Morgunblaðið - 03.06.1967, Blaðsíða 28

V
28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ 1067.
EFTIR
KRISTMANN
GUÐMUNDSSON

i.
Þegar Ómar Holt kom inn í
Loftleiðaflugvélina í New York,
varð hann bæði hissa og undr-
andi yfir því að hitta þar fyrir
vin sinn og samstarfsmann við
stjörnusjána miklu á Palómar-
fjalli, Míró Kama. Þeir höfðu
báðir dvalizt þar um skeið, eftir
að Ómar lauk próli í stjörnu-
fræði við amerískan háskóla, og
verið ^rnjög samrýmdir. Raunar
vissi Ómar Holt lítil deili á þess
um félaga sínum, önnur en þau
að hann var ljúfur og indæ'l
maður, en dulur um sjálfan sig
og uppruna sinn.
Ómar Holt var fslendingur í
húð og hár, en hafði verið í
Ameríku í fimmtán ár, eða ná-
kvæmlega helming lífs síns. Þar
hafði hann átt gamla frænku, er
studdi hann til náms og ferða-
laga, og lét honum að lokum
eftir álitlega fjárupphæð, þegar
hún dó. Á íslandi voru allir ætt-
ingjar hans dánir, og 1 rauninni
hafði hann engan sérstakan
áhuga fyrir þessu kalda landi í
Norðurhöfum. En hann hafði
ákveðið að skreppa þangað, og
sjá æskustöðvar sínar, áður en
hann settist að erlendis fyrir
fullt og ailt. Hann hafði stund-
um saknað hinnar tæru víðáttu,
er þar blasti við sjónum manns
hvarvetna — eitthvað vakti líka
fyrir honum um fagrar, bjart-
hærðar stúlkur, sem hann hafði
litið hýrt til á unglingsárunum.
Það voru víst hvergi eins falleg-
ar stúlkur og á íslandi? Að vísu
hafði hann ekki saknað kven-
hylli neinstaðar, þar sem hann
hafði farið, því að hann var hinn
álitlegasti maður, hár og grann-
ur, axlabreiður, með bjart hár
og blá augu. Hraustur var hann
einnig í bezta lagi, og hafði iðk-
að hverskyns íþróttir allt frá
barnæsku. Svipur hans var
hreinn og karlmannlegur, en
stundum brá fyrir draumlyndi í
augunum, og var þá sem rökkur-
kennd slykja legðist yfir þau.
Andlitið var nokkuð stórgert,
með eilítið háum kinnbeinum,
sterkri höku og festulegum
munni.
Þeir félagar heilsuðust inni-
lega, og Míró Kama leiddi ís-
lendinginn til sætis aftarlega í
vélinni. „Ég vissi að þín var
von“, sagði hann brosandi. „Og
ég fékk því svo fyrir komið að
við gætum setið sarnan".
„Það var bæði, óvænt og
skemmtilegt að hitta þig hér,
Míró,“ mælti ómar Holt og virti
vin sinn fyrir sér. Þetta var
fjarska þægilegur maður, og geð
felldur á alla lund, ekki nema
vel í meðallagi hár, en þéttur
á velli og fríður sýnum. Fram-
koman var undrafáguð, röddin
lág og ljúf, Andlitsmótið var
ávallt, og virtist, fljótt á litið,
dálítið kvenlegt, en lýsti þó ein-
beitni, karlmennsku og vilja-
festu. Háraliturinn var mjög
óvenjulegur: skær eins og
platína og sló stundum á föl-
grænum blæ; brúnirnar voru
nokkru dekkri og bar þar ekki
á græna litnum. Augun aftur á
móti voru dökkgræn, óvenju-
lega stór, og svo björt að erfitt
var að horfa í þau, nema stutta
stund í einu. Hörund mannsins
var hvítfölt, en hraustlegt eigi
að síður, og hann beinlínis ljórn
aði af æsku og heilbrigði. Hann
leit út fyrir að vera um tvítugt.
„Þú sagðir mér, áður en við
skildum í sumar, að þú ætlaðir
til heimalands þíns, og myndir
dveljast þar um tima. Þú hefur
kannski gleymt því að ég sagði
þér að ég ætti erindi til Evrópu
um líkt leiti? Mér datt svo í hug
að gaman væri að verða þér sam
ferða og sjá ísland — og raunar
^f itnnm (^fnzth.oboii h.j.
Suðurlandsbraut 16 Keykjavik - Simnefm: »Volver« Sími 35200
Tækin á þessari mynd eru af viðurkennd-
ustu og öruggustu gerð sinnar tegundar.
Z O D I A C léttbátur-lífbátur fyrir
fiskiskip.
J O H N S O N mótor, öruggastur og mest
notaður á íslenzkum fiskiskipum.
AQUA-LUNG köfunartæki, merkið
sem mest er treyst neðansjávar í
heiminum í dag.
Komið og kynnið yður verð og greiðslu-
skilmála.
þarf ég að tala við þig um mjög
mikilsvert mál, en það látum við
nú bíða um stund.“
Á leiðinni til Keflavíkur röbb-
uðu þeir saman um alla heima
og geima. Einkum rifjuðu þeir
upp minningar frá Palómarhæð-
um, þar sem þeir um nætur virtu
fyrir sér alstirndan himininn, og
ræddu um undur hans og stór-
merki. „Þú trúðir mér fyrir því
þá,‘“ sagði Míró, „að ekkert hefð
ir þú þráð eins mikið alla ævi
þína og það, að ferðast til ann-
ara hnatta og kynnast leyndar-
dómum þeirra. — Manstu þégar
við sáum hina fljúgandi diska,
þrjá saman, þeytast á ægiferð
yfir stjörnuturninn? Þú sagðist
vilja gefa mörg ár af lífi þínu til
þess að geta ráðið gátu þeirra.
Er þér enn alvara mæð það?“
„Enga ósk á ég heitari — en
ég býst ekki við að mér veitist
tækifæri til þess.“
„Hver veit,“ mælti Míró
Kama íbygginn. „Hver veit?“
Þegar til Keflavíkur kom,
stakk Míró upp á því, að þeir
fengju sér leigubíl og ækju ein-
ir saman í bæinn, í stað þess að
fara með _ Loftleiðavagninum.
Samþykkti Ómar það.
Kvöld var komið, en veður hið
fegursta, dálítill haustkuldi S
loftinu, en blæjalogn og himinn
stjörnubjartur.
Er þeir komu upp á Stapann,
hafði Míró Kama orð á því að
hann langaði til að horfa um
stund á stjörnurnar, og sjá
hvernig þær litu út frá ættlandi
Ómars. Létu þeir þá bílinn nema
staðar og stigu út.
Þeir gengu nokkurn spöl frá
veginum. Allt í einu lagði Míró
aðra hönd sína á öxl íslendings-
ins, en með hinni benti hann á
alstirndan kvöldhimininn. „Nú
getur þú, vinur, fengið ósk þína
uppfyllta ef þú átt dirfsku og
hugrekki til þess — sem mig
reyndar grunar að þú eigir í rík
um mæli.“
Ómar Holt leit á félaga sinn,
steinhissa, og spurði hvað hann
ætti við.
„Ég á ekki heima á jörð
þinni,“ svaraði Míró, alvarleg-
ur í bragði. ,Og mér er kunn
gáta hinna fljúgandi diska, er
þið kallið svo.“
Ómar Holt fann til aðkenn-
ingu af svima, og strauk ósjálf-
rátt um enni sér. „Ertu að —
segja mér — að þú — að þú sért
frá annarri jarðstjörnu?“ stam-
aði hann.
„Þú manst kannske,“ mælti
Míró Kama, „að þegar starfs-
fólkið á Palómar ræddi um hina
fljúgandi diska, þá lagði ég
aldrei orð í belg. _ Og einu sinni
sagðir þú við mig: Stundum
finnst mér að þú vitir meira um
þett mál en við hinir. Grunaði
þig aldrei að ég væri gestur í
heimi þínum?“
„Nei,“ svaraði Ómar Holt;
hann var nú búinn að ná sér eft-
ir fyrstu undrun sina. „Og ég
var aldrei viss um að diskarnir
væru frá öðrum hnöttum, þótt
sú hugsun hvarflaði að mér, eins
og von var, því að allmargir
menn, ekki ómerkir, þóttust hafa
sannanir fyrir því. Sjálfur sá ég
þessi fyrirbæri þrisvar sinnum,
frá Palómárfjalli, og var því
viss um að þau væru á einhvern
hátt raunveruleg. Flestir starfs-
félagar mínir voru á sömu skoð-
un. En það var einhver undar-
leg leynd yfir þessu, okkur var
beinlínis skipað að gefa hern-
aðaryfirvöldunum nákvæma
skýrslu um allt, sem við sáum
af þessu tagi, en þegja um það
við alla aðra. Satt að segja vor-
um við eilítið smeikir við þetta,
ekki sízt vegna þess, hve dult
var farið með allar upplýsingar
í málinu. — En eins og þér er
kunnugt eru stjörnufræðingam-
ir sannfærðir um að í okkar sól-
kerfi, að minnsta kosti, geti eng
inn hnöttur verið byggður skyni
gæddum lífverum. Og að hægt
sé að ferðast á milli fastastjarn-
anna — það finnst þeim víst
flestum heldur brosleg hug-
mynd.“
„Hvernig getur nokkrum dott-
ið í hug,“ sagði Míró með lágri
og ljúfri rödd sinni, „að Jörð-
in ein af hinum ótöluiega hnatta-
grúa himingeimsins, hafi þróað
Samtal við höfundinn
í DAG hefst hér í blaðinu ný
skáldsaga eftir Kristmann
Guðmundsson, „Stjörnuskip-
ið“. í tilefni af því fer hér
á eftir stutt samtal við höf-
undinn:
„Hvað er science fiction —
eða vísindaskáldskapur, eins
og við verðum víst að þýða
þetta á íslenzku?“
„Ég kann ekki allskostar
við útlegginguna, en látum
svo vera. S.f. er í rauninni
margskonar, það er hægt að
skipta honum í sex flokka
að minnsta kosti: I. Sögur
sem fjalla um vélmenni og
samskipti þeirra við mann-
eskjur af holdi og blóði. II.
Ferðalög fram og aftur um
tímann. III. Sögur um skyni
gæddar verur frá öðrum
hnöttum, sem heimsækja okk
ar jörð. IV. Sögur af ofur-
mennum, andlegum og líkam
legum, og hvorttveggja. V.
Framtíðarsögur um afdrif
mannkynsins og endalok
jarðar — fjölbreyttur flokk-
ur og einna mestur fyrirferð-
ar, af þeim sem hér eu taldir.
VI. Sögur af ferðalögum til
annarra hnatta og lýsingar á
fbúum þeirra, umhverfi og
lífsháttum. — Þær sögur, sem
ég hef skrifað, teljast allar
til hins síðast nefnda."
„Varst þú ekki fyrstur is-
lenzkra skálda til að semja
sögur af þessi tagi?“
„Ekki veit ég betur en að
svo sé, en vera má að mér
skjátlist. — „Ferðin til stjarn
anna“ og ..Ævintýri í himin-
geimnum" komu báðar út ár
ið 1©59. En „Stjörnuskipið"
hefur legið nokkur ár í salti
hj'á mér — og tvær aðrar sög-
ur af líkum toga spunnar. Ég
hreinskrifaði hana í skamm-
deginu í vetur.“
„Getur skáld verið þekkt
fyrir að skrifa science
fiction?"
„Bæði fyrr og síðar hafa
ýmsir ekki ómerkir rithöf-
undar látið sér það sæma, t.d.
H. G. Wells — og reyndar
margir fleiri en menn gera
Kristmann Guðmundsson
sér grein fyrrr. Það er ekki
langt síðan August Derleth
gaf út safnrit vísindaskáld-
skapar, (Beyond Time and
Space, scienoe fiction antho-
logy), með verkum eftir ekki
lakari höfunda en Platon,
Lucian, Sir Thomas More,
Rabelais, Tommasso Campan-
ella, Bacon, Kepler og God-
win, ásamt fleiri sem teljas*
allvel ritfærir.
S.f. er vissulega viður-
kennd bókmenntagrein um
allan hinn siðmenntaða heim
— beggja megin járntjalds
— og nýtur gífurlegra vin-
sælda. Af einhverjum skrítn-
um ástæðum eru s.f. bækur
nálega ófáanlegar hér á landi,
þótt gnægð sé flutt inn af
reifurum, sem fjalla um
morð og kiám. En einnig hér
á s.f. mikinn fjölda aðdáenda,
og hef ég m.a. notið góðs af
því.“
skyni gætt líf? Til hvers heldur
þú að Skaparinn hafi gert tak-
markalausan fjölda sólna, ef
þær ættu ekk^ að veita lífinu
birtu sína og yl?“
„Ekki veit ég með vissu hvort
Skapari sá er til eða ekki“, svar-
aði Ómar Holt. „Raunar hefur
mig alltaf grunað að svo væri,
og ætið hefur stjörnuhimninn
vakið hjá mér lotningu, en eink-
um þó undrun og forvitni. —
Og ef þú ert þess umkominn að
veita mér fræðslu í þessum mál-
um, fræðslu sem taki frá mér
allan efa, þá tel ég það mestu
gæfu lífs míns að hafa kynnst
þér.“
„Ertu þess þá albúinn að fela
þig umsjá minni, og fara með
mér út í 'hinn mikla ómælis-
geim?“
„Já,“ svaraði Ómar Holt hik-
laust. „Ég er einn míns liðs, og
hef fáum skyldum að gegna;
enginn mun sakna mín þótt ég
hverfi af sjónarsviðinu um
lengri eða skemmri tíma.“
„Þá er allt gott,“ mælti Míró
stillilega. Hann tók úr barmi
sér flatann, gljáandi hlut, ekki
ólíkan litlu útvarpsviðtæki ,og
handlék hann stutta stund. Svo
sagði hann nokkur orð á
ókunnu, hljómfögru tungumáli,
og fékk nær samstundis svar úr
tækinu. Þvínæst snéri hann sér
aftur að félaga sínum. „Allt er
þegar undirbúið, og fljúgandi
diskur á leið hingað til okkar.
Nú borgum við bflstjóranum og
sendum hann heim til sín.“
„Hvað eigum við að segja
manninum — honum mun finn-
ast hátterni okkar í meira lagi
undarlegt?"
„Láttu mig um það,“ anzaði
Míró Kama brosandi.
Húsbyggjendur
Húseigendur
Nú er rétti timinn til að setja DANFOSS hitastýrða
ofnventla á hvern miðstöðvarofn. Dragið úr hita-
kostnaði. — Ársábyrgð.
Einkaumboðsm enn:
= HEÐINN =
VÉLAVERZLUN SÍMÍ Z4260