Morgunblaðið - 14.04.1967, Blaðsíða 18

18
mörgunklaötð; föstodagur m. apríl ím.
Eugenía G. Bílddal, frá
Laugalandi í Fljótum
^ Fædd 16. marz 1904
Dáin 6. april 1967.
ÞEIR sem voru börn fyrir meir
en hálfri öld, þekktu ekki þann
lífsleiða sem ber svo hátt nú á
dögum og höfðar til forráða-
manna borga og oyggða um það,
að fá stöðugt fieiri og stærri
skemmtar&hús fyrir börn og
unglinga Nei, bá þótti sjálf
náttúran ærinn nægtabunnur
margvíslegs unaðar, sem örvaði
frísk börn og unglinga til frjórra
leikbragðs endalaust. Þannig
minnist ég að minnsrta kosú
seskudaga minna
Faðir minn elskulegur,
Friðþjófur Thorsteinsson,
lézt 13. þ. m.
F. h. ættingja.
Ásthildur Thorsteinsson.
Bróðir okkar,
Bjarni Ólafsson,
Vífilsgötu 16,
andaðist að morgni þess 13.
þ. m.
Systkin hins látna.
Sonur minn og bróðir okkar,
Magnús Guðlaugsson,
frá Mundakoti, Eyrarhakka,
sem lézt af slysförum 11.
april, verður jarðsunginn frá
Ejrrarbakkakirkju laugardag-
inn 15. apríl kl. 13.30.
Gnðlaugur Guðmundsson
og systkin.
Hjartans þakklæti til allra
þeirra, sem sýndu samúð og
hluttekningu við andlát og
útför systur minnar,
Guðnýjar Þorvarðardóttur.
Fyrir hönd aðstandenda.
Amór Þorvarðarsson
frá Jófríðarstöðum.
Innilegar þakkir fyrir auð-
sýnda samúð við andlát og
jarðarför föður okkar, tengda
föður, afa og langafa,
Sigurgeirs
Arnbjarnarsonar,
á Sefossi.
Guðrún Sigurgeirsdóttlr,
Bjami Sigurgeirsson,
Höskuldur Sigurgeirsson,
Sigurgeir Hösknldsson,
Ambjöra Sigurgeirsson,
Viktoria M. Jónsdóttir.
Sigrún Arnbjamardóttir,
Kristján Ásgeirsson,
Anna Kristjánsdóttir,
Ásgeir Krist jánsson.
Ó, björtu bernskustundir, þeg-
ar við systkinin á Reykjarhóli
lékum okkur við Laugalands-
systkinin á aðra nönd og Heiðar-
systkinir. á hina. Það dró ekki
úr áihrifunum Laugalandsmegin,
að þar var sterk frændsemi á
milli og gróin vinátta. Það var
fagurt 'itrpf yfir þeim dögum.
í systkir.ahópnum þeim megin
við æskuheimili mitt, var að-
eins ein mær. fríð sínum og táp-
mikil. Hún sló því engum fölva
á nöfn bræðra sinna. síður er
svo. Þessi unga mær, þeirra
björtu daga, var Eugenía Gu'5-
mundsdóttir f dag er hún kvö-ld
hinztu kveðju og borin til mo.d-
ar frá Fossvogskirkju.
Um •'oreldra hennar segir
Sæmundur kennari Dúason i
nýlega útkominm bók, sem hann
hefur skrifað, en hann þekkti
foreldra hennar mæta vel: „Guð-
mundur Ásmundsson átti Lovísu
Grímsdóttur föðursystur mína.
Aldrei voru hjór. betur saman
valin. Aldrei áttu hjón betur
samleið á vegum margslunginna
mannkosta og prúðmennsku.
Lovísa var fríðleikskona og
mikilhæí, dugmikil húsfreyja,
mild f skapi og nærgætin, vin-
sæl og mikilsmetin af hverjum
manni, sem hana þekkti ........
Guðmundur var greindur, og
vel að ?ér um fjölmarga hlutL
--- Allra manna glaðastur f
viðmóti og jafnlyndur. Hann
var hverjum manni betri að
leita til í raun Aldrei hefði
nokkur rr.aður burft að ætla iér
þá dul að rægja við hann þa.
sem vinir hans voru“.
Úr þessum jarðvegi vo'u
þessir ungu kvistir vaxnir, er
kölluð Vuru Laugalands-systkinL
Þegar eðlisgóð og efnileg börn
vaxa upp í innilegu samlifi við
svo ástríka og göfuga foreldra.
fer ekki hjá því að þau beri á-
vexti þess með sér út f lífið.
Þannig var það einnig hér. End-
urskin aí eiginleikum foreldr-
anna hefur komið fram í verk-
um barna þeirra á öllum vegum
þeirra.
Eugenla skemmdist ekkert af
því, þó að hún væri aðeins eina
dóttirin. Báðir foreldrar heniar
voru svo réttsýnir að þeir hoss-
uðu henni ekki í neinu fram yfir
bræður hennar. f þvi heimilí
sátu allii á sama bekk Gilti
einu hvort það var blinda kon-
an og maður hennar er iratug-
um saman voru þar í he'.mi.i
við hið bezta atlæti. ásam: bö’-n-
tm þeirra þang&ð til þar voru
rrðin fuiiorðin en foreld.-arn’r
eins leng og þau lifðu Þar sáust
jft blind augu tárast af þakklæt
istilfinningu til húsráðenda.
Einn þessi uppeldisáhrif tóku
börnin með sér úr föðurga -di, "g
Þökkum innilega auðsýnda
samúð við fráfall og jarðar-
för
Svanborgar Oddsdóttur.
Sérstaklega þökkum við þeim,
sem heimsóttu hana og glöddu
í hennar löngu legu.
Fjrrir hönd okkar systkin-
anna og annarra ættingja.
Nanna Magnúsdóttir.
Þökkum innilega auðsýnd-
an vinarhug við andlát og
jarðarför
Halldóru Einarsdóttur
Thoroddsen.
Systkinaböra.
sýndu það við margar kringum-
stæður, nvað þau höfðu lært og
séð fyrir sér í foreldra-heimiii.
Ef einhver var í þörf og leitaði
á náðir þeirra, voru viðbrögð
þeirra hir sömu og venjan var
í æskuheimilinu, að spyrja aldrei
um kostnað né fyrirhöfn, heldur
ganga að því að leysa vand-
ræði viðmælanda Ekki á þann
hátt að gera einhverja úrlausn.
heldur á hinn veginn að ge_a
hana „mesta og bezta“. Það
fýkur ekk: fljótt yfir spor þeirra,
er þannig lifa.
Það. að Eugenía var í engu
sett framar bræðrum sínum í
föðurhúsum, varð meðal ar.nars
til þess að hún lærði auðmKt
og lítillætL En þær dyggðir
þykja fegurstar með öll xm
mönnum Þessi eðlisenkenni
varðveitti hún til darðddrg,.
En það varð einnig til þrss að
vekja hjá henni táp og b>v't.
Einhverju sinni bar það við. er
hún var innan við fermingu eða
rétt urr það, að pabbi hennar
var að búa sig í róður með
tveim öðrum. Þetta var snemma
sumars og róið á grunnmið,
skammt frá landi. Dóttirin ósk-
aði að fá að fara með og prófa
aflasæld sína. Föður hennar
sýndist annað Hún átti að
vinna ákveðið verk og aðkall-
andL Henni þótti þetta mikið
en stillti sig þá veL Þetta
var í þann tíma, sem það þóttu
holl uppeldisáhrif að börn
hlýddu fjreldrum sínum. Máhð
var afgreidd með vilja föðurins.
Eugenía gengur tn verkslns
eins og fyrir hana hafði verxð
lagt Verkinu lýkur hún á
skemmri tíma en búizt hafði
verið við Og nú víkur sögunni
að þeim sem réru. Þegar þeilr
voru komnir undir færi, veita
bátsfélagar Guðmundar því at-
hyglL að honum verður títt litið
til lands Þegar nokkur tími er
liðinn, segir Guðmundur: „Við
skulum hafa upp færin i snar-
heitum! Haldið þið, að stelpan sé
ekki farin að þreyta sund á leið
til okkar* Nú voru hröð hand-
tök Óða, en færin voru komin
upp í bátinn. var setzt undir ár-
ar og tekið allvel í þær. Þótt
faðirinn vissi vel að dóttur sín
væri vel synd, þá óttaðist hann,
sem eðlilegt var. að barninu
mundi fatast sundið miklu fyrr
en það næði fram til þeirra. En
því betur fór þetta allt vel. Eng-
inn sá breytumerki á hennL er
báturinn mætti henni. Með föst-
um handtökum lyfti fað:ri*in
henni inn f bátinn Um leið • al-
aði hann tii henrar þungurr al
vöruorðum og bagnaði síðan.
Þótt minna yrði úr fiskiróðrir.
um en æflazt var tiL álitu félag-
ar Guðmundar að honum hefði
þótt hi+t allt að einu gott, að
sannreyna það að nokkurt táp
væri í dóttur sinni. Þetta fannst
þeim kímr.isdrættirnir, eru fóru
öðru hvoru um andlit hans, vitna
um á lelðinni í land. þótt fá+t
væri talað. — ,Það gerði mér
sundið erfiðara, að kvika var
nokkur" sagði hún vig mig á
banabeði er við minntumst á
þetta atvik frá bernskudögxm
hennar.
Ekki full tvítug fór Euganla
úr föðurhúsum. Að því .águ
þungbærar orsakxr. Nokkru áð-
ur reynd' hún bá æskusorg &ð
missa tvo ástvini samtímis. Anr,-
ar var uniiusti hennar, Jón Stef-
ánsson, eir.n af þeim -mörgu og
mannvæmegu Móskógabö-n-x'n
í Fljótum Hinn ástvinurinn var
Eiríkur bróðir nennar, en baa
systkinin voru ákaflega sa:n-
rýnd og elskuðust heitt. Báðir
voru þessir ungu menn efnis-
menn miklir Þeir fórust með
fiskiskipiru Mariönnu frá Akur-
eyri. vorið 1922.
Það iók verulega á harT.a
manna sambandi við þenna
skipssaka að vitað var, að skips-
menn höfðu fengið viðvörun £
meðan fkipið lá á Haganesvík
og beið bvrjar Hún var þann g,
að einr. skipverja dreymi. að
honum varð litið til himins. >á
sér hann nöfn allra skipsmanna
skrifuð með gullnu letri í him-
ininn og hvert niður af öð-j.
tólf nöfn En neðan við nöfn
þeirra kemur svo þrettánda
nafnið, sem þeim var alveg
óviðkomandi, og það var HELGI
HAFLIÐASON (helja á hafinul
Maðurinn sagði skipsfélögum
sínum draum þenna. Er ekki
ólíklegt að hann hafi vakið
þeim nokkurn ugg, þótt enginn
þeirra lé:j það fcreyta ákvörðan
sinni Hanr sagði líka vini sín-
um drauminn. er var í laodj
þetta vor og sparði hann. hverr.
ig hann réði. Svarið var kalt:
..Þið drepið ykkur allir 1 vor ‘.
Ójá, þeir voru stundum svara-
kaldir mennirnir af gamla skól-
anum. Sagt var að fátækur
barnamaður, sem var heima njá
sér nóttina áðux en siglt var
hafi lítt sofið þá nótt, en varði
mestum tima f bað að tala v?ð
konu sína og börn. Stundum var
hann svo mejrr, að hann bar
ekki af sér. Þetta þótti þvi ein-
kennilegra, sem maður þessi
var viðurkenndui hörku kjark-
maður.
Síðan var siglt úr höfn í síð-
ustu förina.
Unnusti Eugeniu var stýri-
maður á Mariönnu. Aldrei frétt-
ist neitt um afdrif þeirra. Vik-
um og mánuðum saman vonuðu
ástvinir að skipið mundi koma
fram. en það varð ekki. Á skip-
inu var mannval og skipverjar
allir úr Fljótum Var þetta talin
hin mesta blóðtaka fyrir fátæka
sveit sem hugsazt gat.
Hafið með öllum sínum óræðu
áhrifum horfir beint við af hlað-
inu á Laugalandi Ungu stúlk-
unni virtist það ætla að verða
ofraun að „horfa út á hafið“
daglega. og vænta einlægt ást-
vina sinna. sem aldrei komu
Langdregin eftirvæntmg gerir
hjartað sjúkt“ segir gamalit
spakmæli Þetta mun hinni
ungu stúlku hafa fundlzi ætL„
að sannas* á sér Hún mætti hv'
bæði ástúð og skilning; foreldrs
sinna og allra annarra. »r húr
fann sig ekki ge+a ve-‘ð lengnr
heima. Hún fluttist til Siglu-
fjarðar.
Tíminn líður, tíminn græðir.
Seinna giftist Eugenía Gunra’j
P’lddal kaupmanni á Siglufirði.
Hann var drengur góður og
reyndist konu sinni hinn áeæt-
asti eiginmaður Hjónaband
þeirra varð farsælt og kærleiks-
rikt Þau eignuðust 6 börn.
fimm dætur og einn son. Son-
urinn dó ungur. Dætur eru allar
giftar. Tvær þeirra búsettar f
Reykjavík, Jóna og Valgerður
Katrín gift í Grindavík. Sigríð-
ur og Lovísa giftar og búsettar
Amerik’i Sigríður gift fslenzk-
um menntamanni, Lovísa þar-
lendum manni.
Annan bróður sinn missti
Eugenía einnig í sjóinn. Hann
hét Dúi. Hann drukknaði á haf-
inu milli Englands og íslands '
síðari heimsstyrjöldinni. Og nú,
þegar Eugenía er öll, er aðeins
einn bróðirinn á lífi. Það er Jón-
mundur Guðmundsson, lengi
óðalsbóndj á föðurleifð sinnL
Laugalandi. Nú búsettur á
Akranesi
Eftir margra ára búsetu á
Siglufirði fluttu þau hjónin
Gunnar Bilddal og kona hans tfl
Reykjavfkur. Þar bjuggu þau svc
þar til hún lézt Sjúkdóms þess,
er leiddi Eugeníu til dauða,
kenndi hún fyrst um mánaða-
mótin ágúst-september sl. ár,
Jafnskjóti sem dætur hennar, er
bjuggu erlendis, fréttu um veik-
indi móður sinnar. komu þær
heim. Lovísa tók heimilið að
sér, en Sigríður, sem er hjúkr-
unarkona beitti sér fyrir því í
samráði við fjölskylduna og
lækna Landspítalans, að farið
vrði með móður sína til Óslóar,
3f mögulegt væri að ráða bót á
veikindum hennar Eftir nokk-
urra v:kna erfiðar rannsóknir
á ..Radium Hospital Monte-
bellc“, kom hún heim aftur, án
þess að hafa hlotið neina hjálp,
sr, aðei.is auknar þjáningar.
Þótt tíminn, sem hún lá &
sjúkrahúsinu í Osló væri ekki
nema nokkrar vikur og allur
samslur.ginn sársaukamiklum og
þvingandj rannsóknum, leynd-
ust grónar eigindir hennar ekki
heldur þar Kom greinilega í ljós,
að norsku hjúkrunarfólki fannst
þessi íslerzka kona vera óvenju-
legur sjúklingur Og þetta
óvenjulega sem var göfgi henn-
ar kallað' fljótt fram bergmáL
Allir vildu gera henni allt til
hæfis. og í sumu langt fram yfir
það. sem nokkur gat vænzt.
Mjög fljótt buðu hjúkrunarkon-
ur Sigríði dóttur hennar að
flytja af hótelinu sem hún bjó á,
og inn á herbergið til móður
sinnar. Um leið var henni tjáð
það. að nún ætti að borða með
hjúkrunarfólkinu, henni að
kostnaðarlausu. Áður en Bugen-
ía fór aftur heim til íslands,
þurfti Sigríður dóttir hennar að
fara til Ameríku. Þegar að burt-
farardegi sjúklingsins kom, býð-
ur jrfirhjúkrunarkona deildar-
innar að fara með henni til fs-
lands og hún skuli sjá henni fjrr-
ir ðllu á leiðinni, sem hugsazt
geti að hún þarfnist.
Meðan hjúkrunarkona þessi
dvaldi hér í Reykjavik, bjó hún
á dýru hótelL Á burtfarardegi
ætlaði Gunnar Bílddal að greiða
alla reikninga vegna hennar. en
það var ekki við það komandL
Hún kvaðst greiða sjálf. Lét hún
að því Hggja, að öll viðkjrnning
við þessa konu hefði verið slik,
að sín væri aðeins ánægjan að
hafa mátt fara með henni til fs-
’ar.ds.
Áður er Eugenfa fór tfl Nor-
egs með manni sínum og dótt-
ur hafði hún beðið lækna Land-
spítalams að segja sér eins og
væri með sjúkdóm sinn, og leyna
sig engu Þeir gerðu eins og
óskað var.
Þegar hún var komin heim
aftur. kom ég alloft til hennar
á jjúkrahúsið, eins og ég hafði
gert áður en hún fór utan. Ég
hafðí heyrt um þær erfiðu rann-
sóknir, er hún hafði orðið að
ganga undir í Osló. Bjóst ég þvf
við að ég mundi koma tál and-
lega brotinnar konu. En það var
öðru nær Hún mætti mér und-
ir eins með andlegu jafnvægi
og rlaðværð og birtu f svip og
máli. Þega ég mætti henni þann-
Framhald á 27.
Innilega þakka ég öllum
nær og fjær, sem glöddu mig
á sextugsafmæli mínu 5. apríl
með gjöfum, skeytum og heim
sóknum. Guð blessi ykkur ölL
Margrét Jónsdóttir,
ljósmóðir,
Njarðvíkum.
Ég þakka allan þann hlý-
hug sem til mín streymdi á
80 ára afmælinu mínu 23.
marz síðastl., heimsóknir,
skeyti, gjafir og margs konar
hjálp og fyrirgreiðslu.
Guð blessi ykkur öll.
Jón Péturssson
Geitabergi.