Morgunblaðið - 21.01.1965, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLADID
Fimmtudag'u’r 21. ján. 1965
Hátíðaútgáfa á Svörtum fjöðrum
Davíðs frá Fagraskógi í tiEefni
70 ára afmælis skáldsins
í húsi Davíðs. Séð úr dagstofu inn í bókastofu.
Minnumst Davíðs
— „SVARTAR FJAÐRIR“,
fyrsta ljóðábók Davíðs skálds
frá Fagraskógi, hefir verið ófáan
leg um langt árabil. Það er jafn-
an mikið um bókina spurt, ekki
hvað sízt af ungum stúlkum. Ég
held að Ijóð Davíðs í „Svörtum
fjöðrum“, skýrskoti til sömu til-
finninga hjá ungu kynslóðinni í
dag eins og hún gerði þegar hún
kom fyrst út 1919. Og fyrst og
fremst hrífur hún ungar stúlkur.
Þannig komst Ragnar Jónsson,
fostjóri Helgafells, að orði á
blaðamannafundi í gær, er hann
kynnti 7. útgáfu af „Svörtum
fjöðrum", sem nú er fullgerð.
Þessi útgófa er hátíðaútgáfa, eða
afmælisútgáfa, í tilefni 70 ára
afmælis Davíðs stefánssonar, sem
er í dag.
Raignar sagði ennfremur að ætl
unin hefði verið að gefa út á
afmælinu nýja heildarútgáfu á öll
um verkum skáldsins, bæði í
bundnu og óbundnu máli. f verki
þessu verður sem sé allt sem
skáldið hefir látið frá sér fara
og auk þess að líkum nokkuð,
sem hann skyldi eftir sig, er
hann féll frá í marz i fyrra. Ragn
ar kvað það enn ekki að fullu
rannsakað, en að því væri unnið
um þessar mundir. Heildarútgáf-
an kemur út í maímánuði n.k.
Þessi 7. útgáfa af „Svörtum
fjöðrum“ er eins nákvæm eftir-
líking af fyrstu útgáfu bókarinn-
ar og kostur er, en allar útgáf-
urnar, sem gerðar hafa verið til
þessa, hafa verið nokkuð styttar.
Hins vegar eru nú öll sömu ljóð-
in ag í fyrstu útgáfunni, með
lítilsháttar breytingum, sem
skáldið sjálft gerði á ljóðunum.
Jafnvel brot bókarinnar er líkt
hinu fyrsta.
tilfinningarnar tjáðar með öðr-
um tón í lífinu og jafnframt ljóð-
listinni, en þó hefir ekki ennþá
tekizt að svæfa óminn af Svört-
um fjöðrum eftir skáldið, sem
sagði:
„Þín vegna er Ijúft að líða,
elska — og bana bíða.“
Hluti af þessu upplagi er bund-
inn í alskinn, en hitt í nýtt enskt
bókbandsefni, sem nú ryður sér
mjög til rúms. Er það nælonefni,
einkar smekklegt. Tómas Tómas-
son gerði kápu, en Víkingsprent
h.f. prentaði.
Á blaðamannafundinum í gær
skýrði Ragnar einnig nokkuð frá
öðrum bókaútgáfum, sem ákveðn
ar eru hjá forlagi hans á þessu
ári. Ákveðin er útgáfa rúmlega
Akureyri, 20. jan.
HÚS Davíðs skálds Stefáns-
sonar að Bjarkarstíg 6, Akur-
eyri, verður opið og til sýnis
almenningi á afmælisdegi
skáldsins 21. janúar kl. tvö til
sex og átta til tiu síðdegis og
enn fremur föstudag, laugar-
dag og sunnudag (22.-23. jan.)
á sama tíma.
Kunnugir menn verða í hús-
inu gestum til leiðbeinimgar,
og gestabók liggur frammi, en
hún verður síðan geymd í hús
30 bóka á árinu og nefndi Ragnar
þeirra á meðal leikritsþætti eftir
Bjarna frá Hofteigi, leikrit eftir
Erling Halldórsson, ljóðaþýðing-
ar eftir Geir Kristjánsson, þýð-
ingu Magnúsar Joehumssonar á
,,Det glade haab“ eftir Heinesen,
skáldsögu eftir Ingimar Erlend
Sigurðsson, 4. bindi af rímna-
safninu „íslands þúsund ár“,
sem Sveinbjörn Beinteinsson hef-
ir annast útgáfu á og stóra og
veglega útgáfu á Njálu á ensku í
þýðingu Magnúsar Magnússonar
og Hermanns Pálssonar með lista
verkum eftir Kjarval, Ásigrím,
Jón Stefánsson, Gunnlaug Sche-
ving og Snorra Arinbjarnar.
Þetta mikla verk verður í sama
broti og listaverkabækur Helga-
fells og mun kosta mörg þúsund
krónur, en er ætlað fyrst og
fremst til stórgjafa erlendis.
Margt fleira ræddi Ragnar Jóns
son um bókaútgáfu og bókagerð,
sem hann taldi ótímabært að
greina frá sem fréttum að sinni.
inu. Þessa daga gefst Akureyr
ingum kostur á að sjá með
eigin augum heimili Davíðs,
eins og hann skildi við það
síðast. Einnig geta gestir skrif
að sig þar fyrir gjöfum í
söfnunina til kaupa á húsinu.
Athygli skal vakin á því, að
húsið verður ekki til sýnis
á öðrum tímum en að ofan
er frá greint, og tilefni þess
að húsið er opið almenningi
er sjötugsafmæli skáldsins.
— Sv. P.
Eflum söfuun
1 DAG eru liðin 70 ár frá
fæðingu Davíðs Stefánssonar
frá Fagraskógi, einhvers hins
ástsælasta þjóðskálds íslend-
inga fyr og síðar. í tilefni
dagsins birtir Mbl. myndir frá
heimili ha.ns að Bjarkarstíg 6
á Akureyri. Sem kunnugt er
hafa nokkrir Akureyringar
hafizt handa um fjársöfnun
meðal þjóðarinnar í því skyni
að festa kaup á húsinu, svo
að heimili skáldsins megi varð
veitast um ókomin ár í sömu
skorðum og þá er hann hvarf
þaðan í hinzta sinn.
í Davíðshús
Þess er að vænta, að al-
menningur bregðist vel við
óskum um að láta fé af hendi
rakna til stuðnings þessu máli
og noti afmælisdaginn til að
gjalda með því að nokkru þá
þakkarskuld, sem íslendingar
standa í við skáldið. Er vand-
séð, að landsmenn geti fært
samtið sinni og niðjum betri
gjöf á þessum heilladegi, en
þan.n menningarlega helgi-
lund, sem Davíðshús yrði, eða
sýnt minningu þjóðskáldsins
með öðru móti meiri rækt og
sóma.
Hús Davíðs skúlds til
sýnis almenningíi
Steingrímur Sigurðsson hefir
ritað formála. Hann segir þar
m.a.:
„Konur geymdu hann undir
svæflinum, og þegar þær þurftu
á svari að halda við spurningum
um ástina, teygðu þær sig eftir
honum og sulgu í sig Svartar
fjaðrir hans og ferngu þá sam-
hljóm við tilfinningarnar —
kannski aðeins þá. Á tímabili
var það óskadraumur svo margra
íslenzkra kvenna að fá að sjá
Davíð skáld frá Fagraskógi, eina
manninn — að þeirra hyggju —
sem kunni að virða það, sem var
öll tilvera þeirrá — ljóðin hans
sögðu þeim..........
Nú eru tímarnir kannski aðrir,
Minning látins vinar,
í DAG 21. janúar hefði Davíð
Stefánsson frá Fagraskógi
orðið sjötugur ef hann væri enn
á meðal vor. Vegna vináttu okk-
ar er mér minning hans dýrmæt.
Ég hafði hugsað mér að skreppa
norður í Eyjafjörð til þess að
vera við minningarathöfn hans í
Akureyrarkirkju og útför hans
að Möðruvöllum í Hörgárdal. En
það atvikaðist svo að einmitt um
teoar Jónsson með hina nýju ú tgáfu af „Svörtum fjöðrum"
helgina 7. og og 8. marz sl. var
ég á ferðalagi með nokkrum nem
endum guðfræðideildar háskól-
ans vestur í Breiðafjarðardölum.
Ætlunin var að ég skrifaði um
hann hér í blaðið. En einnig það
fórst fyrir. En betra er seint en
aldrei.
Davíð Stefánsson ólst upp á
þjóðlegu menningarheimili þar
sem bókakostur var rýmri en
almennt mun hafa verið á þeim
árum til sveita. Honum var í blóð
borinn ást á þjóðlegum fróðleik,
svo sem var og um móðurbróður
hans, Ólaf Davíðsson þjóðsagna-
safnanda. Davíð frá Fagraskógi
bar nafn afa síns, séra Davíðs
Guðmundssonar, prófasts að Hofi
í Hörgárdal, en var merkur mað-
ur. Eitt rit er til í þýðingu séra
Davíðs á Hofi. Er það ensk skáld-
saga er heitir „Presturinn á
Vökuvöllum" eftir Oliver Gold-
smidt, útgefin á Akureyri þjóð-
hátíðarárið 1874. Mun það vera
ein fyrsta þýdda skáldsagan sem
út er gefin sérprentuð í bókar-
formi á vora tunngu.
Davíð Stefánsson var alla tíð
íhaldsmaður í ljóðagerð, unnandi
rímna og þjóðkvæða. Orti m.a.
í þjóðkvæðastíl, en var þó sjálf-
stætt skáld. Hann var svo lán-
samur að finna ungur sinn eigin
tón. Er það dýrmætt hverju
skáldi og raunar nauðsynlegt.
Fyrstu kynni okkar Davíðs
Stefánssonar voru á bókmennta-
vísu. Við hittumst fyrir mörgum
árum hjá bókaútgefanda í
Reykjavík. Nokkru síðar skrifaði
ég blaðagrein um skáldskap
Davíðs. Hann skrifaði mér bréf
og bauð mér að heimSækja sig
næst er ég kæmi til Akureyrar.
Eftir það kom ég ekki svo til
höfuðstaðar Norðurlands að ég
liti ekki inn til Davíðs.
Davíös Stefánssonar
gamalla bóka, það varð okkur
drýgsta umræðuefni og báðum
sameiginlegt áhugamál. Sagði
hann mér stundum sögur af því
hvernig hann hefði úti spjót til
þess að klófesta þessa eða hina
bókina sem var næsta torgæt.
Davíð Stefánsson var merlcur
bókasafnari, en það fag er út af
fyrir sig, heil vísindagrein.
„Sálmur bókasafnarans“ heitir
eitt af kvæðum Davíðs, fyrst
prentað í ljóðabók hans, „Að
norðan“, útgefin 1936. Það er
ekki ort út í bláinn fremur ea
önnur kvæði hans.
Ég bregð hér upp lítilli mynd
af einum samfundi okkar. Ég er
staddur á Akureyri og ætla að
heimsækja Davíð. Ég hefi talað
við hann í síma daginn áður.
Leiðin liggur að húsi númer S
við Bjarkarstíg. Dyrnar opnast
um leið og ég kem upp tröpp-
urnar, skáldið stendur í dyrum
og fyllir vel í þær. „Komdu bless-
aður og velkominn, gerðu svo vel
að ganga í bæinn.“
Eftir að við vorum sestir inn
í stofu, Davíð búinn að hella í
glösin og við höfðum rabbað
stundarkorn um daginn og veg-
inn hlaut talið að berast að bóka-
söfnun, það var jafn sjálfsagt og
andardráttur manns.
„Svo þú varst að lesa, „Sálm
bókasafnarans“ er ritstjórar
„Moggans" átti síðast viðtal við
þig“, segir Davíð. „Já, mér finnst
það kvæði talað eins og út úr
mínu hjarta, það átti bara ekki
að heita sálmur. En það er nú
kannski með heiti kvæða eins og
nöfnin á sumum myndum vinar
vors Kjarvals.“
„Áttu þessa bók?“ sagði Davíð
við mig og hampaði litlu ljóða-
kveri eftir Bjarna Árnason (Ki>-
Framhald á bls. 17
Davíð Stefánsson
Ég veit að það var gert í góðu
skyni,
að gefa öðrum skáldum fleiri
vini.
Þau höfðu líka margfalt meira að
bjóða,
en mér var nóg að eiga fáa en
góða.
Aldrei fékk ég Davíð til þess
að ræða um sinn eigin skáldskap;
fjarri því. Ef ég sveigði tali í þá
átt vék hann óðara út í aðra
sálma. Hann vildi tala um allt
annað frekar heldur en sitt eigið,
að einu undanteknu. Söfnun
Davíð Stefánsson átti að vísu
marga kunningja eins og það er
orðað, en fáa vini sem sóttu hann
heim. Um það er ég fullviss.
Það kemur líka fram í sumum
kvæðum hans, eins og t.d. í þessu
erindi: