Morgunblaðið - 10.11.1966, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 10. rv8v. 1960
MORCUNBLADIÐ
17
r
Umiangsmikil kynning n Noíðnrinndamat d heims-
sýningunni í Knnada 1967
NORÐURJLANDASKÁLINN er
kannski ekki sá allra skemmti-
legasti í hópi þessara furðu-
skála, sem eru að rísa á heims-
sýningarsvæðinu í Montreal. En
hann er bæði hentugur og ódýr.
Og við höfum nú þegar náð
nruklum árangri í að vekja at-
hygli. Norðurlöndin urðu fyrst
til að byrja byggingarfram-
kvæmdir og ljúka skálabygg-
ingu sinni, fyrst til að táka þar
á móti gestum, fyrst til að fá
kynningarþátt í sjónvarpi og
nú fyrst til að kynna veitinga-
hús sitt og Norðurlandamat, um
Norður-Ameríku. Svo að enn
sem komið er höfum við haft
meira upp úr þessu en aðrir.
Hvað svo sem verður, þegar
allar stórþjóðirnar með skála
sína og matsali koma í kynn-
ingarkapphlaupið.
Þessi ummæli viðhafði Scheel,
aðalræðismaður Dana í Kanada,
við fréttamann Mbl., er hitti
hann að máli á skrifstofu hans
í fyrri viku. En hann hefur
ásamt fulltrúum hinna Norður-
landanna unnið mikið starf i
sambandi við þátttöku Norður-
landa í heimssýningunni í
Montreal.
Norðurlandaskálinn er risinn
á bezta stað á eyjunni St.
Helenu á árbakka St. Lawrence
fljóts. Þetta er ferhyrnd bygg-
ing með skyggnisþaki og viðar
veggjum á stálsúlum, sem lyfta
skálanum upp yfir fyrirhugað-
an höggmyndagarð. Teikningin
er gerð sameiginlega af 5 arki-
tektum, þar á meðal Skar-p-
héðni Jóhannssyni. Á heimssýn-
ingu, sem á að fjalla um mann-
inn og heiminn hans, eins og
það er orðað, ætla Norðurlönd-
. in að sýna gott dæmi um sam-
stöðu manna og frændþjóða
með sameiginlegum skála land
anna fimm. Á fyrstu hæðinni
kynna þau samstarf sitt og
hlutverk í alþjóðamálum, en
sérdeildir eru fyrir hvert land
anna á hæðinni fyrir ofan. Kýs
hver þjóð sér þar að viðfangs-
efni eitthvað, sem hún hefur
afrekað í landi sínu, og sker
sig úr því sem aðrir gera.
— Þó að þetta sé eingöngu
kynning á löndum og þjóðum
og ekki sölusýning, þá vilja
þeir sem að skálanum standa
gjarnan fá eitthvað raunhæft í
aðra hönd, þó ekki væri nema
til að hafa svolítið fyrir kostn-
aðinn, sem í er lagður. Og þá er
helzt að kynna framleiðsluvör-
ur landanna í veitingasölunum,
eins og Erik Palsgaard, fram-
kvæmdastjóri SAS-veitinga-
rekstursins, orðaði það. En það
fyrirtæki hefur tekið að sér að
standa fyrir veitingum í Norð-
urlandaskálanum. í skálanum
verður fyrsta flokks veitinga-
staður fyrir 160 manns, 70 gesta
setustofa með bar og 170 manna
sjálfsafgreiðslusalur. Þarna má
gera ráð fyrir að hundruð
manna smakki daglega á mat-
vörum og drykkjarföngum frá
Norðurlöndum.
Og Palsgaard kann vissulega
sitt fag, enda hefur hann yfir
að ráða nærri 1000 manna starfs
liði í eldhúsum í flughöfnum i
10 stórborgum, þar sem útbúri-
York, þar sem hann hafði sama
fulltrúa sinn á staðnum og nú,
Georg Engström að nafni.
Mánudaginn 31. október hóf
hann augýsingaherferðina fyrir
Norðurlandaskálann í Montreal,
fyrstur af öllum veitingamönn-
um. Þangað var boðið yfir 100
blaðamönnum og sérfræðingum
um matvörur frá Kanada og
Bandaríkjunum og 100 öðrum
gestum. Og í mikilli veizlu í
Norðurlandaskálanum á sýn-
ingarsvæðinu fengu þeir að
kynnast réttum frá Norðurlönd
unum fimm. Þá veizlu sátu m.a.
Gavreau ræðismaður íslands í
Montreal, Jón Friðrikssön,
tæknifræðingur, og frúr þeirra
og undirritaður fréttamaður
Morgunblaðsins.
Aðalveitingasalurinn í Norð-
urlandaskálanum hefur hlotið
nafnið „Miðnætursól“. Þar á
geysistórt og sérstaklega smíðað
„kalt borð“ með innbyggðum
hita- og kælihólfum, að verða
aðalaðdráttaraflið. í kynningar
Norðurlandaskálinn er risinn á heimssýningarsvæðinu.
ar eru máltíðir fyrir 27 flug-
félög, og fyrirtækið rekur auk
þess 15 veitingahús í Kaup-
mannahöfn, Osló og Stokk-
hólmi. Reynslu af veitinga-
rekstri sem þessum hefur hann
einnig frá sænska sýningarskál-
anum á heimssýningunni í New
veizlunni skörtuðu á kalda borð
inu 57 réttir frá Norðurlönd-
um. Þar mátti t.d. sjá rækjur,
reyktan ál og lax, hreindýra-
steik, reykt lambakjöt, kjöt-
bollur, þorskatungur, osta og
ýmsar kökur, að ógleymdum
fjc’breyttum síldarréttum. Tók
,,Kait borð , sem blaðamonuum fra Kanada og Bandaríkjunum og fleirum var boðið upp á
í Norðurlandaskálanum,
Erik Palsgaard með matseðilinn. Síldarréttir á borðum.
ans, Gunnars J. Friðrikssoncu:,
í sambandi við sýninguna, haft
mikið fyrir að ná þeim saman.
Sagði hann að ekki fyndist nein
íslenzk stúlka þar um slóðir,
sem ætti peysuföt eða upphlut.
Að auki tóku fallegar flugfreyj-
ur frá SAS á móti gestum, og
settu allar þessar broshýru nor-
rænu stúlkur sinn svip á veizl-
una, sem tókst mjög vel. Voru
farnar að birtast greinar um
hana og norrænan mat, sem
hægt yrði að fá í Norðurlanda-
skálanum meðan á heimssýn-
ingunni stæði, í blöðum, út-
varpi og sjónvarpi.
Er ekki vafamál að rétt hefur
verið að hefja þessa kynningu
6 mánuðum áður en sýningin
opnar, því 70 lönd ætla að
kynna mat og drykk þjóða
sinna í skálum sínum. Reiknað
er með að 185 þúsund manns
muni borða á sýningarsvæðinu
dag hvern frá 28. apríl til októ-
berloka og keppni verður hörð
um hylli þessa fólks. T.d. ætla
Rússar að hafa sæti fyrir 1500
gesti í veitingaskála sínum,
flytja að heiman 42 matsveina
til að elda ofan í þá og koma
með 10 tonn af kavíar til notk-
unar þarna. Og strandbúar
Kanada ætla að hafa mikla
kynningu á sjávarréttum, og
selja t.d. humarmáltíðir undir
verði, eða fyrir 2 dollara, svo
eitthvað sé nefnt.
Þess má geta til gamans, að
Erik Palsgaard, sem nú rekur
umfangsmesta veitingarekstur á
Norðurlöndum með 112 millj.
danskra króna umsetningu á sL
ári, byrjaði feril sinn sem sjó-
maður og sigldi þá m.a. til ís-
lands. Hann var stýrimaður á
flutningaskipum. „Það var rétt
eftir stríð og þá var ekki gam-
an að vera danskur sjómaður
í höfn í Vestmannaeyjum eða
Keflavík“, sagði hann. Eftir það
gerðist hann siglingafræðingur
í flugvélum, þá stjórnandi sigl-
ingafræðideildar á flugvelli, síð
an stöðvarstjóri í Tel Aviv og
Bangkok og nú framkvæmda-
stjóri alls veitingareksturs SAS.
Hefur hann þrefaldað umsetn-
inguna síðan 1963. Þykir það
hið mesta ævintýri, svo sem
líf þessa unga manns allt. Það
veröur semsagt sjómaðurinn
óvelkomni frá því fyrir 20 ár-
um, sem nú mun kynna íslenzk
an mat á heimssýningunni í
Momreal á næsta ári.
Noiuurlandaskálinn er fyrir
nokkru tilbúinn að utan, svo
sem fyrr er sagt. En verkamenn
vinna nú að innréttingum. Opið
er undir skálann neðst og list-
iðnaður sýndur þar í glerköss-
i t amhald á bls. 22
Palsgaard sérstaklega fram í
ræðu sinni ,að auðvitað væru
þeir allir úr Íslandssíld. Með
þessu drukku menn danskt öl
og ákavíti frá Norðurlöndum,
sem ýmsum vestra þótti gör-
óttur drykkur. Eiga þessi
drykkjarföng einnig að vera á
boðstólum í vínstúkunni. Kvaðst
Palsgaard gjarnan vilja hafa ís-
lenzkt brennivín með síldinni,
en þrátt fyrir ítrekuð skrif til
Áfengisverzlunarinnar hafi
hann ekki fengið neitt svar um
það. Annars kvað hann ekki
endanlega gengið frá matseðl-
inum fyrir heimssýninguna.
Auk „kalda borðsins" mundu
verða á obðstólum ýmsir heitir
réttir, og smáréttir, svo sem
smurt brauð o.fl. Hann ætti t.d.
alveg eftir að fara til- fslands
og kynnast betur mat þaðan.
Um 75% af 100 manna starfs-
liði við veitingasöluna í Norð-
urlandaskálanum verða Norður
landabúar, og er íslenzka fram-
kvæmdanefndin þegar búin að
auglýsa eftir þjóni, ungþjónum
og buffetdömu. Fyrir kynningar
veizluna komu frá Norðurlönd-
um 4 yfirmatsveinar úr SAS-
eldhúsum og útbjuggu matinn,
ásamt öðru starfsliði. Og safnað
hafði verrð saman öllum ungum
stúlkum af Norðurlandaættum
í Quebeckfylki, sem höfðu yfir
þjóðbúningi að ráða, og gengu
þær um beina. Hafði Jón Frið-
riksson, sem hefur verið þarna
fyrir vestan persónulegur full-
trúi íslenzka framkvæmdastjór-
MATUR I „MIBNÆTUR-
SÖL“ I MONTREAL