Morgunblaðið - 20.10.1965, Qupperneq 6

6
MORGU N BLAÐIÐ

Miðvikudagnr 20. október 1965
Sýnfng Kjarvals í
ListamannaskáSanum
KJARVALSSÝNING í Lista-
mannaskálanum hefur vakið verð
skuldáða eftirtekt. Þar hefur
bókstaflega verið eitt iðandi
mannhaf, síðan hún var opnuð.
Sýningargestir hafa sýnt hin-
um aldna listamanni mikla þátt-
töku í því máli, er honum er
hjarta naest á þessum tímamót-
um, þ.e.a.s., brugðið vel við og
stutt hann í þeim fyrirætlunum
áð stuðla að þvi, að komið verði
upp nýjum húsaskosti fyrir mynd
listina í landinu, en það er mál-
efni, sem er svo aðkallandi, að
varla þarf að skýra það fyrir
þeim, er komið háfa í hinn gamla
og ágæta timburskála, sem nú
er aö falli kominn og verður
ekki endurreistur á þeim stað,
er hann nú stendur.
Þessar fáu línur eru ekki ætl-
aðar sem venjulegur dómur um
sýningu Kjarvals. Samt get ég
ekki stungið svo niður penna,
að ég ekki minnist aðeins á,
hve skemmtilegt er að sjá aftur
sum þeirra verka, sem máður
hefur ekki augum litið, síðan
Kjarval varð sjötugur fyrir tíu
árum. Einnig eru á þessari sýn-
ingu ný verk, sem ekki hafa
áður komið fyrir almennings-
sjónir, og sannast að segja er
nokkuð erfitt áð gera upp á milli
einstakra verka Kjarvals, eða
tímabila. Kjarval er nefnilega svo
stór málari, að hann verðux sí-
fellt hjartfólgnari þeim, er kynn-
ast verkum hans. Ég veit ekki
um neinn málara, sem málar
landslag í dag á eins magnaðan
hátt og Jóhannes S. Kjarval.
Þetta er nokkuð mikið sagt, en ég
hgld, áð það sé langt frá því að
vera ýkt á nokkurn hátt,. Sýn-
ingin í Listamannaskálanum er
bæði fjölbreytt og forvitnileg.
Þar getur að líta málverk í alls
konar stíltegundum og viðfangs-
efnin virðast ekki eiga sér nokk-
ur takmörk. Svo frjór og af-
kastamikill er listamaðurinn, að
með eindæmum er. Þáð var
annars ætlun mín með þessum
línum að vekja athygli þeirra,
sem heimsækja vilja Kjarval og
heiðra hann á áttræðisafmælinu,
að bíða ekki me'ð heimsóknina
til seinustu daganna. Þá má bú-
ast við svo mikilli aðsókn, að
erfitt verði að njóta þeirra fui'ðu
verka, sem hanga á veggjum
Listamannaskálans. Það væri
því viturlegt að nota tímann,
meðan hægt er að forðast fjöl-
mennfð. Því það er mikilvægt
að mínu áliti, að sem flestir sjái
þessi verk. Sem sönnun fyrir
máli mínu langar mig að geta
Mynd af happdrættismálverki.
þess að ég hef orðið að sæta
færi til áð skoða á sýningunni
nokkrar myndir, sem ég hafði
ekki þekkt áður, og það tókst
aðeins að fá nægilegan frið
snemma á mánudagsmorgni.
Þannig hefur sífellt verið fullt
hús hjá Kjarval, og vonandj.
heldur þáð þannig áfram til
sunnudagskvölds, en þá er síð-
asti dagur sýningarinnar.
Tækifæri eins og þetta, að sjá ,
úr einkaeign verk eftir Kjarval,
eru sjaldgæf, og það er því
sjálfsagt að notfæra sér tæki-
færið. Þótt sum verkin séu yfir
tvítugt, eru þau síung, eins og
öll góð list. Það er líka nokk-
urs konar skylda almennings að
heimsækja Kjarval og þakka hon
um þannig hið einstæða lífsstarf,
sem hann hefur unnið fyrir okk-
ur öli. Það má með sanni segja,
að hikið hefði tilvera þessarar
þjóðar verið litlausari og snauð-
ari, ef Kjarval hefði ekki verið
til.
Þáð er sannkallaður heiður
fyrir aila samborgara Jóhannes-
ar S. Kjarval, að mega aðstoða
hann við að lyfta því Grettistaki,
er hann hefur fært sér í fang.
Töframaðurinn Jóhannes S. Kjar
val hefur lostið sprota sínum.
Vakna þú Þyrnirós.
Vaitýr Pétursson.
Eiðaskóli settur
EGILSSTÖÐUM, 18. okt. — í
gær var Alþýðuskólinn á Eiðum
settur að viðstöddu miklu fjöl-
menni. Skólasetning hófst með
því að sóknarpresturinn, sr. Ein
ar Þorsteinsson, messaði og
ræddi giidi lærdóms, sem sé
meira en þekking. Hann sé
menning og þá menningu burfi
hinni kristilegi hugsunarháttur
að móta. Heimurinn stafi ekki
mest hætta af hinum ómenntaða
múg, heldur miklu fremur af
þeim menntuðu mönnum, sem
hefðu tileinkað sér galdra tækni
og áróðurs.
Þá flutti fráfarandi skólastjóri
Þórarinn Þórarinsson, ræðu og
afhenti skólanum góðar gjafir.
Er þá fyrst að telja gjöf frá
.Benedikt Gíslasyni frá Hofteigi
og börnum Einars heitins Jóns-
sonar, prófasts að Kirkjubæ, en
það er óselt upplag af ættum
Austfirðinga, sem að verðmæti
mun nema um Vz milljón kr. Er
það ætlað sem tekjustofn fyrir
bókasafn skólans. Þá afhenti
hann gjöf frá Bergi og Má Hall-
grímssonum á Fáskrúðsfirði,'
tæki til kennslu á lífgun úr
dauðadái með blástursaðferð.
Og að lokum afhenti fráfarandi
skólastjóri Þórarinn Þórarinsson
gjöf frá þeim hjónum, 9000 kr.
í peningum, sem á að verja til
að verðlauna þá menn, sem
þykja bezt samsvara einkunnar-
orðum skólans ,sem eru þrjú M
eða manntak — mannvit —
manngöfgL
Að lokum flutti hinn nýi
skólastjóri, Þorkell Steinar Ell-
ertsson, sköruglega ræðu, hvatti
nemendur til dáða og lagði út
af máltækinu „Batnandi manni
er bezt að lifa“.
Steinþór.
• KVALIN SKEPNA
Eftirfarandi bréf barst mér í
gær:
„Kæri velvakandi,
Mér datt í hug að segja þér
frá atviki, sem gerðist á vinnu-
stað mínum. Nánar tiltekið við
fyllingu á Fossvogsræsinu, sem
Véltækni hf. sér ufii. Þegar við
komum í vinnuna einn morgun
inn heyrðum vfð ámátlegt hljóð
niðri í skurðinum. Á botni hans
í einum pollinum, lá köttur í
poka, sem bijndið hafði verið
fyrir. Steinn svo lagður ofan á.
Hafði aúðsjáanlega verið ætl-
unin að lóga kattarkvikindinu
þarna, en ekki tekizt betur en
svo, að hann hafði getað haldið
'hausnum upp úr pollinum.
Þetta eru því furðulegri aðfarir
vfð aflífun dýra sem flestir
vita, að lögreglan og aðstoðar-
menn hennar aflífa dýr ef ósk-
að er —- og sýnir hvern mann
sumir hafa að geyma, þegar
dýrin eru annarsvegar.
— Einn af verkamönnum
Véltækni hf.“
• LJÓTUR LEIKUR
Frekari upplýsingar um bréf
ritara fylgdu ekki. Ég gerði
samt þá undantekningu að birta
bréfið vegna þess að fátítt er,
að fólk nenni að drepa niður
penna til þess að kvarta yfir-
meðferð á dýrum. Hins vegar
er það meginregla áð birta ein
ungis bréf þeirra, sem gefa upp
fullt nafn og heimilisfang, þótt
það sé síðan fellt niður við
birtingu bréfsins, ef óskað er.
Ástæða er til að endurtaka
þetta, þótt ekki sé langt liðið
síðan ég nefndi það.
Og svo er það kötturinn.
Sumir kettir lifa miklu lúxus-
Iífi, hafa jafnvel misst áhuga
á músum. Aðrir kettir eiga
bága daga og eru eigendum
sínum til iítils sóma. Þótt ég sé
persónulega engin kattadýrk-
andi er ég sammála bréfritara
um að hér hefur einhver farið
illa að ráði sínu, sennilega í
skjóli myrkurs. Það er hreint
fólskuverk að framkvæma þenn
an verknað á annan hátt en
þann, sem tryggir stytzta hugs-
anlegt dauðastríð. Og enginn
veit hver næst lendir í pokan-
um.
• LAUN HÚSMÆÐRA
Hingað kom húsmóðir ein
ákaflega gröm Mjólkursam-
sölunni. Hún hafði skrifáð bréf
það, sem hér fer á eftir:
„Kæri velvakandi.
Að undanförnu hefur verið
töluvert deilt um mjólkurum-
búðir í blöðum bæjarins og þá
sérstaklega um hinar illræmdu
mjólkurhyrnur. Fyrst Mjólkur
samsalan er komin á dagskrá
í blöðunum, get ég ekki látið
hjá líða að leggja orð í belg.
Svo er mál með vexti, að í því
hverfi sem ég bý, er búin að
vera mjólkurbúð í ein þrjátíu
ár og þjónar hún, eftir því
sem ég bezt veit, einum 150
fjölskyldum í nágrenninu. Nú
hefur verið tilkynnt að leggja
eigi þessa mjólkurbúð niður
öllum viðskiptavinum hennar
til sárrar gremju.
Við íbúarnir í nágrenni mjólk
urbúðarinnar höfum mótmælt
við forráðamenn Mjólkursam-
söunnar, að mjólkurbúðin yrði
lögð niður. En þeir hafa ekki
sinnt því. Heyrzt hefur, að
húseigandinn hafi farið fram á
400.00 kr. hækkun á húsaieig-
unni á mánúði.
Það er að vísu góðra gjalda
vert, ef forráðamenn Mjólkur-
samsölunnar sýna viðleitni til
sparnaðar í rekstri, því það
hlýtur áð koma neytendum til
góða í lægra mjólkurverði. Eða
það skyldi maður halda. En
lítum nú betur á söguna um
mjólkurbúðina. Við áð leggja
hana niður þurfa þessar 150
fjölskyldur að fara lengra eft-
ir mjókinni eða í næstu mjólk-
urbúð og varlega áætlað mundi
þáð taka um 10—15 mínútum
lengri tíma fyrir hvern aðila,
í hvert skipti sem kaupa þarf
mjólk. Það vill segja að á dag
mundi samtals taka 1500 mín-
útum eða 25 klukkustundum
lengri tíma en áður fyrir þess-
ar 150 fjölskyldur að ná í
mjólk. Og oftast fellur það í
hlut okkar húsmæðranna að ná
í mjólkina. Þess vegna er ekki
nema von, að spurt sé. Er tími
okkar húsmæðranna einskis
virði? Hann kann að vera það
áð áliti forráðamanna Mjólk-
ursamsölunnar, en mér er nær
að halda, að þeir rói einir á
báti í þeim efnum eins og mörg
um öðrum.
Ef við metum tíma okkar á
35.00 kr. pr. klukkustund er
einfalt að reikna dæmið til

enda. Sem sagt forráðamenn
Mjólkursamsölunnar neita áð
greiða kr. 400.00 hækkun á
húsaleigu á mánuði, en leggja
aftur á móti á okkur aukafyrir-
höfn á hverjum degi, sem meta
má á 875.00 kr. eða samtals
25 þús. krónur á mánuði.
Um daginn mátti lesa í einu
dagblaðanna fyrirsögn með
feitu letri „Það kostar neyt-
endur 7,6 milljónir á ári a’ð
breyta um mjólkurumbúðir".
Nú langar mig til að spyrja,
kæri Velvakandi, getur ekki
verið í þessum staðhæfingum
forráðamanna Mjókursamsöl-
unnar samskonar hugsunar-
skekkja eins og í dæminu um
mjólkurbúðina okkar. Er ekki
kominn tími til, að opinberir
áðilar skipi nefnd til að rann-
saka rekstur Mjólkursamsöl-
unnar? Á þessum aðilum að
líðast allt í skjóli einokunar-
aðstöðu, höfum við neytendur
engan rétt?
Húsmóðir í Austurbænum“.
• FLEIRI BRÉF
Já, þetta segir húsmó'ðirin.
Ég er mjög ánægður yfir því
hve lesendur eru duglegir að
skrifa mér. En það er ákaflega
dapurlegt að lesa stöðugt um
ófarir eða eitthvað, sem mi'ður
fer. Ekki svo að skiljá, að ég
hafi eitthvað á móti slíkum
bréfum yfirleitt. Ég vil gjarn-
an fá meira af þeim. Hins veg-
ar væri mér ekki síður kært,
ef einhver skrifaði mér um
eitthvað skemmtilegt, eitthvað,
sem gott er og vel leyst af
hendi. Það væri góð tilbreyt-
ing, bæði fyrir mig — og ykk-
ur.
Kaupmenn - Kaupfélðg
Nú er rétti tíminn til aff panta
Rafhlöður fyrir veturinn.
Bræðurnir Qrmsson hf.
Vesturgötu 3, Lágmúla 9. ’
Sími 38820.