Morgunblaðið - 05.08.1966, Blaðsíða 2

2
MORGU N BLAÐIÐ
Föstuclagur 5. ágúst 1966
Fjárskiptalei&in er hag-
kvæmúst ef vel tekst til
/
Garnaveiki í fé og varnaðarráðstafanir. -
Úr úívarpserindi Guðmundar Gísfasonar
lœknis á Ketdum, flutt 7963
1EINS og,skýrt var frá í blað-
inu í gær hefur garnaveiki
fundizt á 15 býlum í Norður-
árdal, Þverárhlíð og Staf-
lioltstungum og einnig hjá
f járeigendum í Borgarnesi. —
Guðmundur Gíslason læknir
á Keldum hefur látið blaðinu
í té nánari upplýsingar um
útbreiðslu garnaveikinnar í
Borgarfirði. Er stuðst við út-
•varpserindi, sem Guðmundur
flutti í marz 1963, og prentað
var í búnaðarritinu Frey
sama ár:
Carnaveiki í Mýrahólfi
Við fjárskipti í Mýrahólfi
ihaustið 1950 voru keypt 412 lömb
frá 19 baejum í Svalbar'ðsstrand-
ar- og Öngulstaðahreppi. Meiri
hluti lambanna fór á 4 bæi í
Norðurárdal, en 164 lömbum var
dreift um Þverárhlíð og Staf-
holtstungur. Haustið 1952 fannst
garnaveiki í fé á Svalbarðs-
strönd og hafði hún dreifzt út frá
fénu á Svalbarði.
Ýtarleg könnun var tveimur
árum seinna gerð á öllu fé að
norðan sem náðist til. Leiddi
hún x ljós, að garnaveiki var
staðfest í fénu á Króki í Norður-
árdal. Veikin fannst með blóð-
prófun. Enginn grunur kom fram
um veikina á öðrum baejum. Svo
einkennilega vildi til, að öll
lömbin frá Svalbatði, 26 að
tölu, höfðu lent á Króki. Fé var
þegar einangrað á bænum og
því slátrað haustið 1953. Garna-
veiki fannst í 41 kind af 118,
sem til skoðunar kom, eða í 35%
af fénu.
Þótt meira en þriðjungur af
fénu á Króki hefði þegar tekið
veikina, tókst með fjárskiptum
haustið 1953 að útrýma veikinni
af bænum og hindra að smit
bærist í nautgripi. Lítil bjart-
sýni ríkti um árangur fjárskipt-
anna meðan á framkvæmdym
stóð, og verr var haldið á mál-
um en skyldi er veikinni skaut
að nýju upp í Mýrahólfi.
Engar líkur voru til þess, að
veikinni yr'ði útrýmt úr héraðinu
með fjárskiptunum á Króki því
smithætta var mikil vegna sam-
gangs við afbæjafé. 1956 fannst
veikin í fé á 2 bæjum i Norður-
árdal og á þriðja bænum árið
eftir. Nokkrum árum seinna,
1960—’61, bætast við 7 nýir bæir
og veikin er komin yfir mun víð-
ara svæði. Garnaveikifé í Mýra-
hólfi var flest óbóusett. 1962
kom veikin upp á Skálpastöðum
í Lundareykjadal, og er ekki
hægt að útiloka þann möguleika,
að smit hafi borizt þangað af
þessu svæði, þótt ósannað sé og
óupplýst með hvaða hætti það
varð.
Bólusett hefur verfð fé í 6
hreppum, Norðurárdal, Þverár-
hlíð, hluta úr Hvítársíðu, Staf-
holtstungum, Borgarhreppi og
Borgarnesi, og á nú að vera bólu
sett mestallt fé á þessu svæði,
sem er 8 ára og yngra.
Jafnframt bólusetningu fjár-
ins hefur nokkuð verið fylgz.t
með heilbrigði nautgripa á þeim
bæjum, þar sem garnaveiki hef-
ur fundizt í fénu. Enn hefur
garnaveiki ekki verið staðfest í
nautgripum í Mýrarhólfi, en
hættan eykst eítir því sem smit-
ið berst víðar um svæðið.
Dreifing garnaveikinnar fer
hægt og þær varnarráðstafanir,
sem framkvæmdar hafa verið
tefja mikið fyrir veikinni og
draga úr henni, en engar líkur
eru til þess, a'ð þær dugi til að
stöðva útbreiðsluna. Engin von
er til að forða megi nautgripa-
stofninum frá varanlegri sýk-
ingu nema tekin sé upp miklu
ákveðnari og umfangsmeiri varn
arstarfsemi en framkvæmd hef-
ur verið til þessa.
Varúðarráðstafanir
Garnaveikisýklar eru taldir
geta lifað í ár eða lengur í saur
utan kindarinnar, og þarf því að
beita fyllstu aðgæzlu við hreins-
un fjárhúsa og frágang taðleifa.
Aukið öryggi fæst með því að
hafa bæinn fjárlausan í eitt ár,
en einnig þarf að útiloka, áð nýtt
smit geti borizt utanað í naut-
gripi eða nýja féð. Þrátt fyrir
þau vandkvæði, sem stafa af íf-
seigju sýklanna, hefur hér á
landi í mörgum tilfellum tekizt
að útrýma garnaveiki i með ein-
um fjárskiptum.
Vegna þess góða árangurs, sem
fengizt hefur af bólusetningu
sauðfjár gegn .garnaveiki á síð-
ustu árum hefur áhugi manna
sljóvgaet fyrir öðrum varnaðar-
ráðstöfunum og jafnvel borið á
þeirri skoðun, að með bóluefninu
sé allur vandinn leystur og garna
veiki sé ekki lengur líkleg til að
valda verulegu tjóni. Þetta er
mjög varhugaver'ður misskilning
ur. Margt bendir til þess, að sýk-
ingin sé nú aftur að aukast í bú-
fénu og jafnframt er hætta á því,
að hún berist til nýrra héraða.
Nautgripastofninn er í stöð-
ugri sýkingarhaettu; víða er ríkj-
andi alvarleg vanræksla á fram-
kvæmd bólusetningar sauðfjár-
ins og lítið er sinnt um að verj-
ast því, að smit berist á ný svæði
eða tryggja það, að ný sýking
finnist nægilega snemma, svo að
tök séu á að komast fyrir smitið
í byrjun.
Bólusetning lambanna mun
geta dugað til áð forða verulegu
tjóni á sauðfé af völdum garna-
veiki, séu öll ásetningslömb bólu
sett á hverju h'.usti. En á þeim
svæðum þar sem tekin hefur
verið upp varnarbólusetning ber
víða mikið á því, að bólusetning-
in sé vanrækt. Þegar lítið eða
ekkert fer að bera á sýkingu í
fénu má það heita regla, að
tregðan gegn bólusetningu lamb-
anna fer vaxandi.
Á svæðum þar sem garnaveiki
hefur breiðzt út og náð að magn-
ast í sauðfé vertSur því að gera
ráð fyrir lögskipaðri bólusetn-
ingu og stöðugu eftirliti með þvi,
að hún sé ítarlega framkvæmd.
Sama gildir um eftirlit með naut
gripum og nautgripaflutningum.
Það er fyllsta ástæða til að gera
róttækar tilraunir til að útrýma
veikinni með fjárskiptum, þegar
vart verður við byrjunarsýkingu
á nýjum svæðum. En í þeim til-
fellum er mikils um vert að
greina sjúkdóminn sem fyrst og
því má ekki bregðast að innyfli
séu send til rannsóknar úr öllu
varnþrifafé. Einnig getur blóð-
próf komið að góðu liði við að
uppgötva veikina, þar sem féð
hefur ekki verið bólusett.
Tvær leiðir koma til greina til
að vinna gegn garnaveikissýk-
ingu:
1. Bólusetning lambanna og
eftirlit með nautgripum, sem er,
löng en óhjákvæmileg leið, ef
veikin hefur náð fótfestu og
dreifzt^ um héraðið.
2. Útrýming veikinnar með
fjárskiptum á einstökum bæjum,
sem er reynandi, ef vart verður
byrjunarsýkingar í nýju héraði.
Ef vel tekst, ver'ður fjárskipta-
leiðin fljótvirkari, kostnaðar-
minni og losar héraðið við pá
stöðugu erfiðleika, sem aldrei
linnir meðan garnaveikismit
leynist í bústofninum.
1 gaer afhenti hinn nýi ambassador Riimeníu, herra Vasila
Pungan forseta Islands trúnaðarbréf sitt við hátiðlega athöfn
á Bessastöðum, að viðstöddum utanríkisráðherra. Myndin er
tekin við það tækifæri.
Fyrra siætti í Rang-
árvaiiasýsi. aðijúka
Borgareyrum, 4. ágúst: —
ALLA ÞESSA viku hefur verið
óslitinn þurrkur hér sunnanlands
og heyskapur gengið mjög vel,
en suma daga hefur þó verið
of kalt tii að taka saman hey og
hefur það orðið nokkuð til taf-
ar, þó ekki frekar hér en undir
Eyjafjölium og í nærsveitunum.
TJm heyskaða hefur ekki verið
að ræða, þó mun eitthvað hafa
ódrýgzt á Skógasandi í gær. —
Bændur hafa ýmist lokið fyrri
slætti, eða eru mjög langt komn
ir með hann.
Mikið hey er enn óflutt í hlöð
ur. Grasspretta hefur verið í með
allagL í dag er hér góðviðri,
þurrt veður, en nokkuð skýjað
og búizt við áframhaldandi
þurrki. — Markús.
— Skipsbruni
FramhaLd af bls. 1
minde. — Eldurinn kom upp
i vélarrúmi „Titerak“ er skip-
ið var um 7 sjómíiur frá
Egedesminde. Farþegar fóru
í björgunarbáta á meðan áhöfn
in reyndi að ráða niðurlög-
um eldsins. Tvö önnur skip
reyndu að draga „Titerak“
brennandi til hafnar í Egede
smindc en tókst ekki. —
„Titerak“ var 506 tonna skip.
Abba Eban til
íslands 9. ágúsf
EINS og fram hefur komið í
Mbl. er utanríkisráðherra fsra-
els, hr. Abba Eban væntaniegur
til landsins ásamt konu sinni
hinn 9. ágúst og mun heimsóknin
standa yfir tii hins 12. ágúst.
Mbl. barst í gær dagskrá hinn-
ar opinberu heimsóknar. Segir
þar, að utanríkisráðherrahjónin
séu væntanleg til landsins hinn
9. ágúst kl. 19.45. Koma þau með
flugvél til Reykjavíkurflugvall-
ar, en aka síðan þaðan til Hótel
Sögu með viðkomu í ráðherra-
bústaðnum.
Miðvikudaginn 10. ágúst kl.
9.15 heimsækja þau hjón utan-
ríkisráðherra Emil Jónsson, en
Miklar framkvæmdir á Bíldudal
BÍLDUDAL, 4. ágúst. — Afli,
hjá dragnótabátum hér á Bíldu-
dal hefur verið sæmilegur, en
gvöitár 'hafa verið stirðar og
hafa bátarnir fengið aiit frá
þremur upp í sex tonn á sólar-
hring.
REGNSVÆÐIÐ, sem er yfir
Vestfjcrðum á kortinu, gekk
yfir Norðurland í fyrrinótt.
Mældust 30 mm eftir nóttina
á Siglunesi og víða 20—25 mm
en aðeins 0.2 mm á Akureyri.
Á eftir rigningunni kom þoku
súld á NA-landi Hitinn var
lægstur vestan við skilin, 4
stig í Látravík, en hlýjast, í
landádinni austan við hitaskil
in, 14 stig á Eyrarbakka.
Vegaframkvæmdum við Hálf-
dán miðar vel og er byrjað að
bera ofan í það, sem áður hafði
verið ýtt upp. Verður lagður nýr
vegur yfir alla heiðina.
Suðurfjarðarvegur er mjög
slæmur, en í dag var byrjað að
bera ofan í verstu kaflana og
verður unnið að því næstu daga.
Samkvæmt upplýsingum, sem ég
fékk hjá Gunnari Valdimarssyni,
vegaverkstjóra er Dalavegur
mjög slæmur og munu litlir sem
engir peningar vera til í hann
og er ekki vitað, hvenær unnt
verður að lagfæra hann.
Hér á Bíldudal er verið að
gera 7 milljón króna höfn og er
stálþilið nýkomið og verður byrj
að að ramma það niður innan
skamms. Ætlunin er að fyrsta
áfanga versksins verði lokið í
haust.
Mikill ferðamannastraumur
hefur verið hér í sumar, enda
hefur verið hér sól og hiti und-
anfarna daga, en er hins vegar
með kaldara móti í dag. At-
vinna er hér mikil og bygginga-
framkvæmdir miklar og er Ld.
verið að reisa nýtt hús fyrir
póst og síma.
— Hannes.
Jótuðu ú s'g
úvísunuiulls
EINS OG fram kom í Mbl. á mið
vikudag voru tveir piltar teknir
fyrir að falsa ávísanir á hesta-
mannamótinu í Skógarhólum um
síðustu helgi. Höfðu þeir keypt
ölkassa fyrir falsaða ávísun að
I pphæð kr. 2.500,00, er lög-
reglan greip þá.
Samkvæmt upplýsingum, er
Magnús Eggertsson, rannsóknar
lögreglumaður gaf Mbl. í gær
hafa piltsrnir nú báðir játað.
Annar .piltanna játaði að hafa
skrifað fimm ávísanir að upp-
hæð samtals kr. 24.100,00 en
hinn að hafa selt eina ávísunina.
Höfðu piliarnir selt fjórar ávís-
anir, en ein að upphæð kr.
1800,00 var óseld.
Ávísanaheftunum, sem voru
tvö, höfðu þeir stolið.
kl. 10.00 forseta íslands herra
Ásgejr Ásgeirsson.
Kl. 10.45 hitta þau að máli
forsætisráðherra dr. Bjarna Bene
diktsson, en kl. 11.30 Geir Hall-
grímsson, borgarstjóra.
Kl. 13.00 sitja utanríkis-
ráðherrahjónin hádegisverðarboð
hjá forseta íslands að Bessa-
stöðum, en að honum loknum
munu þau fara í kynnisferð um
Reykjavík.
Kl. 17.00 flytur hr. Abba Eban
fyrirlestur í Háskólanum og að
honum loknum kl. 19.30 verður
kvöldverður í ráðherrabústaðn-
um í boði utanríkisráðherra Em-
ils Jónssonar.
Fimmtudag 11. ágúst kl. 10.30
verður farið til Þingvalla og um
kl. 11.30 mun verða flutt stutt
ágrip að Lögbergi af sögu stað-
arins. Kl. 12.00 verður síðan
snæddur hádegisverður að hótel
Valhöll, en að honum loknum
munu gestirnir skoða rafstöðv-
arnar við Sog og gróðurhús og
hveri í Hveragerði. Komið verð-
ur aftur til Reykjavíkur kl. 16.30.
Kl. 17.30 mun Abba Eban hafa
blaðamannafimd með íslenzkum.
blaðamönnum, en kl. 20.00 munu
hin ei*lendu utanríkisráðherra-
hjón bjóða til kvöldverðar.
Föstudag 12. ágúst kl. 8.30
munu hjónin síðan fara áleiðis
til Reykjavíkurflugvallar, en það
an fljúga þau utan kL 9.00.