Morgunblaðið - 25.03.1966, Blaðsíða 21

Föstudagur 25. marz 1966
MORCU tSBLAÐIÐ
21
85 ára í dag
Jarþrúður Nik ulásdóttir
Ingibjörg Jónsdóttir
(Stella Steingríms) — Minning
ÞAÐ er 25. marz í dag. Hún
fóstra mín er 85 ára í dag. Frá
minni reynslu yrði henni bezt
lýst með orðum skáldsins:
„Bezta konan sem ísland á
eigðu nú ljóðin mín.“
Hún fæddist 1881 að Neðri
Hvesstu í Arnarfirði. Fluttist
tveggja ára með foreldrum sín-
um, Nikulási Asbjarnarsyni og
Ingveldi Bjarnadóttur, að Neðri-
Uppsölum í Selárdal. Föður
sinn missti hún 12 ára, og fór þá
til vandalausra. Hún var auga-
steinn föður síns.
Foreldrar hennar voru fátæk,
en vel ættuð og vel gefin hjón.
Ingveldur var sérstök hannyrða-
kona og tóvinnukona. Nikulás
var mikill bókiðjumaður. En
hann stundaði sjóróðra, sem aðr-
ir þar.
Bræður mömmu voru Ingivald
ur og JúHus á Bíldudal. Báðir
skrifuðu þeir fagra hönd. Ingi-
valar skrift var ein sú sérstæð-
asta og fallegasta hönd, sem ég
hef séð. Ingivaldur var fyrst og
fremst reikningslistarmaður. En
unni þjóðfróðleik og skráði sumt.
Þekktur nokkuð af því. Almenn
vinna lét honum ekki vel.
En mamma mín var fjölhæf.
Hún var frjálslynd, hafði djúpa
úð, en var þó glaðlynd, skír í
ræðu, sífellt skemmtileg. Hún
kenndi börnum nokkra vetur.
Hafði verið á kennaranámskeiði
í Reykjavík.
Hún var góður kennari. Af-
burða lagin að vekja áhuga á
námi.
Þó var hún ennþá hneigðari
fyrir lækningar og hjúkrun. Hún
hefur líknarhendur, sem verkur
flýr undan. Hún las lækninga-
bækur mikið.
Hjúkrun hennar var frábær.
Ég sá hana eitt sinn hjúkra
barni til lífs. Ég efa að það hefði
tekizt jafn vel á sjúkrahúsi, því
að persónuáhrif eru þar fjær.
Mamma er mikill dýravinur og
blómaunnandi. Öll blóm sem hún
vildi rækta döfnuðu undir henn-
ar höndum. Hún taldi það mik-
inn yndisarð að annast blómgað-
an jurtagarð.
Mömmu var það vel gefið að
teikna og skera í tré. En hún
stundaði það sem von var lítið.
Hún var mjög vel að sér í hann-
yrðum. Allt lék í höndum henn-
ar, sem listfengi var í.
Henni varð mikið úr litlu. Hún
hagaði hlutum af snilli. Hún
hirti alla hluti vel. Bækur henn-
ar voru í læstum skáp. Hún
var mild, en föst fyrir.
Það tel ég að það barn hefði
fengið lítið nesti til jarðarinnar
af Guðs gjöfum, ef hún hefði
ekki getað glætt þar einhvern
neista.
Hún kunni að krydda ræðu,
kunni að gera barn glatt með
nærveru sinni, með ljóði, með
söng, með ævintýri. Hún var
ákaflega ættfróð. Hún bjó yfir
nriklum fróðleik.
Hún kunni Helgakver og Hall-
grímssálma, kunni fjölda ann-
arra sálma og kvæða og hundruð
vísna. Því að enn i dag á hún
við hvert lífstilfelli, vísu, sem
á við í umræðu þesa efnis eða
hins, sem á við hin ýmsu atvik
dagleg.
Fóstri minn, Sigurður Haralds-
Bon, var mikill skírleiksmaður og
Ijós í frásögn, hafði stál minni.
Hann mundi frá barnæsku nöfn
alls þess fólks sem hann hafði
verið samtíða, lengur eða skem-
ur, og jafnvel þeirra sem fóru
til Ameríku frá Bárðardal og
Köldukinn þegar hann var 8 ára
barn. Hann mundi það af umtali
frænda og vina. Hann fór 19 eða
20 ferðir yfir Kjöl og Sprengi-
sand milli byggða. Mikill ferða-
maður og hestamaður.
Ungur stóð hann einn á heið-
um yfir fé, dögum saman. f sál
hans bjó ró heiðanna og ljómi
frá örævadýrð. Hann var sannur
sonur landsins.
Því þykir mér Þingeyingur
fallegt nafn og norðlenzka feg-
urst íslenzka.
Allt nánasta ættfólk hans fór
til Ameríku, þegar hann var um
fermingu. Hann hét að fara
hvergi.
En Ameríka var tengd okkur.
Vestur-íslendingar þótt mér all-
ir svo sem fjarstaddir ættingjar.
Mamma og pabbi bjuggu fyrst
þegar ég man í Jötu í Hrunasókn.
Þau voru í vináttu við prests-
hjónin í Hruna séra Kjartan og
frú Sigríði. Það var gaman að
koma að Hruna.
Nú er enginn í Jötu, þegar
vermilindin og vorið vekja sín
fyrstu blóm. Þar man ég fugla-
sönginn vornóttina og lækjar-
niðinn fyrst.
Þar man ég þykkar frostrósir
á glugga 1918, og yl kveldsins,
við olíuljós og glóð sem borin
var inn. Sá ylur var tengdur
þeim hjartans yl og öryggi, sem
góðir foreldrar veita barni sínu.
Þairunnu minni framför, kenndu
mér snemma að lesa. Þar fékk ég
fyrst að lesa húslestur og þótti
mér til þess koma.
Annars las mamma venjulega
húslesturinn á sunnudögúm og
hugvekjur á kveldin. Hún las
alltaf passíusálma á hverri föstu.
Mér er í minni hve vel hún las
þá.
Mér verður stundum hugsað
til þess að þær kynslóðir sem
vetur eftir vetur heyrðu bæði
Vídalín og Hallgrím Pétursson
allt frá fyrstu æsku, hafi verið
ósviknir af fóðrinu. Og svo þar
fyrir utan rímur og riddarasög-
ur og íslendingasögur og síðan
samtöl um bókmenntirnar að
auki.
Ekki að kynja þótt íslending-
ar væru orðheppnir. Þannig hef-
ur menning og skírleikur ís-
lenzkrar hugsunar þróazt. „Við
öræfa morgunsins brunabál, við
brimþunga mannauðra sanda."
Þegar ég var 8 ára komum við
að Framnesi á Skeiðum. Þar var
Bjarni Melsteð, gamall bóndi.
Hann var prestssonur frá Klaust-
urhólum í Grímsnesi. Varð mik-
ill vinur minn. Hann var nærri
bMndur og varð það alveg í
mörg ár.
Hann hafði mestu söngrödd
sem ég hef heyrt. Björt tenór-
rödd, falleg.
Þá var sviðsöngvarinn, fram-
sagnargáfumaðurinn og sagna-
þulurinn, bóndi, sem auðgaði
einn lítinn islenzkan garð með
list sinni og fræðum.
Pabbi sagði mér sögur af ör-
æfum, sögur úr Norðurlandi,
þegar hvít rjúpa alþakti túnið
á einni nóttu.
Rétt á eftir komu frostin, sem
gerðu sprungur í túnhólana.
Hann sagði mér um Fljótið, Goða
foss og Ljósavatn. í fjarlægð var
Ameríka.
Mamma sagði mér frá túnum,
sem láu að sjó. Það gat ég ekki
skilið. Hún sagði frá selum, dún-
öndum, huldufólki og kynjasög-
ur frá Vestfjörðum, frá hörpu-
diski og skel.
En Bjarni Melsteð var ungur
maður 1874 og var á þjóðhátíð-
inni. Kunni skil á veðrabrigðum
þeirrar tíðar og aldamóta.
Hann sagði frá veizlum, höfð-
ingjasölum og setrum. Hann dró
upp' myndir af lífsins misjöfnu
kjörum, sem hann sjálfur þekkti.
Hann talaði um ljóð og söng.
Framsögn hans var frábær,
hvort heldur hann sagði sögu
eða flutti kvæði eða konunga-
drápu úr fornsögum.
Hann mat fóstru mína svo mik-
ils, að hann líkti henni við móð-
ur sína að andlegu atgervi og
handíð. Þau röktu ættir tímum
saman á vetrardögum og skipt-
ust á sögum.
Við íslendingasögur bætti
Bjarni bæði Róm og Aþenu,
Tróju og Trójustríði.
Allar þessar frásögur ófust,
eins og draumar og fjarlægðir og
ævintýri inn í líf mitt, svo ég
þekkti eiginlega aldrei raunveru-
leikann frá ævintýrinu.
Lífið á litla bænum varð eins
og hrynjandi af ljóði kynslóða
í dularfullri birtu.
Og náttúrufegurðin var auð-
ug.
Sólskin blinda mannsins skin
mér þaðan enn gegnumiárin.
Og í Framnesi fæddist lítil
stúlka sem varð fóstursystir mín.
Ingibjörg Helgadóttir. Nú gift
Jóhanni Sæmundssyni frá Stað-
ardal.
Okkur þótti hún ákaflega fall-
eg litla stúlkan. Þegar hún stækk
aði komu góðar gáfur í ljós og
skapfesta. Var læs fjögra ára.
Mamma sagði fljótlega áð hún
myndi geta lært á orgel. En hún
tók lítið undir það við mig, þeg-
ar ég var að minnast á nám I
þá átt.
Ég held hún hafi ekki farið
villt í því.
Ingibjörg varð seinna kirkju-
organisti með ágætum. Hún æfði
kór. Ég komst að því af tilvilj-
un, hve ágætt tónminni hún
hefur.
Mamma lét okkur snemma
læra sálma og kvæði. Hún leiddi
mig þangað sem voru „Upp-
sprettulindir og niðandi vötn
minnar tungu.“
Fæ ég ei fullþakkað þá hand-
leiðslu.
Mikil var umhyggja þessara
foreldra fyrir velferð og þroska
okkar. Dýrmætar eru minningar
um þau. Trygg reyndist þeim
litla stúlkan, Ingibjörg. Mamma
dvelur á hennar heimili nú.
Þær hafa nær aldrei skilið sam
vistir.
Börn þeirra hjóna munu síð-
ar njóta þess að hafa kynnzt
þeim pabba og mömmu.
Blessunar óskir og þakklæti
mitt til afmælisbarnsins.
Þín Rósa.
Gúmmistigvéf
svört — hvít — rauð
Inniskór,
Gott úrval.
Karlmanna-
og kvenskór
fjöl'breytt úrval.
r7%cunnesueqi
íheodór S. Ceorgsson
málflutningsskrifstofa
Hverfisgötu 42, III. hæð.
Sími 17270. Opií kl. 5—7
STELLA, eins og hún ætíð var
kölluð, fæddist 8. október 1913
dóttir Jóns Ólafssonar rafvm. og
konu hans Jóhönnu Jónsdóttur.
Þegar móðir hennar lézt frá
þrem ungum börnum var Stella
tekin í fóstur til hjónanna Stein-
•gríms Guðmundssonar bygg-
ingameistara og Margrétar Þor-
láksdóttur. Jóhanna móðir Stellu
hafði verið alin upp hjá Ingi-
björgu móður Margrétar. Mar-
grét og Stella áttu sama fæð-
ingardag.
Á heimilinu að Amtmannsstíg
4 naut hún sérstaks dálætis,
enda var hún þó nokkuð yngri
en þær systurnar Sigríður og
Vigdís dætur Margrétar og Stein
gríms. Móðir mín Vigdís segist
aldrei gleyma hvílíkur gleðidag-
ur það var, þegar þær systurnar
sóttu litlu stúlkuna. Hún óx upp
og varð sú yndislega manneskja
sem svo ríkulega launaði þessu
góða fólki fóstrið.
Á skrifstofu lögreglustjóra
vann hún og þótti einkar hæf
við vélritunarstörf.
Hún giftist Leifi Þórhallssyni
deildarstjóra hjá S.Í.S. Þau
byggðu sér fljótlega hús við
Karfavog og nutu þess að hugsa
um sinn eigin garð og þar undi
Stella löngum á góðum sumar-
dögum.
Manni sínum var Stella óvenju
mikill félagi og flestar frístund-
ir áttu þau sameiginlegar í kyrr-
látri ró fagurs heimilislífs.
Tvo syni eignuðust þau, Stein-
grím Jóhannes nú 22 ára og Þór-
hall nú 18 ára.
Stella bjó yfir mikilli hæfni
við matargerð og bakstur. Ef
vinir eða venzlafólk þarfnaðist
aðstoðar við undirbúning mann-
fagnaðar, þá var hún strax mætt,
óbeðin, til að hjálpa.
Stella var svo létt og kát, hún
átti heima þar sem líf var og
gleði. Á góðri stund var hún ær-
inginn, sem hreif aðra og þess
vegna var hún hinn eftirsótti fé-
lagi á vinafundum.
En um leið var hún svo mik-
ill þátttakandi með öðrum og
alltaf fyrst til, þar sem hún vissi
að erfiðleikar steðjuðu að.
Ég hef enga manneskju séð
hafa eins góð áhrif a þá, sem
minna máttu sín í lífinu eins og
Stellu, allir þeir smáu hændust
að henni. Hún veitti svo vel af
gnægð hjarta síns.
Við megum víst ekki líta á
lífið, sem einhvern fyrirfram
gefinn rétt, rétt til þess að lifa
fullan mannsaldur. Nei, hvert
árið er gjöf. Og þar fékk Stella
rúm 52 ár og þau var hún æ öðr-
um til yndis.
Er meiri lífshamingja til?
Tilveru okkar lýkur á mislöng
um tíma, en hvað leggjum við
mikið gott til þann tíma? Lítið
barn sem deyr, getur lagt jafn
mikið gott til og maður á heilli
ævi. Stella lagði margfalt meira
gott til en margur maður gerir
á langri ævi. Henni á ég óendan-
lega mikið að þakka, hún var
mér svo margt í senn.
En núna þegar við stöndum
frammi fyrir þeirri miklu raun
að missa Stellu okkar finn ég
huggun í orðum Biblíunnar:
„Allt megna ég með hjálp
hans, sem mig styrkan gjörir.“
Svo færi ég fram þakkir fyrir
þann tíma sem við fengum að
njóta þess að hafa Stellu hjá
okkur.
Pálína Hermannsdóttir.
t
ÞETTA eiga aðeins að vera örfá
kveðju og þakkarorð til Stellu
vinkonu' okkariog nágrannakonu.
Þakkir fyrir átján ára vináttu
og samheldni í nánu sambýli
allan þann tíma Þakkir fyrir
góðsemi við börnin okkar, ör-
læti og greiðvikni og ekki sízt
þakkir fyrir glaðværðina og
góðu lundina sem eyddi oft
angri og ólund, ef á móti blés.
Þakkir fyrir sólskinsstundir í
fallega garðinum og gestrisni á
heimili ykkar hjónanna, þar sem
við vorum aufúsugestir hvenær
sem var og þar sem börnum var
tekið sem væru þau höfðingjar.
Ingibjörg Jónsdóttir hét hún
fullu nafni, en í daglegu tali
milli vina kölluð Stella. Hún
fæddist 8. okt. 1913. Foreldrar
hennar voru Jóhanna Jónsdóttir
og Jón Ólafsson rafvirkjameist-
ari. Kornung missti hún móður
sínar og var tekin í fóstur af
þeim sæmdarhjónum Margréti
og Steingrími Guðmundssyni,
húsasmíðameistara og var þess
vegna gjarnan kennd við fóstra
sinn Steingrím. Á þessu mikla
myndarheimili ólst hún upp til
fullorðinsára og var henni kært
að minnast og segja frá veru
sinni þar. Stella fór ung til Dan-
merkur og lærði kvenleg fræði.
Eftir heimkomuna vann hún sem
skrifstofustúlka á lögreglustöð-
inni. Árið 1939 giftist hún eftir-
lifandi eiginmanni sínum Leifi
Þórhallssyni deildarstjóra hjá
S.Í.S. Þau eignuðust tvo syni
Steingrím og Þórhall. Hjóna-
band þeirra var óvenju gott, sam
heldni þeirra og samvinna ein-
stök. Hugheilar samúðarkveðjur
sendum við ykkur feðgum,
tengdadóttur, sonardóttur, öðr-
um ættingjum og tengdafólki.
Nú opnar fangið fóstran góða
og faðmar þreytta barnið sitt, ^
hún býr þar hlýtt um
brjóstið móða
og blessar lokað auga þitt.
Hún veit hvar bjartur
bjarminn var,
þótt brosin glöðu sofi þar.
Vinkonur.
Blaðburðarfólk
vantar í eftirtalin hverfi:
Laugav. írá 1 - 32 Hátún
Laugav. frá 33 - 80 . Miðtún
SÍMI 22-4-80