Morgunblaðið - 25.02.1969, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. FEBRÚAR 1909.
Úthaf safnar hlutafé til
kaupa á verksmiijutogara
Kostar 200 milljónir islenzkra króna
Hlutafjársöfnun hins nýstofn-
aða útgerðarfélags Úthaf, til
w kaupa á verksmiðjutogara, er nú
hafin í flestum hönkum um land
allt. Svo sem áður hefur verið
frá skýrt, er útgerðarfélagið
stofnað að tilhlutan Farmanna-
og fiskimann isamhands tslands í
því skyni að kaupa og reka
verksmiðjutogara
Ingólfur Stefánsson, fram-
kvæmdastjóri ^armanna- og fiski
mannasambandsins, tjáði Mbl., að
söfnun hlutafjár gengi ágætlega,
en þetta væru aðeins fyrstu dag
arnir, sem hún er í gangi.
Nú á næstunni verður að taka
ákvörðun um kaup á verksmiðju
togara, sem fyrirtækið hefur
augastað á. Byrjað er að smfða
12 slík skip í pólskri skipasrníða
stöð og sagði Tngólfur að Úthaf
hefði áhuga á að komast inn í
* byggingarsamninga á einum
þeirra, til að afhendingarfrest-
ur verði ekki eins langur. Þó
mundi þessi togari ekki afhent-
ur fyrr en í maí 1970, eða eftir
14 mánuði. Sagði hann, að von
væri til þess að hægt verði að
komast inn í þessa samninga, en
til þess þurfi ríkisábyrgð. Verði
það mál útkljáð næstu daga.
Verksmiðjutogari þessi er 2700
lestir að stærð og mun hann
kosta 2,3 millj. dollara eða um
200 millj. ísl. kr. En Ingólfur
sagði, að útgerðarfélagið teldi að
aflaverðmæti Slíks togara gæti
orðið um 200 milij á ári, ef
þokkalega tekst til.
f togaranum á að vinna all-
an fisk um borð, Þar verða flök
unar- og frystivéiar og verður
flakað og pakkað í þær umbúð-
ir sem þurfa þykir. Þá verður
þar fiskimjölsverksmiðja og jafn
vel hugsað til að sjóða niður
lifrina úr fiskinum, og þá hrogn
líka ef þau eru fyrir hendi. Er
því ýmiskonar nýbreytni frá því
sem tíðkast hefur hér, þó aðrar
þjóðir séu komnar með slík skip.
T.d. fengu Færeyingar einn tog
ara í nóvember og er annar að
koma þangað núna, og gengur
útgerðin vel, að því er Ingólfur
sagði.
Verksmiðjutogarinn mundi
veiða í Norðurhöfum, við fs-
land og Grænland og víðar á
þekktum fiskislóðum. En slík
skip geta stundað veiðar hvar
sem er, í heitu og köldu lofts-
Jttvinnuleysi í Rvák
heidur uS rénu
í GÆKKVÖLDI voru á skrá í
Reykjavík 1250 atvinnulausir,
951 karlmaður og 308 konur. Er
atvinnuleysi því aðeins farið að
réna, því fyrir viku voru 1410
atvinnulausir á skrá. Er þó ekki
talið að vinna vegna lausnar
verkfallsins verði komin til skila
fyri en seinna í þessari viku, því
sjpmenn á bátunum voru að
sjálfsögðu ekkj skáðir atvinnu-
lauisir og öll vinna í kringum
Þór Vilhjálmsson.
Fnndnr í Lög-
fræðingnfélnginu
Lögfræðingafélag íslands held
ur fund í veitingahúsinu Tjarn
arbúð í kvöld kl. 20.30 Þar talar
prófessor Þór Vilhjálmsson, for
seti lagadeildar háskóla fslands
um nýskipan laganáms. Á eftir
framsöguerindinu verða almenn
ar umræður. Fyrir dyrum standa
breytingar á reglum um nám og
kennslu í lagadeild háskólans.
Hefur málið verið rækilega und
irbúið og má vænta niðurstöðu
innan skamms. Lögfræðingafé-
lagið tekur mál þetta til umræðu
nú, þar sem væntanlegar breyt-
ingar munu skipta miklu máli
fyrir lagastúdenta og lögfræð-
inga. Allir lögfræðingar og laga
nemar eru velkomnir á fundinn.
aflann er ekki byrjuð aftur.
Atvinnuleysið skiptist eftir
vinnuhópum þannig, að af karl-
mönnum eru flesfir verkamenn
eða 519 talsins, sjómenn 72, ekki
bátasjómenn, heldur mest af
togurum, farskipum og þeir sem
komnir eru í land, verzlunar-
menn 35, trésmiðir 92, bifreiða-
stjórar 79, málarar 30, múrarar
64 og iðnverkamenn 11. Aðrir
skiptast á 17 atvinnugreinar, 1-9
manns í hverri.
Af konum eru 147 verkakonur,
og eru þar í margar konur sem
vanar eru að vera í fiskvinnu,
verzlunarkonur 49, starfsstúlkur
í veitingahúsum 28, starfsstúlkur
í sjúkrahúsum 24, iðnverkakonur
54 og innan við 10 matreiðslu-
konur og 1 flugfreyja.
Innbrot
í Gufudalssveit
FYRIR síðustu helgi var til-
kynnt að brotizt hefði verið inn
í sumarbústað í Gufuidalssveit,
og er það fjórða innbrotið þar,
sem vitað er um. Er sumarbú-
staðurinn í Hallsteinsnesi, en
dyr höfðu verið brotnar upp og
stóð bústaðurinn opihn er að var
komið. Voru þar snjóiskaflar inni
og höfðu mýs tekið sér bálÆestu
og valdið skemmdum á rúmfatn-
aði og fleiru. Er ekki vitað hver
er valdur að innbrotinu.
lagi. Á slíkum verksmiðjutogur-
um eru um 60 manns. En Ing-
ólfur sagði að hugmyndin væri
að skipta um áhöfn eða hluta af
áhöfn eftir ákveðinn tíma, og
yrðu því fleiri í vinnu hjá fé-
laginu. Þar sem skipið gæti ver-
ið úti í allt að 4 mánuði, ef þörf
krefur vegna veiðanna, getur ver
ið hætta á vinnuleiða, ef sama
áhöfnin kemst aldrei frá.
Það er gaman að sjá þær taka aftur til hendi við fiskinn í
frystihúsunum. Þessa mynd tók Ól. K. M. í gær í Isbiminum.
ÞingsályktunartiUaga Ólafs Björnssonar:
Athugun á starfsháttum
við gerð kjarasamninga
— r samráði við heildarsamtök launþega og vinnuveitenda
ÓLAFUR Björnsson (S) hef-
ur lagt fram á Alþingi þings-
ályktunartillögu um að ríkis-
stjórnin láti fara fram athug-
un á því í sambandi við
heildarsamtök launþega og
rauntekjur launþega sem heild-
ar bersýnilega, ef atvinnuleysi
er. Er það og höfuðverkefni sam
taka launþega að vinna að sem
beztum árangri í þessu efni,
með samningum við vinnuveit-
endur sína. Eru slíkir samning-
ar gerðir miltli einstakra laun-
þegafélaga og þeirra vinnuveit-
enda, er hlut ei ga að máli.
En starfshættir allir og vinnu
brögð við gerð slíkra samninga,
svo og baráttuaðferðir þær, sem
notaðar eru við að knýja fram
samninga, takist þeir ekki með
friðsamlegu móti. eru í rauninni
óbreyttir frá bví stm var á síð-
astliðinni öld, þegar launþega-
samtökin voru í bernsku. Með
tilliti til þeirra stórkostlegu
breytinga, sem orðið hafa á öll-
um þjóðfélagsháttum á þeim tíma
er ekki að furða, þótt starfs-
hættir þessir svari ekki fram-
ar kröfum tímans.
Fyrr á tímum var kaupgjalds
baráttan raunverulega barátta
um skiptingu afraksturs fram-
leiðslunnar milli ágóða og vinnu
launa. Atvinnurekendur höfðu
þá enga aðstöðu til þess að velta
um og fyrirkomulagi að því kauphækkunum af sér yfir í
er varðar gerð kjarasamningr verðlagið, þannig að þær kaup-
vinnuveitenda, hvaða breyt
ingar á núverandi starfshátt
sé æskilegt að gera með þaf
fyrir augum, að þeim tilgang''
verði náð, að rauntekjur
launafólks verði á hverjum
tíma svo háar sem unnt er
þannig að samrýmanlegt sé
nægri atvinnu.
f greinargerð segir flutn-
ingsmaður:
Þar sem mikill meiri hluti
landsmanna eru launþegar, ætti
það ekki að vera álitamál, að
velferð þjóðarhei'ldarinnar er
mjög undir því komin, að raun-
tekjur launafólks séu á hverj-
um tíma svo háar sem verða má,
þó þannig, að samrýmanlegt sé
því, að allar vinnufærar hendur
geti haft vinnu enda rýrna
hækkanir sem femgust, urðu
raunhæfar kjarabætur. Á hinn
bóginn var það þá engan veg-
inn talið í verkahring stjórn-
valda að hjálpa atvinnugrein-
um eða fyrirtækjum, sem rekin
væru með tapi. þannig að at-
vinnuleysi blasti við, ef boginn
var spenntur of hátt í kaup-
gjaldskröfum og þar sem báð-
um aðilum vinnumarkaðarins
Vill viðræður um kjurusumningu
sturfsmunnu ríkis og bæju
MAGNÚS JÓNSSON, fjármála-
ráðberra, sendi í gær stjórn
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja bréf o|g óskaðí eftir við-
ræðum um endurskoðun á ffild-
andi kjarasamningum. Óskar
fjármálaráðherra endunskoðunar
á gTundvelli 7. greinar laga nr.
55 frá 1962 um kjarasamninga
starfsmanna ríkis og bæja, þar
sem segir að verði almennar og
verulegar kaupbreytingar á
samningstímanum, megi krefjast
endurskoðunar á kjarasamning-
um.
Guðmundur
Gíslason,
læknir, lútinn
GUÐMUNDUR Gíslason, læknir
ir á Keldum, lézt sl. laugardag,
en hann hafði átt við vanheilsu
að stríða að undanförnu. Guð-
mundur var 61 árs er hann lézt.
Guðmundur Gíslason var lands
kunnur rannsóknarlæknir í bú-
fjársjúkdómum og hafði unnið
Telur fjármálaráðherra ákvörö gagnmerkt starf í baráttunni við
un Vinnuveitendasambands ís- 'júkdóma í búfé á íslandi. Hann
lands og Vinnumálasambands 7ar læknir a'ð menntun og gerði
sámvinnufélaga um að greiða íðan dýrasjúkdóma að sérgrein
ekki frekari vísitöluuppbætur á inni. Hann gerðist starfsmaður
kaup, jafngilda slíkum kaup- Rannsóknarstofu háskólans við
breytingum. Er farið fram á að rannsóknir _ húsdýrasjúkdóma
verðlagsuppbætur verði frá og 1935—48 og siðan á Tilraunastöð
með 1. marz hinar sömu og 1. háskólans í meinafræði að Keld-
febrúar meðan niðurstaðan erj um. Frá 1943 var hann sérfræð:
fengin í málinu. j ingur sauðfjársjúkdómanefndar
Stjórn BSRB mun taka bréf og rannsóknarlæknir í húsdýra-
fjármálaráðherra fyrir á fundil sjúkdómum frú 1958. Guðmimd-
sínum í dag og síðan á fundij ur ritaði fjölda greina og rit-
formanna bandalagsfélaganna. I gerða um búfjársjúkdóma.
var þetta ljóst, hél't það slíkum
kröfum í skefjum. Hinir ein-
stöku vinnumarkaðir voru og
þá miklu meira aðgreindir en
nú, þannig að ár og dagur gat
'liðið, þar til kauphækkanir, sem
urðu í einni atvinnugrein, dreifð
ust til annarra atvinnugreina.
Ef litið er hins vegar á þau
viðhorf, sem verið hafa að und-
anförnu hér á landi í þessum
efnum, þá hafa kaupgjaldssamn-
ingar sem gerðir hafa verið, oft
á tíðum grundvallazt á því, að
báðum aðilum vinnumarkaðarins
hefur verið það ljóst, að kaup-
hækkanir þær, sem um hefur
verið samið, hafa verið svo og
svo mikið umfram það, sem á-
góði fyrirtækjanna hefur getað
staðið undir en ætlazt til þess,
að rikisvaldið „brúaði bilið“
miilli kaupgjaldsins, sem um var
samið, og þess, sem atvinnurek-
endur gátu greitt.
Nú hefur ríkisvaldið enga fjár
muni ti'l ráðstöfunar umfram þá,
sem sóttir cru annaðhvort í vasa
launþega eða atvinnurekenda,
þannig að hér er auðvitað úm
sjálfsblekkingu eina að ræðá.
Kauphækkanirnar hafa því ver
ið látnar veltast með fullum
þunga yfir í verðlagið, en að
því leyti, sem gegn því hefur
verið staðið, hefur afleiðingin
orðið taprekstur, samdráttur og
atvinnuleysi. Árangur kaup-
gjaldsbaráttunnar að því er
Framhald á bls. 27
Axel Jónsson.
Tekur sæti
ú Alþingi
f GÆR tók Axel Jónsson, fyrsti
Varaþingmaður Sjálfstæðisílokks
ins í Reykjaneskjördæmi, sæti á
Alþingi í stað Matthíasar Á.
Mathiesen sem er á förum til út-
lánda í opinberum erindagjörð-
um.