Morgunblaðið - 22.09.1968, Qupperneq 12

12 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. SEPTEMBER 1968
Markar árið 1968 endalok þess tímabils
sem hófst með Franklin D. Roosvelt?
Humphrey reynir nýja baráttuaðferð, og skeytir
ekki um að efla fylgi sitt í Suðurríkjunum
LÍKURNAR eru nokkiurn veg-
inn jafnar fyrir því, að á árinu
1968 ljúki því vaildaskeiði demó-
krataflokksins í Bandaríkj'unum,
sem hófst með Franklin D. Roose
welt.
Á þessu ári hefur demókrata-
flokkurihn varpað fyriir borð
þeim baráttuaðferðum, sem hóf-
ust til vegs með Thomas Jeffer-
son Franiklin D. Roosewelt
færði sér svo snilldarlega í nyt.
Þessi baráttuaðferð hefur haldið
demókrötum í Hvíta húsinu í 28
ár af 36 og meirihluta í þimginu
í 32 ár af 36 árum.
Þessi baráttuaðferð varð til að
Roosewelt náði fjórum sinmum
kjöri. Harry Truman beitti
sams konar aðferðum og tókst
að ná kosningu 1948. Það sama
gerði John F. Kennedy árið
árið 1960, þegar hann valdi Lyn-
don Johnson varaforsetaefmi sitt,
þrátt fyrir mótmæli Norðurríkj-
anma.
En í ár, 1968, hefur Humphrey
vísað á bug því kerfi, sem hef-
ur gert þessi og fleiri krafta-
vérk fyrir demókrataflokkinn.
í þess stað hefur hann hugsað
sér að finma upp nýja sigurfor-
múlu, sem flokkurinn hefur ekki
reynt áður.
Ellefu ríki inman hins gamla
Suðurríkjasambands og fimm
ríki sem liggja á mörkum þeirra
og norðurríkj anna mynduðu
kjarnann að kjörfylgi Roose-
welts. Þessi sextán ríki ráða nú
yfir 174 af 270 kjörmönmum, sem
frambjóðamdi þarf til að ná
kosnimgu.
Þegar Roosewelt hafði tryggt
sér þessi ríki, sneri hann sér að
stórborgunum í norðri og lamds-
svæðum utan suðunríkjanna til
að afla sér þess fylgis sem nauð-
synlegt var tll að bera sigur úr
býtum.
Átta stórborgaríki kjósa 216
kjörmenn, Kaliifomia, Illinois,
Massachussetts, Michigam, New
Jersey, New York, Ohio og
Pennsylvamia. Rosewedt fékk
stuðning sjö af átta. Árið 1936
vann hanm þau öll.
Þetta kerfi brást ekki allt
Roosewelt tímabilið. Þrátt fyrir
klofning inmam flokksins var það
einmitt þetta kerfi og sarns kon-
ar baráttuaðferð, sem kom Harry
Truman í forsetastól 1948. Hann
fékk 7 af 11 í suðri, 4 af 5 í
miðríkjunum og 4 af 8 stór-
borga ríkjum.
Framboð Dwights D. Eisen-
howers var af nokkrum öðrum
toga spunnið en venjuileg for-
setaframboð. Hann vamn 7 af
ríkjunum 16 í kosningum og 9
af 16 fjórum árum síðar.
Gegn Richard Nixon tókst
þeim John Kennédy og Lyndon
Johnson hins vegar að halda 9
af 16 ríkjunum í suðri og einnig
miðrikjunum. essi ríki réðu úr-
slitum um sigur demókrata.
Hubert Humphrey virðist ætla
að hafa annan hátt á baráttu
sinni. Áætlun hans er eitthvað
í þessa átt:
Hann hyggst reyma að vinna
Texas, sem hefur 25 kjörmenn.
Hann vonast til að vinna Norður-
Karólínu sem hefur 13. Hefur
vonir um Missouri með 12 kjör-
mönnum og Vestur-Virginiu með
7.
Auk þess hefur hann í hyggju
Hubert H. Humphrey — reynir
nýja baráttuaðferð — án
aðstoðar suðurrikjanna.
að stefh'a sérstaklega að því að
vinna fylgi ýmissa verkamamna
og minnihlutahópa í stórborga-
ríkjunum. Ef bætast við 40 kjör-
menn frá Kalifomiu, 26 frá
Ililinois, 14 frá Massachusefts, 21
frá Miohigan, 17 frá New Jersey,
43 frá New York, 29 frá
Pennsylvaniu. Þessi ríki eiga
samtals að kjósa 190 kjörmenn
og þá er heildartalan komin upp
í 247 og skortir nú aðeins 23 á
þá tölu, sem frambjóðandi þarf
til að bera sigurorð af keppi-
nautinum Nixon.
Franklin D. Roosevelt — sigr-
aði fjórum sinnum, með aðstoð
suðuríkjanna.
Við þessar tölur eiga svo að
bætast 8 kjörmenn frá Connec-
ticut, 10 frá Minnesota, 4 frá
Hawai, 4 frá Rhode eyju, 4 frá
Maine, 3 frá Colombia og eru
þá umframkjörmenn orðnir tiu.
Sérfræðingar í röðum demó-
krata sjá að þessi áætlun er mjög
naum og ekki má neitt út að
bera til að hún fari algerlega
út um þúfúr. Skoðanabannanir,
sem demókratair hafa látið fram
kvæma á eigin vegum sýna, að
fylgi Humphreys í mörgum stór-
borganna er ekki eins mikið og
traus-t og búizt hafði verið við.
Og þessar skoðaniakannanir leiða
einnig í Ijós þá varhugaverðu
sfaðreynd, að fylgi varaforsetans
meðal fólks af Gyðingaættum og
meðal negranna er ekki eins
mikið og það var.
Unga fólkið, sem fylgdi
McCarthy að málum og einnig
þek sem fylgdu Robert heitn-
um Kennedy eru þess síður en
svo fýsandi að styðja Humphrey.
Voldug venkalýðsfélög, sem
víða hafa verið kjarni í fylgi
demókrataflokksims eru full
bræði vegna kynþáttaóeirða og
glæpa, sem farið 'hafa mjög í
vöxt. Auk þess fara áhrif verka-
lýðsforystunnar mjög þverrandi,
þar sem hagur margra verka-
manna hefur stórlega vensnað
sjI. ár.
Mönnum ber ekki s’aman um,
hvort framboð George Wallace,
fyrrum ríkisstjóra í Alabama
muni koma Humphrey til góða
eða ekki. Blaðamaður U.S. News
Report er þeirrar skoðunar, að
fylgismenn Humphreys telji
Wallaee vera lyenivopn Hump-
hireys í kosningabaráttunni og
leiða að því ýmiis rök, sem Nixon
og fyligismenn hans hrekja að
sjálfsögðu og leiða fram önnur
rök.
Ýmsar raddir eru uppi um það
í suðurríkjunum, að Wallace
muni draga sér fylgi það sem
eLla hefði fairið til Nixons. Flest-
ir eru á eiinn máli um, að
Walace muni hæglega geta
fengið mest atkvæðamagn í
fimm ríkjum, það eru Louisiana,
Missisippi, Alabama, Georgia og
Suður Karolina. Fylgismenn
Humphreys segja að enginn vafi
geti leikið á því, að ella hefði
Nixon fengið mörg þeirra at-
kvæða í þessum ríkjum, sem fairi
nú yfir á Wallace. Þau fimm
ríki, þar sem Walloe er talinn
sigurstrainglegur kjósa 47 kjör-
menn. Barry Goldwater hlaut
stuðning þessara 47 kjörmanna
við síðustu kosningar 1964.
Demokratar í suðurríkjunum
eru og þeirar skoðunar, að ýmis
önnur suðurríki muni reyna ljá
Wallace fylgi sitt, og sé því aug-
ljóst að hann taki atkvæði aðal-
lega frá Richard Nixon.
En í báðum flokkunum, demó-
krataflokknum og repúblikana-
flokknum segja atkvæðamiklir
stjórnmálamenn, að svo kunni
að fara, að hvorki Richard Nixon
né Hubert Humphrey hljóti
þann meirihluta sem nauðsyn-
legur er til að ná forsetakjöri.
f stjórnarskrá Bandarikjanma er
kveðið svo á um, að hljóti hvor-
ugur frambjóðenda meirihluta
kjörmanna — hvað svo sem at-
kvæðamagn er mikið — þá hefúr
fúILtrúadeiild Bandaríkjaþings
síðasta orðið. Deildinni er heimilt
að kjósa hvem þann þriggja
frambjóðanda, sem henni þókn-
ast — burt séð frá atkvæða-
maigni.
Nái Riohard Nixon kosningu,
annaðhvort með hjálp George
Wallaoe, eða með því að fá nægi-
legt kjörmannafylgi, er hefur
verið staðfest svo að ekki verður
um viLlzt, að Hubert Humphrey
hefur orðið á illileg mistök í
skipulagningu og áætlun. Ef
demókratar missa ítök sín í
Hvíta húsinu úr höndum sér er
trúlegt að repúblikanar fái meiri
hluta í full'trúadeildiinni, en
demókratar munu sennilega
halda meirihluta í öldungadeild-
inni.
Fari svo segja skipulagssér-
fræðingar demókrata að þrír
möguleikar komi til greina.
— Að repúblikanar ráði lög-
um og lofum í stjómmálalífi
bandarísku þjóðarinnar næstu 8
til 12 árin, eins og varð eftir
kjör Warren G. Harding árið
1920.
— Demókrataflokurimn verði
endurs’kipulagður, og forysta
hans algerilega „stokkuð upp,“
— Að innbyrðisbarátta hefjist
rnilli demókrata í suðurríkjun-
um, milli frjálslyndra og svert-
ingjakjósemda sem fylgja gömilu
línunni um að ná undirtökumium
í flokkmum.
Margir demókratar segja, að
árið 1968 marki þáttasikil og boði
endalok þess tímabils, sem hófst
með kjöri Frankiin D. Roose-
welt, og jafnvel þó Hubert
Humphrey beri sigur úr býtum
sé óhjákvæmilegt að ný og yingri
og víðisýnni öfl gerist áhrifa-
meiri um stefnu og stjóm
flokksins.
Framkvæmdasjóður íslands
og
Ríkisóbyrgðasjóður
eru fluttir að
Hafnarsfrœti 10,3. hœð
22-24
30280-32262
UTAVER
Belgísk, þýzk og
ensk gólfteppi.
Sama lága verðið
BIKARKEPPNIN
í KNATTSPYRNU.
MELAVÖLLUR:
í dag kl. 2 fer fram leikur milli
Fram og Vestmannaeyja
Mótanefnd.
Söngfólk, Kópavogi
Meðal kennslugreina við Tónlistarskóla Kópavogs, er
söngur. Upplýsingar veittar á skrifstofu skólans,
félagsheimilinu 2. hæð. Opið kl. 10—12 og 5—7
sími 41066.
Bridgefólk
Starfsemi deildarinnar hefst í Ingólfskaffi þriðju-
daginn 24. þ.m. með þriggja kvölda tvímenningskeppni.
Öllum heimil þátttaka.
Þátttaka tilkynnist í síma 19179.
Bridgedeild Breiðfirðinga.

j:n
Þurrkgrindur á baðker.
Baðtjöld ásamt upphengjum.
Taukassar og taukörfur.
W.C. burstar 1 hylkjum.
J. Þorláksson & Norðmann M.