Morgunblaðið - 30.11.1963, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 30. nóv. 1963
í
Móðir mín RERGLJÓT RUNÓLFSDÓTTIR frá Hóimi í Landbroti andaðist 26. þ.m. Hilmar B. Ingvarsson.
Systir okkar og mágkona STELLA GEIRLAUG KRISTGEIRSDÓTTIR andaðist í Landakotsspítala fimmtudaginn 28. þ. m. Vandamenn.
Maðurinn minn STEINGRÍMUR BJÖRNSSON andaðist 28. þessa mánaðar. \ i Emilía Bjamadóttir.
Jarðarför bróður okkar og fósturföður HALLDÓRS GUÐMUNDSSONAR Naustum, fer fram frá Akureyrarkirkju þriðjudaginn 3. des. kl. 1,30 e.h. Systkini og fósturböm.
Þökkum innilega auðsýnda samúð við fráfall og jarðarför SIGURÐAR NÍELSSONAR frá Flatey í Breiðafirði Guð blessi ykkur öll. Vandamenn.
Þökkum hjartanlega auðsýnda samúð við andlát og jarðarför móður okkar, tengdamóður, ömmu og lang- ömmu SIGRÍÐAR GUÐMUNDSDÓTTUR frá Nýp. Sigtúni 33, Rvík. Guðmunda Guðmundsdóttir, Ársæll Kr. Einarsson, Stefán Guðmundsson, Þórdís Eiðsdóttir, Valtýr Guðmundsson, Ingunn Sveinsdóttir, Guðlaugur Guðmundsson, Jóna Stefánsdóttir, Gestur Guðmundsson, Kristín Katarínusdóttir, Jón Guðmundsson, Guðný Guðmundsdóttir, bamabörn og barnabarnaböm.
Þökkum innilega auðsýnda samúð við fráfall og jarð- arför eiginmanns míns, föður okkar og bróður SVEINS M. ÓLAFSSONAR Þökkum sérstaklega forstjóra Viðtækjaverzlunar ríkis- ins og samstarfsfólki hans, sem heiðruðu á sérstakan hátt minningu hans. Elna Andersen, Láras Sveinsson, Ólafur Sveinsson, Hermann Ólafsson, Guðrún Mortensen.
Öllum hinum mörgu vinum og frændum nær og fjær, þökkum við af hrærðu hjarta fyrir þá margvíslegu virðingu og einlægan vinarhug, er sýndur var við and- lát og útför elskaðs eiginmanns míns, föður okkar, bróð- ur og sonar. ÁSMUDNDAR FRIÐRIKSSONAR skipstjóra. Þórhalla Friðriksdóttir, ■ Ása Ásmundsdóttir, Árni Ásmundsson, Harpa Þorvaldsdóttir, Rirgir Guðnason, Friðrik Ásmundsson, Erla V. Óskarsdóttir, Elín H. Ásmundsdóttir, Carl H. Johnsson, Sigríður Friðriksdóttir, Elín Þorsteinsdóttir.
Innjlegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför mannsins míns og föður okkar SKCLA jakobssonar Gunnhildur Þórmundsdóttir og synir.
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu við andlát og útför GUÐNÝJAR HRÓBJARTSDÓTTUR frá Þjótanda. Jóhanna Hróbjartsdóttir, Ingileif Guðmundsdóttir, Ásta Ólafsdóttir, Sesselía Ólafsdóttir, Einar Ólafsson, Gunnar Ólafsson.

— RseBa Sverris
Framh. aí bls. 13
við framleiðslu sína eða fram-
kvæmdir.
Sjávarútvegsframleiðslan bygg
ir, eins og kunnugt er tilveru
sína á markaðsverði á erlendum
vettvangi, og getur ekki sjálf
ráðið verðlagi útflutningsvara
sinna.
Eins og ég sagði áðan, er jafn-
vægi nauðsynlegt fyrir sjávarút-
veginn.
Við íslendingar þurfum mikið
að framkvæma á stuttum tíma,
en ég get ekki dulið þá skoðun
mína, að bæði verzlunar- og iðn-
fyrirtæki hafa framkvæmt alltof
mikið, sér í lagi á þessu ári, og
þannig aukið þensluna í þjóðfé-
laginu.
Ibúðarhúsabyggingar eru í mín
um huga í öðrum flokki, þó að
þar sé víða íburður alltof mikill.
t>á hafa útvegsmenn einnig,
þegar á heildina er litið, farið
alltof hratt í endurnýjun og aukn
ingu á vélskipaflotanum, og hef
ég hér fyrir framan mig skýrsl-
ur, sem sýna, að árið 1962 bætast
39 fiskiskip í flotann. Og frá 1.
janúar til 20. nóvember 1963
hafa 30 fiskiskip bætzt við, og nú,
20. nóvember, voru í smíðum
bæði innanlands og utan 56 fiski-
skip. Stór hluti þessara skípa eru
um og yfir 200 smálestir og allt
upp í 300 smálestir.
Að sjálfsögðu gengur fiski-
skipaflotinn alltaf nokkuð úr sér,
og það má segja, að það komi úr
hörðustu átt frá mér að vera með
umvöndunartón gagnvart þeim
stórhug, sem lýsir sér í þessari
aukningu fiskiskipaflotans, en ég
horfi með kvíða fram á það, að
það verði ekki hægt að manna og
nýta margar góðar fleytur, og
vissulega eru það ekki búhygg-
indi, ef við verðum að leggja
mörgum skipum í haust og á
næstu misserum, eða starfrækja
þau þannig að þau geti ekki skil-
að eigendum og þjóðarbúinu
nema litlu af því, sem efni ann-
arst stæðu tiL
Að mínu viti hefur sú ofþensla,
sem mörg samverkandi öfl hafa
stuðlað að, skapað uggvænlega
hættu á því, að það jafnvægi, sem
var á góðri leið að myndast, rask-
ist stórkostlega, til ófarnaðar fyr-
ir alla þjóðina og af margra ára
reynslu minni í baráttu um hags-
munamál útvegsins, þá hefur það
komið harðast niður á útvegin-
um, sem kostað hefur mikla bar-
áttu og tekið langan tíma að fá
leiðrétt.
Þegar sést, hver framvinda
mála verður í þeirri kaupgjalds-
baráttu, sem nú stendur yfir, þá
verða forsvarsmenn sjávarút-
vegsframleiðslunnar að standa
sameinaðir um leiðréttingu á mál
efnum útvegsins.
Ég ætla ekki á þessu stigi að
nefna mörg mál í því sambandi,
en ég vil vekja athygli á frum-
varpi til laga um breytingu á lög-
um um Seðlabanka íslands. Mér
er ljóst að um þetta mál verða
mjög skiptar skoðanir, þar sem
auka á bindingu sparifjárins.
Tilgangurinn með þessari
auknu sparifjárbindingu er, að
undirstöðu-atvinnuvegunum og
þá lít ég svo á, að þar sé átt við
sjávarútveginn, eða þá atvinnu-
vegi er standa undir gjaldeyris-
öfluninni, verði séð fyrir nægi-
legu rekstrarfé.
Að síðustu vil ég fara nokkrum
orðum um vaxtagreiðslur sjávar-
útvegsins, og þá sérstaklega vext-
ina af afurðalánavíxlum, sem
Seðlabankinn kaupir.
Með mínum leikmannsaugum
hef ég aldrei getað séð, að það
gæti verið verðbólguskapandi, að
lánað væri eins og áður var, upp
í % hluta verðmætis með hófleg-
um vöxtum, þegar um er að ræða
framleiðslu á útflutningsvörum,
hvort sem það er sjávarútflutn-
ingsafurðir, iðnaðar- eða land-
búnaðarútflutningsvörur.
Ég geri, eins og á undanförnum
árum, mikinn greinarmun á vöxt
um á fé Seðlabankans og vöxtum
af sparifé landsmanna.
Því er mjög haldið að mönn-
um, að hér sé um svo lágar upp-
hæðir að ræða í sambandi við af-
urðalánavextina, að það skipti
engu máli í rekstrinum. Hér get-
ur hver framleiðandi svarað fyr-
ir sig.
Ég tel rétt, að í þessu margum-
talaða máli komi fram fleiri
skoðanir en mín, og leyfi ég mér
því að vitna í ræðu, er Jónas
Haralz hélt á aðalfundi LÍÚ i
nóvember 1960:
Næst ræddi Jónas Haralz
vaxtamálin ítarlega. Kvað
hann það vera staðreynd, að
undanfarin 5 ár hefðu verð-
hækkanir orðið um 10% á ári
að meðaltali. Á sama tíma
hefðu þeir, sem áttu sparifé í
bönkum landsins fengið 4—5%
í vexti, eða með öðrum orðum
beinlínis tapað 5% á ári. Öll
þjónusta lánastofnana við út-
gerðarmenn byggðist á því, að
þær geti fengið fé frá spari-
fjáreigendum, sem því aðeins
fæst, að fyrir það sé greidd
rífleg þóknun. Að öðrum kosti
eru menn ekki, þegar til lengd
ar lætur fúsir til að spara eða
afhenda sparifé sitt bönkun-
um. Af þessum sökum er það
beinlínis hagsmunamál fyrir
útgerðina og aðrar atvinnu-
greinar, sem á fjármagni þurfa
að halda, að vextir séu ríf-
legir. —
Hann kvað mikið atriði að
skapa trú á verðgildi pening-
anna. Hann kvað það ljóst, að
núverandi vextir væru of háir
til að standa til langframa,
enda hefði það aldrei verið
ætlunin. Ætlunin væri að
sjálfsögðu að lækka vextina
undir eins og efnahagsástand-
ið gerði það mögulegt. Þetta
yrði að sjálfsögðu því aðeins
mögulegt, að jafnvægi héldist
í verðlagi og kaupgjaldi, því
að ef verðbólga gýs upp á ný
þarf að nota vextina sem vopn,
til að halda henni í skef jum.
Þá vil ég einnig lesa hér úr
skýrslu LÍÚ, þar sem vitnað er í
ummæli þeirra Jónasar Haralz og
Jóhannesar Nordals, Seðlabanka-
stjóra, á fundi, er nefnd frá LÍÚ,
er ég var formaður fyrir, hélt
hinn 19. desember 1961.
Af viðræðum við þessa að-
ila kom þetta fram m.a.:
Varðandi lækkun á vöxtum
á Seðlabankalánunum var tal-
ið, að ekkert gæti verið því til
fyrirstöðu þjóðfélagslega séð,
að lán út á afurðir yrðu með
lágum vöxtum Seðlabankans
vegna, þar sem það væri ekki
hlutverk Seðlabankans sem
slíks að mynda neinn gríða,
en þótt hins vegar mætti
benda á, að sá hagnaður, sem
myndaðist af rekstri Seðla-
bankans, yrði að skoða sem
Hjartanlega þakka ég börnum og tengdabörnum mín-
um og öðrum vinum, naer og fjær, fyrir ógleymanlegar
samverustundir og gjafir, sem þetta fólk veitti mér á
80 ára afmæli mínu þann 22. nóv. 1963.
Guð blessi ykkur öll.
Guðríður Eiríksdóttir,
Stórholti 21, Reykjavík
Öllum þeim mörgu nær og fjær, sem minntust okkar
á 60 ára hjúskaparafmæli okkar 22. nóv. og á 80 ára
afmæli 1. nóv. færum við okkar innilegustu þakkir.
Guð blessi ykkur ölL
Elínborg Gísladóttir,
Þorsteinn Jónsson,
Laufási, Vestmannaeyjum.
sparnað þjóðarinnar, á hinn
bóginn væri á það að líta, að
ef sjávarútvegi yrðu veittar
slíkar ívilnanir frá hinu al-
menna vaxtakerfi í landinu,
þá myndi hið pólitíska afl, sem
ráði í þjóðféiaginu, leiða til
þess, að aðrar atvinnugreinar
myndu krefjast að verða jafn-
settar sjávarútvegi í þessu til-
liti. Þannig myndu bæði land-
búnaður og iðnaður krefjast
þess að fá sömu vaxtakjör og
sjávarútveginum yrðu veitt og
væri hætt við, eins og okkar
þjóðfélag væri samansett í
dag, að við slíkum kröfum
myndi orðið. Af þessum sök-
um yrði að telja, að pólitískt
væri ekki unnt að koma til-
lögum LÍÚ í framkvæmd, þótt
ekkert hættulegt væri við það
frá þjóðhagslegu sjónarmiði.
Varðandi lán Fiskveiðasjóðs
og vexti af þeim var tekið
fram, að vextir sjóðsins hefðu
aðeins verið hækkaðir í sara-
ræmi við aðrar vaxtahækkan-
ir, sem orðið hefðu í febr. 1960
og varðandi það sprusmál,
hvort nokkuð væri því til'fyr-
irstöðu að þeir yrðu lækkaðir
í 4%, eins og þeir voru áður
en breytingin kom til fram-
kvæmda, tóku þeir fram, að
talið væri eðlilegt að Fisk-
veiðasjóður yrði ávaxtaður
með sömu vaxtaprósentu og
almennt væri gildandi um á-
vöxtun peninga í landinu á
hverjum tíma. Ekkert væri
því hinsvegar til fyrirstöðu, að
vextirnir væru 4%, hins vegar
hefði það vakað fyrir ráðu-
nautum ríkisstjórnarinnar, að
eðlileg ávöxtun sjóðsins yrði
að vera í samræmi við þá al-
mennu vexti, sem í gildi væru,
og af þeim sökum hefðu vext-
ir verið hækkaðir í 6%%.
Varðandi lengingu lánstímans
vildu þeir benda á, að meðal-
talsending fiskibáta hefði verið
talin eðlileg 15 ár og hefði því
verið eðlilegt, að lánin væru
greidd upp á 15 árum eða svo
lengi sem talið væri, að verð-
mæti, sem á bak við lánin
stæði, væri fyrnt. Á hinn bóg-
inn mætti e.t.v. hnikra svo til
afborgunum af þessum lánum
Fiskveiðasjóðs þannig, að það
yrði um jafngréiðslulán að
ræða, sem lentu þá ekki eins
þungt fyrstu árin á útvegs-
mönnum, eins og þau gera
með núverandi lánareglum
sjóðsins. Var talið að núver-
andi lánareglur leiddu til
þess, að um 13,5% væru greidd
af lásfjárhæðinni, þegar tillit
væri tekið til afborgana og
vaxta, en með jafngreiðsluláni
myndi upphæðin nema um
10,3%, þannig að afborganir
og vextir af lánunum mætti
lækka nokkuð, og dreifa þeim
yfir þetta 15 ára tímabil.
Á hinn bóginn myndu vaxta
kjör sjávarútvegsins ekki
verða leyst, nema í samræmi
við þá almennu vaxtastefnu,
sem yrðu hverju sinni, en
ekki gerðar sérstakar ráðstaf-
anir fyrir sjávarútveginn.
Það er skoðun mín, að það
þurfi aðrar og fleiri aðgerðir til
að fyrirbyggja ofþenslu og einnig
tel ég, að ekki verði hjá því kom-
izt, að einhverjar tilfærzlur verði
að eiga sér stað, ef framleiðslan
á að geta gengið með eðlilegum
hætti á komandi misserum, sagði
formaður.
Að lokum kom Sverrir Júlíus-
son inn á, að það væru ýmis
vandamál, sem útvegsmenn yrðu
að glíma við á næstu mánuðum,
Kvaðst hann ekki mundi ræða
þau í einstökum atriðum frekar.
Hann kvað það m.a. valda mönn-
uim svartsýni, ihversu erfitt væri
að fá fólk til framleiðslustarf-
anna í sjávarútveginum. Það
bæri því brýna nauðsyn fyrir
alla, sem við sjávarútveg fást að
standa vel á verði og sem órofa-
heild til verndar því að sjávar-
útvegsframleiðsla verði rekin
rekin með eðlilegum hætti til
hagsbóta fyrir alla þá, sem beina
hagsmuni hafa af henni og til
heilla fyrir alla þjóðina