Morgunblaðið - 08.12.1967, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 8. DES. 1967
Sigurður Haukur Guðjónsson skriíar um
BARNA- OG UNGLINGABÆKUR
RUMMUNGUR RÆNINGI
RUMMUNGUR RÆNINGI
Höfundur: Otfried Preussler.
Þýffandi: Hulda Valtýsdóttir.
Teikningar: F. J. Tripp.
Prentun og bókband: Leiftur
h.f.
Prentmyndamót: Prentmyndir.
Útgefendur: Helga og Hulda
■ Valtýsdætur.
' ÞETTA er skemmtisaga fyrir
ynigri lesendur, jafnvel hina
eldri líka, fyrir það minnsta
reyndist mér erfitt að leggja
bókina frá mér, fyrr en hún var
Helga Valtýsdóttir.
lesin öll. Uppistaða efnis er sú,
að tveir ungir drengir, Hans og
Pétur, settu saman kaffitkvörn,
hinn ágætasta grip, og færðu
haná gamalli konu að gjöf.
Öfundin og illskan eiga sína
fulltrúa á sögiusviðmu, Rumim-
ung ræningja og Petrosilius
Nikodamus galdrameistara, og
þeir félagar hrifsa til sín kvörn
ina góðu.
Gamla konan leitar ó náðir
RuglukolLs lögregluþjóns en
hann má sín einskis, enda
heimskan spariklædd. Hans og
Pétur taka því rnálin í sínar
hendur. Lesendum er óhætt að
lofa fjöriegri sögu og kunnáttu-
lega samansettri. Skreytingar
eru sérkennilegar, stílfastar og
auka spennu sögunnar.
Þýðingin er lipur, auðsjáan-
lega gerð tii upplestrar, enda var
sagan vinsælt efni í barnatíma
Ríkisútvarpsins árið 1964. Það
er ekki gerð mikil krafa til orða
forða lesenda, beinlínis leitazt
við að segja söguna á sem auð-
velidustu máii. Þetta hefir vissu
lega tekizt. Hinu finn ég að, að
mér virðist mál Rummungs og
Nikodamusar oft og tíðum of
spennt t.þ.a. lýsa ijótleikanum,
er að baki gerða þeirra liggur.
Ég held, að oft hefði mátJt kom-
ast lengra með ögn mildari drð-
um. Til þess eru bækur að ein-
utm þræði, að börn geti af þeim
lært málið.
Prenitvillur eru nokkrar og
gr'einarmerkjetsetning ekki sam-
Hulda Valtýsdóttir
ræmd, sem skyMi. Prentun er
vel unnin og bókband mjög
þokkalegt. Sem heild er þetta
eigulegasta bók, er vissulega á
það skilið að vera keypt og les-
in. Það mun engum leiðast, er
hana hefir í höndum.
Systurnar, Heiga og HuWa,
eiga þakkir fyrir útgáfuna, en.gu
síður en í fyrra hina ágætu bók
Barnatími Helgu og Huldu.
Þær systur hafa náð til barna
okkar, og því ségi ég: Mættum
við fá meira að hieyra.
FÖNDURBÆKUR ÆSKUNNAR
III.
Laufsögur I.
Gauti Hannesson sá um út-
gáfuna.
Útgefandi: Æskan.
ÞETTA er hefti, sem ekki ætti
að vanta á neitt heimili, þar
sem börn alasit upp. Þeim er
hollt að þroska hug og hönid við
ánæjuleg verk. Föndurbækur
Æskunnar veita slík viðfangs-
efni. Þetta hefti befir tekizt
einkar vel, er mjög aðlaðandi
og kallar á samvinnu- hinna eMri
og yngri. Mér taldist svo til, að
veittar væru l'eiðbeiningar við
gerð 25 hluta, sem allir geta þjón
að því tvennu, að vera húsprýði
og auk þess hagleikssönnun, er
hinir un.gu eru flognir úr
„hreiðrinu.“ Skýringareifnið er
sett fram á auðskilinn hátt, og
flestar myndirnar vel dregnar.
Ég bið alla foneldra, og aðra
vini barna, t.þ.a. veita föndur-
bókunum athygli. Það má vel
vera, að lítið beri ó þekn í öllu
bókaflóðinu fyrir jólin, en gildi
bóka mælist ekki í skrauti eða
fyrirferð. Hafi Æskan þökk fyr-
ir gott verk.
KUBBUR OG STUBBUR
Saga fyrir börn.
Höfundur: Þórir S. Guffbergs-
son.
Prentun: Prentsmiffjan Oddi
h.f.
Myndskreytingar: 6—10 ára
börn undir stjórn kennara síns
Þórir S. Guffbergsson
Jóns Reykdal.
Kápumynd: Steinunn Harffar-
dóttir.
Útgefandi: Barnablaffiff Æskan.
ÞETTA er hugljúft, og snoturt
kver. Um efnið er farið kunn-
áttuhönduim. enda fjórða bók
hiöfundar. Ég man ek'ki til, að ég
hafi lesið bók, sem jafn vand-
virknislega er prófarkalesin
sem þessi. Efnið er ekki mikið
í siálfu sér en stendur þó vel
fyrir sínu.
Sysfkinin Smári og Lilja og
f.rændi þeirra Láki eru aðálsögu
hetjur bókarinnar, ásamt flökk
urunurn Kubbi og Stubb.
Höfundur leiðir til atlögu hið
góða og illa í manninum, og
hjálpar hinum unga leisanda t.þ.
a. draga af þeirri viðureign rétta
ályktun. Bókin er því þroskandi
um leið og hún er skemmtilest-
ur. Myndirnar eru skemmitilega
barnslegar, keimlíkar að vísu,
en fullár ærslafengnu fjöri. Það
er trú mín, að kveri þessu
verði vel te.kið, eins og það á
viissulega skilið.
Prentun er góð og eins frá-
gangur aLlur.
Nýbreytni í
kennslumálum
NÆSTA VETUR er fyrirhugað
að hefja kennslu fyrir sérkenn-
ara afbrigðilegra barna, ef þátt-
taka verður næg. Kennsla mun
hefjast í septemberbyrjun n. k.
og ljúka siðast í maí 1969. —
Kennsla þessi nær yfir tvö við-
fangsefni, A. kennslu tornæmra
barna, og B. lestrarkennslu og
greiningar lestrarörðugleika og
meðferðar á þeim. í báðum flokk
um verður m. a. fjallað um skrift
ar. og reikningskennslu. Kennslu
þessari lýkur með prófi og vænt-
anlegir þátttakendur skulu hafa
kennt fulla kennslu I tvö ár að
minnsta kosti. Umsóknir skulu
hafa borizt skólastjóra Kennara-
skóla íslands fyrir 1. maí n. k.,
og veitir hann frekari upplýsing-
ar. Vonir standa til, að væntan-
legir sérkennarar málhaltra,
heymarvana, blindra og andfé-
lagslegra barna gætu haft not af
kennslu í undirstöðunámsrgein-
um fyrir kennar afbrigðilegra
barna. ,
Til þess er ætlazt, að nám
þetta jafnist á við nám á fyrsta
ári í hliðstæðum greinum á Norð
urlöndum, einkum Statens speci-
allærerskole í Osló, og veiti það
réttindi til starfa og framhalds-
náms eftir því.
Kennsla mun fara fram í og
með fyrirlestrum, rannsóknaræf-
ingum, ritgerðum, kennsluæfing-
um og öðrum verklegum æfing-
um, heimsóknum í stofnanir, og
síðast en ekki sízt, miklu sjáif-
stæðu bóklegu námi.
í bóklegu námi er gert ráð fyr-
ir, auk heimavinnu, 480 kennslu-
stundum, og í verklegu 160
kennslustundum. Skólinn hefði
kosið að hefja slíka kennslu
miklu fyrr. Samband íslenzkra
barnakennara og Stéttarfélag
barnakennara í Reykjavík hefur
beitt sér fyrir framgangi þessa
máls. Fræðsluráð Reykjavíkur
samþykkti í des. 1966, að skora
á fræðslumálastjórn að taka upp
kennslu af þessu tagi við Kenn-
araskólann. FLeiri hafa komið
við sögu málsins. Yfirkennari og
lestrarkennari Æfinga- og til-
raunaskólans, og lestrarkennarar
og Sérkennarar afbrigðilegra
barna í Reykjavík verða í ráðum
með undirbúning á væntanlegu
fyrirkomulagi.
Jónas Pálsson, forstm. sálfr,-
deildar skóla hefur gert áætlun
um nám lestrarkennara, en Magn
ús Magnússon, skólastjóri og Þor.
steinn Sigurðsson, ritstj. hafa
skipulagt nám kennara tornæmra
barna.
Gengishagnaði
varið í þágu
sjávarútvegsins
Smíði „Bjarna Sæmundssonar" boðin
út innan fdrra daga — Frá ræðu sjávar-
útvegsmálaráðherra á aðlafundi LÍÚ
EGGERT G. Þorsteinsson, sjáv-
arútvegsmálaráffherra, flutti í
gær ræffu á affalfundi Landssam
bands ísl. útvegsmanna. Kom m.
a. fram í ræffu ráðherrans, aff
undirbúningsvinna aff smíði haf
rannsóknarskipsins „Bjarna Sæ-
mundssonar“ er nú á lokastigi
og smíðin verði boðin út innan
fárra diaga.
f ræffu sinni fjallaffi Eggert
G. Þorsteinsson m.a. um síldar-
leitarskipiff Árna Friffriksson,
skýrffi frá einstökum atriffum
frá tillögum vélbátaútgerffarinn-
ar, sem skilaði áliti á sl. ári,
rædi verndun fiskistofna og end
urskoffun laga um Aflatrygging-
arsjóff.
Hér á eftir verffa birtir nokkr
ir kaflar úr ræffu ráffherrans:
Verðlagsþróun sjávarafurða
Á siðastliðnu ári urðu mikil
umskipti í þróun útflutnings-
framleiðslu og afurðaverða á er
lendum mörkuðum svo sem
kunnugt er. Á árunium 1962—
1965 hafði vöxtur framleiðslu-
tekna af sjávarafurðum, sem
einkum átti sér stað á árunum
1964 og 1965, orðið til jafnaðar
17% á ári samtímis nær 8%
framleiðsluaukningu sjávaraf-
urða á ári til jafnaðar. En árið
1966 verður sú gagngera breyt-
ing, að heildarverðmæti fram-
leiðslunnar stóð að heita mátti
I stað, vegna verðfalls á helztu
útflutningsafurðunum, þrátt fyr
ir aukningu heiMaraflans um
rúmlega 3% frá árinu áður.
S-ú þróun verðlags sjávaraf-
urða á erlendum mörkuðum,
sem varð árið 1966 hélt áfram á
yifrstandandi ári. Verð freð-
fisks á Bandaríkjamarkaði fór
lækkandi fyrri hluta þessa árs.
Svo var t.d. um verð þorsk-
blokka, sem lækkaði úr 23 cent-
um pundið um sl. áramót í 20
cent um miðjan aprílmánuð sl.
Síðan hefur þorskblokkarverð
hækkað og mun nú nokkuð
hærra en um sl. áramót.
Veruleg lækkun hefur orðið á
verði freðsíMar á þessu ári, sem
seM var á allt að £ 60.00 lest-
in í fyrra.
Mjöl og lýsi hefur fallið mjög
í verði á þessu ári. Fyrirframsöi-
ur síMarmjöls á sl. vori voru
fyrst gerðar á 16/9d, 16/6d og
15/9 d. Síðan fór verðið enn neð
ar og komst lægst 14/9d pr. pro
teineiningu. Síðustiu vikurnar
hefur orðið breyting til batnaðar
og mjölverð hækkað nokkuð, en
mjög lítið verið selt, þar sem
framleiðslan er enn ekki meiri
en búið var að selja fyrirfram.
Verð síMarlýsis hefur verið
mjög lágt á þessu ári. Um sl. ára
mót var síMarlýsisverðið 'alið
urn £ 65.00 lestin, en hafði vei/
ið um £ 80.00 lestin tæpiega
ári áður. Sl. vor var verðið £
49.00 og komst í £ 37.00 Mst-
in í októtoer sl. Síðan mun verð
ið hafa hækkað eitthvað.
Sala á saltfiski hefur gengið
vel á þessu ári, og mun háfa ver
ið seMur á aðeins hærra verði
en í fyrra, eða sem nemur m
1-3% eftir tegundum og mörk-
uðum.
Við mikla erfiðleika hefur ver
ið að etja í sölu skreiðar undan-
farið. Hafa sölur til Austur-Ní-
geríu, sem vaj- helzta markaðs
svæði okkar fyrir skreið, lagzt
niður með ölLu á þessu ári vegna
styrjaldarástandsins í landinu.
Algjör óvissa virðist enn ríkj-
andi um það, hvenær þetta mark
aðssvæði opnast aftur. Megin-
hluta skreiðarframleiðslunnar
frá sl. ári er því enn óseldur.
Slíkar breytingar, sem orðið
hafa á gengisskráningu með ýms
um þjóðum að undanförnu, geta
eðlilega leitt til ýmissa breyt-
inga á mörkuðunum, sem erfitt
er að gera sér grein fyrir nú,
þótt ýmislegt bendi til að geti
Eggert G. Þorsteinsson,
sjávarútvegsmálaráffherra
orðið til hins betra hvað snert-
ir verðlag á nokkrum tegundum
útflutningsvara.
Athugun á affstöffu frystiiffnað-
arins
Þegar sett voru á sl. vori lög
um ráðstafanir vegna sjávarút-
vegarins, var ekki látið nægja að
ákveða greiðslur til hinna ýmsu
greina sjávarútvegsins á ári.nu
1967, heMur var, með ákvæði í
þeim lögum, einnig ráð fyrir því
gert, að fram færi gagnger at-
hugun á rekstrarðstæðum og
fjárhagslegri uppbyggingu frysti
iðnaðarins með það fyrir augum
að bæta' rekstrargrundvöll :ðn-
aðarins. Þessari athugun, sem er
mjög margþætt, svo sem fram
kemur í ákvæðum laganna, var
síðan hleypt a'f stokkunum á sl.
vori með samstarfi helztu Lana-
stofnana sjávarútvegsins og
frystiiðnaðarins. Nauðsynlegt
reyndist að safna ýtarlegum
gögnum um frystiiðnaðinn, svo
fá mætti sem bezta heildar-
mynd af allri aðstöðu hans.
Þessari gagnasöfmun er nú að
mestu lokið og úrvinnsla nokk-
uð á veg komin, þannig að
vænta má, að áður en langt um
líður muni unnt að mynda sér
um það skoðun, hverra aðgarða
sé þörf og gera um það tillögur.
í þessu sambandi er rétt að
gera sér það ljóst, að enda þótt
gengislækkunin bæti stöðu
frystiiðnaðarins þegar á heild-
ina er litið, þá leysir hún ekk;
þau vandamál, sem í^ngd eru
ýmsum sérstökum aðstæðum í
þessum iðnaði, sem hafa til urð
ið í gegnum þróun á lengra tíma
bili, í uppbyggingu hans. t>að
eru m.a. slík vandmál, sem þessi
thugun á frystiiðnaðinum miðar
að finna lausn á.
Um ráðstöfun á gengishagnaði
af útfluttum sjávarafurffum.
Við gengisbrieytinguna voru
fyrirlig'gjandi í landiniu allmikl-
ar birg'ðk af útflutningsvörum
sjávarútvegsins. Ennfremur var
töluvert uim ógreiddar afurðir,
sem búið var að flytja úr landi.
Til viðbótar kemur svo það, að
í þeim lögiu.m, sem sett voru eftir
gengisbrieytinguna, um ráðstaf-
Farmtoald á bls. 31.