Morgunblaðið - 26.10.1965, Blaðsíða 11

MORCU HBLAÐSÐ
li
Leikstjóri: Pierre Etaix. Fram
leiðandi: Paul Claudon. Hand-
rit: Pierre Etaix og Jean-
Claude Carriere. Kvikmynd-
un: Jean Boffety. Xónlist:
Jean Paillaud. Frönsk frá
1965. Danskur texti. Bæjarbíó.
Yoyo er ein þeirra sjald-
gæfu gamanmynda nú á dög-
um sem hægt er að njóta á
sama hátt og myndanna eftir
Chaplin, Buster Keaton eða
Jacques Tati. Pierre Etaix
hefur verið nær óþekkt nafn
fram að þessu, þar til hann
er nú allt í einu kominn í
hóp gamanmeistaranna gömlu,
sem gátu fengið áhorfandann
til að tárast af hlátri og með-
aumkun á sama augnabliki.
Yoyo er aðeins önnur myndin
sem Etaix gerir, fyrir utan
örfáar smámyndir. Fyrsta
langa myndin var Aðdáand-
inn (Le Soupirant, 1962), sem
vonandi fæst sýnd hér. í>að
er fróðlegt fyrir fólk að fara
í bæði kvikmyndahúsin í
Hafnarfirði og bera saman
verk tveggja líkra gaman-
meistara.
Hulot fer í sumarfrí (Les
Vacances de Monsieur Hulot)
gerði Jacques Tati 1952 og var
myndin sýnd fyrir nokkrum
árum í Trípólíbíó undir nafn-
inu Fransmaður í fríi. Etaix
var aðstoðarmaður Tatis við
gerð handrits að myndinni
Frændi minn (Mon Oncle,
1958), enda má finna sterk
áhrif frá Tati og gamanlist
hans í Yoyo, einnig frá Keat-
on. En list hans nær samt ekki
eins hátt og hjá Tati. Fyrri
helmingur Yoyo er afburða-
góður. en aftur á móti hripar
síðarj helmingurinn smátt og
smátt niður. Það er þegar
Etaix fer að verða of alvar-
legur og ádeilinn. Snilld hans
bregður þá aðeins fyrir í smá-
leiftrum með löngu millibili.
Myndin er byggð upp á
„gags“, eða grínaatriðum og
bröndurum, sem margir tak-
ast frábærlega vel, enda ent-
ust mér hláturrokurnar fram
á nótt við upprifjun á mynd-
inni. Hugmyndirnar og gam-
anatriðin þeysa fram hvert af
öðru, hver mínúta er full af
innilegu og oft dapurlegu
gamni, sérlega í fyrri hlutan-
um. í þeim hlut" sem hefst
1925, notar Etaix þá tækni
sem einmitt réði á þeim tíma
í gerð mynda, látbragðsleik
og ekkert orð mælt af vörum,
en ýmsir hljóðeffektar notað-
ir mjög skemmtilega. Þar seg-
ir frá milljónamæring (Pierre
Etaix), sem leiðist frámuna-
lega sitt formfasta og tilgangs
lausa líf í höllinni, þar sem
tugir þjóna framkvæma nær
hverja hreyfingu fyrir hann.
Það eina sem hann aðhefst
sjálfstætt, er að leika sér að
jójó-inu sínu og líta ofan í
skúffuna sem geymir mynd af
elskunni hans, sem yfirgaf
hann. Hann þ'jrrkar tárin tvö
sem koma eins og eftir áætlun
í samræmi við vélrænt líf
hans, lokar svo myndina aftur
niðri í skúffu. En dag einn
sér hann ferðasirkus fara hjá
og milljónamæringnum þókn-
ast að horfa á sirkus í kvöld
og lætur stöðva hann. Tjald-
inu er slegið upp á hlaði hans
og þar sem hann situr einn
og geispar, kemur hann auga
á ástkonu sína, sem er reið-
kona í sirkusnum. Litill og
fallegur snáði sem hún á,
Yoyo (Philippe Dionnet),
reynist vera sonur hans. En
um morguninn hverfa þau á
orott með sirkusnum.
Nú er liðið fram til ársins
1929; Kvikmyndin fær málið
eins og myndir þeirra tíma.
Kreppan skellur á og milljóna
mæringurinn tapar öllu sínu,
1 u ekki einu sinni reipi eða
stól til að geta hengt sig, en
þjónarnir láumast út um bak-
dyrnar með leifarnar af borð-
silfrinu. En honum tekst að
finna ástkonu sína og son á
ný og þau ferðast saman í
sirkusvagni og skemmta öðr-
um og eiga dásamlega tíma.
Drengurinn vex úr grasi og
er nú leikinn af Etaix. Hann
minnist ætíð stóru hallar föð-
ur síns og dreymir um að eign
ast hana. En í heimsstyrjöld-
inni er hann tekinn til fanga.
Eftir styrjöldina verður Yoyo
frægur trúður og leikari, hann
mokar inn fé í kvikmyndum
og myndvarpi. Hann kaupir
höllina og lætur endurreisa
r
w
Yoyo, teikmng Pierre Etaix.
svo hún skín í allri reisn á ný.
Hann býður til stórrar veizlu
öllu fínasta fólkinu, svo það
megi verða viðstatt heimkomu
foreldra hans, en þegar þau
loksins koma, þá vilja þau
heldur halda áfram flakki
sínu áfram og kveðja hann.
Yoyo snýr dapur inn til sinna
fínu gesta, en finnur nú tóm-
leikann sem ríkir þarna.
Draumur hans var þá aðeins
draumur um hjóm. Fíll, sem
sloppið hefur inn í höllina og
valdið skelfingu meðal gest-
anna, reynist æskuvinur Yoy-
os frá sirkusdögunum. Hann
tekur Yoyo á bakið og þramm
ar með hann út úr höllinni
og burt frá glaumnum og
innantómri gleði. Þeir hverfa
út í búskann, til ánægjuríkari
og verðmætari tilveru.
Raunverulegir grín- og gam-
anmeistarar .eru sjaldgæfir
sem geirfuglar nú á dögum,
en Pierre Etaix er án efa einn
slíkur. Einn af þeim sem sam-
einar ljóðrænt skop, fínlegan
húmor og grófan farsa. Eftir
brotthvarf gömlu grínmeistar-
anna af sviðinu, hafa þeir Tati
og Etaix einir komið fram
seinasta áratuginn eða meir.
Þótt Tati sé fremri, þá er
óblandin ánægja af að sjá
mynd Etaix. Eins og fyrr segir
ber fyrri hlutinn af, sá síðari
slitnar um of frá honum, er
of alvarlegur eða alvara hans
misheppnast að nofckru. Pi-
erre Etaix leikur tvö hlutverk,
milljónamæringinn o g s o n
hans fullorðinn, gerir hand-
ritið að myndinni, stjórnar
henni, teiknar ýmsa búninga
og auglýsingaskilti og minnir
þetta á fjölbreytta hæfileika
Chaplins. Það er annars und-
arlegt hve þessir gamanmeist-
arar eiga mikið sameiginlega
ást á sirkuslífinu. Það hefur
bæði heillað Chaplin, Tati og
Ttaix, sem eitt sinn var trúð-
ux.
Fyrir utan Etaix sjálfan er
ekki sérstakt tilefni að nefna
aðra leikendur en litla strák-
inn sem leikur Yoyo ungan;
smátrúður sem túlkar frábær-
lega ljóðrænt skop og er
frammistaða hans e ð 1 i 1 e g
mjög og hrífandi. Það má
kannske væna Etaix um til-
finningasemi og auðkeypt
drama, en honum tekst mjög
oft að gera grínatriði að kvik-
myndaljóði og sumt sem hann
gerir lætur mann ekki í vafa
um að hann er efni í mikinn
meistara, sem á eftir að ná
enn betri tökum á gamanlist
sinni.
Pétur Ólafsson.
Raftækjaverzlunin
Ljós og hiti
Garðastræti 2 - Vesturgötu-
megin. — Sími 15184.
LUXO 1001
Mikið úrval af margskonar
LÖMPUM
Gjörið svo vel og lítið inn.
Ljós og hiti

Ms. Hekla
fer austur um land í hring-
ferð 28. þ. m. Vörumóttaka á
mánudag og þriðjudag til Pá-
skrúðsfjarðar, Reyðarfjarðar,
Eskifjarðar, Norðfjarðar, Seyð
isfjarðar, Vopnafjarðar, Rauf-
arhafnar, Húsavíkur og Akur-
eyrar. Farseðlar seldir á mið-
vikudag.
M.s. Esja
fer vestur um land í hring-
ferð »1. þ. m. Vörumóttaka á
þriðjudag og miðvikudag til
Patreksfjarðar, Sveinseyrar,
Bíldudals, Þingeyrar, Flateyr-
ar, Suðureyrar, ísafjarðar,
Siglufjarðar og Akureyrar. —
Farseðlar seldir á föstudag.
M.s. Herjólíui
fer til Vestmannaeyja og
Hornafjarðar á miðvi'kudag.
Vörumóttaka til Hornafjarðar
á þriðjudag.
EKKERT
farartœki jafnast
á við
tr
ahd - -ROVE /pJ

að fjölhœfni
og notagildi
Á sigurgöngu sinni, bæði í tækniþróuðum löndum og frumstæð-
um hlutum heims hefur Land-Rover smám saman orðið stærsta
nafnið meðal farartækja með drifi á öllum hjólum og nú efast
enginn lengur um yfirburði hans.
LAHD~
-ROVER
h. DIESELBfLAR
fyrirliggjandi
Benzínbílar væntanlegir til afgreiðslu í desember.
V- 1
4A'D- -ROVE RJ

LANDj*
*-kOVER
BENZIN
EÐA
DIESEL
Aluminium hús,
með hliðargluggum.
Miðstöð og rúðublásari
Afturhurð með vara-
hjólafestingu.
Aftursæti.
Xvær rúðuþurrkur.
Stefnuljós.
Læsing á hurðum.
Innispegill.
Útispegill.
Sólskermar.
Gúmmí á petulum.
Dráttarkrókur.
Dráttaraugu að framan.
Kílómetra hraðamælir
með vegamæli.
Smurþrýstimælir.
V atnshitamælir.
H. D. afturf jaðrir og
sverari höggdeyfar
aftan og fratnan.
Eftirlit einu sinni
eftir 2500 km.
Hjólbarðar 750x16.
Aluminium
yfirbygging,
sem ekki
ryðgar.
DIESELBILL KR. 170 t>ús.
BENZÍNBÍLL KR.152 þús.
Simi
21240
HEILDVf RZLUNIN ,
HEKLA hf
Laugavegi
170-172