Morgunblaðið - 03.06.1967, Blaðsíða 16

16
MEÐUNGU FÓLKI
Laugardagnr 3. júnS 1967
Ólafur B. Thors:
Unga
Island
HINN 11. júní nk. gengur íslenzka þjóðin til kosninga, sem í mörgu tilMti
eru mikilvægari en kosningar hafa verið nú um langa hríð. Kosið er um
það, hvort áfram skulá haldið á framfaraleið eftir þeirri braut, sem mönkiuð
var við upphaf viðreisnarinnar á árinu 1960, eða horfið til baka til þess
ástands, sem fyrir þann tíma ríikti og hámarki náði við andlát vinstri stjórn-
arinnar á árinu 1958.
Það ástand var í fáum orðum þannig, að við borð lá, að landið kæm-
ist í greiðskiþrot vegna gjaldeyrisskorts, lánstraust þjóðarinnar erlendis
var aigjörlega þrotið, og framleiðslan var í stórhættu, vegna þess að fé
skorti til kaupa á tækjum, rekstrarvörum og byggingaefni,
Slíkar voru afleiðingar þeirrar stjórnarstefnu, sem þá hafði ríkt og
mótazt hafði af höftum og rikáisaflskiptum.
Viðreisnin, undir forystu Sjálfstæðisflökksins, hófst úr þessum rúst-
um ogfe á stuttum tíma, hefur hún skapað þjóðinni beztu lífskjör, sem hún
hefur nobkru sinni búið við.
í dag eigum við gjaldeyrissjóð í stað skulda, lánstraust þjóðarinnar
hefur verið endurvakið, og aukið viðskiptafrelsi hefur gert obkur kleyft
að kaupa það, sem við þörfnumst.
Þjóðarauðurinn hefur vaxíð um 40—50% og auknar þjóðartekjur
hafa leitt til stórbatnandi afkomu almenningis.
Nýjar atvinnugreinar hafa aukið fjöl'breytni í framleiðsluháttum
og með stóriðju hefur verið tekizt á við heiillandi viðfangsefni, sem færa
mun þjóðinni auknar tekjur og hlúa að þeim iðnaði, sem fyrir er í landinu.
Viðreisnarstefnan sagði skilið við höft og ríkisafskipti en beitti sér
þess í stað fyrir frelsi einstaklinganna í viðskiptum og framkvæmdum.
Þetta einstaklingsfrelsi, sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur ætíð barizt
fyrir, er það afl, sem drýgst hefur skilað þjóðinni til vaxandi velmegunar.
Enginn á meir í húfi en æs'ka þessa lands, að þetta frelsi verði ek'ki
skert. Æskan þarfnast frelsis til þess að áræði hennar og athafnaþrá fái
notið sín, og hún kann að meta þau tækifæri, sem rétt stjórnarstefna hefur
fært henni og þjóðinni allri.
Því mun æskan vera vel á verði, þegar að hagsmunum hennar er sótt.
Það er um þetta frelsi, sem kosið er 11. júní nk. og þess vegna
stendur hið uniga Ísland á vegamótum í dag.
Annars vegna eru leiðir þeirra, sem þetta frelsi vilija feigt. Þær
leiðir hafa verið reyndar og þjóðin veit hvert þær liggja.
Leiðin fram á við, er leið Sjálfstæðisflokksins, leið langstærsta
flobks landsins.
Sú leið ein tryggir áframhaldandi frelsi, áframhialdandi framfarir
og áframhaldandi viðreisn.
Það er leið hins unga íslands.
Kristján Ragnarsson, fulltrúi
Hagnýting
landhelginnar
Á UNDANFÖRNUM árum hefur orðið
ör þróun í fiskveiðum okkar íslend-
inga. Fiskiskipastóllinn hefur aukizt um
104 skip sl. 5 ár, og eru þau 26.500 rúm-
lestir að staerð. Auk þess eru mörg
skip í smíðum. Aldrei fyrr hefur orðið
jafnmikil aukning á fiskiskipastólnum
á svo skömmum tíma, en næsta stór-
átak þar á undan var endurnýjun tog-
araflotans á tímabilinu frá 1947 til
195(2, alls 43 skip. Aukning í fram-
leiðslutækjum, lík þeirri, sem áður er
á minnst, getur ekki orðið nema í land
inu sé ríkjandi stjórnarstefna, sem gef-
ur einstaklingunum tækifæri til frjálsra
athafna og stjórnarstefna, sem styður
einstaklingana til öflunar framleiðslu-
tækja, líkt og gert hefur verið af hálfu
hins opinbera við kaup á fiskiskipum.
Útvegsmenn gera sér glögga grein
fyrir þeim mun á stjórnarsfefnu, sem
tíkt hefur undanfarin ár og þeirri,
sem ríkti á valdatíma vinstri stjórnar-
innar, þegar ekki mátti kaupa fiskiskip
til ákveðinna landshluta, sem þá lágu
bezt við fiskimiðum. Úthlutað var leyf-
um eftir stjórnmálaskoðunum, kom þá
fyrir að menn fengu leyfi fyrir fiski-
báti, sem litla eða enga þekkingu höfðu
á útgerð. Þekkt er dæmi um, að slík
leyfi hafi verið seld útgerðarfyrirtækj-
um, sem ekki hlutu náð fyrir augum
skömmtunarstjóranna, þrátt fyrir ára-
tuga reynslu í útgerð.
Engin ein ráðstöfun hefur orðið þjóð-
inni hagkvæmari á síðari árum en frjáls
innflutningur fiskiskipa, sem hefur átt
mestan þátt í að skapa þann þjóðar-
auð, sem orðið hefur til þess að bæta
lífskjör alls almennings í landinu.
Við svo öra þróun, sem orðið hefur,
hafa skapazt ný vandamál, sem eru m.a.
fólgin í því, að úrelzt hafa fiskiskip,
sem fyrir aðeins 5 árum voru talin
mjög heppileg til síldveiða. Rekstrar-
aðstaða þessara skipa er nú mjög erf-
ið vegna verkefnaskorts utan vetrar-
vertíðar.
Vegna þessara breyttu aðstæðna hafa
fiskiskip undir 120 rúmlestum að stærð
ekki verið endurnýjuð, en það er ein-
Jóhannes L. L. Helgason
Leiðbeiningastarf
fyrir stúdenta
segir Jóhannes L. L. Helgason háskólar.
i
Jóhannes L. L. Helgason, há-
skólaritari, var önnum kafinn,
þegar tíðindamaðurinn leit inn
hjá honum. Hann gaf sér þó
tíma örlitla stund til þess að
svara örfáum spurningum varð-
andi Háskólann og háskólastúd-
enta.
— Hve margir stúdentar eru
innritaðir í Háskólann?
— Þeir munu vera um 1200
talsins, þar af innrituðust 342
stúdentar s.l. haust. Nú í vor
útstorifast 87 kandidataT frá
skólanum, og eru það ívið fleiri
kandidatar en undanfarin miss-
eri. Af þekn ljúka 20 stúdentar
B.A.-prófi, 1 úbskrifast úr guð-
fræðideild, 14 úr læknisfræði,
8 úr tannlækningum, 12 úr
lagadeild, 10 úr viðskiptadeild,
2 ljúka prófi í íslenzkum fræð-
um og u. þ. b. 20 fyrrihluta-
prófi í verkfræði.
— Hefur námstilhögun verið
breytt mikið í Háskólanum?
— Á undanförnum árum hafa
verið gerðar breytingar á öll-
um deildum skólans nema þá
helzt lagadeild. Innan sfcamms
má svo búaist við róttækri breyt-
ingu á námstilhögun í lækna-
deild, enda knýjandi þörf að
stytta hið almenna læknanám.
— Hverjar eru helztu fram-
kvæmdir, sem nú eru á döfinni
hjá yfirvöldum Háskólans?
— Langstærsta framkvæmdin
er bygging Árnagarðs, sem Há-
skólinn og Handritastofnunin
standa sameiginlega að. Rauniar
bj'argar tilkoma Arnagarðs
kenmslurými Hásikólans um sinn,
því að í þeim málurn stefndi
í algjört óefni. Þá má einnig
geta þess, að fyrirhugað er að
byggja Læknadeildarhús, sem
væntanlega verður í tengslum
við Landspítalann.
— Mikið hefur verið rætt um
það, hve fáir innritaðir stúdent-
ar við Háskólann ljúka kandi-
datsprófi. Hefur Háskólaráð gert
einhverjar ráðstafanir til þess að
leysa þetta vandamál?
— Samkvæmt athugun Bfna-
hagsistofnunarinnar á námsferli
stúdenta við Háskóla fslands
árin 1950—1965, kemur í Ijós,
að einungis 35,7% innritaðra
stúdenta ljúka kandidatsprófi.
Eitt af því, sem Háskólaráð hetf-
ur samþykkt að gera varðandi
þetta vandamál, er að koma á
fót öflugri leiðbeiningarstartf-
semi fyrir stúdenta og verðandi
stúdenta, og hefur ráðið þegar
óskað eftir fjárveitingum á
næsta ári til þess að standa und-
ir kostnaði. Við bindum tate-
verðar vonir við þessa starfisemi
og búumst við, að hún geti átt
þátt í því að auka nokkuð
hundraðs'tölu háskólastúdenta,
sem ljúka námi. Hér er raunar
ekfci um einkamál háskólastúd-
enta að ræða, heldur hag alþjóð-
ar.
mitt sú stærð báta, sem aðallega hefur
séð frystihúsunum fyrir efnivöru auk
afla togarana.
Brýnasta verkið er nú að taka ákvörð-
un um á hvern hátt þessi stærðarflokk-
ur fiskiskipa verði endurnýjaður með
það fyrir augum að þessi skip sjái
frystihúsunum fyrir efnivöru. Eins og
kunnugt er, er það eitt aðalvandamál
frystihúsanna, hve illa þau eru nýtt.
Mikilvægt er fyrir þjóðarheildina að
frystihúsin haldi áíram að skipa þann
sess í útflutningsframleiðslunni, að þau
séu, ásamt þeim skipum, sem efni-
vörunnar afla, stærsti gjaldeyrisafland-
inn. Áður en hægt er að taka ákvörð-
un um endurnýjun þessara skipa, verð-
ur að taka ákvörðun um á hvern hátt
eigi að nýta fiskimiðin, innan 12 sjó-
milna fisfcveiðilögsögunnar.
Ég tel, að ekki verði með nokkru
móti hægt að reka ný fiskiskip, eða þau
sem nú eru til, með árangri, nema heim-
ilaðar verði veiðar með botnvörpu
innan núverandi fiskveiðilögsögu, i
ríkara mæli en nú er gert. í þessu sam-
bandi má ekki taka tillit til fordóma
um eyðingarmátt þessa veiðarfæris, en
þeir stangast á við álit okkar ágætu
vísindamanna, sem segja að fiskurinn
sé jafndauður í hvaða veiðarfæri, sem
hann er veiddur, og þetta veiðarfæri sé
ekki skaðlegra en önnur, sé rétt á mál-
um haldið, eins og varðandi möska-
stærð og klæðningu á botnvörpupoka
o. fl.
Það er almennt álit sjómanna, sem ég
hef rætt við, að togveiðar gangi ekki eins
nærri fiskistofninum og net. Rökstyðja
þeir þetta álit sitt með því, að ekki sé
hægt að veiða með botnvörpu nema á
takmörkuðum svæðum, þar sem botn-
lag er gott, en með netum er hægt að
veiða hvar sem er, og gangi þau þvl
mun nær fiskistofnunum.
Vitað er, að botnvarpa gefur jafn-
betri og fjölbreyttari vinnslufisk en
flest önnur veiðarfæri, og útgerðar-
kostnaður er minni en með nokkru
öðru veiðarfæri. T.d. er veiðarfæra-
kostnaður um 5 til 7% af aflaverðmæti
á móti 20—-30% á þorskveiðum með net-
um. Einnig er rétt að benda á, að nú
eru aðeins höfð 5-7 manna áhöfn á bát-
um, sem stunda togveiðar, á móti 10-11
manna áhöfn á línu- og netabátum.
Verði tekin ákvörðun um betri nýt-
ingu fiskveiðilögsögunnar, er nauðsyn-
legt að skipta veiðisvæðum milli þeirra
báta, sem togveiðar stunda og hinna,
veiða með föstum veiðarfærum, eins og
línu og netum, vegna hættunnar á á-
rekstrurn. Segja má, að því fylgi ókost-
ur að takmarka þannig veiðarnar, en
hjá því verður naumast komizt, eigi
báðir þessir aðilar að vera jafnréttháir
á miðunum.
Aðstaða til togveiði er ekki sambæri-
leg alls staðar við landið, og frá sumum
landshlutum er ekki hægt að stunda
þær með árangri. Þess vegna er nauð-
synlegt að efla Hnuútgerð, svo hægt sé
að stunda hana þar sem hún hentar
bezt.
Alþingi, sem saman kemur að af-
loknum kosningum, sem í hönd fara,
kemst ekki hjá og verður að taka af-
stöðu til, hvort auka skuli til muna I
næstu framtíð togveiðiheimildir frá þvi
sem nú er.