Morgunblaðið - 23.12.1967, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. DES. 1967
Frá Núpverjum
MYNDIN hér að ofan er af lík-
ani því, sem eldri og yngri
nemendur Núpsskóla létu gera í
fyrra af gamla skólahúsinu og
gáfu Núpsskóla á 60 ára af-
maeli hans. Ákveðið var á fundí
nemenda, sem haldinn var hér
í Reykjavík í fyrra, að láta
gera litla eftirmynd úr málmi
af líkani þessu. Skyldi þa’ð vera
bréfapressa og þá minjagripur
um leið.
Nú hefur þessu verið komið
í framkvæmd. Likan þetta er
hinn snotrasti gripur, nákvæm
eftirliking gamla hússins.
Vinir og velunnarar Núps-
skóla geta nú fengið grip þenn-
an hjá nefndinni er sá um þessa
framkvæmd og ennfremur í verzl
Á FUNDI Sameinaðs-AIþingis í
fyrrinótt, er fjárlagafrumvarpið
var til þriðju umræðu kom fram
sú tillaga að fellt yrði niður
rikisframlag til byggingar Hall-
grimskirkju á Skólavörðuholti.
Flutningsmenn tillögunnar voru
Pétur Benediktsson og Magnús
Kjartansson. Er tillagan kom
fram, flutti Jónas Pétursson aðra
tillögu, þar sem hann lagði til,
að fjárhæð sú er varið hefði
veTið til byggingar Hallgríms-
kirkju yrði látin renna til kirkju
byggingar á Egilsstöðum.
Urðu um þetta mál nokkrar
umræður:
Jónas Pétursson sagði m.a. í
sinni ræðu: Ég vil gera það að
tillögu minni, að í stað þess að
liðurinn falli niður í fjárlögum
verði sett: ,.Til byggingar höfuð-
kirkju Austurlands á Egilsstöð-
Barnsræninginn
reyndi
sjálfsmorð
París NTB.
FIMMTAN ára unglingurinn
Jean-Claude M., sem játað hefur
að hafa rænt og myrt Emmanuel
Malliart, sjö ára gamlan skóla-
bróður sinn, reyndi að fremja
sjálfsmorð í fangelsinu í Versöl-
um í dag um svipað leyti og
gerð var útför Emmanuels litla
þar í borg.
Talsmaður lögreglunnar segir,
að komið hafi verið í veg fyrir
sjálfsmorðið, en getur þess ekki
nánar hvernig Jean-Claude ætl-
aði að svipta sig lífi.
Lík Emmanuels Malliarts
fannst á sunnudag í skógarlundi
skammt frá heimili hans í Ver-
sölum, og var það Jean--Claude
sem vísaði lögreglunni á staðinn.
Útför Emmanuels var gerð frá
Kapucina-klaustrinu í Versölum,
og voru aðeins nánustu ættingjar
og vinir viðstaddir.
uninni Rafröst, Vesturgötu 11,
ístorg, Hallveigarstíg 10 og
Guðm. Þorleifssyni, gullsmið,
Bankastræti 12.
Nefndin hefur ákveðið að kalla
Núpverja búsetta hér syðra, sam-
an á fund eftir áramótin, þar
sem ekki vannst tími til þess nú
fyrir jólin. Þar verður skýrt frá
þessum framkvæmdum og öðru
sem nefndinni var falið og nánar
verður auglýst síðar.
Þeir sem óska nánari upplýs-
inga fyrir þann tíma geta snú-
ið sér til nefndarinnar m.a. í
símum 51559, (Stefán Pálsson),
82464 (Laufey Gúðjónsdóttir),
30321 (Jónína Jónsdóttir) og
33621 (Ingimar Jóhannesson).
um“, með það í huga, að í því
fælist það, að ekki skapaðist
fordæmi fyrir almennum styrk á
fjárlögum til kirkjubygginga. í
mesta lagi, að það væri þá mið-
að við að til greina kæmi ein
kirkja í hverjum landsfjórðung.
Pétur Benediktsson sagði m.a.
í sinni ræðu: Svo virðist að
menn álíti að ég geri mig sekan
um að fara nokkuð gegn þing-
venju að vilja spara á fjárlög-
um, og ég er þakklátur flokks-
bróður mínum af Austurlandi,
fyrir að reyna að koma mér úr
þeirrí villu eftir því, sem kraft-
ar hans stóðu til, en hans villa
er eiginlega nærri því ennþá
alvarlegri heldur en þessi sparn
aðarvilla mín. því að hann
gerði sér ekki Ijósa eiginleika
höfuðkirkna í þessu landi. Þetta
er nefnilega nýtt hugtak, sem
er komið inn í kirkjusöguna og
það að forðazt að hafa slíkar
kirkjur á almannavegi.
Þær eru settar sem fjarst
mannabyggð og reist í kringum
þær skrauthýsi og allt fegrað og
gert sem prýðilegast, eins og
dæmin sanna um höfuðkirkjur
Suðurlanda. En þess vegna átti
þingmaðurinn að sjálfsögðu að
leggja til, að þessi kirkja væri
bundin þeim sögulega stað, sem
tengdastur er kristninni á Aust-
urlandi, Þvottá. Þangað gætu
menn farið í pílagrímsferðir til
að þvo af sér syndina, án þess
að vera truflaðir af of mörgum
áhorfendum í því tómthúsi, sem
sú kirkja hefði orðið.
Ég á ekkert sökótt við þann
góða söfnuð, sem býr á Skóla-
vörðuholtinu hér í Reykjavík og
með ókunnum rétti kennir sig
við Hallgrím Pétursson. Þetta
var bara kallað fólkið á Skóla-
vöruholtinu þegar ég var að
vaxa þar upp. En nú hafa þeir
ákveðið að byggja mikla turn-
strýtu í stað kirkju, nálægt þeim
stað þar sem ég lék mér í
bernsku á Steinkudys. Þetta er
þeim út af fyrir sig frjálst líka,
ef þeir væru ekki að eyða fjár-
munum mínum og annarra. og
ÁiramhaldoBdi
ókyrrð i
Dahonuiey?
Cotanou, Dahomey, 19. des. AP
VERKALÝÐSSAMTÖKIN í Daih
omey, sem höfðu undirbúið alls
herjarverkifall áður en Christ-
ophe Soglo forseta var steypt af
stóli á sunnudag, hafa borið
fram auknar kröfur .á hendur
hinni nýju bráðabirgða ríkis-
stjórn Maudice Kouandate, hers
höfðingja, sem á nú ærinn vanda
fyrir höndum.
Samkvæmt áreiðanlegum heim
ildum er talið, að þessar auknu
kröfur eigi eftir að auka enn á
ókyrrð í þessu litla ríki í Vestur-
Afríku og koma hinni nýju rík-
isstjórn í hættu, en hún stendur
nú frammi fyrir klofningi í her
landsins. Á sá klofningur rót
sína að rekja til ættflokkarígs,
eftir þvi hvort hermennirnir eru
af ættiflokkum frá norður eða
austurihluta landsins.
f yfirlýsingu, sem gefin var
út í sambandi við byltinguna.
lýsti byltingarnefndin yfir því,
að verkalýðssamtökin skuli fá
aukin áhrif í nýrri ríkisstjórn,
sem komið skal á fót. Þar var
enn fremur krafizt þess, að bund
inn yrði endir á það, sem nefnt
var stjórnmálaleg áhrif erlendra
rikja einkum Frakklands og
Bandaríkjanna.
jafnvel hefði ég látið þetta af-
skiptalaust, ef þeir væru ekki að
eyðileggja útsýnið til höfuð-
borgarinnar úr miklum hluta af
mínu kjördæmi. Og það er vegna
þess, að það er slík augnaraun að
sjá turnhúsið, bæði af Reykja-
nesi, Kjalamesi og úr Mosfells-
sveit. Maður getur eiginlega
hvergi farið í þessum ágætu
sveitum án þess að eiga á _hættu
að reka augun í þetta. Ég vil
því Ibsa Alþingi undan þeirri
ábyrgð að ergja mína kjósendur
og sjálfan mig, þegar ég er á
ferð um þessi svæði — með því
að þurfa að horfa á þetta fyrir-
brigði.
Gunnar Gíslason sagðist muna
það rétt að fyrir allmörgum ár-
um befði verið sett lög á Al-
þingi um byggingu Hallgríms-
kirkju í Reykjavik. Meira að
segja hefði verið tekið fram í
þeim lögum að sú kirkja skyldi
verða stórkirkja. Gunnar sagði:
Hitt er annað mál, að ég er
engan veginn ánægður með
kirkjufbygginguna á Skólavörðu-
holti, vegna þess að ég álít að
hún verði engan veginn nógu
stór. Kirkjan tekur ekki nema
700 manns í sæti, og það er allt-
of lítil aðalkirkja höfuðborgar-
innar. Það hefði vitaskuld mátt-
lækka turninn, en hafa kirkju-
skipið stærra.
Ég held, að þessi tillaga brjóti
í bága við lög sem eru í gildi. og
ég mæli á móti henni, því að úr
þvi að farið var út í að byggja
þessa kirkju verðum við að koma
henni upp og gera það með sóma.
Orðið höfuðkirkja hef ég aldrei
heyrt áður. Dómkirkju hef ég
hinsvegar heyrt nefnda, og nú
vildi ég biðja 3. þingmann Aust-
urlands að flytja fyrst tillögu um
biskupsstól á Austfjörðum, — þá
getum við farið að hugsa um
dómkirkjubyggingu í þeim lands-
fjórðungi.
Frekari umræður urðu ekki
um málið, en er það kom til at-
kvæða á miðvikudag var tillaga
þeirra Péturs og Magnúsar felld
með 41 atkvæði gegn 11.
- ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
Framhald af bls. 10
betur þekkja til laga háttvísinn
ar“,
Hr. Tóbías: „Við þekkjum
bæði lag og hátt vísunnar full-
vel góði. Og burt“.
Og áfram skiptist á glens og
gaman með alvöruspaugi í þess-
um vinsæla gamanleik Shake-
speare. En nú fara málin að
vanda.st enn meir, því Sebastían
tvíburabróðir Víólu kemur inn í
spilið án þess að Víóla viti og
þau þekkjast ekki í sundur þar
sem hún er klædd eins og karl-
maður.
„Æ, hættu þessu. þú ert fáráð
lingur, og farðu burt frá mér“,
segir Sebastían við Fjasti sem
heldur að hann sé að tala við
Víólu.
Fjasti: „Sá er ekki að láta
sig. Nei. ég þekki yður ekki, og
ekki hefur hennar Náð heldur
sent mig til að biðja yður að
koma og tala við sig, og þér
heitið alls ekki Sesaríó, og þetta
er al'ls ekki nefið á mér (bendir
á nefið á sér). Ekkert er það
sem það er“.
Sebastian: „Veifaðu þínu
gaspri að öðrum, góði. Þú hefur
aldrei þekkt mig“.
Fjasti: „Veifa mínu gaspri!
Þetta hefur hann heyrt hjá ein-
hverjum fyrirmanni og baunar
því nú á fífl. Veifa minu gaspri!
Mig grunar að veraldar fíflið sé
orðinn mikill veifiskati. Leysið
nú af yður ókynnis-beltið- og
segið mér hverju ég á að veifa
ungfrúnni. Á ég að veifa því að
henni að þér séuð að koma“,
Sebastían: „Gegndu því, ruglu
kollur, farðu frá mér, hér færðu
pening, ef þú bíður lengur.
skaltu fá borgun þyngri en
þessa.
Fjasti: „Þér eruð svei mér
örlátur. Þessir menn sem gefa
fíflum peninga, þeir kaupa sér
gott mannorð fyrir stór-hundrað
kúgildið".
Nú fara máiin að skýrast og
ástin hefur si.tt fram og gaman-
lleikurinn endar í hápunkti.
Þe&sum þáttabrotum sem eru
hripuð hér að framan er kannski
misboðið með því að taka þau
út úr verkinu, en þau sýna lítil-
lega þann skemmtilega orðaleik,
sem á sér stað lei'kritið út í gegn.
Shakespeare mun hafa ritað
Þrettándakvöld um 1599—1600,
en Helgi Hálfdánarson þýddi
verkið á íslenzku fyrir 7 eða 8
árum og þykir það frábærlega
vel unnið, enda vart annars að
vænta frá Helga. Margar þýð-
ingar á verkum Shakespeare af
enskri tungu yfir á önnur mál
þykja mjög misheppnaðar, en
okkar frábæru Shakespeare þýð-
endur Helgi Hálfdánanson og
Matthía.s Jochumsson hafa til
vegs þýtt verkin á íslenzku.
Leikritið nefnist á frummáli
TWEEFTH NIGHT or What you
will. — Ef til vi'll hefur leikur-
inn verið frumsýndur- á Þrett-
ándakvöld. Þykir ýmsum titillinn
benda til kæruleysis höfundar
um heiti leikri'ta sinna. Sem fyrr
er lýst gerist ieikritið í „Iliría".
Hin raunverulega Il'liría er á
vesturströnd Adríahafs, en þessi
UÍTÍa Shakespeares er einungis
ævintýraland utanvið veruleik-
ann. Gamantónninn í Þrettánda-
kvöldi þykir nokkuð sérkenni-
legur og er stundum vafinn
trega veraldarvafstursins í orða-
spani og kannski er það einmitt
ástæðan fyrir sigildum vinsæld-
um ÞrettándakvöMLs eða hvers
sam þú vilt.
— Á. J.
- RAFMAGN
Framhald af bls. 12
ráðs og nokkurra bingmanna.
Er þar vel séð fyrir samgrirgum
er í lofti liggja, þegar slys eða
aðra erfiðleika ber að. Vil ég
óska þess að auðna fylgi verk-
um þes'sum og verði byggð og
búendum á IngjaMssandi til
blessunar.
Þakkir flyt ég þeim sem unnu
verkin af dugnaði, jafn.t þeim
sem ýttu þeim af stað, og hin-
um sem báru hita og þunga vinn
unnar.
Guðmundur Bernharðsson.
Ástúni.
- MINNING
Framhald af bls. 12
Maður sem ég mat meira eftir
því sem ég kynntist honum bet-
ur.
Við hjónin vottum konu hans
og börnum og öðrum nánum
skildmönnum okkar dýpstu sam-
úð í sorg þeirra og söknuði og
biðjum að ljóssins hátíð, sem nú
fer í hönd gefi þeim huggun og
styrk í sorg þeirra og sárum
harmi.
G. H.
- Á LÁGLENDINU
Framhald af bls. 17
upphafinu. Það er sagt í þriðju
persónu.
Saga þessa kvenmanns er hin
mesta raunasaga. Ung að aldri er
hún rifin upp úr ættarbyggð
sinni og flyzt þá með foreldrum
sínum í aðra sveit. Skömmu eftir
búferlaflutningana sér hún á
bak föður sínum. Lungnabólgan
hrifsar hann. Nokkrum árum
síðar giftist hún og tekur að ala
börn. Lengi vel er ailt í lukk-
unnar veistandi. En skyndilega
i-iður ógæfan yfir. Hún lætur frá
sér yngsta barnið, og réfct á eftir
missir hún öll hin úr barnaveiki
— samtímis.
Þau hjónin hætta þá búskap
og flytjast vestur að Eyrartoakka
og hokra þar við lítil efni. Þar
fæðist þeim sonur. Aftur leikur
allt í lyndi. Sonurinn lærir und-
ir skóla og reynist vera ofur-
mannlega efnilegur. En þá dyn-
ur yfir annað reiðarslag. Eigin-
maður og sonur drukikna í róðri.
Konan, sögúþulur, stendur ein
eftir í veröldinni. Því sonurinn,
sem hún lét forðum frá sér, sá,
sem nú er kominn til að flytja
hana heim í fæðingarsveit sína,
þann son telur hún naumast til
barna sinna.
Þannig er þá sagan í aðal-
dráttum. Að baki ‘henni þrumir
hjátrúin, sterk og heiftúðug.
Konan kennir alla sína ógæfu
huldufólki, sem hún taldi búa í
klettinum nærri bæ sínum, og
trúði hún, að huldufólkið hefði
reiðzt, er börnum hennar var
leyft að ærslast hjá klettunum,
bústöðum þesis.
Konan er blind og varnarlaus
í hjátrú sinni. En skap hennar
svellur. Hún er frek, óráðþægin,
tilfinninganæm, erfið í samtoúð,
heit í ást, ofsafengin í harmi.
Frásögn hennar er þrungin
hita og viðkivæmni. En við-
kvæmnin leiðist því miður víða
út í tilfinningasemi og — þegar
verst gegnir — brjálsemi.
Að mínum dómi velur höf-
undur sér óihagkvæmustu að-
ferðina, sem hugsazt gat, til að
sagja söguna, það er að feggja
hana alla í mu.nn þessum lífs-
reynda kvenmanni.
f fyr-sta lagi lætur höfundi
verr að lýsa konum en körlum.
í öðru lagi verður sagan, frá
sjónahóli þessa raunamædda
söguþular, sífe'lldur harmagrát-
ur. Þetta er ekki saga af fólki
og aíburðum, heldur af duttlung-
um og tilfinningum.
Höfundur er spar á samtöl.
Fyrir þá sök er sagan að fátæk-
ari, (því höfundur nær sér helzt
á strik í hinum fáu og sfuttu
samtölum sögunnar. Til dæmis
tekst honum vel upp, þar sem
hann leiðir saman kijöftugan
flakkara annars vegar ag hortug-
an óðalisbónda hins vegar.
Hafi höfundur talið óhjá-
kvæmilegt að segja söguna
gegnum einhverja persónu, hefði
verið nær að láta bónda vera
söguþul í stað húsfreyju, þessa
miarghrjáða kvenmanns. Bóndi
hefði getað endurspeglað rás
viðtourðanna á hlutlægari hátt.
Tilfinningasemi heppnast sjald-
an í sögum, og ætti sízt að
magna hana. framar en efni
standa tiL
Hitt er svo annað mál, að við-
kvæmnin getur aukið á sögu-
vímiu höfundarins, meðan hann
er að semja, liðkað ímyndunar-
aflið, lyft undir hugmyndaflug-
ið. En þess ber þá líka að minn-
ast, að skem'mitiisagniáihöfundur á
að skrifa til að skemmta öðrum,
en ekki sjálfum sér.
Erlendur Jónsson.
Tillaga um að fella niður fjár-
veitingu til Hallgrímskirkju
— felld við atkvœðagreiðslu með 41 afkv. gegn II