Morgunblaðið - 27.09.1964, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐBÐ
Sunnudagur 27. sspt. 1964
Að hvaða marki má treysta
könnunum í Bandaríkjunum?
(Lausl. þýtt úr U.S. News &
World Report og nokkuð
stytt).
Skoðanaikannanir í Randa-
ríkjunum gerast ruú æ tíðaæi
eítir því sena forsetakœning-
arnar þar náigast og allar
bemda þær til þess, að Lyndon
B. Johnson eigi mun meirá
íy'Jgi að fagna en Barry Gold-
water, forsetaefni repúbJi-
kana.
Eins oig sakir standa, virðast
2 af hverjum 3 kjósendum í
Bandarikjunum yfirleitt vera
á bandi Johnsons, en fylgj-
endur Goldwaters eru öfiugir
í Suðurrikjunum og þar hefux
hann yfirhöndina.
Bæði Johnson fonseti og
Barry Goldwater ióta fram
íara skoðanakannanir á sínurn
vegum og auk þess er svo
aragrúi almennra skoðana-
kannana, með Gallup efst á
biaði. En að hvaða marki mó
treysta þessum skoðanakönn-
unum?
í>eim sfceikaði t.d. hrapal-
lega í hinum mikjivægu próí
kosningum í New Hampsihire
og í Oregon. Það mun einnig
hafa ráðið miklu um útnefn-
ingu GoJdwaters, að hann
vann mrkinn sigur í Kaliformu
riki, þar sem skoðanakann-
aniir höfðu spáð honum óeigri.
Sk oðanakannanir áður fyrr,
og nú.
Árið 1948 gerði Harry S.
Truman mikið strik í reikn-
inga skoðanakannara, sem gert
höfðu að því skóna að Thomas
E. Dewey myndi sigra í for-
setakosningunum þá. í»að fór
ó annan veg og Truman vann
kosningarnar.
Ekki sýndu skoðanakannan
ir heldur hinn mikia mun sem
var á Dwight D. Eisenhower
og Adlai Stevenson í kosn-
ingunum 1952, en 1956 voru
spór þeirra nær lagi og sömu-
leiðis árið 1960, þegar þeir
óttust við John F. Kennedy og
Riohaird Nixon og miunaði
mjóu. í báðum síðari kosning-
unum höfðu óformiegar skoð-
anakannanir stjórnmóiafrétta-
ritara leitt í ljós ótvíræðar sig
urhorfur Eisenhowers og
Kennedys.
Skoðanakannanir repúbli-
kana koma nokkuð vel
heim við kannanir demókrata
að því er sagt er Oig báðum
ber i aðalatriðum saman við
aJmennar skoðanatkiannanir
annara aðila í Bandarikjunum
en Goldwater befur ekki é
þeim mi'kia trú, að sögn, og
lætur það ekkert á sig fá þó
þær séu andstæðingi hans í
hag.
Aftur á móti virðast demó-
kra'tar vera að reyna að nota
niðurstöður skoðanakannan-
anna til þess að hæna að sér
þá kjósendur sem óráðnir eru,
með því að höfða til hins vísa
meirihluta flokksins. Jolhnson
Jætur alltaf öðru hvoru frá
sér fara niðurstöður nýrra
skoðanakannana, sem sýna að
þetta rikið eða hitt muni færa
bonum svo og svo mikinn
meirihluta atkvæða.
Það er skoðun margra í
Washjnigton, að forsetinn haldi
sig geta taJið stjórnmáJaleið-
toga og kjóserndur i Suður-
ríkjunum á sitt band, með þvi
að gefa i skyn, að annars stað
ar í Bandaríkjunum murd
Karlmatmaskár
frá Englandi og Þýzkalandi
nýjar sendingar.
Skóbúb Austurbæjar
Laugavegi 100.
Kvenskór
frá Englandi, Þýzkalandi og Danmörku.
-Nýjar sendingar.
Skóval, Austurstræfí 18
Eymundssonarkjallara.
Danskir kvenskór
frá HAGA, ný sending.
Kjörgarbur, skódeild
Ódýrir karlmannaskór
úr leðri með nælon-, gúmmí- og leðursóla.
Verð kr. 232,— og 298,—
Skóbúð Austurbæjar
Laugavegi 100.
Niðurstöður Gallup-skoðanakannana í siðustn fjórum forseta-
kosningum í Bandarikjunum og samanburður við kosninga-
úrslitin.
þeir áttust við Truman og unin n og þá mcnaði ekki
Dewey. Þá spáði stofnunin nema 1,5% á spá Gallups og
Dewey sigri en Trnman vann endanlegum niðurstöðum og
og auk þess skeikaði spánni auðvitað hafði hún spáð Eisen
iim úrslit kosninganna um hower sigri.
ein 5%. Þegar svo Kennedv var kos-
í kosningunum 1952, þegar inn 1960 spáði Gallup honum
Eisenhower átti í höggi við sigri og skeikaði einungis
Adlai Stevenson, spáði Gallnp 0,9% um endanleg úrslit kosn
rétt um sigurvegarann, en inganna.
demókra-tar sópa til sín at-
'kvæðunum.
Margir stjórnmálasérfræð-
ingar Mta niðurstöður skoðana
•kannananna í ár efasemdar-
augum og benda á að niður-
stöður ýmissa prófkosninga
repúbJikana hafi féirið þvert
ofan í það sem skoðanakann-
anir höfðu spáð fyrir um.
Dr. Georige Katona, prófes-
sor við Michiigan-háskóla (og
forsiöðumaðUr skoðanakann-
anarannsóknastofniunar þeirr-
ar sem við skólann staTÍar),
segir í viðtali við bJaðið, að
skoðanakannanir þær sem nú
séu gerðar, láti nærri endan-
legum niðurstöðum, það
muni svona 3 prósentum
en til þess að spá fyrir með
nok'krum sanni um úrslit
kosninga eða prófkosninga
þurfi að spyrja mikJu fleira
tfólki en menn haJdi aJmennt,
a.m.k. 3.000 heimili. Þó sé einn
ig mikiilvægt- hvernig fólk
veljist til að svaira spurning-
um og hvernig spurt sé.
Sumix skoðanaikönnuðir
vilji baira fá að vita hvaða
frambjóðanda hinn spurði
ætJi að kjósa og ekkert annað,
en aðrir vilji skyggnaet dýpra
og fá að vita skoðanir manna
ó máJefnum, hvers vegna þeir
greiði þessum frambjóðanda
atkvæði sitt en ekki hinum.
Um hinn miklu mun, sem
var á Jobnson og GoJdwater
framan af, en Johnson haíði
79% ag Goldwater 21% í júlí |
sl. ('hér er ráð fyrir því gert,
að atkv. óvissra kjósenda skipt
ist milli írambjóðenda), sagði
Katona, að það væri
yfirleitt þannig, að munurinn
minnkaði er á Jiði og fleira
fó!k tæki endanlega afstöðu j
til framibjóðendanna. Johnson '
forseti hafði í skoðanakönnun
um í ágúst, 62% á móti 38%
fyrir Goldwater og enn hefur
dregið saman með þeim i
september þvi nú er GoJd-
water sagður hafa 29% en
Jobmson 66 % og 6 % höfðu i
ekki tekið afstöðu.
Katona var hJynntur skoð-
anakönnunum framtojóðend-
anna sj'óJfra, og sagði að þær
gætu veitt þeim mikjlsverða
aðstoð i kosningabaráttunni,
en kvaðst sjáJifur myndi
treyeta varlega öllum spám
um sigurhorfur bvers og eins,
máleínaspár veeru inikj u á-
reiðanleigri og það væn það
sem koma þyrfti.
Stúlka, vön vélabókhaldi
óskast strax
OFTLEIDIR