Morgunblaðið - 17.07.1969, Blaðsíða 10

10
MORlGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. JÚL.Í 1969
Stjórn- og fjarskíptastöðin í Houston.
\V/A\
TUNGLFARARNIR í DAG ?
f DAG, fimmtudag, þýtur
Apollo 11 áfram út í geiminn,
áleiðist til tunglsins. Tunglfar-
arnir þrír, Neil A. Armstrong,
Edwin Aldrin og Michael Coll-
ins, vinna nú að ýmsum athug-
unum á milli þess, sem þeir
hvílast. Heldur nú áfram frá-
sögninni af fyrirhuguðum störf
um þremenninganna, þar sem
frá var horfið í gær.
23. STJÖRNUATHUGANIR
OG STEFNULEIÐRÉTTING.
Tunglfaramir miða út stjöm-
ur ok kennileiti á jörðinni með
aðstoð stjöraukikis og sextants,
og ganga með þvi úr skugga
um, að sjálfvirka kerfið, sem
ræður stefnu geimfarsins, starfi
rétt. Hugsanlegt er, að miðanir
tunglfaranna sýni stjómstöðv-
unum á jörðu niðri, að breyta
þurfi stefnu Apollos lítillega til
þess að geimfarið komist á
braut umhverfis tunglið á fyrir
fram ákveðnum stað.
24. BREYTINGAR VEGNA
BILANA. Ef bilanir verða, eða
gallar koma fram á starfsemi
tunglfarsins, er á þessu stigi
ferðarinnar unnt, að hverfa frá
upprunalegum tilgangi hennar,
lendingunni í tunglinu. Gert
hefur verið ráð fyrir, að slíkt
geti komið fyrir. Reynist þriðja
þrep Satumusar-5 t. d. ekki
nægilega kraftmikið til þess að
Apollo komist alla leið til
tungls, geta tunglfararnir beint
geimfarinu á braut umhverfis
jörðu í þeirri hæð, sem þeir
em, þegar gallinn á starfsemi
þrepsins er uppgötvaður, t. d.
í nokkur þúsund km. fjarlægð
frá jörðu.
25. LÍF TUNGLFARANNA
í APOLLO 11. Þegar tunglfar-
arnir hafa lokið hinni erfiðu
tengingu tunglferjunnar við
stjórnfarið fara þeir úr þungu
geimferðabúningunum og eru í
léttari fötum, þar til undirbún-
ingurinn undir tungllending-
una hefst. Þeir snæða aldrei
allir í einu. Einn er alltaf í
stjómklefanum, hefur samband
við stöðvarnar á jörðu niðri og
fylgist með mælunum, sem
sýna hvort hin ýmsu tæki
geimfarsins starfa eðlilega.
Maturinn er geymdur í loft-
tæmdum plastpokum. Pokamir
eru merktir tunglfömnum með
nafni, og einnig em á þeim
fyrirmæli um hvenær innihalds
ins skuli neytt. Sumar fæðu
tegundirnar eru skornar í bita
t. d. pylsur. Geta tunglfararnir
borðað þær strax og þeir hafa
opnað pokana. Auk þess hafa
þeir meðferðis þurrkaðan mat,
og þurfa þeir að setja ákveðið
magn af vatni í plastpokann
og biða nokkrar mínútur, áður
en rétturinn er tilbúinn. Má
t. d. nefna rétt úr hænsnakjöti
og grænmeti. Hann þarf að
liggja í heitu vatni í 5—10
mínútur áður en hann er ætur.
Þremenningarnir sofa allir
samtímis vegna þess, að reynsl-
an hefur leitt í ljós, að skiptist
þeir á um að sofa, fá þeir ekki
næga hvíld. Sá, sem á að sofa,
truflast af starfsemi hinna í
geimfarinu, og þeir sem eru
að störfum, em þvingaðir af
ótta við að vekja félaga sinn.
Hefur því nú verið komið
þannig fyrir, að vekjaraklukka,
sem stjómað er frá jörðinni
vekur tunglfarana.
26. JARÐARSÝN. Hverja
mínútuna sem líður, eykst fjar-
lægðin milli jarðarinnar og
tunglfarsins um marga kíló-
metra. Jörðin kemur tunglför-
unum fyrir sjónir eins og kúla,
sem minnkar í sífellu. Þegar
fjarlægðin er orðin meiri en 40
þús. km virðist litli kringlótti
glugginn á miðju stjómfarinu
stærri en jörðin, og geimfar-
arnir sjá greinilega skilin milli
dags og nætur á jörðinni.
Stærstu meginlöndin minna á
myndir á upphleyptu hnattlík-
ani. Líklegt er, að tveir þriðju
hlutar eða, að minnsta kosti
helmingur þess, sem geimfar-
arnir sjá af jörðinni sé hulið
skýjum. Úr þessari hæð eor
ómögulegt að sjá, að líf hrærist
á jörðinni. Þegar tunglfararnir
eru komnir um 350 þús. km.
frá jörðinni, virðist hún ekki
stærri en gómurinn á þumal-
fingri. Ef tunglfari styður
fingri á rúðuna í tunglfarinu,
hverfur jörðin sjónum hans.
27. EKKI TÓM ALVARA.
Tíminn líður og tunglfaramir
spyrja frétta frá jörðinni. Fé-
lagar þeirra úr hópi geimfar-
anna í Houston lesa fyrir þá
forsíðufregnir blaðanna, sem
flestar fjalla um ævintýra-
ferðina til tunglsins. Einnig fá
þeir að vita úrslit íþrótta-
kappleikja, sem þeir hafa áhuga
á og aðrar helztu fréttir. Tungl-
fararnir vilja einnig heyra frétt
ir af fjölskyldum sínum. Konur
þeirra hringja daglega til stöðv-
arinnar í Houston, og það sem
þær segja um börnin og heim-
ilið berst áfram til eiginmann-
anna. Ekki er óvenjulegt, að
gamanyrði séu látin fljóta með,
þegar geimfarar gefa upplýs-
ingar um þrýsting í geimfar-
inu, eldsneytið, staðarákvörðun
og hraða.
Jörðin á stærð við fingurgóm
Rafmagnslaust
í Skaftafelli
Ratstööin brann fyrir helgina
BÆRINN Skaftafell í Öræfum
er nú rafmagnslaus og ekki vitað
hvenær eða hvernig úr rætist,
en rafstöðvarhúsið með diesel-
rafstöð brann sl. laugardags-
kvöld.
Ragnar Stefánsson, bóndi í
Skaftafelli, sagði í símtali við
Mbl. að lílklega hefði kvilknað í
út f.rá ra.fmagnsmótornum og hús
ið brann án þess að nokfkuð yrði
að gert. Hann kvað rafmagnsleys
ið bagalegt, en langan tíma tekur
að panta aftur mótor. Friðlýsing
á Slkatftafelli hefði það í för með
sér að ekki mætti virkja Svarta-
fass, sem er eðlilegasti staður-
inn. Annars staðar mætti virkja
en það sé of dýrt fyrir einstakl
ing. Þyr'fti að virkja þar fyrir
báða bæina og eðlilegast að Nátt
úruverndarráð gerði það, sagði
Ragnar, fyrst ekki má virkja
fossinn.
Margt ferðafól'k hefur komið
að Skaftafelli í sumar, fleira en
í fyrra. Álíka miikið hefur verið
um tjöld, en fleiri komið án þess
að tjalda.
Veður var gott framan af
sumri, en sl. hálfa aðra viku
hafa verið rigningar. Var rétt
byrjað að slá þegar tók að rigna.
Og nú sprettur gras úr ®ér, án
þess að hægt sé að aðhafast no'kk
uð.
Bœndur bíða eftir þurrki
Valdastöðum, 14. júií.
FLESTlR bændur miumu niú
byrjaðir a@ slá, em faira sér hæigt
vegnia óiþurrikaininia. Spretta er
1500 ástralskir
flugmenn
atvinnuluusir
ALLVÍÐA virðlisit maklkiuið af-
framboð vera orðið á flug-
nnöninium. T. a. m. rálkuimsit við
á frétt í blaðiimu Iinitermatiomiafl
Ayiatiom, þar sem haft er eiftir
sir Doimald Amdierson, yfirfluig-
mlál'astjóra Ástiria'Iíu, að um 16 00
ástralskir fluigimienn Æái elklki ait-
vimimu í farþiagaifbuigi, af 2734
mienimtuiðlum iatvimmu!f])ugmiönniuim
þar í landii. Þess mtá einoiig geta,
aiS víða í Sikamdiimaivíu ©iiga alt-
vimmuifliugmiemm í ertfiiðleilkum
mieð vimmu. ag til að mymda eriu
það atvinmiufliaiuisiir siænakir ífllulg-
mienn, sem gert haifa Lotftleiðium
tiiiboð í Ro©s Royce vélar fé-
lagsins.
Þrír bótar
í landhelgi
á Þistilfirði
FLUGVÉL iamidihieigiisigiæzluinniar,
TF Var, stáð þrjá togbáita að óilöig
tegium veiðum í lanidbeigi á Þistil
firði í fynriniótt. Voru bátamir
15 sjiómiífliur fyrrir imrnam landhelg-
isiíniunia.
Rátamir enu Þórveiig IS 222,
Þonsteimn ÞH 285 og Jón Biríkis-
son SF 100.
Kvairbamir höifðu borizit firá
Þórdbafn uim, að mikið væri um
báta í iamidihelgi, ag var fiugvél-
in semid að suinniam til að atihiugia
málið. Eimn bátuirinn sem tekinn
vair, eir firá Þórshöfn, hiitt aðkioimu
bátar. Mál þeiirra verðiuir senmi-
lega tekið fyrir á Húisiavífc.
Thant átelur
vígbánað í
þróanarlöndum
Gemf, 14. júlí — NTB:
U THANT, framkvæmdastjóri
SÞ, gagnrýndi harðlega í dag
þróunarlönd, sem stöðugt auka
framlög sín til hermála og sagði
að með því væri gengið fram hjá
frumþörfum íbúanna. Hann seg-
ir í boðskap til efnahags- og fé-
lagsmálaráðs SÞ að það fé sem
varið væri til hermála nægði til
laðt leysa nokkur alvarlegustu
vandamálin sem við væri að etja
í efnahags- og þjóðfélagsmálum.
Sumarfundir ráðsins hófust í
dag.
orðiin aflilgóð og suimis staðar oirð-
ið afvaxið. Þeir, sem fyinst byirj-
uðU, haifa máð dálitliu í hlöðlu, en
a'ðrir eiga nakkuð úti uppsætt.
Bn sumt ©r farið að blilkma. Arnni-
ams beir þó miakkuð á fcafli í túm-
uim, þair sem þess hefur ekfci arð-
ið vart áðiuir.
Smaiiamiir stamda nú yfir, ag
virðis't sem fémiaiðairhöld séu góð,
©n veðrið er ©kki hemtuigt til
þess 'að fást við smafliaimir ag rún-
ioga.
Ailmlkið ©r um jiairðlairbætiur
hjá bæmdum hér í vor, miesit á
vegum B únaðairsambandsins.
Nofckiuð eir uim byggimlgar, mietslt
gripa- og geymisluhús. Eiitit ívem-
hús er í smíðum, sem byrjað var
á Sl. ár. Svo eru bæmidiur að laiga
til og byggj a vegnia breyttiniga á
mójfllkuirfilutninigutm. Hætt verðiur
við brúsaiflutniniga, en niotaðiir
tain/kair. Er ætliumiin að sú brieyt-
inig komist á sieiint á þessiu ári.
Laxvedði hefutr veirið jöfin og
góð, það sem atf ©r ©n um tölu
laxa veit ég ökki. — Slt. G.
Skotmaður
særir 11 í
Glasgow

Glasgow, 15. júlí NTB
UNGUR síðhærður maður,
vopnaður riffli, særði í dag
11 manns á götu í Glasgow.
Þegar lögreglan ætlaði að
handsama hann, hóf hann skot
hríð á lögregluþjónana, en á
tökin enduðu með því, að mað
urinn féll.
Maðuiimn var til húsa 1 ró-
legu úthverfi í Glasgow, og
vildi lögreglan niá tali af hosn
um vegnia afbrots, sem fraimið
var fyrir skömmiu. Þegar
hanm varð lögregluninar var,
flúði Ihann upp í þakherbergi
og tók að skjóta á vegfar-
endiur, sem áttu leið fram-
hjá. Særði haran alls 11, þar
á meðal einm lagregluþjóm. Að
svo þúnu tókst mianminum að
kamaist út úr húsimiu og á
brott í bifreið, sem hamm stal.
Gat lögreglan ekki heft för
hans, vegna þess að húm var
enn óvoprauð, einis og vemja
er í Skotlandi. Eftirför var
þegar hafim, maðurinn eltur
að húsi í öðnu hverfi, ag það
umlkringt. Brutu lögregluþjóm
annir sér leið inm í húsið, og
fiundu mamininm þar látinm.
Vildi blaðafulltrúi lögreglumm
ar éfcki skýra firá því hvort
hamn skaut sig sjálfur, eða
varð fyrir skoti úr byssum
ögreglumanmanina. Sagði blaða
fulltrúinn, að lögreglumenn-
irruir hefðu aðeinis hleypt afi
tveiimiur skotum.