinssyni:
„— Ert þú samþykkur því,
að betra hafi verið að byrja
búskap þá (þ.e. þegar Gísli
hóf sjálfur búskap) en nú?
— Berðu það ekki saman.
Ég sá það í einhverju
blaði, Þjóðólfur held ég það
heiti, haft eftir gömlum merk
isbónda, að miklu auðveldara
hafi verið að byrja búskap
um aldamót en nú. Þetta er
alls ekki sambærilegt. Eða
hver ætli vildi nú búa í sveit
upp á gamla móðinn án
þeirra þæginda, sem nútíma-
mönnum þykja sjálfsögð?
Ekki einn einasti! Þessa vit-
leysu mætti eins segja um
sjómennina: að ódýrara hafi
verið að gera út á dögum
áraskipanna. En hvaða sjó
maður ætli vildi nú skipta á
hinum glæsilegu fiskiskipum
og opnu fleytunum? Eða kraft
blökkinni og handfærinu? En
það eru einmitt þessi stór-
virku og dýru tæki, sem marg-
faldað hafa afköst hvers vinn-
andi manns, bæði til sjós og
lands, og breytt hafa örbirgð
í allsnægtir. Og svo eru menn
að tala um, að þeir vilji held-
ur gamla tírnann!"
Nokkru síðar segir svo í
viðtalinu:
„— Og búin stækka?
— Landbúnaðurinn er enn
mjög í deiglunni. Núlifandi
kynslóð hefur orðið að gera
allt: rækta, koma upp bú-
stofni og reisa öll hús. Þegar
ég byrjaði, þótti það allgóður
bóndi, sem lagði inn 50 dilka
og hafði 4 mjólkurkýr. Hver
vildi búa upp á þau kjör
núna? Núna eru hér víða 10
til 20 kýr, nautgripir hafa
þrefaldast og sauðfé helmingi
fleira.
— Hvað má teljast lífvæn-
legt bú?
— Ekki minna en 20 kýr
og 100 ær. Ég hef núna t.d.
18 kýr og 100 kindur auk 50
kinda, sem börnm eiga, og
hef ósköp létt fyrir að hirða
þetta með konu minni og
syni, 15 ára.
— En afkoman?
— Ég seldi í fyrra um 43
þús. lítra af mjólk, hafði um
200 þús. kr. út úr fjósinu, en
um 80 þús. kr. af fénu. Heild-
arútgjöld búsins námu 169
þús. kr. (Þar af áburður 37.190
kr. og fóðurbætir 40.810 kr.),
þannig að nettótekjur mínar
urðu um 116 þúsund kr. Af
því gat ég byggt á árinu 300
hesta hlöðu og 60 kinda fjár-
hús úr varanlegu efni. — Ég
tel liðið ár mitt bezta búskap-
arár. Sumir tala um peninga-
leysi. Það er eðlilegt, þegar
allt er í hraðri uppbyggingu
og verið er að leiða rafmagnið
heim á bæina, því að í kjöl-
far þess er keyptur fjöldi
heimilistækja (varlega reikn-
aður á 50—60 þús. kr.) sem
létta störfin og auka lífsþæg-
indin.
— En hver telur þú erfið-
ustu árin?
— Árið, sem Hermann gafst
upp.
— Svo þú fylgir ekki Fram-
sókn að málum?
— Ég tel mér til heiðurs að
geta snúizt í pólitík. Það er
lýðræðið. Ég var Framsóknar-
maður, það skal ég játa og
var eindreginn fylgjandi
flokksins og treysti engum
betur til þess að halda vel á
málefnum bændastéttarinnar.
Ég varð snemma upptekinn af
því, hve skelegglega Tryggvi
Þórhallsson og Jónas Jónsson
frá Hriflu börðust fyrir mál-
efnum bænda og komu mörg-
um nytjamálum fram. Jónas
var mikill hugsjónarmaður,
gæddur ótrúlegu innsæi og
mikilli starfsorku, skrifaði
stundum í hálfan Tímann
harðar baráttugreinar og hrófl
aði við ýmsu. Var gaman að
sjá, hvernig hann brauzt fram
í skólamálum í öllu því pen-
ingaleysi, sem þá var, en
hann sá, að ekki var einhlítt
að rækta jörðina, það varð
einnig að rækta mannfólkið
jafnhliða.
Það var gaman að vera
Framsóknarmaður þá, því að
á þeim árum naut Framsókn-
Gisli Skaftason.
arflokkurinn djarfra og ör-
uggra forystumanna, sem
vissu, hvað þeir vildu og
börðust fyrir því með oddi og
egg, Þó að þeir bæru ekki
gæfu til þess að vinna saman
til enda. Þó hélt Jónas flokkn-
um saman eftir að Tryggvi
stofnaði Bændaflokkinn, og
var Framsóknarflokkurinn á
þessum árum nokkuð öflugur
flokkur sem bændaflokkur,
þó að viss öfl innan hans hafi
verið upptekin af auknum rík
isafskiptum í einni eða ann-
arri mynd og aðhylltust t.d.
að ríkið ætti að eiga allar
jarðir. Þessum öflum þótti
Jónas of stór í flokknum, olli
það sundrungu og Jónasi var
bolað frá. Síðan má segja, að
Framsóknarflokkurinn hafi
aldrei notið sín og vantað
forystu.
— Hvers vegna var Jónasi
bolað frá?
— Af taumlausri vald'a-
græðgi innan flokksins. En
eft-ir að forysta Jónasar hvarf
úr flokknum fannst mér hann
verða svo stefnulaus og reik-
ull að ég taldi mig ekki geta
fylgt honum lengur, enda varð
úr þessu alger hentistefna eins
og t.d. þegar flokkurinn felldi
stjórn Ólafs Thors fyrir að
ætla að fella gengið, en samdi
svo við Ólaf Thors um stjórn-
armyndun. Og þá stóð ekki á
því að gera krónuna mélinu
smærri! Furðulegust er þó
hentistefnan í utanríkismál-
unum. Árið 1949 gat flokkur-
inn enga stefnu mótað til inn-
göngu í Atlantshafsbandalag-
ið og klofnaði í þrennt. Flokks
foringinn sjálfur, Hermann
Jónasson, hafði enga stefnu —
og sat hjá! Tveimur árum síð-
ar semur flokkurinn um her-
setu íslands og fær hingað
bandarískan her. Fyrir kosn-
ingarnar 1956 lofar flokkurinn
hátíðlega, að 1) mynda ekki
stjórn með kommúnistum og
2) reka herinn úr landi. En
sveik hvorttveggja strax að
kosningum loknum og nr'md-
aði hina frægu „vinstri stjórn“
með kommúnistum!!!
— En Framsókn réði þó
alltaf landbúnaðarmálunum í
vinstri stjórninni?
— Já, en því grátlegra er
það, að hún varð einhver sú
Framhald á bls. 2.
„ÁRÁSIN Á HEIMILIN" var gerð af
Framsóknarmönnum með kommúnistum
sem
En Tíminn gerir árás á bændur,
fengu hækkun afurða vegna kauphækkana
í G Æ R birtir blað Fram-
sóknarflokksins verð á
kjöti, kjötafurðum og
nokkrum fisktegundum
hinn 1. marz 1959 og 1.
maí 1963. Aldrei þessu
vant fer blaðið rétt með
tölur, en rangtúlkar þær
þeim mun rækilegar.
Hækkanirnar, sem orðið
hafa á þessum vörum, eru

vegar um að ræða hækk-
anir vegna leiðréttinga,
sem bændur fengu á verð-
lagningu landbúnaðaraf-
urða og fulltrúar neytenda
töldu sanngjarnar, þó að
blað það, sem telur sig sér-
stakan málsvara bænda-
stéttarinnar, ráðist á þess-
ar hækkanir.
Um þessar staðreyndir

tu W, — MBSvBtviÚöMr- — 41.
að langmestu leyti bein af-
leiðing af kauphækkunum,
en verð landbúnaðaraf-
urða fylgir lögum sam-
kvæmt kaupi launþega. Að
mjög litlu leyti er um að
ræða verðhækkanir vegna
gengisbreytinga, sem raun
ar er óbein afleiðing kaup-
hækkana.
Að nokkru leyti er hins
1960, en þá eru afleiðingar
gengisfellingarinnar það vor
komnar fram. Þannig hefur
súpukjöt t.d. aðeins hækkað
um 1 kr. og aðrar vörur svip-
að. Síðan er verð þetta ó-
breytt til 1. júní 1961, enda
var vinnufriður á því tíma-
bili.
En sumarið 1961 voru svika
samningarnir gerðir milli
kommúnista og SÍS, sem settu
allt verðlag úr skorðum. Bein
afleiðing af þeim varð sú, að
veruleg hækkun varð á þess-
um vörum, eins og taflan ber
með sér. Síðan verður aftur
vinnufriður og þá er taflan
óbreytt fram á vorið 1962.
Enn knýja Framsóknar-
menn og kommúnistar fram
óraunhæfar kauphækkanir og
bein og lögbundin afleiðing
af þeim er hækkað verð
þeirra afurða, sem hér um
ræðir, og er sú hækkun kom-
in fram 1. nóv., eins og taflan
ber með sér. Síðan hafa verð-
breytingar verið litlar sem
engar.
Þannig þarf ekki frekar
vitnanna við um það, hverjir
bera ábyrgð á hækkuðu verð
lagi á þessum vörum. Það eru
þeir sem til kauphækkananna
stofnuðu, því að auðvitað
urðu bændur að fá réttmæt-
ar hækkanir í samræmi við
lög.
En það væri ekki úr vegi
að þeir bændur, sem stutt
hafa Framsóknarflokkinn,
kynntu sér hvernig mál þeirra
eru túlkuð í kaupstöðunum og
svöruðu þessu asnasparki á
viðeigandi hátt 9. júní.
Verðla,g þeirra vörutegunda, sem Tíminn nefndi í gær.
þarf ekki að deila. Þær
liggja ljóst fyrir, ef menn
bera saman verð á þess-
um vörutegundum á ýms-
um tímum, eins og gert er
í töflu þeirri, sem fylgir
þessari grein.
Þar sést í fyrsta lagi að
verðhækkanir eru litlar frá 1.
marz 1959, sem er það tíma-
mark, sem Framsóknarblaðið
miðar við, og til 1. nóvember
1959 1960 1961 1961 1962 1962 1963
1/3 1/11 1/6 1/11 1/3 1/11 1/5
Súpukjöt 21,00 22.00 22.00 27,50 27,70 32,35 33,60
Saltkjöt 21,86 24,00 24,00 30,00 30,20 34,00 34,10
Nautakjöt 40,47 44,10 44,10 53,15 53,15 64,78 66,16
Lambasteik 73,50 82.00 82.00 98,00 98,00 120,00 120,00
Rúllupylsa 73,50 82,00 82,00 98,00 98,00 120,00 120,00
Kæfa 45,00 44,00 44,00 54,00 54,00 62,50 62,50
Vínarpylsur 29,20 31,00 31,00 34,30 34,30 43,00 43,00
Blóðmör 20,50 23,45 23,45 25,50 25,50 30,25 30,25
Lifrarpylsa 24,40 28,10 28,10 33,00 33,00 38,95 38,95
Þorskflök 6,00 6,20 6,20 7,50 8,00 8,50 9,50
Ýsa 3,50 3,60 3,60 5,00 5,20 5,45 6,10
Þorskur_ 2,60 2,70 2,70 3,50 3,70 3,95 4,60
Stórlúða 14,00 14,50 14,50 18,00 24,00 27,00 30,00
Saltfiskur 7,35 7,80 7,80 9,20 9,20 9,20 12,00
Taflan sýnir, að verðhækkanirnar eru bein l afleiðing af kaup-
kröfupólitík kommúnista og Framsóknarmanna,