Morgunblaðið - 13.08.1964, Blaðsíða 12

12

Útgefandi:
lTramkvæmdast j óri:
Ritstjorar:
Auglýsingar:
Ú tbreiðslus t j óri:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 90.00
1 lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík. „
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Sverrir Þórðarson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
ANDSTAÐA VIÐ
FRJÁLSA HUGSUN
U'f litið er á blöð stjórnar-
andstöðunnar um þessar
mundir dettur manni helzt í
hug, að skriffinnar þeirra séu
þeirrar ' skoðunar, að þroski
íslenzks almennings hafi ekki
þokazt lengra inn í nútímann
en gömlu fjallvegirnir, sem
farnir voru fyrir þúsund ár-
um. Þessir menn virðast telja,
að unnt sé að segja íslending-
um næstum því hvaða firru
sem er, ef stjórnmál eru ann-
ars vegar, og því miður verður
að viðurkenna að enn eru of
margir íslendingar fórnardýr
þess blekkingarvefs, sem
köngurlær kommúnista og
Framsóknar spinna í öllum
hornum íslenzks þjóðfélags í
dag. Aldrei eða a.m.k. sjaldan,
dettur þessum skriffinnum í
hug að nálgast sannleikann,
ef annað mætti vera flokki
þeirra eða hentistefnu til
nokkurs framdráttar. Ef firr-
urnar og blekkingarnar eru
saman settar á eina bók
myndu íslendingar ef til vill
geta, þegar fram líða stundir,
eignazt eitthvað sambærilegt
við öfvgmælavísurnar fornu
eða Múnchhausens ævintýr.
Eitt er athugavert við bæði
málgögn stjórnarandstöðunn-
ar, Tímann og Þjóðviljann.
Annað er leppblað erlendrar
ofbeldisstefnu, hitt er ritað í
rétttrúnaðarstíl 16. aldar fyr-
ir stefnu, sem einu sinni átti
glóð hugsjónarinnar, en er
nú útbrunnið skar á altari
brasks og valdagræðgi for-
ystumanna flokksins. Þetta
eru dapiyjlegar staðreyndir,
en því nuður allt of sannar
og birtast frá degi til dags í
blöðum þessara flokka. Það
skyldi því engan undra að
skriffinnar þessir og pólitísk-
ir pokaprestar sjái ofsjónum
yfir því, að nokkur maður fái
að setja á prent aðra hugsun
eða aðra skoðun en þeir sjálf-
ir hafa. Engum skal liðið að
stíga fæti út af öræfaslóð þess
gamla þrönglyndis, sem allt
of lengi hefir þjakað íslenzka
blaðamennsku. En nýr tími
er að renna upp. Tími frjálsr-
ar blaðamennsku á íslandi,
eins og hún hefir lengi tíðkazt
í nágrannalöndum okkar, sem
lengst og bezt hafa búið við
lýðræði og frjálsa skoðana-
myndun. Sá tími er kominn
að íslenzk blöð verði opinn
vetivangur en ekki kalkaðar
grafir þrönglyndra skoðana,
eins og tíðkast í löndum
kommúnismans.
Vafalaust má telja að marg-
ur góður Framsóknarmaður
undrist þá öfugþróun, þegar
blað flokks hans, sem krefst
þess að vera kallaður lýðræðis
flokkur, vinnur í flestum mál-
um sem gengilbeina kommún-
ista. En nýr tími hlýtur einnig
að verða að ná inn fyrir þrösk
uld ritstjórnar Tímans, ef
blaðið á ekki að grotna nið-
ur og farast úr andlegum ein-
stefnuakstri formanns Fram-
sóknarflokksins og ritstjóra
Tímans. Þessir menn skilja
ekki fyrstu boðorð frjálsrar
blaðamennsku. Þó að hvorki
Þjóðviljinn né Tíminn telji
sig geta risið undir því að
leyfa frjálsa hugsun á síðum
sínum og vegi að Morgun-
blaðinu fyrir jafn sjálfsagðan
hlut og .ástundun frjálsrar
blaðamennsku, þá hljóta þeir
að verða fyrir vonbrigðum.
Ástæðan er éinfaldlega sú að
þroski íslendinga er meiri en
þessir herrar gera ráð fyrir.
íslendingar vita hvenær blöð
eru skrifuð með forsendur
lýðræðisins að leiðarljósi eða
hvort þau eru rituð með
horni nashyrningsins sem lok
ar augunum og setur undir
sig höfuðið.
Lítið dæmi má að lokum
nefna. Fyrir skömmu birti
Morgunblaðið grein eftir Ed-
ward Crankshaw, sérfræðing
brezka blaðsins Observer í
Rússlandsmálum. Daginn eft-
ir tekur Þjóðviljinn upp úr
greininni og segir það sem þar
stendur vera skoðun Morgun-
blaðsins. En það er ekki von
að þessir þröngsýnu postular
skílji, að Morgunblaðið telur
sig ekki þurfa að beita ritskoð
unarkerfi stjórnarandstöðu-
blaðanna.
Þetta er aðeins lítið dæmi
um skilningsleysi skriffinna
stjórnarandstöðublaðanna á
því, hvernig reka beri frjálsa
blaðamennsku. í góðu blaði
eiga að koma saman straum-
ar margra hugsana og mis-
munandi skoðana, blöð eiga
að vera fyrir lesendurna, þau
eiga ekki að vera svínastía
fyrir þá bramboltsmenn, sem
ekkert geta metið annað en
eigin hagnað af hverju máli.
SKRIF UM
SKATTA
Fhtt átakanlegasta dæmið
^ um ófrelsið á ritstjórnar-
skrifstofutn stjórnarandsöðu-
blaðanna eru skrifin um
skattamálin. Eins og allir vita
er það ein ófrumlegasta hvöt
mannsins að vera óánægður
með skatta sína, ekki sízt ef
þeir hafa hækkað, eins og nú
mun nokkuð almennt. Slíkt
MORGUNBLAÐIÐ
1 Fimmtudagur 13. ágúst 1964
Ríkisstyrkur til handa
stjórnmálaflokkunum -
áhyggjur stjórnmálamanna á Norðurlöndum, vegna langsetu
sósíaldemokrata í Noregi og Svíþjóð - eru þeir orðnir að
ríkisflokkum?
S Æ N S K U R sósíaldemó-
krati hefur borið fram
kröfu um, að ríkið greiði
stjórnmálaflokkunum 10
sænskar krónur fyrir hvert
atkvæði, sem þeir tryggja
sér í þingkosningum.
Hér er ekki um gaman-
semi að ræða. Hér er um
að ræða síðustu tillöguna,
sem fram hefur komið,
vegna óróa, sem gætt hefur
í hópi sænskra stjórnmála-
manna, ekki sízt innan
ríkisst j órnarinnar.
Margir ráðamenn í Sví-
þjóð óttast, að áhugi manna
á stjórnmálum fari nú
dvínandi, og þingræðið sé í
hættu. Því þurfi að grípa
til róttækra aðgerða til að
endurvekja áhuga almenn-
ings. Helzta orsök þess, að
nú er svo málum komið í
Svíþjóð, telja menn, að sé
langt valdatímabil sósíal-
demókrata, sem hafa nú
verið ráðamestir í 28 ár, og
verða það sennilega næstu
20 árin.
Segja má, að kringumstæð-
ur og stefnur í sænskum
stjórnmálum hafi ráðið því, að
góð lífskjör og orlof hafi orðið
aðalmálin hverju sinni, sem
stjórnmálaumræður komast á
hástig. — Andstöðuflokkarnir
hafa ekki mátt sín mikils, og
hafa að nokkru leyti misst
trúna á sjálfa sig. Þá hafa
þeir ekki laðað til sín mikið af
fylgi unga fólksins, vegna
. þess, hve illa þeir hafa staðið
sig undanfarin ár.
Þess hefur því gætt í hugum
sósialdemókrata, að flokkur
þeirra sé nokkurs konar „ríkis
flokkur“. Þó að ríkisstjórnin
sé ánægð með trygga aðstöðu
sína, þá hafa margir ráðherr-
anna nokkrar áhyggjur. Að
frá töldum sósíaldemókrötum,
eru fjórir flokkar í Svíþjóð,
þ.á.m. kommúnistaflokkur,
sem á tvo menn á þingi. Stjórn
arandstaðan eru íhaldsmenn,
frjálslyndir og miðflokkar.
.Undanfarin ár hefur þeim
orðið æ erfiðara að afla sér
fjár, til að standa undir kostn-
aði, vegna kosningabaráttu.
Því er fram komin hugmynd-
in um ríkiss’tyrk til stjórnmála
flokkanna.
Hugmyndin hefur þegar
valdið allmiklum umræðum.
Þannig hefur sósíaldemókröt-
um verið borið á brýn, að þeir
vilji afla flokknum fjár á ríkis
ins kostnað.
Svipaðar umræður eiga sér
stað í Noregi þessa dagana.
Vísindamaðurinn Dr. Seip,
sem að vísu er kunnur fyrir
sósíalískar skoðanir sínar, hef-
ur nýlega gefið út bók, þar
sem hann heldur því fram, að
Noregur sé orðinn að nokkurs
konar „eins-flokks ríki“. Lýð-
ræði sé að vísu í heiðri haft,
og lög nái fram að ganga, því
að kerfið hafi ekki enn, a.m.k.
haft í för með sér einræði og
harðstjórn.
Sósíaldemókratar hafa farið
með völd í Noregi í 30 ár. Dr.
Seip heldur því fram, að þeir
hafi þannig smám saman tekið
á sig mynd ríkisflokks, og að
þeir hafi búið svo vel um sig í
opinberu lífi, að þeir geti haft
mikilvæg áhrif á kosningar
framvegis. Hann heldur því
sama fram um aðra flokka í
Noregi, og sagt hefur verið um
stjórnarandstöðuna í Svíþjóð.
Meðan þessar deilur standa,
þá hefur athygli beinzt að því,
að Svíar virðast ekki telja per-
sónufrelsi það dýrmætasta,
sem þeim getur hlotnazt. Skoð
anakönnun hefur leitt í ljós, að
ýmis önnur atriði standa ofar
á listanum: efnahagslegt ör-
yggi, hátt kaup, aukið orlof.
Þetta er ekki talið benda til
þess, að nýjum anda verði í
bráðina blásið í andstöðuflokk
ana, sem leggja áherzlu á
grundvallaratriði eins og frelsi
einstaklingsins. Því eru stjórn-
málamenn á Norðurlöndum
byrjaðir að gera sér grein fyr-
ir því, að breytinga er þörf.
Fáir munu þó vilja taka undir
með manninum, sem fram
kom með hugmyndina um
ríkisstyrk til handa stjórn-
málaflokkunum.
Margir telja, að slíkt fyrir-
komulag yrði dauðadómur yf-
ir smærri flokkunum, aðeins
algert bann á flokkana gæti
orðið þeim hættulegra.
(OFNS — öll réttindi
áskilin)
hefur ekki hingað til þótt tíð-
indum sæta og enginn verður
mikill rithöfundur af því að
láta þá skoðun sína í ljós að
honum sé illa við skattheimtu
menn.
Mismunandi skrif um þau
efni hljóta að tíðkast í lýð-
frjálsu landi, þannig að sitt
sýnist hverjum. Morgunblað-
inu hefir ekki dottið í hug
að stjórnarandstaðan myndi
sýna meira siðferðisþrek í
skrifum sínum um skattamál
en önnur þau mál, sem þau
hafa fjallað um, t.d. landhelg-
ismálið. í skrifum sínum hef-
ir hún t.d. ekki haft við að
vega að ríkisstjórnarflokkun-
um og málgögnum þeirra
vegna hækkaðra skatta og út-
svara en aldrei hafa þessi
blöð þorað að ympra á því,
að þingmenn stjórnarandstöð-
unnar greiddu allir atkvæði
með hinum nýju skattalögum
og skattalagabreytingunum í
vetur, eins og áður hefir ver-
ið skýrt frá. Þetta eru öll heil-
indin. Þetta er allt hugrekk-
ið. Þá hefir Þjóðviljinn lagt
hverja síðuna á fætur annarri
undir blekkingar um útsvör i
fyrirtækja og einstaklinga, á
þann hátt að reikna með veltu
útsvari 1958 en sleppa að-
stöðugjaldinu nú, sem er al-
gjörlega hliðstæður skattur.
Þetta eru einungis tvö dæmi
um þau heilindi sem þarna
eru á ferðinni. Af þessum
dæmum og fleirum má glöggt
sjá að skrif stjórnarandstöðu-
blaðanna, þessara fyrrum
fulltrúa skattpíningar á ís-
landi, eru ekki sprottin af um-
hyggju fyrir almenningi, né
til þess að stuðla að lagfær-
ingum, heldur eiga þau ein-
ungis rætur að rekja til
gömlu freistingarinnar, að nú
sé tími til að kría út eitt og
eitt atkvæði í skjóli óánægju
ýmissa aðila með opinber
gjöld. Þessi- menn ættu í stað
þess að hvetja til æsinga að
stuðla að jafnvægi í efna-
hagslífinu, í kaupgjaldsmál-
um, verðlagsmálum og skatta-
málum. Og einu mættu þessi
blöð t.d. fara að skýra lesend-
um sínum frá, þ. e. að dýrtíð-
in er ekki það gósenland sera
predikararnir vilja vera láta.
Aukinni dýrtíð fylgja að vísu
ihækkuð laun, en þeim fylgja
aftur auknir skattar, eins og
nú hefir svo berlega komið í
ljós. Aukinni dýrtíð fylgja
auk þess óþægindi og sveifl-
ur í þjóðfélaginu, sem eru
erfiðar og valda margvísleg-
um truflunum. Viðreisnar-
stjórninni hefur þó tekizt að
ná langt í sókninni til jafn-
vægis, þrátt fyrir tilraunir
stjórnarandstöðunnar til að
tefja þá göngu.
Að lokum mætti benda á
eitt atriði enn, sem þessir
skriffinnar stjórnarandstöðu-
blaðanna og þá ekki sízt Tím-
ans ættu að vega og meta:
Hvort ekki sé kominn tími til
að draga úr afskiptum hins
opinbera af öllum málum hér
á landi, en slík afskipti hafa
auðvitað í för með sér aukn-
ar álögur á almenning í land-
inu.
Það er vinstri stefna ríkis-
afskipta, sem er stefna óhóf-
legra álagna. Það er verð-
bólgu- og þenslustefna Fram-
sóknarmanna og kommúnista,
sem fyrst og fremst leiðir til
ranglætis í skatta- og útsvars-
málum.