Morgunblaðið - 27.10.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 196«
3
FLOKKSMNG Alþýðuflokks-
ins stóð um síðustu helgi og virð
ist þar hafa verið nokkuð óróa-
samt að tjaldatoaki, þótt allt
færi friðsamlega fram á yfir
toorðinu — að mestu leyti
a.m.k. Um leið og Emil Jóns-
son lét af formennsku Alþýðu-
flokksins urðu merk þáttaskil
í sögu hans. I>ar með hvarf úr
flokksforustunni hinn síðasti
þeirra manna, sem nokkuð
komu við sögu í klofningnum
1190® og er löngu orðið tíma-
toært að þeir atburðir verði
brotnir til mergjar og leitast
við að leiða í ljós hvað raun-
verulega gerðist í Alþýðu-
fiokknum þá, því að það hefur
haft mikil áhrif á stjórnmála-
.þróunina síðan. Emil Jónsson
hefur tvímælalaust verið einn
virtasti stjórnmálamaður lands
ins hin síðari ár. Hann naut
mikils trausts, sem forsætisráð
herra minnihluta stjórnar Al-
þýðuflokksins 1959 og ég minn
jst þess sérstaklega, þegar
Matthías Á. Mathíesen vann
frægan kosningasigur í Hafn-
arfirði það ár, að einn af meiri
háttar at'hafnamönnum borgar-
innar og harðsnúinn Sjálfstæð-
ismaður, sagði við mig, að það
væri til háborinnar skammar
að fella mann eins og Emil
Jónsson.
Gylfi Þ. Gíslason, sem kjör-
inn var til formennsku í stað
Emils hefur lengi átt erfitt
uppdráttar í flokki sínum en
thin síðari ár hefur hann vaxið
mjög sem stjórnmálamaður og
er tvímælalaust einn snjallasti
atkvæðaveiðari Alþýðuflokks-
in.s. En þótt formannskjörið
yrði ágreiningslaust er ekki
það sama að segja um vara-
formennskuna. Mér skilst, að
Eggert G. Þorsteinsson hafi í
rauninni notið mun meira
fylgis til þess að verða varafor-
maður en Benedikt Gröndal,
sem hlaut hnossið, en þeir hafi
gert út um málið sín á milli.
Meginástæðan fyrir fylgi Egg-
erts mun vera sú, að mörgum
Aiþýðuflokksmönnum hafi þótt
við hæfi að maður upprunninn
í verkalýðshreyfingunni yrði
varaformaður flokksins. Nokkr
ar sviftingar urðu einnig við
kjör til miðstjórnar með þeim
afieiðingum að maður á borð
við Guðmund R. Oddsson, sem
setið hefur í miðstjórninni í
'áratugi féll og einnig einn af
þingmönnum fiokksins, Sigurð
ur Ingimundarson, en yngri
menn voru kjörnir í þeirra
stað. Þessar breytingar urðu
ekki sárindalausar og eru þess-
ar sviftingar ef til vill skýring
in á því, að hinn nýkjörni for-
maður talaði mikið um eining-
una í flokknum í viðtali við
Mbi. sl. þriðjudag. Sumir segja
raunar, að jafnan þegar vel
gangi fyrir Alþýðuflokknum
heíjist þar innbyrðis deiiur
með hinum alvarlegustu af-
leiðingum.
Fyrsta umræða um fjárlögin
fór fram sl. fimmtudagskvöld
og ef þær umræður eru nokkur
vísbending um það sem í vænd
um er á næstunni sýnist mér
stjórnarandstæðingar ekki vera
í miklum baráttuhug. Ræður
talsmanna þeirra í umræðan-
um báru þess ekki merki,
að stjórnarandstöðuflokkarnir
telji vígstöðuna sín mun betri
en ríkisstjórnarinnar, þrátt
fyrir þá geigvænlegu erfiðleika,
sem við blasa í efnahags- og at-
vinnumálum. Ef til vill ætla
stjórnarandstæðingar að bíða
átekta, þannig að líta beri á
framlag þeirra til þessara um-
ræðna, sem eins konar biðleik.
En hvað sem um það er held
ég að staða ríkisstjórnarinnar
hafi batnað mjög mikið á síð-
ustu vikum. Fyrir svo sem
tveimur mánuðum var ríkis-
stjórnin mjög veik og nokkuð
almennir spádómar um, að hún
sæti ekki út árið. En það er at-
hyglisvert, að úmræðurnar
um þjóðstjórn virðast hafa
styrkt stöðu ríkisstjórnarinnar
í landinu mjög mikið. Þjóð-
stjórnin hefur hlotið slæmar
undirtektir og almenningur
virðist ekki vilja eiga slíka
stjórn yfir höfði sér.
Fari svo, að það falli í hlut
þessarar ríkisstjórnar óbreyttr-
ar að fylgja fram nauðsynleg-
um ráðstöfunum í efnahags-
málum og að það takist vonum
framar, er ég samt sem áður
þeirrar skoðunar að endurskipu
leggja eigi stjórnina, þegar
þessi hryðja er gengin yfir.
Með því er ég ekki endilega
að segja, að einhverjir ráðherr
ar eigi að fara úr stjórninni.
Ný verkefnaskipting milli
þeirra væri hins vegar heilsu-
samleg fyrir menn, sem hafa
ef til vill farið með sömu mála-
flokka um áratugar skeið. Það
er einnig fyllsta ástæða til að
velta því fyrir sér, hvort ráð-
herrarnir eru nægilega margir.
Fyrir aldarfjórðungi voru þeir
6, nú eru þeir 7. Á þessu tíma-
bili hafa gífurlegar breytingar
orðið á þjóðfélaginu og við-
fangsefni æðstu stjórnar lands
ins margbreytilegri. Er það t.d.
ekki nægilegt starf fyrir einn
mann, að annast yfirstjórn
sjávarútvegsmála, þýðingar-
mesta atvinnuvegar lands-
manna. Núverandi ráðherra’
sjávarútvegsmála fer einnig
með gífurlega umfangsmikinn
málaflokk, þar sem eru félags-
málin. Eða er það ekki nægi-
legt starf fyrir einn mann að
annast yfirstjórn iðnaðarmála.
Núverandi ráðherra þeirrá
mála þarf líka að sinna svo
mikilvægum málaflokki sem
'heilbrigðismálum svo og dóms-
málum og öðrum málaflokkum.
Ráðherra landbúnaðarmála fer
einnig með svo viðurhlutamik-
inn málaflokk, sem samgöngu-
mál og einn maður 'á bæði að
hafa yfirumsjón með viðskipta
málum, sem hafa auðvitað
grundvallarþýðingu fyrir land
og þjóð og menntamálum, sem
verða stöðugt umfangsmeiri.
Ef til vill finnst mönnum það
hneykslanlegt að leggja til
fjölgun ráðherra í því árferði
sem nú er, en hve mikla þýð-
ingu hefði það ekki fyrir þjóð-
ina ef einn maður gæti t.d. al-
gjörlega helgað sig sjávarút-
vegsmálum og annar iðnaðar-
málum, málefnum þessara
tveggja atvinnuvega, sem hafa
úrslitaþýðingu fyrir okkur á
næstu árum og áratugum.
Á þriðjudaginn var flutti Jó-
hann 'Hafstein, heil'brigðismála
ráðherra, mjög fróðlega ræðu
um það vandamál að fá lækna
til starfa út á landstoyggðinni.
Líklegt þætti mér, að flestai-
aðrar stéttir fengjust til starfa
á hvaða útskeri sem væri, ef
þau kjör og hlunnindi stæðu
til boða, sem héraðslæknum
hlotnast. En hér þarf greini-
lega meira til að koma. Launa-
kjör lækna hafa tekið stökk-
breytingum á síðustu árum og
þeir eru nú tvímælalaust
tekjuhæsta stétt þjóðfélagsins.
Til þess liggja auðvitað sterk
rök að svo sé. Læknanámið er
langt og erfitt og læknanemar
geta lítið unnið með námi.
Læknavísindin eru í stöðugri
framþróun og lækniv, sem vill
fylgjast með í sinni grein, verð
ur að mér skilst að fara til út-
landa við og við til frekara
náms. Engu að síður verða
læknar að gera sér ljóst, að fá-
mennið í okkar þjóðfélagi ger-
ir erfitt um vik að veita einni
stétt lífskjör, sem eru langt
umfram það sem tíðkast með
öðrum stéttum. Ég held að bog-
inn 'hafi þegar verið spenntur
nokkuð hátt að því er lækn-
ana varðar og að þjóðfélagið
sætti sig varla við ýkja meira.
Það sem af er þinghaldinu
hefur lítið sem ekkert af nýj-
um málum komið fra*n úr röð-
um óbreyttra þingmanna. Þau
mál sem lögð hafa verið fram
eru yfirleitt gömul, endurflutt
frá fyrri þingum. Mér heyrist
vera heldur þungt hljóð í fiest-
um þingmönnunum utan af
landi, og gildir þá einu, hvort
þeir tilheyra stjórnarflokkun-
um eða stjórnarandstöðuflokk-
unum. Flestir þeirra hafa þung
ar áhyggjur af atvinnumálum
í sínum byggðarlögum og eru
önnum kafnir við að reyna að
greiða fyrir atvinnufyrirtækj-
um, sem eru á heljarþröm. Það
er sum sé ekkert sældarbrauð
að vera þingmaður um þessar
mundir. Þeim þykir líka ung-
ir menn í stjórnmálaflokk-
unum hafa þá fyrir rangri
sök, þegar þeir tala um
of mikil völd þingmanna.
Þeir halda því fram, að óbreytt
ix þingmenn hafi mjög tak-
mörkuð áhrif en hin raunveru-
legu völd 'liggi í höndum ráð-
herra og embættismanna og þá
ekki sízt þeirra sem stjórna
lánastofnunum. Þeir telja sig
eiga undir högg að sækja í
þeim efnum. Ur kjördæmunum
sé stöðugur þrýstingur um úr-
lausn erfi'ðra mála en embættis
menn og lánastofnanir séu erfið
ar viðfangs og hafi takmarkað-
an skilning á þörfum byggðar-
laganna. Líklega er sitthvað til
í þessu — og kannski er þarna
verk að vinna fyrir hina ungu
reiðu menn stjómmálaflokk-
anna í bandalagi við hina
óbreyttu þingmenn?
Styrmir Gunnarsson.
Sinióníutónleik-
nr í Gnrðokirkju
FYRSTU tópleikar fyrir styrkt-
arfélaga og aðra velunnara Tón-
listarfélags Garðahrepps á þess-
um vetri verða haldnir í Garða-
kirkju. 'Hljómburður í kirkjunni
er afburða góður og allur flutn-
Jón Engilberts með mynd sína, „Við hafið*.
Jón Engilberts
1 Hliðskjúlt
t GÆR kl. 14, opnaði Jón
Engilberts, listmálari, mál-
verkasýningu í Hliðaskjálf,
Laugavegi 31, 4. hæð.
Á sýningarskránni segir, að
þar hafi áður verið hásæti Óð
ins, en nú hásæti myndlistar,
og þar sýni Jón Engilberts.
Á sýningu listamannsins,
sem er sölusýning, eru 21
mynd, og er verð þeirra frá
fimm þúsund krónum, upp í
35.000. kr.
Verður sýningin opin til 7.
nóvember, og er opin daglega
frá klukkan 14-22.
Listamaðurinn kvaðst hafa
í hyggju að halda aðra sýn-
ingu með vorinu, og þá í sýn
ingarsal menntöskólans í Casa
Nova. Þar hyggst hann sýna
eingöngu stærri verk.
Ingstad til
Á FU'NDI, sem Ivar Eskiland,
framkvæmdastjóri Norræna húss
ins, hélt með blaðamönnum í
gær, skýrði hann frá því, að
Helge Ingstad, fornleifafræðing-
ur, muni koma. hingað í fyrir-
lestraferð.
Hafi hann fyrir ítrekaðar beiðn
ir, og þrátt fyrir annríki og tíma-
skort, látið til leiðast að koma,
ag verður kona hans með í för-
inni.
Fyrirlestrarnir verða tveir,
hinn fyrri þann 7. nóv., kl. 20.
Sýnir Ingstad einnig myndir með
til skýringar. Meðlimir Norræna
félagsins eiga forgangsrétt að
fyrri fyrirlestrinum, en meðlimir
félaganna, ísland—Nóregur, og
ingur tónlistar nýtur sín þar
mjög vel.
Mun Sinfónuhljómsveit ís-
lands leika undir stjórn Sverre
Bruland. Einleikari með Sinfón-
íunni að þessu sinni verður
Kristján Þ. Stephensen, óbóleik-
ari. Á hljómleikunum verða
flutt verk eftir Purcell, Grieg,
Beilini, Joihann Svendsen og
Mozart.
Tónleikarnir verða haldnir
fimmtudaginn 31 .október n.k. og
hefjast kl. 20.30.
Islands
Helge Ingstad fornleifafræðingur
Nordmannslaget, að hinnm, og
verða allir aðgöngumiðar afhent-
ir í Norræna húsinu.
Báðir fjalla fyrirlestrarnir um
síðustu uppgötvanir Ingstads í
L’Anse aux Meadows á norðan-
verðu Nýfundnalandi, og nefnast
„Om den norröne oppdagelse av
Amerika".
Verður forseti íslands viðstadd
ur hinn fyrri, en hann hefur sem
kunnugt er unnið áður að forn-
leifarannsóknum með Ingstad.
ísleiiur Konrdðsson opnnr
mdlverknsýningu í Hrninistu
ÍSLEIFUR Konráðsson opnaði
málverkasýningu í Dvalarheim-
ili aldraðra sjómanna að Hrafn-
istu í gær klukkan tvö. Sýning-
»n verður opin næstu tvær vik-
ur frá klukkan 14-22. Öll mál-
verkin utan eitt eru til sölu. ís-
leifur er 79 ára að aldri og er
þetta fimmta málverkasýning
hans. Hann byrjaði ekki að mála
fyrr en hann hætti að vinna sem
verkamaður á Eyrinni fyrir tæp
um tíu árum og að eigin sögn
var það eftir hvatningu Jóhann-
esar Kjarval.
Myndir af má’.verkum ísleifs
hafa verið sendar víða um heim
og mörg listasöfn hafa keypt
myndir eftir hanti.
Fyrsta málverkasýning ísleifs
var í Bogasal Þjóðminjasafnsins
fyrir tæpum tíu árum, og vakti
hún verulega athygli. Hann hef-
ur verið vistmaður á Dvalarheim
ili aldraðra sjómanna undanfar-
in ár, og eru flestar myndanna
á sýningunni málaðar þann tíma.
Flest málverkannu eru landslags
myndir og frá ýmsum stöðum á
landinu, m.a. frá Austfjörðum,
úr Skagafirði og úr Mýrdal.
lsleifur Konráðsson við tvö málverka sinna.