Morgunblaðið - 30.09.1967, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGAlíDAGUR 30. SEPT. 1967
5
Heyrnaskert börn eiga að
umgangast heilbrigð börn
— á dagheimilum og í skólum, þar sem hið
talaða mál klingir í eyrum þeirra
NÝLEGA var staddur hér á
landi Stefán Skaftason, læknir,
sem nú starfar við Heyrnarstöð
danska ríkisins við háskóla-
sjúkrahúsið í Árósum. Hann
kom hingað gagngeirt til þess
að halda fyrirlestur á vegum
Foreldrafélags heyrnardaufra
barna, og fyrir meðlimi þess.
Fjallaði fyrirlesturinn um
heyrnarskemmdir barna, tiðni
þeirra, orsakir, meðferð og bata
horfur þeirra, sem hafa skerta
heyrn. Miklar framfari hafa
orðið í þessum efnum að und-
anförnu og bað blm. Mbl. Stef-
án að segja sér eitthvað um
þær og ofangreind atriði.
— Það er þá fyrst að telja,
sagði Stefán, að saimkvæmt
rannsóiknum, sem gerðar hafa
verið á Norðurlöndum, er heyrn
ardeifa meðal barna mun al-
gengari en ætla mætti. Áætlað
er, að þá barnið hefur skóla-
göngu við sjö ára aldur sé eitt
af hverjum þúsund algerlega
heyirnarlaust og þrjú af hverj-
um þúsund með svo alvarleg-
ar heyrnarskemmdir, að tii
'baga er í umgengni við_ aðra.
Þetta mundi þýða fyrir íslend-
inga, að við hefðum 800 börn
á þessum aldri með heyrnair-
skemmdir. Tala allra heyrnar-
daufra á landi hér er skiljan-
lega milklu hærri, þar sem ein-
göngu er átt við þjóðfélags-
þegna innan skólaaldurs.
— Orsakir heyrnarskemmda
eru ýmsar. f flestum tilfelium
er hér um að ræða heyrnar-
deyfu, sem orsakast af of stór-
um nefkirtlum eða eyrnalbólg-
um af ýmsum gerðum. Þó er
eklki svo lítill hluti af allt öðr-
um rótum. Á ég þá aðallega við
hinar miðlægu skemmdir, sem
eiga aðsetur sitt í innra eyra
— fcuðungnum, heyrnartaug eða
hei'la. Mairgar þessar miðlægu
sfcemmdir eru meðfæddar og
þar af leiðandi mjög erfiðar í
meðferð. Ymsir sjúkdómar,
sem móðirin sýkist af um með-
göngutímann, geta vaMið heyrn
arleysi barnsins, sem hún vænt
ir. Þannig vitum við, að Rauð-
ir hundar — sérstafclega á 12
fyrstu vilkum meðgöngutímans
— valda í 30% tilfella alvarleg-
um miðlægum heyrnarskemmd-
um eða heymarleysi. Áður fyrr
var efcki óalgengt, að heyrnar-
leysi smábarna orsakaðist af
heilahimnuibólgu, en eftir að
hin nýju fúkalyf komu á mark-
aðinn hefur sú hætta minnkað
stórum.
—iHeyirnardieyfur þær, sem or
saikast af eyrnabólgum, er oft-
ast auðvelt að eiga við með
lyfjum. Þó geta vissar tegundir
slímhúðarbólgu í eyrum verið
mjög þrálátar og erfiðar viður-
eignar. Flest börn, sem svo er
háttað um, fá þó eðlilega heym,
sé leitað ti'l sérfræðing® í tæfca
tíð, strax og einkenni koma í
ljós. Barnið fær hita og verki,
sefur órólega og vill núa eyrað,
vegna þess að því finnst eítt-
hvað vera í því. Börn eiga ákaf
lega erfitt með að staðsetja
verki.
—Hinar miðlægu heyrnar-
sikemmdir eru í flestum tilfell-
um alvarlegs eðlis og er ekki
hægt að bæta þær með lyfjum
eða skurðaðgerðum. í því til-
felli eru heyrnarslkiemmddrnar
varanlegar og hafa skiljanlega
mifcii áhrif á þrozlka barnsins
og möguleifca til að lifa eðli-
legu lí'fi.
— Síðasta áratuginn hafa
stórstígar framfarir orðið á
þessu sviði læknavísindanna.
Hér á ég við þá tœknilegu hjálp,
sem börni'n geta fengið við niot-
kun heyrnartæfcja. Sé barnið
heyrnarlaust eða alvarlega
heyrnarskert þróast ekki má'lið.
Barnið verður í mörgum tilfell-
um mállaust, fáist ekki hjálp í
tæka tíð. Þess vegna er mikils
um vert, að meðferð sé hafin
eins fljótt og kostur er á. Heyrm
artæfci auka styrkleika þess
hljóðs, sem að eyranu berst og
gerir þannig kleift heyrnarvana
barni, að skynja hin ýmsu
hljóð og hið talaða mál. Eftir
nákvæma rannsókn á barninu
hjá sérfræðingi, á að gefa því
heyrnartæki, strax á fyrsta ári
— helzt sex mána’ða gömlu, —
og skulu það vera líkamsborin
'heyrnartæki til beggja eyrna.
Hjálpa verður barninu að læra
að heyra og tala, ef svo mætti
segja — og er sá þáttur með-
ferðarinnar ætlaður tal- og
heyrnairfræðing'Um. Við þriggja
ára aldur á barnið að komast
á dagheimi'li með heitbrigðum
börnum, þar sem talað mól
fclingir í eyrum þess allan dag-
inn. Á þann hátt hefur barnið
stærstan möguleika á að læra
að tala, —rétt eims og við för-
um til Færeyja, ef við viljum
læra vel færeysku — en ekfci
til Frafc'klanðs eða Þýzkalande.
— Við sjö ára aldur, er barn
ið byrjar skó'lagöngu, þá á það
að fá að setjast í eðlilegan,
FÍB mótmælir innheimtu út-
varpsgjalds af bifreidum
Stefán Skaftason.
venjulegan barnaskóla, annað
'hvort á sérbekk fyrir heyrnar-
daufa eða blönduðum bekk,
meðal heyrandi nemenda. Og
þá er nauðsynlegt að hafa kenn
ara sérmenntaða í því að kenna
'heyrnardaufum. Þannig hjá'lp-
um við börnunum að yfirstíga
þá sálrænu fötlun, sem leiðir
af heyrnardeyfunni; því að það
sfcynjar við þessa meðfferð, að
það er ekki ólnbogabarn þjóðfé-
lagsins, heldur ei'nstakliinigur, að
eins svolítið öðrvísi skapaður
en hin börnin, sem fullfrísk
eru, — rétt eins og krafckar,
sem þurfa að nota gleraugu
vegna þess, að sjónin er ekki
í lagi.
— Þessi endurhæfingarferð
hefur gefið góða raun,
'bæði í Evrópu og Ameríku.
60% heyrnarsterfcra barna^ i
Bandaríkjunum eru sett í al-
menna sfcóla, annaðhvort í sér-
békki eða blandaða bekki. Marg
ir hafa lokið háskólaprófum,
en það var áður talið gersam-
UTVARPSAFNOTAGJÖLD
voru til umræðu á 1. landsiþingi
Félags ísl. bifreiðaeigenda. Tel-
ur FÍB mjög óréttlátt, að inn-
(heimta útvarpsgjald af bifreið-
um, þar sem það er tvísköttun.
En það síkoðun félagsiins, að stór-
stígar fr'amfarir í útvarpstækni
haffi gert núverandi regluigerð
um iinnlheimtu afniotagjalda aff
útvarpstæfcjum úrelta, m.a. með
tilkomu „tra'niS'istortækj'a". Út-
varps'notkun er í dag svo al-
menin, að ekfci er hægt með
sanngirni að benda á neinn, sem
ek'ki er útvarpsnotandi, og er því
eðH'iilegast að inniheimta gjaMið
sem neffslkaitt.
Ingvar Guðmundsson, Kefla-
vík, 'haifði framsögu um afnota-
gjöld útvarpstækja á lamdsþing-
iintu. Gat Ingvar þess, að hér
væri um að ræða eitt aff 'baráittu-
máium FÍB. Samkvæmt núver-
andi reglugierð má fo'rráðaimaður
útvarpsiheimilis eiga eins mörg
viðitæki og hann óskar, þóitt 'hann
greiði aðeins eitt aÆnotagj'aM,
séu þau notuð innan hans eig-
in heimilis. Er sá 'báittur almenint
á hafður, að skráður útva.rpsnot-
anidi sér um kaup á við'tæfcjum
fyrir fjölskyldu sína og sfcráir
þau á siitt naffn. Tækjun,um er
síðan útihlutað til hinna ýmsu
fjöl'Sfcyldumieðilima, sem haffa
þau með sér, er þeir fara að
Iheiman. Þanmig venða til flleiri
og fleiiri útvairpsnotendur, er
ekfci greiða tilsfcildð gjaild, og
kemur það að sjáWsögðu fram í
'hærri igjöldum á 'hinum. Nefndi
Ingvar í þessu sambaindi tvö
dæmi: Annars vegar mann, er
greiðir samkvæmt reglugerð af
fjórum útvarpsheimilum, og hins
vegar mann með sömu útvarps-
notkun, en greiðir aðeins af
einu útvarps/heimili.
Á sl. ári munu hafa innlheimzt
afnotagjöld aff um 45 þús. not-
emdurm, þar atf 7—8 þús. bifreið-
um. H'ims vegar er búizt við, að
um ta.lsverða hæfcfcun verði að
ræða, m.a. vegna tækja'könnun-
ar um síðustu áramót, þannig að
um 51 þús. atfniotagjöM inn-
heimitist, þar með taldar bif-
reiðir.
Afnotagj aldið er nú 620 kr., og
af reiknað er með, að 60 kr. af
hverju af notagj aldi sé inn-
heimtukostnaður og söluskattur
atf honum, yrðu (nettó) tefcjur
út'varpsdns á komamdi ári láðlega
28 millj. kr. Vær.i gjaMið 'hins
vegar innheimt sem nefsfcattur
ætti áö vera unnit að lœkka það
um allt að 47%, en tala fram-
teljanda fyrir árið 1965 var um
88 þús.
Enntfremuir kvað Ingvar það
íslkyggilegt, ef 70 til 80% bitfreiða
í lamdimu væri útvarpslaus'ar. Á
næsta vori verður breytt yfir í
hægri umfferð, og verður þá út-
varpið aiðal-'tengilíiðurinn milli
ökumannia og þeirra', sem breyt-
imgunni stj'órna'. Má í þessu sam
bandi benda á reyraslu Svía, sem
breytitu yffir í hægri umtferð 3.
sept. sJl. Lögðu þeir mjög miklia
áberzlu á, að flá flólk til þes;s að
hatfa útvarpstæki í biffreiðum
sínum, og er það skioðun Sví'a,
að einn sitærsti þátbuirimn í þvl,
hversu vel breytingin geklk, halfi
verið giott isambarnd milli þiei'rra,
sem breytingunni stjórnuðu og
bifreiðiastjórai í gegraum. útvairp.
Etf efcki reyniist unnt að fiella
niður þá bvísköttun, sem nú er
viðhöfð gagnvart bitfreiðaeigend
um, ber þegar að taka upp nef-
skatt, sem inraheimtur yrði með
opinbarum gjöMum,. Sliíku
ástandi sem nú rílkir í þessu.m
málum geta bifreiðaeigendur
ekki unað lengur.
(Fuéttatilkynniing frá FÍB)
lega óhugsandi með þeim end- '
urhæfingaraðferðum sem þá
tíðkuðust og tíðkast víða enn. j
Kannski mætti minnast á það í 1
þessu sambandi, að einn lækna-
kandidatanna, sem starfaði á
heyrnarstöðinni í Árósum í
sumar, var mjög heyrnarskert-
ur og hefur heyrnartæki á báð-
um eyrum. Hann er þó fullkom
lega fær um að starfa sem lækn
ir. Fjöldi slíkra dæma eru
þékikt frá Bandaríkjunum og
komu fram mjög athyglisverð-
ar upplýsingar um slík tilfelli
á heimsráðstefnu heyrnar-
skertra, sem haldin var í Var-
sjá sl. vor. Þátttakendur voru
þar þrjú þúsund víðsvegar að
úr heiminum.
XXX
— Öll meðferð hey rnar-
skertrá krefst gífurlegrar
vinnu sérmenntaðs fóillks á
þessu sviði, lækna, heyrnarfræð
inga, talfræðinga, sérmenntaðra
kennara og dagheimila-kenn-
ara. Og ekki hvað sízt góðs
skipulag's.
— Og hvernig erum við á
vegi stödd í þessum efnum?
— Þessi grein hei'lsugæzlunn
ar hefur ekki þróazt hjá okkur
sem skyldi, og er hér því mikið
óunnið starf. Til að árangurs
megi vænta, verður að skipu-
leggja í heild heyrnarmálin I
öllu landinu. Þetta verður ekki
gert fyrr en búið er að koma
upp fullkominni háflls- neff- og
eyrnadeiM við eitthvert sjúkra
húsanna í Reykjavík, þar sem
einnig verði heyrnarstöð fyrir
allt landið.
Þaðan þyrfti að skipuleggja
heyrnarmælingar hjá öllum
skólabörnum landsins, eins og
gert er meðal annars hjá ná-
grannaþjóðum okkar, Grænlend-
ingurn og Færeyingum, fyrir ti'I
stilli heyrnarstöðvanna í Árós-
um og Óðinsvéum.
— Fyrir milligöngu Zonta-
klúbhsins í Reykjavík. sem sýnt
I hefur lofsverðan skilning á
| þessu vandamáli ökfcair, hefur
j verið komið á fót vísi að heyrn-
I arstöð í Reykjavík. En betur má
1 ef duga skal.
" — í síðustu farsótt Rauðra
hunda hér á landi fæddust 29
börn heyrnarskert eða heyrnar-
laus. Við, sem að þessurn mál-
um viljum vinna, höfum örlög
j þessara barna í hendi oltkar.
j Þióðfélaginu ber skylda til að
rétta heyrnardaufu og heyrnar-
lausu fólki á öllum aldri hjálp-
; arhönd. Ég veit, að heilbrigðis-
yfirvöld landsins eru velvi'ljuð
1 breyttri stefnu í þessum mál-
uim. Islendingar eru fátæk en
tápmikil og dugleg þjóð. Þess
vegna er ég viss urn, að þessi'
mál er hægt að leysa með sarh-
vinnu heilibrigðis'yfirvaldanna
og alls þorra manna, sem eitt-
hvað vill leggja af mörkum til
' þess að fullkoimin háls- og nef
og eyrnadeiM og heyrnarmið-
i stöð komizt á laggirnar. Með
j því mundi þjóðin líka spara
stórfé. Danir áætla til dæmis
að endurhæfingaraðferð sú, serr
ég lýsti, spari þjóðfélaginu sem
svaraði 500.000 döns'kum krón-
um. — hálffri milljón eða rúm-
lega þrem mill'jónum íslenzkra
króna á hvern endurhætfðan eim
stakling. Þetta fé mundi renna
til ýmissa stofana, sem starf-
ræktar hafa verið fyrir þetta
fat'aða fólk.
RITSTJÓRN • PRENTSMIÐJA
AFGREIÐSLA*SKRIFSTOFA
SÍIVII 1D-1DO
BALLETTSKÓLI
EDDU
SCHEYING
Kennsla hefsi
5. október
Kennt verður á tveim stöðum í vetur. K.R.-heimilinu fyrir Vesturbæ, Miðbæ
og Hlíðar, við Laugalæk fyrir Laugarnes. Kleppsholt og Voga.
Innritun daglega í síma 23-500 frá kl. 10—12 f.b. og 3—5 e.h.
Afhending skírteina á Laugalæk, mán udaginn 2. okt., kl. 3—5 e.h., KR-
heimilinu, þriðjud. 3. okt., kl. 3—5 e.h.
Trygging fyrir réttri tilsögn í dansi.
000