Morgunblaðið - 20.11.1965, Blaðsíða 14

14
MORCU N BLAÐIÐ
Laugardagur 20 nóv. 190
i geta mikið
lært af Svíum um laxeldi
i — fróðlegt erindi dr. Erik Montén, um
' ráðsta j.nir til viðhalds sænska
laxastofninum
SÆNSKI fiskifræðingurinn,
dr. Erik Montén, yfirmaður
laxeldisstöðva sænsku raf-
orkumálastofnunarinnar, hélt
í fyrrakvöld fyrirlestur um
laxeldi, í 1. kennslustofu Há-
skólans.
Dr. Montén ræddi í fyrstu
orsakir þess, að klak- og
uppeldisstarfsemi var hafin
J í stórum stíl á vegum
i sænsku raforkumálastofnun-
arinnar. Má fyrst og fremst
i rekja hana til vatnalaganna
J sænsku, sem mæla svo fyrir
um, að þeir, . sem takast á
1 hendur framkvæmdir, sem
stefnt geta í hættu atvinnu-
J vegum, verði að tryggja við-
I gáng þeirra, og bæta upp það
4 tjón, sem hlotizt getur af. Að
| öðrum kosti verði ekki af
; framkvæmdum.
I Laxveiði Svía, einkum í
] Eystrasalti, hefur verið drjúg
J tekjulind um langan tíma, og
I því var auðsættt, að viðeig-
j andi ráðstafanir varð að gera,
i er virkjunarþörf Svía jókst.
, Haldið hefur verið á þessum
málum af ótrúlegri framsýni
1 og festu í Svíþjóð, og auknar
I virkjanir hafa leitt til síauk-
I innar ræktunarstarfsemi, sem
skipar nú Svíum í röð þeirra
' þjóða, sem fremst standa á
I þessu sviði. Er nú vart um
i laxveiðiár, sem renna í Eystra
salt, að ræða, aðrar en sænsk-
ar og finnskar.
! Megnið af þeim laxi, sem
I sækir í Eystrasalt, er af
sænskum uppruna, þótt Danir
stundi þar veiðar í mun víð-
tækara mæli en Svíar eða aðr-
ar Eystrasaltsþjóðir.
Um hálfur annar áratugur
er liðinn, síðan iaxeldi hófst
í stórum stíl á vegum
sænsku raforkumálastofnun-
arinnar, og starfa nú margar
eldisstöðvar beint eða óbeint
að því, á hennar vegum. Mun
samvinna þeirra aðila vera
mjög góð og sú reynsla, sem
þannig hefur fengizt, mjög
mikils virði, og vandfengin
annars staðar.
Rúmri hálfri annarri milljón
gönguseiða er nú sleppt á ári,
á vegum raforkumálastofnun-
arinnar. Hefur reynsla sýnt,
að hagkvæmt er að sleppa 28
gramma seiðum, og eru endur-
heimtur þeirra því sem næst
9,7. Endurheimtur má auka í
allt að 20%, en þá er um
verulega stærri seiði að ræða.
Dr. Montén vék að því, að
meðalstærð veiddra laxa hefði
m i n n k a ð allverulega með
auknum veiðum, sem stytta
meðalævi laxins. Brá fyrir-
lesari upp dæmi, er sýnir
fjárhagslegan ábata af eldi*
seiða, þegar miðað er við á-
kveðinn hundraðshluta endur-
heimta, meðalþygd og sölu-
verð. Gaf hann í dæmi sínu
forsendurnar 9,7%, 4,3 kg og
8 kr (s. kr.) og kostnaðarverð
gönguseiðis, um kr. 2,50
(s. kr.). Niðurstaðan var rúm-
ir 80 aurar (s). Af eðlilegum
ástæðum er slík niðurstaða
breytileg frá ári til árs, og
stað til staðar, því að meðal-
þyngd, söluverð og aðrar for-
send-ur eru breytingum háðar.
Hins vegar er Ijóst, að kostn-
aður við eldi seiðanna skiptir
miklu máli, og því er mikil
áherzla lögð á það í Svíþjóð
að kanna, með hverjum hætti
megi lækka hann.
Um forsendur eldis sagði
dr. Montén, að mestu máli
skipti gæði vatns og magn,
þótt margt annað komi til,
m. a. reynt og gott starfslið,
Margs kyns óhöpp kynnu að
henda, bæði við sjálft eldið
og uppvöxt laxins í sjó, og
umhyggja og varúð væru
þung á metunum.
Skýrði fyrirlesari mál sit‘
með töflum og línuritum.
I lok var sýnd kvikmyndin
,,Laxnes barnkammera“, og
sýnir hún starf eldisstöðva,
allt frá því laxinn er kreistur,
þar til gönguseiðum er sleppt.
Mjög góður rómur var gerð
ur að fyrirlestri dr. Montén,
og var húsfyllir. Urðu margir
að standa, og munu færri
hafa komizt að en vild-u.
Áhugi manna hérlendis er mik
ill á laxeldi, og því tímabært
að fá svo reyndan og fróðan
mann til fyrirlestrahalds um
efni, sem margir, einkaaðilar
ekki síður en opinberir, láta
sig skipta í síauknum mæli.
Leikur lítill vafi á því, að ís-
lendingar geta mikið lært af
Svíum um laxrækt, og viðhald
og vöxt laxastofnsins.
Dr. Erik Montén kom hing-
að á vegum Landbúnaðar-
ráðuneytisins.
I
I
I
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
MSkil óánægja
með utvarpið
Sigiufirði, 18. nóv.
MIKIL óánægja ríkir hér út af
því hve illa gengur að hlíða á
útvarpsdagskrána pg má segja
að á kvöl-dum heyrist hrein-t
ekkert í útvarpinu fyrir Loran-
stöðinni á Snæfellsnesi, en hún
sendir út á sömu bylgjulengd.
Hrundið hefir verið af stað
LAUGARDAGINN 13. nóvember
opnaði Kaupfélag Suðurnesja
nýja sölubúð í Grindavík. Er þá
lokið við stækkun og breytingu
á eldra verzlunarhúsnæði fé-
lagsins þar.
Að loknum þessum bygginga-
framkvæmdum hefir húsnæði
verzlunarinnar stækkað um 220
ferm. Verzlunin er tvískipt; kjör-
búð, er verzlar með nýlendu-
jvörur, kjöt, mjólkurvörur og
búsáhöld og járnvörudeild, er
verzlar með byggingavörur,
málningu, vinnuföt o. fl.
Lagerpláss er mjög rúmgott
og er þar sérstök aðstaða til báta
afgreiðslu, þannig að sú af-
greiðsla þarf ekki að fara gegn
um búðina.
Teiknistofa SÍS teiknaði hús-
ið, en iðnaðarmenn á stáðnum
sáu um byggingaframkvæmdir.
Gluggar og hurðir eru úr alum
iníum frá Rafha í Hafnarfirði.
Innréttingar eru sænskar frá
undirskrifstasöifnun til að óska
eftir að sett verði upp en-dur-
varpsstöð hér. I fyrra var sett
hér upp endiurvarpss-töð en þar
var um að ræða gamla tals-töð ÚH
báti, en í þeirri stöð var svo mik-
ill gjallandi að ekki var hœgt að
hlusta á tónverk eða annað, er
til tóngæða þurfti, vegna þess að
sænska samvinnusambandinu, og
af nýjustu gerð.
í tilefni af opnum búðarinnar,
hélt Kaupfélag Suðurnesja, sem
í sumar varð 20 ára, samkomu í
Kvenfélagshúsinu í Grindavík.
Ávarp fluttu: Svavar Árnason,
oddviti; Gunnar Sveinsson, kaup
félagsstjóri og Páll H. Jónsson
forstöðumaður fræðsludeildar
SÍS, sem einnig sýndi kvikmynd
ir. Lokaorð flutti formaður fé-
lagsstjórnar, Hallgrímur Th.
Björnsson. Síðan var stiginn
dans af miklu fjöri.
Klukkan 5 um daginn var kvik
myndasýning fyrir börn staðar-
ins.
Samkomur þessar þóttu takast
með ágætum og voru vel sóttar.
Verzlunarstjóri deildarinnar í
Grindavík er Bragi Guðráðsson,
en deildarstjórnina skipa: Svavar
Árnason formaður, Guðsteinn
Einarsson og Helgi Hjartarson.
hljóðið var eins og úr tómri
tunnu. Þessi stöð var tekin úr
sambandi í sumar að ósk síldar-
leitarinnar og hefir ekki verið
sett í samiband síð-an. Þar sem
telja má að þessi stöð hafi verið
alls óviðunandi er nú ráðist í
undirskriftasöfnun með ósik um
að fá fullkomna end urvarpss-töð.
fjölmenn útför
Höfn í Hornafirði, 16. nóv.
í DAG var gerð frá Bjamanes-
kirkju útför Sigurðar Ólafssonar,
fyrrverandi útgerðarmanns á
Höfn í Hornafirði.
Athöfnin hófst með húskveðju
í barnaskólan-um. Sön-gkór Hafn-
arsóknar söng, og við h-ljóðfærið
var Eyjólfur Stefánsson. Séra
Skarphéðinn Pétursson í Bjarna-
nesi jarðsöng. í kirkju söng sön-g-
kór Bj arnaneskirkj u undir stjórn
Bjarna Bjarnasonar, söngstjóra.
Mjög mikið fj-ölmenni var við
útförina. Flugmenn frá Fluglfé-
lagi íslands báru kistuna úr
sk-ólahúsinu og einnig í kirkju,
en Sigurður hafði verið af-
greiðslumaður F.í. um 20 ára
skeið. Mikill fjöldi blómsveiga
barst. »
Sérstakur fulltrúi Hennar há-
tignar Bretadrottningar var
staddur við útförina Brian H-olt,
ræðismaður, en Sigurður var
sæmdur brezkri orðu fyrir dáð.
Að fonum sið var öllum við-
stöddum boðið til erfidrykkju í
Sindrabæ.
Sigurður Ólafsson var fæddur
í Bæ í Lóni 3-0. maí 1890, sonur
hjónanna Sveinbjargar Siguiðar
dóttur og Ólafs Einarssonar, en
Ólafur drukknaði, er Sigurður
var sex ára. Sigurður ólst upp
í Bæ. Hann var alla tíð mikiil
atorkumaður. Var hann einn af
frumherjum, sem hófu útgerð
frá Hornafirði, og alla tíma
Kaupfélag Suðurnesja
opnar nýja solubúð
í Grindavík
Síldveioiskýrsla
Fiskifélagsins
Mál og tunnur:
-kraborg, Alcureyri 27.444
Akurey, Reykjavík 36.428
Anna, Siglufirði 21.328
Arnar Reykjavík 31.070
Arnarnes, Hafnarfirði 9.269
Arnfirðingur, Reykjavík 34.035
Árni Géir, Keflavík 7.622
Árni Magnússon, Sandgerði 34.485
Arnkell, IJellissandi 4.818
Ásbjörn, Reykjavík 30.697
Ásþór, Reykjavík 25.693
Auðunn, Hafharfirði 21.901
Bára% Fáskrúðsfirði 34.407
Barði, Neskaupstað 43.363
Bergur, Vestmannaeyjum 17.216
Bergvik, Keflaví'k 2.836
Bjarmi II. Dalvík 51.770
Bjartur, Neskaupstað ' 41.305
Björg, Neskaupstað 19.991
Björgvin, Dalvik 29.333
Björgúlfur, Dalvík 21.704
Brimir Keflavík 8.421
Búðaklettur, Hafnarfirði 25.859
Dagfari, Húsavík 44.738
Elliði, Sandgerði 29.799
Engey, Reykjavík 11.295
Faxi, Hafnarfirði 33.897
Faxaborg, Hafnarfirði 4.182
Framnes, Þingeyri 27.962
Freyfaxi, Keflavík 7.200
Friðrik Sigurðssan. >orlákshöfn 3.046
Fróðaklettur, Hafnarfirði 25.347
Garðar, Garðahreppi 17.805
Gísli lóðs, Hafnarfirði 6.832
Gjafar, Vestmannaeyjum 21.375
Grótta, Reykjavík 30.080
Guðbjörg, Sandgerði 29.972
Guðmundur Péturs, Bolungavík 35.341
Guðmundur Þórðarson, Rvík 15.549
Guðrún Guðleifsdóttir. Hnífsdal 31.607
Guðrún Þorkelsdóttir, Eskifirði 19.586
Gullberg, Seyðisfirði 29.474
Gullborg, Ve9tmannaeyjum
Gullfaxi Neskaupstað 26.957
Gullver, Seyðisfirði 43.393
Gulltoppur, Vestnaannaeyjum
Gulltoppur, Keflavík 6.548
Gunnar, Reyðarfirði 27.037
Hafþór, Reykjavík 10.813
Halkion, Vestmannaeyjum 26.368
Hannes Hafstein, Dalvík 49.667
Haraldur, Akranesi 28.299
Heiðrún, Bolungavík 5.699
Heimir, Stöðvarfirði 48.489
Helga, Reykjavík 19.534
Helga Guðmundsd., Patreksf. 35.086
Helgi Flóventsson, Húsavík 32.829
Hólmanes^ Eskifirði 26 952
Hrafn Sveinbjarnarson II, Gr.v. 6.125
Hrafn Sveinbjarnars. III, Gr.v. 21.987
Huginn II, Vestmannaeyjum 12.481
Hugrún, Bolungavík 26.634
Höfrungur II, Akranesi 21.720
Höfrungur III, Akranesi 33.509
Ingiber Ólafsson, Keflavík 218
Ingiber Ólafsson II. Keflavik 36.282
Ingvar Guðjónsson, Hafnarfirði 22.321
ísleifur IV. Vestmannaeyjum 15.960
Jón Eirlksson, Hornafirði 11.996
Jón Finnsson, Garði 22.366
Jón Garðar, Sandgerði 20.306
Jón Gunnlaugs, Sandgerði 3.674
Jón Kjartansson, Eskiifirði 57.467
Jón á Stapa, Ólafsvík 18.893
Jón Þórðarson. Patreksfirði 15.263
Jörundur II, Reykjavik 36.421
Jörundur III, Reykjavík 40.268
Kap II, Ve9tmannaeyjum T58
Keflvíkingur, Keflavík 35.424
Kópur, Vestmannaeyjum 3.452
Kristján Valgeir, Sandgerðl 11.718
Krossanes, Eskifirði 35.298
Docftur Baldvinsson, Daivík 30.944
Lómur, Keflavík 41.088
Manni, Keflavík 889
Margrét, Siglufirði 24.804
Marz, Vestmannaeyjum 1.383
Mummi, Garði 5.514
Náttfari, Húsavík 28.513
Oddgeir, Grenivík 31.064
Ófeigur III, Vestmannaeyjum 595
Ólafur Bekkur, Ólafsfirði 17.181
Ólafur Friðbertsson, Suðureyri 27.680
Ólafur Magnússon, Akureyri 44.785
Ólafur Sigurðsson, Akranesi 11.065
Óskar Halldórsson, Reykjavík 29.264
Páll Pálsson, Sandgerði 3.566
Reykjaborg, Reykjaví'k 36.262
Reykjanes Hafnarfirði 14.647
Sigfús Bergmann, Grindavík 10.043
Siglfirðingur Siglufirði 24.963
Sigurborg, Siglufirði 31.141
Sigurður, Siglufirði 4.962
Sigurður bjarnason, Akureyrl 46.589
Sigurður Jónsson, Breiðdalsvík 24.440
Sigurkarfi, Njarðvík 4.957
Sigurpáll, Garði 27.177
Sigurvon, Reykjavík 25.891
Ska^firðingru, Ólafsfirði 13.325
Skarðsvík, Hellissandi 16.075
Skírnir, Akranesi 18.495
Snæfell, Akureyri 35.369
Snasfugl, Reyðarfirði 16.243
Sólrún, Bolungavíik 29.291
Stapafell, Ólafsvik 5.823
Súlan, Akureyri 41.305
Sunnutindur, Djúpavogi 21.762
Sveinbjörn Jakobsson, Ólafsvík 14.121
Sæfaxi II, Neskaupstað 11.963
Sæhrímnir, Keflavík 18.296
Sæþór, Ólafsfirði 19.222
Viðey, Reykjavík 24.266
Víðir II, Sandgerði 23.288
Vigri Hafnarfirði 25.734
Vonin, Keflavík 29.913
Þorbjörn II, Grindaví'k 24.152
Þórður Jónasson, Akureyri 42.335
Þorgeir, Sandgerði 4.306
Þórkatla, Grindavík 26.889
Þorleifur, Ólafsfirði 11.562
Þorsiteinn, Reykjavík 43.094
Þráinn% Neskaupstað 14.240
Ögri, Reykjavík 26.334
Stjúrn Verkstjórafélagsins Þó rs. í fremri röð frá vinstri: Jón
Erlendsson og Markús Guðjónsson. í aftari röð frá vinstri:
Guðmundur H. Sigurðsson, Ma rel Halldórsson og Geirmundur
Sigurðsson.
Verkstjdrafélogið Þór 30 óro
ÞANN 29. okt. s.l. hélt Verk-
stjórafélagið Þór hátiðlegt 30 ára
afmæli sitt með afmælisfagnaði
í Þjóðleikhúskjallaranum.
Verkstjórafélagi'ð Þór, sem er
félag verkstjóra í vélsmiðjum og
skipasmíðastöðvum, var stofnað
2. nóv. 1935. Aðalhvatamaður að
stofnun þess og fyrsti formaður
var Barni Jónsson verkstjóri í
Hamri, og gegndi hann for-
mennsku í alls 13 ár. Félagið
hefur alla tfð unnið að kjara-
málum og öðrum sameiginlegum
málum verkstjóra, og hefur tala
félagsmanna sexfaldast frá stofn-
un þess.
Núverandi stjórn félagsins
skipa: Form. Jón Erlendsson
(Hamri), varaform. Markús Guð-
jónsson ( Landssmiðjunni), ritari
Geirmundur Sigurðsson (Héðni),
gjaldkeri Marel Halldórsson
(Hamri) og meðstj. Guðmundur
Hafst. Sigurðsson (Slippfélag-
inu).