Morgunblaðið - 17.12.1966, Side 1

Biab II
Laugardagur
17. des. 1966
AREKSTRAR MILLI RAUÐll RISANNA
Meðan „Maginot - lína“ myndast gegnum Mið - Asíu
J-tandsvæði,' Eeret Kínverjar krefjast
Ulntieáldu landamærin
Sovétríkin
•MOSCOW
Ámur
MONGOLIA
Vssurí
• Kúldja
PEKINGo
SINKIANG
Hindu.
AFGHAN-J
ISTAN J
Kína
A HINUM 10.500 kílómetra
löngu landamærum milli
Rússlands og Kína eykst
Kpennan daglega. í Kremlin
óttast menn, að hún geti orðið
að langvarandi, mannfrekum
skæruhernaði. Kína krefst
2.000.000 ferkílómetra af
Rússlandi, glötuðu svæðanna,
sem eru stærri en Persía.
Þessi forna deila er mikils-
Verðasti þátturinn í hinni
d'úpu sundrung innan sam-
bands kommúnista.
MIKLAR hernaðaraðgerðir
heggja. vegna hinna löngu land-
mæra, sem aðskilja Rússland og
Kína, auka nú nýjum og ógnvæn-
legum þætti við hið langa orða-
stríð, sem háð hefur verið milli
Moskvu og Pekíng. Líkindi þess,
að bardagar brjótist út á landa-
mærunum, eru nú almennt um-
ræðuefni í Rússlandi og Austur-
Evrópu.
Að sögn Wladislaw Tykocinskis
ofursta, sem flúði yfir til Vestur-
Veldanna, þegar hann var yfir-
maður Pólsku hernefndarinnar í
Vestur-Berlín óttast menn nú í
Moskvu, að Kína muni hef ja lang
varandi skæruhernað á öllum
landamærunum án nokkurrar
formiegrar stríðsyfirlýsingar.
Þessi ótti, sagði hann, hef
*ir þegar þvingað Rússa til að
flytja herafla að landamærunum
og byggja víggirðingar meðfram
þeim, en það er erfitt og kostnað
arsamt verk. Á meðan gengst
Peking fyrir áróðursherferð með
al þjóðaminnihlutanna á landa-
mærasvæðinu.
Vesturveldumum berast litlar
fregnir af þessum auiknu hem-
aðaraðgerðum, en þeim er sam-
fara eyðilegging og daglegur órói
meðfram landamærunum, sem
akilja að hina kommúnisku risa.
Landamærin teygja sig yfir
10:500 kílómetra frá Vladivostok
við Kyrrahaf til Hindu Kush-
fjalla á landamærum Afghanistan
i>au eru aðeins rof in af Mongólíu,
sem lýtur nú stjórn Moskvuvalds
ins.
Eystri hluti landamæranna,
6em hefst við Flóa Péturs mikla
og er undir yfirráðum Vladi-
vostok, (en það útleggst „Stjórn
andi Austursins"), fylgir Amúr
og Ússúri ánum og þekn ám, er
í þær falla. Nærvera Kyrrahafs-
ins veitir þessu landsvæði hlý,
vætusöm sumur með úrkomu
íiæstum eins og í hitabeltinu.
I>ar er sef og fenjalönd í árdöl-
um og hávaxið gras á gresjunum.
Hér eru Rússar og Úkraínu-
menn meirihluti íbúanna, aflkom
endur fanga, ævintýramenn, sem
með byssum og wodka hafa vik-
ið brott hinum upprunaiegu í-
búum. Á síðustu öld, þegar
Rússarnir og Úkraínumennirnir
komu, hröktu þeir — oft með
byssustingjum, kínversika inn-
flytjendur suður yfir Amúr-á.
Kínverjar hafa engu gleymt.
Þegar haldið er vestur á bóg-
inn, renna hinir miklu, röku
skógar Síberíu saman við þurrar
gresjur Asíu-hálendisins. í suðri
meðfram kínversk-mongólsku
landamærunum er Gobí, (sem
þýðir „stóra eyðimönkin“).
Þetta eru sannkallað heim-
kynni ævintýra og rómantíkur.
En herfræðingum í Moskvu og
Péking er Gobí eyðimörkin á-
hyggjuefni, sem útheimtir sérút-
búnað til að halda lífinu í fót-
gönguliði, flugsveitum og varð-
liðum á afskekktum stöðum. Á
stundum dregst stöku hirðingi,
afkomandi hinna sigursælu
Khana, sem einu sinni höfðu
bæði töglin og hagldirnar allt frá
Indónesíu til Dónár, inn í hina
tækniþróuðu valdastreitu Rússa
og Kínverja. Nýlega ákærðu Kín
verjar Mongóla og Rússa fyrir að
hafa rænt mongólskum kúahirði,
sem var kínverskur borigari, og
pínt hann og „tekið honum blóð
þrjátíu og tvievar sinnum og gef
ið honum sprautur“ og neytt
hann til að undirrita skjöl. Frá
Djengis Khan til sannleikslyfja
— framfarir bera greinilega
enga virðingu fyrir rómantík.
Ennþá lengra í vestri er Sin-
kíang, miðdepiil Asíu. Hér skipta
landamærin, sem liggja í hlíðum
snarbrattra fjalla, hinum heiðnu
þjóðfélögum Mið-Asíu. Beggja
vegna landamæranna eru tyrk-
nesk þjóðabrot, sem enn dreym-
ir um mikið, tyrkneskt lýðveldi,
laust undan bæði rússneskum og
kínverskum yfirráðum. Draum-
urinn hefur orðið jafnvel enn-
þá fjarlægari síðan rússnesk-
kínverska deilan harðnaði. Þess
ir „þjóðernisminnihlutar" —
bændur, fjárhirðar og stigamenn
— eru lykilpeð deilunnar. í svip
inn virðast Rússar sigurstrang-
legri, en það er ruddalegu fram-
ferði Kínverja að þakka, og um
það bil 50.000 Kazakkar og Uig-
húrar, sem ekki eru af kínversku
bergi brotnir, hafa leitað norð-
ur yfir landamærin inn í Rúss-
land, sem flóttamenn.
Hin 10.500 kílómetra löngu
landamæri, sem liggja um nokk-
ur afskekktustu og minnst
þekktu svæði jarðar, bjóða komm
únisku keppinautunum endalaus
tækifæri til þólitískrar úlfúðar.
Nú fyrir skömmu ákærði utan-
ríkisráðherra Kína, Chen Yi,
Rússa fyrir að hafa staðið að um
það bil 5000 atvikum á landa-
mærunum milli 1960 og 1965.
Rússar eru jafnvel ennþá stóryrt
ari. Samkvæmt þeim rufu Kín-
verjar reglurnar um sovésku
landamærin 5000 sinnum á árinu
1:962 einu.
Aukið magn upplýsinga seytlar
yfir til Vesturveldanna um til-
raunir beggja aðila til að styrkja
varnir sínar meðfram landamær-
unum, um fjölgun í herliði, um
gerð járnbrauta og flugvéla, um
legu varðbergi". Þeir sögðu að
frekari þróun austustu landa-
mærahéraðanna væri eitt erfið-
asta verkefni, sem mætti Rúss-
um. Á því nær sama tíma ásak-
aði Kína Rússland um flykkja
hermönnum til landamæranna
og leggja stund á stöðugar her-
æfingar þar sem farið væri að
Sovezkir hermenn við landamærin.
Sovezk þyrla flytur hermenn og blóðhunda að landamærun um.
uppsetningu birgðastöðva, og
um fflutning landnema til landa-
mærasvæðanna óbyggðu. Á norð
vesturhluta landamæranna hafa
Kínverjar flutt óbreytta borgara
frá nokkrum landamærasvæðum
um 25 mílur inn í landið og bæir
í héraðinu eru næstum einvörð-
ungu byggðir hermönnum. Einn
verkfræðingur frá Vesturveld-
unum, ®em heimsótti svæðið,
sagði, að víggirðingarnar Rúss-
lands megin minntu sig á
Maginot-línuna. -
Milljónum landnema, bæði
Rússa og Kínverja, er stöðugt
komið fyrir beggja vegna landa-
mæranna. Þannig skýrði kín-
verskt dagblað frá því að þorp,
sem sett var upp á norð-austur-
landamærasvæðinu árið 1955,
taldi 280 íbúa. Þegar 1964 rann
upp voru íbúarnir 60,000.
Fyrir skömmu ferðuðust flokks
leiðtoginn Deoníd Brezhnev og
forsetinn Podgorny og aðrir
framámenn um austlægustu hér-
uðin við sovésku landamærin og
fluttu íbúum staðanna og varð-
liðunum eldlegar örvunarræður.
í ræðunum var farið fram á, „að
menn væru á stöðugu hernaðar-
eins og kínverskir hermenn væru
óvinirnir.
Það er eins og óhjákvæmilegt
afl valdi því, að Kína og Rúss-
land taka sífellt meira ógnandi
stöðu gagnvart hvort öðru. Svo
að minnzt sé á fáein atriði: Það
eru 3 Kínverjar á móti hverjum
Rússa, en s'amt ræður Rússland
yfir helmingi stærra landsvæði
en Kína. Jafnvel enn mikilvæg-
ari er sú staðreynd, að Rússland
á meira en helmingi meira yrki-
legt land en Kína. Ein tala í við
bót: Hverja fimm Kínverja verð
ur að fæða af tveimur ekrum
ræktanlegs lands, en aftur á
móti geta hverjir fimm Rússar
dregið viðurværi sitt af fimmtán
ekrum.
Slíkar tölur skýra hungur Kín
verja eftir landi og kvíðandi
vitund Rússa um hið risavaxna
þjóðfélag, sem er að myndast og
nálgast landamæri þeirra í
Asíu.
En slík efnahags og íbúaþróun
tekur langan tíma að ná hámarki
Stjórnmálaöflin, sem sikilja
Moskvu frá Peking, hafa flýtt
Framhald á bls 2