Morgunblaðið - 05.03.1964, Blaðsíða 8

8
MORCUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 5. marz 1964
'ra t; ar^rcrr
Fyrirspurnum svarað í gœr — um norðurlandsborinn og ráðstöfun brezka fjárfest-
ingarmálsins — snarpar umrœður um íbuðabyggingar — þingsályktunartillaga um
vrorku og dánartryggin gar sjómanna samþykkt
FUNDUR var í sameinuðu AI-
þingi í gær. Samþykkt var þings
ályktunartillaga Geirs Gunnars-
sonar o. fl. um að ríkis-
stjórnin láti leggja fyrir þetta
þing frumvarp til iaga um sér-
stakar örorku og dánarbætur sjó
manna. Þá svaraði raforkumála-
ráðberra fyrirspurn um Norður-
landsborinn, framtíðarverkefni
hans og hvað lengi hann yrði í
Vestmannaeyjum. Fjá.rrr.ilaráð-
herra svaraði fyrirspum um
skiptingu framkvæmdalánsins
brezka. Hermann Jónasson flutti
framsögu fyrir máli sínu um
eigna- og afnotarétt fasteigna. Þá
urðu allsnarpar umræður um
þingsályktunartillögu alln-argra
Framsóknarmanna um endur-
skoðun laga um lánveitingar til
íbúðabygjginga. Áttust þar við
Einar Ágústsson, Eggert Þor.
steinsson og Þorvaldur Garðar
Kristján«a>n. Atkvæðagreiðslu
um má.lið var frestað.
SPURX UM NORBURLANDS-
BORINN
Ingvar Gislason fylgdi fyrir-
spurn sinni um Norðurlandstoor-
inn úr hlaði.
Sagði hann á-
kvörðun um
flutning borsins
til Vestmanna-
eyja hafa virzt
vera tekna í
skyndingu, og
hefði málið vak-
ið umtal nyrðra
Þá benti hann á,
að borinn hefði verið keyptur
fyrir Norðurland og benti á fjár-
lagagrein því til stuðnings.
Ingólfur Jónsson, raforkumála-
ráðherra, svaraði fyrirspurninni,
en fyrirspyrjandi þakkaði greið
svör og lagði um leið áherzlu á
nýtingu borsins fyrir norðan og
að undirbúningi yrði hraðað.
í svari sínu sagði raforkumála-
ráðherra m.a., að margs>konar
verkefnf biðu borsins fyrir norð-
an, en þau væru enn í undirbún-
ingi .Borinn yrði hinsvegar að-
eins 3 til 4 mán. í Eyjum. Þá
vitnaði ráðherrann til skýrslu
dr. Gunnars Böðvarssonar, en
þar komu fram athyglisverðar
upplýsingar varðandi þessi mál
nyrðra.
Vinnsluaðstæður væru tiltölu-
lega góðar á þeim stöðum þar
sem væru varmaveitur nyrðra, á
Ólafsfirði og SauðárkróCki. Gera
tnaetti ráð fyrir,
að auknar boran
ir á þessum stöð
um muni auka
nýtanlegt vatns-
rennsli og megi
þrví stæffcka þess-
ar veitur nofck-
uð.
í Húsavílk er
grenilega jarð-
hiti, og jarðhita-
deildin hefur verið þeirrar skoð-
unar ,að þar mætti tiltölulega
auðveldlega ná nægilegu rennsli
af 60’C til 100°C heitu vatni til
Ihitunar Húsavíkurkaupstaðar.
Fyrir skömmu var tilraunabor-
un gerð í Húsavik. Dýpt hennar
er 1.500 metrar, en árangur varð
þó enginn, þótt borun haffi geng-
iö greiðlega. Þessj neifcvæði ár-
angur er að vísu bagalegur, en
jarðhitadeildin telur þó engan
veginn ástæðu til þess að ör-
vænta um árangur á Húsavík og
telur rétt að halda borunum
áfram. Verður nú haldið áfram
fyrst um sinn með minni bor. í
umræddri borholu er um 90 °C
hiti á 400 metra dýpi, og bendir
ýmislegt til þess, að á þessari
dýpt megi vinna heitt vatn. Deild
in telur því horfur á því, að
Húsavíkurkaupstaður muni á
næstu árum geta komið upp
varmaveitu.
Meginverkefni jarðvarmarann-
sóknanna á Norðurlandi eru að
kanna hvort vinna megi heitt
vatn fyrir Akureyri og Siglu-
fjarðarkaupstað. Akureyri virðist
nægilega stórt veitusvæði til þess
að bera djúpvatnsvinnslu. Um
Siglufjörð verður efckert fullyrt
að sinni, en málið er til athugun-
ar.
Auk þessa eru ýmis minni hátt
ar verkefni, þ.e. rannsóknir fyrir
einstaklinga og minni kauptún.
Einkum má nefna verkefni fyrir
Dalvík, en nofckur jarðhiti er í
nágrenni kauptúnsins.
Rannsóknir og árangur þeirra.
Þær jarðhitarannsóknir, sem
unnið er að má skipta í tvo
flofcka, þ.e. (a) almennar rann-
sóknir á hita, leka og gerð berg- ■
grunnsins á Norðurlandi, og (b)
leit að jarðhita í efri berglögum
á ákveðnum stöðum. Hér skal
í stuttumáli greint frá þessum
athugunum.
Gerðar hafa verið víðsvegar á
landinu grunnar borholur til þess
að mæla hita og varmastraum
í jörðu. Tvær siíkar holur eru á
Norðurlandi, ein á Vaðlaheiði og
ein í Vatnsskarði í Skagafirði.
Þessar athuganir hafa enn ekki
borið nægan árangur, og mæling
arnar á Vaðlaheiði eru ekki í
samræmi við niðurstöður á flest-
um öðrum stöðum á landinu. Hit
inn í Vaðlaheiði virðist vera til-
tölulega lágur, og er nauðsyn-
legt að kanna þetta betur. En
ef notaðar eru niðurstöður frá
öðrum stöðum slíkra mælinga,
virðist hiti í bergi á 1.000 metra
dýpt vera frá 40 °C og allt að
50°C. Um Eyjafjarðarsvæðið
væri hinsvegar enn efcki vitað
með fullri vissu.
Ráðherrann sagði að lokum, að
næsta verkefni borsins yrði á
Akureyraravæðinu.
SKIPTING
FRAMKVÆMDALÁNSINS
Halldór Sigurðsson og Helgi
Befgs beindu fyrirspurn til fjár-
málaráðherra um skiptingu fram
kvæmdalánsins brezka.
Gunnar Thoroddsen, fjármála-
ráðherra svaraði fyrirspurninni.
Báðherrann sagði m.a.:
í fyrirspurninni er spurt ann-
ars vegar um
það, til hvaða
framkvæmda á
vegum ríikisins
hafi verið varið
fé á þessu láni
og hins vegar
hve miklu hafi
verið varið til
annarra aðilja.
Varðandi fyrri
fyrirspurn um ráðstafanir til
framkvæmda á vegum ríkisins
er þetta að segja:
I. Raforkufntmkvæmdir :
L Til raforku og jarðhitamála
vegna framkvæmda fyrir árslok
1962 40 mil’lj. kr.
2. Til raforkuframlkvæmda á
árinu 1963 í samræmi við 10 ára
raforkuáætlunina 44 millj. kr.
3. Til virkjunarrannsókna 6
millj. kr.
4. TLl byrjunarframkvæmda
við raforkuver 20 millj. kr.
II. Hafnargerðir :
a. Til landshafnar á Rifi
17 miLlj .kr.
b. Til landshafnar í Keflawik
5 millj. kr.
m. Fiskiðnaður:
Til síldarverksmiðja ríkisins
8,5 millj.
Þetta er það fé, sem ráðstafað
hefur verið til framkvæmda á
vegum ríkisins.
Þá er 2. liður fsp. um það,
hvað aðrir að'iljar hafi fengið af
þessu láni.
Það er í fyrsta lagi Sogsvirkj-
unin, til þess að ljúka stækkun
írafossstöðvar 10 millj. kr.
2. Til hafnargerða var ráðstaf-
að í heild 50 millj. kr.
Af því fóru, eins og áður er
greint, 22 millj. kr. til lands-
hafna. 16.2 millj. er ennþá óskipt
milli einstakra hafna.
í þriðja lagi, til fiskiðnaðar
50 millj. Af þessari fjárhæð var
ráðstafað til síldarverksmiðja
41,3 millj. Af því gagna 8% millj.
til Síldarverksmiðja ríkisins og
munu aðallega hafa verið not-
aðar til framkvæmda á Reyðar-
firði og Seyðisfirði. Afganginum,
32.8 millj., var úthlutað til fisk-
vinnslustöðvar úti um land.
TIL EINKAAÐILJA
Af áðurgreindum 50 millj. til
fiskiðnaðar var einnig ráðstafað
til fiskvinnsiustöðva 8.7 millj.
Þessum 8.7 millj. af enska lán-
inu ásamt 12.3 millj. af öðru fé
var úthlutað í einu lagi til 31
fiskvinnslustöðvar víðs vegar
um land. Ekki liggur fyrir, hve
mikið hver fiskvinnslustöð fékk
af hvoru láninu um sig og leiðir
af því, að ekki er hægt að birta
sundurliðun fyrir enska lánið
sérstaklega varðandi þessar 8.7
millj. til fiskvinnslustöðva.
Eins og tekið var fram í bréfi
fjárm. 8. apríl 1963 til fjvn., var
varðandi lánveitingar eða varð-
andi úthlutun á þessum 50 millj.
ti lfisíkiðnaðar fengnar till. frá
fulltrúum Seðlabankans, Lands-
bankans og Útvegsbahkans.
í fjórða lagi er til iðnaðar 10
millj. kr. Hlutafélaginu Iðngörð-
um hefur verið úthlutað þessu fé
til byggingar iðnaðarhúsahverf-
is í Reykjavík, en það lán hefur
ekki verið afgreitt ennþá.
Þá er loks varðandi lánskjörin.
Skuldabréf fyrir lánunum eru í
sterlingspundum. Vextir af öll-
um lánunum eru 7 Mc%. Hver lán
taki greiðir við lántöku 1*0% af
lánsupphæð í lántökugjald. Hafn
arlánin eru til 20 ára og endur-
greiðast með jöfnum hálfs árs-
legum greiðslum afborgana og
vaxta. Fyrsta afborgun greiðist
1. maí 1964, en fyrsta vaxta-
greiðsla var 1. nóvember 1963.
[flCiEM
R'ÆPtJR
SNARPAR UMRÆÐUR
UM ÍBÚÐABYGGINGAR
Alisnarpar umræður urðu um
þingsályktun Framsóknarmanna
um endurskoðun á lögum um
lánveitingar til íbúðarhúsa.
Einar Ágústsson sagði það ekki
neina lausn að halda því fram,
að allt væri í góðu lagi í þessum
efnum. Hér væri mikill hús-
næðisskortur, sem yrði að leysa.
Hann bar saman tölur frá stjórn
artíma vinstri stjórnarinnar og
tíð núverandi stjórnar og taldi
þær sýna, að nú væri ver að ver-
ið. Ræðumaður fagnaði fagnaði
ályktun Sambands Ungra
Sjálftæðismanna, sem samþykkt
var um helgina á þingi þess.
Sagði hann ályktunina sýna mik-
inn stórhug, en þóttist kenna í
henni stefnumál Framsóknar-
manna. Ræðumaður sagði að lok
um, að húsnæðisvandamálinu
yrði ekki lengur skotið á frest og
mælti eindregið með samþykkt
ályktunarinnar.
Næstur talaði Eggert G. Þor-
steinsson. Hann lýsti vonbrigð-
um sínum á þeim farvegi, sem
umræðurnar féllu eftir. Ekki
væri litið á röðugleika í ljósi
staðreynda, en hver og einn færi
með þær tölur, sem hann teldi
helzt styðja mál
flutning sinn.
Miðuðu sumir
við fjölda haf-
inna bygginga,
en aðrir við
fjölda fullunn-
inna. Um tillög-
una sagði hann
vera, sem um
svo margt ann-
að á þingi. Þar væru frómar
ós/kir, en gætá þó werið sett
fram í orðunum: Aukið fé til
húsasmíði. Ekki taldi hann þó
tillögu Framóknarmanna líklega
til framfara í þessum efnum. Þá
sagði hann húsnæðismáiin brýnt
hagsmunamál launþega og yrð:
að greiða fyrir lánveitingum til
íbúðabygginga og ekki síður
auka byggingarhraðann og hag-
ræði.
ÞJÓÐHAGSLEGT VANDAMÁL
Þorvaldur Garðar Kristjáns-
son talaði að lokum og sagði
Framsóknarmenn ganga svo
langt í talhlýðni sinni við komm-
únista, að þeir gleymdu atbeina
sinna eigin manna. Hann minnti
í þessu sam-
bandi á lög
vinstri stjórnar
innar, sem hefðu
að mestu verið
endurprentun á
lögunum frá
1955. Þorvaldur
sagði, að á síð-
asta áratug hefði
40% af heildar-
fjárfestingunni farið í íbúðabygg
ingar og 10% af þjóðartekjun-
um. Á þessum tíma hefði verið
byggt yfir 58 þús. manns, en
fólfcsfjölgunin hefði verið 38 þús
und. Ef það er rétt að við getum
ekki byggt hraðar af þjóðhafs-
legum ástæðum, hvað er þá hægt
að gera, sagði ræðumaður.
Þorvaldur ræddi síðan um
slæmt skipulag lánamálanna og
yrði að gjörbreyta því fyrir-
komulagi. íbúðabyggingar í fjár-
festingarskyni væru höfuðorsök
og afleiðing verðbólgunnar. Það
er þörf mikils átafcs í þessum
málum, en ræðumaður sagði til-
lögu Framsóknarmannanna þó
engu breyta 1 þeim efnum.
Atkvæðagreiðslu ‘jm málið
var frestað.
Unnið nð björg-
un nr Wislok
f GÆR unnu menn frá Björgun
h.f. enn að þvi að bjarga ýmsu
lauslegu úr pólska togaranum
Wislok, mjt. akkeri, keðjum o.fL
Sandstormur var á í gær á þess-
um slóðum og gerði hann björg-
unarmönnum mjög erfitt fyrir.
Samkvæmt þcim upplýsingum,
sem Mbl. fékk hjá Björgun h.f.
i gær, er togarinn nú tekinn að
brotna, þótt brim hafi ekki ver-
ið. Ráðgerir Björgun h.f. að halda
áfram að bjarga ýmsu úr skip-
inu fram undir hetgi.
— Ræða Jóhanns
Hafsten>s
Framhald af ols. 6.
upp í 166 millj. kr. að 10 árum
liðnum. Árlegur gjaldeyrissparn-
aður Sementsverksmiðju er tal-
inn um 70 millj. kr. og Áburðar-
verksmiðju um 42 millj. kr.
Samningar við Hollendinga um
samvinnu við að reisa kísilgúr-
verksmiðju við Mývatn eru senni
laga að komast á lokastig.
Kísilgúr er ólífrænar leifar
kísilþörunga — örsmáar kísil-
sfceljar einn þúsundasti til 200
þúsundasti úr millimeter.
Botnleðja Mývatns er ein
stærsta náma af kísilmold, sem
þekkt er, og rannsóknir á gæð-
um til kísilgúrvinnslu hagstæð-
ar.
Kísilgúr er notaður í nútíma-
efnaiðnaði sem síunarefni, fylii-
efni, einangrun o.fl.
Öll framleiðslan þyrfti að selj-
ast á erlendum vettvangi og það
er ein meginástæðan til sam-
vinnu við Ho'lendingana.
Kostnaður verksmiðjunnar er
áætlaður um 130 millj. kr. En
jafnframt er gert ráð fyrir jarð-
hitavirkjun frá Námaskarði og
vegagerð stytztu leið til Húsa-
víkur, sem yrði afskipunarhöfn.
Ég skal nú ekki hafa þessar
upplýsingar lengri — en hef þá
í huga, að spurningatíminn veit-
ir nánari upplýsingar og svör.
Að lokum vil ég svo víkja að
því, sem mönnum er eðlilega
mikið í mun, þegar stóriðjan er
á dagskrá. Eigum við að leita
samvinnu við eriend fyrirtæki og
erlent fjármagn?
Mér finnst einsýnt að svara
þessari spurningu játandi.
Að sjálfsögðu eru fjölmörg
vandasöm atnði við að glíma á
þessu sviði. En ég hefi aldrei
óttast, að við íslendingar værum
ekki menn til þess að semja svo
í samskiptum við erlenda, hvort
sem það eru einstaklingar eða
ríki, að við héldum ekki heiðri
ofckar.
Það væri mikil fásinna að loka
augunum fyrir því, að við þurf-
um óhjákvæmilega að sækja sér-
þekkingu og tæknikunnáttu til
annarra þjóða. Hins vegar hafa
íslendingar sýnt, að þeir hafa
mannkosti til þess að tileinka
sér bæði tækni og kunnáttu eigi
þeir þess kost.
Ég viðurkenni fúslega, að ég
skil vel varfærni og vissan ótta,
sem sprettur af sérstöðu okkar
og þá, hversu fáir við erum.
En við ættum alveg að spara
okfcur að gera hverjum öðrum
getsakir um sölu landsréttinda,
landhelginnar eða þeirra náttúru
auðæfa, sem eru varasjóðir kom
andi kynslóða.
í nýrri tækni, meira fjármagnl
en við ráðum einir yfir, er fólg-
in orka til vaxandi hagsældar og
menningar.
Framtíð íslands er fólgin í fjðl
þættri framleiðslu, sem skapar
meira öryggi, — í hagnýtingu
orkunnar, sem fólgin er í foss-
um og fallvötnum, jarðhita og
öðrum náttúrugæðum, í fiskimið
unum og gróðurmoldinni. En
ekfcert af þessu hagnýtist þó, ef
okkur skortir sjálfa manndóm,
kjark og framsýnL