Morgunblaðið - 06.07.1968, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. JÚLÍ 1968
Tvítugur Vesturlandastúdent þekkir lítt til
ofbeldis kommúnismans
í HERBERGJUM stúdenta og
skrifstofum úm gervallan heim
má sjá á veggjum myndir af
kúbanska byltingarmanninum,
Che Guevara. I Berlín, New
York, San Fransisco, Tokíó,
Prag, London, Essex og París,
— í herbergjum hinna hógvær-
ari jafnt sem skeggjaðra ófga-
manna, draumlyndra stúlkna
jafnt sem hinna skeleggari og
herskárri. Hann hefur orðið
þessu unga fólki áhrifamikið
tákn, ekki aðeins þeim, sem
2. grein
viija taka virkan þátt í því að
vinna byltingarhugsjón hans
brautargengi heldur þeim
mörgu, sem láta sig dreyma um
að hleypa einhverskonar æsku-
þrótti í stjórnmálin, í þjóðfélag
þeirra og eigið líf, yngja þetta
upp, ef svo mætti að orði
komast.
Hugmyndir Guevara sjálfs
voru nægilega óljósar, líf hans
nægilega dularfullt, fráfall
hans sveipað nægilegum hetju-
ljóma, til þess að hann geti
höfðað til hugmyndaflugs
næstum hvers sem er og haft
áhrif, hvar sem er. Hann er
orðinn tákn eilífrar pólitískrar
æsku; þeirra sem taka virkan
þátt í baráttunni: þeirra sem
leggja líf sitt að veði í baráttu
fyrir hugmyndum sínum. Hann
er einnig fulltrúi nýrra baráttu
aðferða, sem hafa fyrst nú að
undanförnu komið fram í stúd-
entaóeirðum, þ.e.a.s. hann er
fulltrúi byltingarkenninga og
byltingartækni, sem mótazt
hefur á allt öðrum vettvangi
og í allt öðrum tilgangi, — á
Indlandi á nýlendutímanum, í
Suður-Ameríku og í Suðurríkj
um Bandaríkjanna. Nú hafa hin
vestrænu iðnaðarþjóðfélög
fengið að finna smjörþefinn af
þessu ödlu. Sumir lýsa þessu
svo, að Karl Marx sé kominn
endurborinn til heimahaganna
á ný, eftir áratuga ferðalag
kringum heiminn.
Það er athyglisvert að hinir
róttæku æskumenn, sem nú
kalla á „byltingu" í þjóðfélaginu
líta almennt á stjórnir Sovét-
ríkjanna og annarra kommún-
istaríkja, er hafa Karl Marx í
hávegum, sem römmustu aftur
haldsstjórnir, sem byggist á
viðurstyggilegum skrifstofu-
báknum og einhliða valdbeit-
ingu. Þeir líta svo á að þessar
stjórnir hafi löngu gengið á
snið við kenningar Marx.
J>að eru fyrstu hugsjónir
hans, trú hans á jafnrétti og
réttlæti, vilja hans til að halda
einkafjármagni í skefjum og
aðrar slikar, sem slá á þá sömu
strengi í brjóstum ungra rót-
tækra manna í dag og þeir
slógu á fyrstu áratugum aldar-
innar. Þó hefur orðið sú breyt-
ing á, að þegar þeir nú hugsa
um hann, hugsa þeir ekki um
verksmiðjuhliðin í Birmingham
eða Essen, heldur fyrst og
fremst um frumskóga Boliviu,
skógarþorpin í Vietnam, Tian
an Men torgið í Peking og svo
auðvitað Kúbu.
Þessi rómantíska hugsun
kann að hverfa smám saman
eftir því og þar sem stúdentar
leita í meiri alvöru tengzla við
verkalýðsfélögin. En í dag virð
ist hún all sterkt afl og unga
fólkið hafa mikla tilhneigingu
til þess að vísa frá sér og líta
fram hjá því, sem sagan segir
um ofbeldisaðgerðir hinna sósía
listísku og kommúnisku bylt-
inga.
Unga fólkið þekkir
lítt til ofbeldis
kommúnismans
Sagnfræðingar og sálfræðing
ar, sem hafa að undanförnu
reifað mál og kröfur stúdenta,
benda meðal annars á, að 22
ára róttækur Vesturlandastúd-
ent man lítt eða ekkert eftir
Stalínismanum og Ungverja-
landsbyltingunni. Hann man
hinsvegar eftir Svínaflóaárás-
inni og íhlutun Bandaríkja-
manna í Dominikanska lýðveld
friðarsinna, því að hann þekkir
þá tæpast sem árásaraðila og
þjóðarmorðingja.
Engu að síður virðist það
sameiginlegt með stúdentum á
Vesturlöndum öllum, að þeir
hafi lítið samband við komm-
únista og lítinn áhuga á tengzl-
um við þá. Slík tengzl eru mun
meira áberandi í Suður-Amer-
íku og í Asíu.
Austur-þýzka stjórnin héfur
gert tilraunir til þess að beita
áhrifum sínum á stúdentahreyf
inguna í Vestur-Þýzkalandi en
með litlum árangri. í Frakk-
landi hikaði kommúnistaflokk-
urinn við að taka afstöðu með
stúdentum, er þeir hófu mót-
mælastarfsemi sína og óeirðir.
Þess í stað notuðu þeir tæki-
færið, er þeir sáu hverju stúd-
entar gátu komið til leiðar, til
þess að taka fram fyrir hendur
þeirra og beita byltingunni í
þágu verkalýðsins og eigin
baráttumála. Það sýndi lýðræð-
isöflum í Frakklandi glöggt, að
kommúnistar eru enn í dag
reiðubúnir að færa sér í nyt
hverskyns glundroða og öng-
þveiti, er verða kann í vestræn-
um iðnaðarþjóðfélögum og
svarið var ótvíræður meirihluti
gaullista í þingkosningunum á
dögunum.
rnmm
Hjúkrunarkonur að störfum í táragasárás.
inu. Hann hefur í Bandaríkjun
um séð andkommúnismann
koma fram í öfgafullri and-
stöðu gegn blökkumönnum fyr-
ir nokkrum árum, í styrjaldar-
rekstri og á ýmsan annan hátt.
Hann man ekki útþenslustefnu
kommúnista á árunum eftir
heimsstyrjöldina síðari, hann
fylgdist ekki með misfoeitingu
Sovétstjórnarinnar á neitunar-
valdi sínu í Öryggisráðinu, —
hann þekkir ekki anda kalda
stríðsins, þegar menn óttuðust,
orðið að heitu stríði, hann
fylgdist ekki með Kóreu-
styrjöldinni. Að mestu leyti
ihefur tvítugur stúdent á Vest-
urlöndum séð kommúnism-
ann í upplausn, hann hef-
ur fylgzt með deilum Rússa og
'Kínverja, sennilega án þess ið
gera sér grein fyrir uppruna
þeirra. Þessi ungi stúdent telur
sig miklu fremur hafa séð
kommúnista sem fórnarlömb og
Andvigir aga,
skipulagningu og
ofsatrú
kommúnismans
Stúdentar voru lítt hrifnir af
þessum úrslitum — en þeir sáu
þó glöggt orsök þeirra og þeir
hafa litla samúð með hinni gal'l
hörðu skipulagningu, aga og
ofsatrú á kenningum kommún-
ismans. Þegar þeir beina aug-
um sínum til Ohe Guevara er
það ekki vegna þess, að hann
var kommúnisti, heldur vegna
þess, að starf hans var byggt á
fjölbreytni og hugmyndaflugi,
var spennandi, skapaði eftir-
væntingu og stuðlaði að stöð-
ugri byltingu, stöðugum breyt-
ingum, stöðugri eyðileggingu
þess skipulags og kerfis sem
Mótmælaganga í París.
fyrir var. Þeir finna hljóm-
grunn í lífi Guevaras vegna
þess, að þeim finnst þeir sjálf
ir þurfa að berjast gegn þrúg-
andi valdaskipulagi, sem á
hverjum stað virðist haldið við
líði af fáskiptum og aðgerðarlitl
um verkalýð.
Umfram allt líta stúdentar
með áhuga til Kúbu. Kúba er
sú Mekka, sem sénhver róttæk-
ur stúdent telur sig vexða að
heimsækja einhvern tíma. Rót-
tækir stúdentar minnast oft á
Kúbu, ef þeir eru beðnir að
sýna dæmi um þjóðskipan, sem
þeir gætu sætt sig við. Þeir líta
á Kúbu sem þjóðfélag, þar sem
sífellt bylting sé við líði; þar
sem tekizt hafi að forðast skrif-
stofubákn og koma á ósHtnu
samfoandi milli leiðtoganna og
þeirra, sem stjórna. Kúba hafi
líka hrisst af sér ok banda-
riskrar heimsveldisstefnu.
Sú staðreynd, að þjóðin er
rígbundin Sovétrikjunum efna-
hagslega virðist þeim engu
máli skipta. Þvert á móti, þeir
eru fullir aðdáunar yfir því,
hvernig Kúbustjórn hefur tek-
izt að halda á málum sínum
þrátt fyrir böndin við Rússa.
Þeir líta heldur ékki alvarleg-
um augum á hið pólitíska
ófrelsi í landinu, vegna þess
segja þeir, að andstæðingar
stjórnarinnar séu aðeins „borg-
aralegir heimsvaldasinnar".
Einföld og þægileg skýring.
■Hin lélegu lífskjör á Kúfou eru
í þeirra augum kostur ef nokk-
uð, vegna þess, að þau sýni og
staðfesti mikilvægustu ástæð-
una fyrir því að þeir dáist að
Kúbu; þá ástæðu, að þjóðin
reyni að lifa á byltingarandan-
um einum, án þess að höfða til
efnishyggju og eignarréttar-
eiginleika þegnanna. Þeir segja,
að Castro geri sér vonir um að
geta einhvern tíma losnað að
fullu við allt sem heitir pening-
ar og jafnframt útrýmt sið-
spillandi gróðahyggju, — og
það sé æðsta takmarkið.
í augum evrópskra stúdenta
er Kína eina ríkið, sem í ein-
hverjum mæli kemst í saman-
burð við Kúfou. Sovétríkin og
Austur-Evrópuríkin segja þeir
að hafi selt sig gróðahyggjunni
og lífsþægindakapphlaupinu.
Flokkar róttækustu stúdent-
anna eru yfirleitt mjög fámenn
ir og ættu á hættu að einangr-
ast, ef þeir væru ekki svo
heppnir, að hreyfingar stúdenta
og annarra ungmenna, sem ala
með sér óánægju yfir ríkjandi
ástandi eru lítt skipulagðar,
formlausar að kalla og innan
þeirra ríkir umburðarlyndi
með öllum, sem segja má að
sigli á sama báti, hvort sem hin
eiginlegu markmið eru hin
sömu eða ekki.
★ ★ ★
í næstu grein, sem væntan-
lega birtist í blaðinu á morg-
un verður nánar gerð grein
fyrir skoðunum róttækra stú-
denta og þeirra manna, sem
mest áhrif hafa á þá, í nútíma
þjóðfélagi, og þeim baráttuað-
ferðum sem þeir vilja beita
gegn því.
Framhald á næsta blaffi.
BEZT að auglýsa
í Morgunblaðinu
Þakpappi
Amerískur þakpappi, mjög
sterkur og endingargóður.
J. Þorláksson & Norðmann