Morgunblaðið - 30.08.1964, Blaðsíða 1

»2
siður
U Thant ræöir
Kýpurvandamálið
við fulltrúa Grikkju og Tyrkju
Að tjaldabaki
Þ«ssi óvenjulega mvnd af
Arthur Miller og þriðju konu
hans, austurríska ljósmyndar-
anum Inge Morath, var tekin
fyrir skömmu að tjaldabaki i
Washington Square Theatre,
þar sem verið er að sýna
leikrit Millers, „After the
fall“. Þetta leikrit Miilers er
en« mjög umdeilt og saka
margir hann um að hafa farið
ómjúkum höndum um minn-
ingu Marylin Monroe, annarar
eiginkonu sinnar, sem framdi
sjálfsmorð fyrir tveimur á'r-
um. Miller ber af sér og
kveðst ekki hafa viljað óvirða
minningu Marylin, þvert á
móti hafi hann skapað persónu
Magigie í leikritinu af nær-
færni og virðingu, nærri því
ást. . .
Milier hefur verið á ferða-
lagi um Evrópu undanfarið
og mun nú afráðið, að Sofia
Loren leiki hlutverk Maggie
í kvikmynd sem gera á eftir
lei^ritinu, en franska leikkon
an Annie Girardot leiki
Maggíe á sviði í ýmsum stór-
borgum Evrópu. í New York
fer Barbara Loden með hlut-
verk Maggie og leikstjóri er
Elia Ka/.an.
Oeiroir í
Filadelfíu
Khanh veikur - Xuan Oa nh í staðinn
Ekki fleiri breytingar fyrir-
hugaðar á stjórninni
Plhiladelphia, 29. ágúst,
AP, NTB.
A.m.k. 30 manns voru teknir
tiöndum og á sjötta tug fluttir í
.Cijúkrahús vegna kynþáttaóeirða
tem hrutust út í blökkumanna-
hvcrfi Philadelphia í gær. Tólf
(hinna slósuíðui V(i u lögreglu-
menn. í tilkynningum lögregl-
nnnar segir að óeirðirnar hafi
staðið nær alia nóttina og hafi
tdókkumenn brotið rúður í verzl-
nnum og rænt þaðan varningi
200 lögreglumenn voru kvaddir
» vettvang til þess að koma aftur
á lögum og reglu.
Lögreglan segir óeirðirnar hafa
byirjað er lögreglumenn voru
Ikallaðir til þess að flytja bíl sem
Jagt hafði verið á gatnamótum í
jiorðurhluta Philadelphia. Öku-
imaður harðneitaði að láta hreyfa
bifreiðina og eftir nokkuð þref
réðist kona hans til atlögu við
Oög-regluna, en vegfarendur hlupu
«ndir bagga og varð lÓgre.glan
undir í átökunum. Konan, frú
Odessa Bradford, 34 ára gömul,
var síðar ákærð fyrir atihafna-
eemi sina.
Um hálf-þrjúleytið í nótt að stað
• rtíma virtist kyrrð komin á þar
eem óeirðirnar höfðu verið hvað
mestar, en blökkumenn voru
teknir að safnast saman á öðr-
um stöðum í hverfinu. Skömmu
eftir kl. þrjú lýsti lögreglufor-
jnginn Howard Leary, sem kom
á staðinm, yfir því, að lögreglan
beifði 9vo sannarlega ekki töglin
t»g hagldirnar þar í hverfinu
end® þó'tt til hefðu verið kvadd-
jr fieiri lögreglumenn o-g væru
jþek n/ú um 500 talsins, aliir bún-
m stálhjálmuim og voipnaðir kylf-
wm og skamim.byssum.
Pranrtbkid á bls. 31.
Saigon, 29. ágúst. — (AP-NTB)
NGUYEN KHANH, hershöfðingi,
einn þriggja í herforingjaráðinu,
sem kosið var til þess að stjórna
iandinu, eftir að Khanh sagði af
sér sem forseti, er nú sagður
sjúkur maður af ofþreytu og sál-
arstríði og mun vera undir lækn-
ishendi, en ekki ber fregnum
saman um hvort hann dveljist í
Saigon eða í Dalat.
í stað Khanhs tekur sæti í ráð-
inu Nguyen Xuan Oanh og mun
það vera með samþykki herfor-
ingjanna tveggja, Duong Van
Minhs og Tran Thiem Kiems.
Hinn nýi forsætisráðherra, Xuan
Oanh, sem er óbreyttur borgari,
lagði á það mikla áherzlu, að
eining ríkti með ráðamönnunum
þremur. „Við erum allir í sama
báti og vinnum að sama marki,“
sagði Xuan Oanh.
Útgöngubann er nú í Saigon
frá klukkan níu að kvöidi að
staðartíma og hafa Iögregla og
herlið fengið ströng fyrirmæli
um að grípa til skjótra aðgerða
hvenær sem þess gerist þörf.
Nýi forsætisráðherrann
Hinn nýi forstæisráðherra,
Nguyen Xuan Oanh, er óbreytt-
ur borgari eins og áður er sagt
og var áður aðstoðar-viðskipta-
málaráðherra. Hann hefur lítt
verið orðaður við stjórnmálabar-
áttuna í landinu og kveðst ekki
flokksbundinn.
Xuan Oanh sagðist ekki gera
ráð íyrir fleiri breytingum á
stjórninni, en eins og menn vissu
hefði hann ekki nema tveggja
mánaða stjórnarumboð og það
gerði varla meira en aS nægja
til þess að hann hæði tökum á
starfinu. „Stjórnin «r áfram
stjórn Nguyen Khanhs hershöfð-
ing.ja,“ sagði Oanh og þakkaði
leiðtogum Búddhatrúarmanna
og rómversk-kaþólskra fyrir
traust það er þeir hefðu sýnt
stjórninni í átökunum undanfar-
ið og fyrir ómetanlega aðstoð
þeirra við að bæla þau niður.
Aðspurður kvaðst Xuan Oanh
telja að friði hefði nú verið kom-
ið á í Saigon að sinni og einnig
víðast hvar í Suður-Vietnam,
einnig í Hué. Þó mundi útgöngu-
bann enn ríkja meðan ekki væri
aflýst neyðarástandi í landinu.
Xuan Oanh ræddi við Max-
wedl Taylor, sendiherra Banda-
ríkjanna snemma í morgun, en
vildi ekkert segja um hvað þeim
hefði farið á milli. Aðspurður
um líðan Nguyen Khanhs sagði
Oanh að hann væri mjög veik-
ur, enda hefði hann gengið mjög
nærri sér sl. 10 daga, og kvaðst
gera ráð fyrir að það tæki hann
töluverðan tíma að ná sér. —
Þriggja manna ráðið myndi í sam
ráði við Khanh ákveða hvenær
hann tæki aftur til starfa. Oanh
kvaðst ekkert vita um hvort
Khanh hygðist fara til Banda-
ríkjanna innan tíðar né heldur
hvort hann myndi kosinn forseti
er tveggja mánaða fresturinn
væri útrunninn.
Útvarpsstöð Viet Cong skoraði
á í'búa Saigon að nota nú tæki-
færið, er svo mikil sundrung
að steypa hinni Htilmótlegu
ríkti í herbúðum stjórnarliðsins,
stjórn Khans af stóli, ástandið
myndi ekkert batna á þeim
tveim • mánuðum sem stjórnin
befði sett sem frest til þess að
mynda nýja ríkisstjórn og skipa
fcióðarieiðtoga.
Genf og Nicosia,
29. ágúst — AP:
U THANT, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna átti í dag
fundi með fulltrúum grísku og
tyrknesku stjórnanna í Genf
til þess að ræð'a Kýpur-deil-
una. Thant kom til Genfar í gær
tii þess að setja þriðju ráðstefn
una um friðsamlega notkun
kjarnorkunnar, sem haldin er á
vegum SÞ. Síðar mun U Thant
einnig ræða við Dean Acheson,
sérlegan sendimann Johnsons for
seta i Genf til aðstoðar við við-
ræður þar um lausn Kýpurdeil-
unnar. Ekki var neitt látið upp-
skátt um árangur af viðræðun-
um í morgun en áreiðanlegar
heimildir segja að aðallega hafi
verið rætt um fyrirhuguð manna
skipti í herliði Tyrkja á eynni.
Frá stöðvum SÞ á Kýpur ber-
ast þær fréttir að í morgun hafi
fjórar Sabre-orrustuþotur, sem
talið er að séu könnunarvélar
tyrkneska flughersins, flogið yf-
Bandarikjamenn áhyggjufullir
Freignir frá Bandaríkjunum
herma að þar sé mönnum mikið
í mun, að ráðamenn í Suður-
Viet Nam setji niður deilur sín-
ar sem allra fyrst og snúi sér af
axhug að stríðinu við kommún-
ista. Maxwell Taylor, sendiherra
Bandaríkjanna í Saigon, hætti
við fyrirhugaða heimför sína
yfir helgina til þess að fylgjast
með ástandi og horfum í Saigon.
Embættismenn segja, að stjórn
arkreppan og óeirðirnar hafi lít-
il sem engin áhrif haft á hernað
araðgerðir gegn skæruliðum Viet
Cong enn sem komið er, en þó
óttast menn að til þess kunni að
draga, ef ekki linnir fljótlega
óeirðum þeim sem nú hafa ver
Framhald á bls. 31.
OSLO 29. ágúst — NTB.
Magister Anne-Stine Ingstad
kom í gær heim til Noregs frá
Nýfundnalandi og hafði meðferð-
is litla snældu úr kljásteini, sem
eftir öllum sólarmerkjum að
dæma hefur úrslitaþýðingu varð-
andi dvöl norrænna manna norð-
ur þar.
Snaeldan fannst á norður-
strönd Nýfundnalands og er tal-
in endanleg sönmun þess, að þar
hafi norrænir menn haft búsetu
um árið þúsund. Þar með er því
slegið föstu svo að ekk.i verður
um villzt, að Leifur Eirí'ksson
varð hálfu árþúsundi á undan
Kólumbusi að ströndum Amer-
íku og að það var norrænm mað-
ur sem hana
ir norðvesturhluta eyjarinnar,
þar sem átök voru hvað mest nú
nýverið. Tvær vélar flugu yfir
gríska bæinn Kato Pyrgos, sem
varð fyrir sprengjuárás tyrk-
neska flughersins fyrir þrem vik
um og tvær aðrar flugu yfir kop
arútflutningshöfnina Xeros. Það
voru sænskir hermenn úr liði
SÞ, sem sáu til vélanna. Óstað- -»
festar fregnir herma að griskt
herlið sé á þessu svæði. í gær
sást til tveggja flugvéla yfir
norðvesturhluta Kýpur og að
kvöidi einnig til fjögurra skipa-
— sem haldin voru grísk —
skammt frá ströndinni við Kato
Pyrgos.
Á mánudag eru fyrirhuguð
mannaskipti í herliði Tyrkja á
eynni og eiga þá að koma 335
menn í stað annarra, sem heim
hverfa úr hinu 650 manna reglu-
lega herliði Tyrkja, sem hefur
bækistöðvar skammt norðan við
Nicosíu. Gríska Kýpur-stjórnin
hefur tilkynnt að hún muni beita
valdi ef nauðsyn krefji, til þess
að koma í veg fyrir liðsflutninga
þessa og Makarios Kýpurforseti
sagði erlendum sendimönnum i
Nicosíu að grískt herlið væri
reiðubúið til nauðsynlegra að-
gerða vegna þessa. — Gæzlu-
lið SÞ — sem hefur nú hvorki
fé til starfa né nýtur lengur
sáttasemjara SÞ, Sakari Tuo-
mioja, sem enn er alvarlega veik
ur, kveðst reiðubúið til þess að
aðstoða við mannaskipti tyrk-
neska hersins éf bæði Grikkir og
Tyrkir sættist á málið.
Síðustu fregnir herma að her-
stjórn Tyrkja ræði nú beiðni
grísku stjórnarinnar um að láta
mannaskiptin bíða um sinn.
Makarios Kýpurforseti er nú
staddur í Kairó ásamt utanríkis-
ráðherra sínum, Spyros Kyprian-
ou, til viðræðna við Nasser,
Egyptalandsforseta.
Eins og kunnugt er, hafði
Kýpurstjórn áður farið fram á
heranðaraðstoð við Egyptaland
og fleiri lönd.
Manni Önnu-Stínu, Helge Ing-
stad, er snæidan einkar kærkom-
in lika, því hún færir sönnur á
tilgátur þær, sem hann hefur
lengi haldið fram varðandi þetta.
Sagði Ingstad að víst hefðu áður
fundizt í Nýfundnalandi tóftir 4*
ýmiss konar, m. a. smiðjurústir
sem bentu ótvírætt til búsetu
norrænna manna, en ekki hefði
fyrr fundizt neitt sönnunargagn
á borð við snælduna góðu. Hefðu
vísindamenn sem skoðað hefðu
fundinn, staðfest sönnunargildi
hennar og nefndi Ingstad þar
m. &. tii Dr. Junius Bird við
Aimes-'can Múseum of National
History, sem tók þátt í leiðangr-
úiuno ásamt konu sinni.
Kljásteins-snælda
staðfestir
dvöl norrænna manna á
Mýfundnalandi