Morgunblaðið - 08.12.1965, Qupperneq 2

MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 8. des. 1965
Frá athöfninni í gær. Talið fr á vinstri: Birgir Thorlacius, rað uneytisstjori, tiylfi Þ. liislason,
menntamálaráðherra, Jóhannes Nordal, bankastjóri, Birgir Kjaran, formaður bankaráðs Seðla-
bankans <>< Jón G. Mariasson, bankastjórL
— Skarðsbók
Framhald af bls. 1.
1 Dýrmæt gjöf
Jóhannes Nordal kvaðst ekki
geta skýrt frá því, hversu mik-
illar viðgerðar handritið þyrfti
við né heldur hve langan tíma
sú viðgerð myndi taka, en nauð
* synlegt væri að binda bókina inn
svo vel fari. Annars kvað hann
handritið vel varðveitt.
Gylfi Þ. Gíslason, mennta-
máiaráðherra, þakkaði gefendum
hina dýrmætu gjöf og komst svo
að orði: „Það er með sérstakri
ánægju að ég veiti viðtöku þess-
ari dýrmætu gjöf til íslenzku
þjó'ðarinnar. Ég mun á sínum
tíma fá hana Handritastofnun
íslands til varðveizlu. Það mun
vekja djúpan og einlægan fögnuð
alirar íslenzku þjóðarinnar að
Skarðsbók er nú aftur í eigu ís-
lendinga.
Ég færi bönkunum þakkir
fyrir þessa stórkostlegu gjöf og
fullyrði að með henni hafi þeir
letra'ð nöfn sín gullnum stöfum
í sögu þjóðarinnar".
Auk menntamálaráðherra, og
Jóhannesar Nordals, bankastjóra,
voru viðstaddir fund þennan
Birgir Kjaran, formaður banka-
ráðs Seðlabanka íslands, Jón G.
o^Maríasson, Seðlabankastjóri og
Birgir Tþorlacius, ráðuneytis-
stjóri.
★ ★
Fréttamenn fengu leyfi til að
hafa það eftir Gylfa Þ. Gísla-
syni, að fregnir sem borizt hafa
frá Danmörku séu á þá leið, að
þessi ákvörðun íslenzku bank-
anna mælist vel fyrir hjá fylgis-
mönnum handritaafhendingar
þar í landi. „Ég hef því ekki
ástæðu til að ætla annað“, bætti
menntanoálaráðherra við, „en
þáð falli í góðan jarðveg hjá
þeim“. Hann skýrði ennfremur
frá því, að aðstoðarmaður Jóns
Helgasonar, Agnete Loth, sem
var andstæðingur okkar í hand-
ritamálinu, hafi flutt fréttaauka
um uppboðið á Skarðsbók í
danska útvarpfð og lét hún þess
þá getið, að ýmsir furðuðu sig
á því að íslendingar skyldu ekki
hafa sýnt áhuga á bókinni. „Nú
þarf hún ekki lengur að vera
undrandi á því“, sagði dr. Gylfi
Þ. Gíslason menntamálará’ðherra
að lokum.
Ferill Skarðsbókar
Áður en bréf Seðlabankans til
menntamálaráðherra verður birt,
þykir rétt að geta þess, áð ferill
þarf hún ekki lengur áð vera
Skarðsbókar er að mestu kunnur
í einstökum atriðum, en ekki
mun þó liggja fyrir vitneskja um
það, hvernig hún komst úr
landi. Handritið nefnist
á lærðra manna máli Codex
Scardensis 'og eru á það
skráðar Postulasögur, en hand-
ritið er ritað fagurri hendi um
míðbik fjórtándu aldar. Það er
skráð á bókfell, 94 laus blöð,
þrædd á mjóar ræmur bókfells
á nítjándu öld og sett saman tvö
og tvö innan tvöfaldra pappírs-
blaða. Textinn hefur skaddazt
eilítið á sumum blöðunum. Hand-
ritið er skráð svörtu bleki, senni
lega af tveimur skrifurum með
mjög svipáða rithönd, stafagerð-
in gotnesk.
Ferill handritsins er í stuttu
máli sá, að Ormur Snorrason,
eigandi höfuðbólsins Skarðs, gef-
ur Skarðskirkju handritið 1401.
Handritið er talið í skrá yfir
eignir kirkjunnar, sem finna má
í lok handritsins og einnig er
það nefnt í safni Vilchins
biskups af eignaskrám kirkna í
Skálholtsumdæmi, sem sett var
saman um þetta leyti. Sfðan er
handritið varðveitt að Skarði,
3ennilega fram undir lok átjándu
aldar. Árni Magnússon sá hand-
ritið þar 1710 og fékk Eyjólf
prest og skrifara Björnsson til
þess að afrita það fyrir sig. Þetta
afrit var helzta heimild að
textanum í Postulasögum C. R.
Ungers, sem gefnar voru út í
Kristaníu (Osló) 1874.
Handritið lenti svo til Eng-
lands og sá þáð Grímur Jónsson
Thorkellin einhverntíma á árun-
•um 1782—1829, en síðan komst
það í eigu Sir Thomas Phillips,
sem var mikill bókasafnari og
átti eitt bezta einkasafn er sögur
fara af, enda uppi á hentugum
tíma til bókasöfnunar, þ. e. upp
úr róti Napóleonsstyrjaldanna.
Sir Thomas lézt 1872. Handritið
er komið á uppboðið úr safni
hans.
Hinar apókrýfu Postulasögur
voru meðal hinna fyrstu erlendu
bókmennta sem íslendingar
lærðu að meta og vinsældir
þeirra héldust allt fram á
sautjándu öld eða jafnvel lengur.
íslenzku þýðingarnar byggðust á
svökallaðri Postullegri sögu
Abdíasar, og öðrum latneskum
ritum fyrri alda. Codex
Scardensis er fyllst þessara
rita allra og hefur að geyma
ítarlegri texta að mörgum
sögunum, en finna má í nokkru
handriti öðru. Þetta stórmerka
handrit hefur verið ljósprentað
í heild i handritasafninu „Early
Icelandic Manuscripts in Fac-
simile“.
Eins og fyrr getur, var Skarðs-
bók eina handritið sem til var
í einkaeigu, því íslenzk handrit
frá miðöldum eru nær undan-
tekningarlaust öll samankomin
í opinberum söfnum, einkum
Konungsbókhlöðunni í Kaup-
mannahöfn og Árnasafni. Ekkert
miðaldahandrit íslenzkt er á ís-
landi óg verður þetta handrit því
væntanlega hið fyrsta sinnar
tegundir í nýrri Handritastofnun,
þegar hús hennar hefur risið af
grunni.
Bréfið til Menntamálaráðherra *
Hér á eftir fer bréf Seðla-
banka íslands til Gylfa Þ. Gísla-
sonar:
Hæstvirtur menntamálaráð-
herra.
Eins og yður er kunnugt, fór
hinn 30. nóvember s.l. fram upp-
boð á miðaldahandritum hjá
Sotheby & Co. í London. Meðal
kjör'gripa á uppboði þessu var
íslenzka handritið, Skarðsbók,
glæsileg 14. aldar skinnbók, sem
á eru skráðar postulasögur.
Um það hefur verið rætt hér
á landi að undanförnu, að sjálf-
sagt væri, að íslendingar gerðu
tilraun til áð eignast þetta verð-
mæta handrit, en það var
eina miðaldahandrit íslenzkt í
einstaklings eigu og hið eina,
sem nokkurn tíma var líklegt,
,. . ....
H toftMn-
»)nSft>nií58»líSL.^Íí»i48n#*9fw>t«l«tm^
IHjíllgí í«atjWI9á(»f AriKníníi M
iWpárrrfwtfWssí 1
h«rrj!0)tw8^Cð)
i aparáp)

m
að kæmi til sölu á markaði. Varð
að ráði, að eftirtaldar bankastofn
anir í -Reykjavik yrðu saman um
að tryggja kaup handritsíns til
íslandst Seðlabanki fsíands,
Landsbanki fslands, Útvegsbanki
fslands; Búnaðarbanki íslands,
Framkvæmdabanki íslands, Verzl
unarbanki íslands h.f., Iðnaðar-
bahkx fslánds h.f. óg Samvinnu-
banki ískrnds h.f. Forystumenn
þessara stofnana allra voru sam-
mála um, að þáð varðaði þjóð-
armetnað fslendinga, að þessi
eina íslenzka skinnbók, sem
nokkru sinni yrði til sölu, væri
keypt hingað til lands. Með því
væri m. a. lögð áherzla á það,
hve mikils fslendingar mætu
hinn dýrmæta menningararf,
sem í íslenzku handritunum felst.
Vér höfum annazt framkvæmd
í máli þessu fyrir hönd fyrr-
greindra banka. Tókst oss að
tryggja kaup á Skahðsbók á upp-
boðinu, og kom þekktur forn-
bóksali í London, Mr. Hannas,
þar fram fyrir vora hönd.
Oss hefur nú verið falið af
framangreindum bönkum að til-
kynna yður, hæstvirtur mennta-
málaráðherra, að þeir vilji færa
Skarðsbók íslenzku þjóðinni að
gjöf.
Væntum vér þess, að þér
viljið við henni taka fyrir hönd
ríkisstjórnar íslands. Skarðsbók
er nú til varðveizlu hjá Hambros
banka í London, og er ætlunin
að athuga, hvort ekki sé rétt að
fram fari nokkur viðgerð á
handritinu, áður en það verður
flutt hingað til lands. Að því
loknu vonumst vér til að geta
afhent yður gjöf þessa í viður-
vist stjórna þeirra sk' ~ sem
að henni standa.
Virðingarfyllst,
SEDLABANKI ÍSLANDS
_ Jóhannes Nordal
Jón G. Maríasson.
Virðingarfyllst,
Verkfalli mat-
sveina hjá Eíkis-
skip aflýst
EINS og skýrt var frá i Mbl. í
gær, náðist samkomulag á sátta-
-fundi í fyrrinótt milli fulltrúa
Félags matreiðslumanna og
Skipaútgerðar ríkisins, en verk-
fall hinna fjögurra matsveina hjá
; Ríkisskip hófst um helgina.
Fundur var haidinn í Félagi mat
reiðslumanna í gær, og þar var
samkomulagið samþykkt, svo að
verkfallinu hefur verið aflýst.
Matsveinarnir munu hafa far-
ið fram á 12% hækkun, en sam-
ið var um 4% hækkun á laun-
um byrjenda og nokkrar meiri
hækkanir á öðrum launum. Að-
allega CT hér um tilfærslur á
milli launaflokka að ræða. Þá
var samið um sambærileg atriði
og áður hefur verið samið ua
hjá öðrum launastéttum á kaup-
skipaflotanum.
Kópavogur
Sjálfstæðiskvennafélagið EDDA
efnir til sýnikennslu í jólaskreyt-
inguim miðvikudaginn 8. des. kl„
20.30 í Sjálfstæðishiúsinu. A. Rirxg
elberg leiðbeinir.
Félagskonur fjöiLmennið.
32 farast í flugslysi
Santa Cruz de Tenerife,
Kanaríeyjum, 7. des. — AP
NTB.
FARÞEGAFLUGVÉL áf gerðinni
DC-3 frá spánska flugfélaginu
Spantax fórst í kvöld skömmu
eftir flugtak af flugvellinum hér,
og með henni 32 manns, 28 far-
þegar og fjögurra manna áhöfn.
Flugvélin var að leggja upp
til Las Palmas kl. 17:30 (ísl.
tími) í töluverðum vindi og rign-
ingu. Flugtak var með eðlilegum
«hætti en þremur mínútum síðar
rakst vélin á hús um 3 km frá
flugvellinum. Um borð voru 28
ferðamenn á leið til Las Palmas
Spilað í
Garðaholti
Sjálfstæðisfélag Garða. og
Bessastaðahrepps hefur spila-
kvöld annað kvöld, fimmtudags
kvöld, í samkomuhúsinu á
Garðaholti.
eftri eins dags dvöl á Tenerife-
eyju. í fregnum í kvöld segir
að talið sé, að flestir farþeganna
hafi verið sænskir.
Starfsmenn flugvallarins telja
að -eldur hafi komið upp í öðrum
hreyfli flugvélarinnar skömmu
á’ður en hún skall á húsinu.
Björgunarsveitir, sem hröðuðu
sér á vettvang, tilkynntu skömmu
síðar að ekkert lífsmark væri
að finna í flugvélarbrakinu.
FÉLAGSHÍIMIU
Miðvikudagskvöld:
Leshringur
um NATO 1969
Kvikmyndasýmng
HEIMDALLAR
LÆGÐIN yfir Grænlandshafi
stefndi helzt austur í gær.
Fylgdu henni smáél sunnan-
lands og hvassviðri uppi á
Stórhöfða í Vestmannaeyj-
um. Hiti var nærri frostmarki
sunnanlands og vestan, en á
NA-landi var sums staðar
hörkufrost, t.d. h-20 gr. á Stað
arhóli í Aðaldal kl. 11. — Við
Nýfundnaland var á ferðinni
önnur lægð, og því ekki sem
verst útlit um mildara tíðar-
far.