Morgunblaðið - 29.07.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJU'DAGUR 29. JÚLÍ 1969
17
A þessu korti er teiknuð hin venjuieg-a siglingaleið til Astralíu og Norðvesturleiðin. Að vísu
sýnist munurinn ekki mikill, þar sem hnattlögun jarðar kemur ekki fram á kortinu, og ekki
eru teiknaðir inn á það breiddar- og lengdarbaugar. X — Gove á norðurströnd Astralíu, en
þaðan yrði súrálið flutt. O — Conaky í Guineu, en þaðan kemur súlálið nú.
- SURAL
Framhald af bls. 28
unium á smiíöi olíuislkipsdins og
verja til þeima uim 26 millj-
ónium dolliaira. Br megin til-
gainigurirm með tikiaiuniimmii að
opna sjólieið til hinmia aiuðugu
olíusvæ'ða á norðuirströnid
Alaskia og til ruorðumeyja
Kamadia, en þar fimmiaist víða
góðmáimiar í jörðu, siem ekiki
hefur verið hægit að nýta hing
að til veigmia samigömiguerfið-
leikanmia.
Skipið, sem nefnist Man-
hattam, mue ieggja í ferð síma
þeasa daigammia. Það er 115
þúsumid tonm og ienigd þess
stafniá á milili er rúmliega 1000
fet. Ttil samamiburðar miá 'geta
þess að lússinieski kj'armioribu-
ísbrjótiuinimn Leniim sem er
stæensti isibrjótuir í heimi, er
16 þúsunid tonm.
Mamihiattan er ekiki nýtt
stoip, en frá því í vor hefur
verið unmii'ð að því í sikipar
smiíða®töð í CieveOiamd að
gjörbreyta því öliu og styrtoja.
Má mámiast segjia, að nýtt slkip
hafi verið smiíðað utan um
eldna slkipið. Byirj að var á því
að stoema 65 fet af sitetfnd skips-
ins og setja í þess stað nýt\
125 feta stetfmi, siem smíðað eir
úr nýju ísibrjótseÆni. Ver'ðuir
stefmið sjállfit 16 fetum breið
ama en sfeipsiskrotokuirimn og en
það gent til þess að auðveida
skipimu að niá sér iauisiu, fest-
ist þaið í ísnium.
Á umdamfönmum áirum befiur
milkil fnaimlþróun orðið í fmam-
ieiðsiu efma sem stamdasit bet-
ur átökin við ísiimim. Ýmisair aðr
ar tætomiimýj'umgiair bafia eimmig
kornið til, siem geta aiuðveldað
mömnum að finmia hagtovæm-
uistu áiglimgiaflieiðliirmiair og
hvar ísimm er veitoaisituir fyrir.
Þammig rmuimu t.d. mokikrar
þyriur verrða um borð í Mam-
haittam og rniumu þær stöðugt
mæla þykkt íssimis mieð inm-
nauiðum geisium.
Vísimdamenm hafia iátið þá
dkioðum í Ijós, að tfynr eða sdð-
ar ráði menn yfir tækini til
þess að geta sigit Noorðvestur-
ieiðima. Hvont Mamlhattam
miumá tatoast það enu þeir treg
ari aið spá. Teljia þeir iíkiummar
mænri því jiafimar, en bjartsýni
þeirma hefur þó aufeizt etftir
því sem liðið hefiur á sikipa-
smiðima,
Leið Manihattan, etftir að
— SAS
Framhald af bls. 28
eysiku landstjómimmi, en hún
hefur enn efeki tetoið álkvörðun
um það hvort tilboðinu verði
tekið.
Mbl. sneri sér til Arnar O.
Johmson, fraimtovæmdastjóra
Flugfélagis íslands og spurðist
fyrir um atfstöðu FÍ. Hamm sagði:
„Mugfélagi íslands er ókunn-
utgt um afstöðu Færeyinga til
málsins og fyrr en hún liggur
fyrir eæ ekfei tímabært að láta í
ljós stooðun á því“.
það fer frá Clevelaimd, liggur
fram -hjá Nýfumdmalamdi, um
Davissund og Bafifimflióa, þá
um Parrysuind, sem er yfir-
ieiitt íslaust, og fram hjá
Bantoseyju og yfir Beufiorithiaf-
ið, sem mum verða örðugaisti
hj'aflili ieiiðarinimar. Takist fer’ð
skipsimis miun iþegar hatfim
smíði á motokrum skipum sem
ætiuð verða til sigl'imiga á þess
ari leið, og imuirnu sum þeirma
vedða alit að heflmimigi stærri.
Áriið 1498 er fyrsit vitað um
tilraiun til að sigília Norðvesitur
leiðimia, em á árumum 1906—
1909 tðkist morstea heimskaiuta
faramium Roald Amiumidsem
- 60 ÁRA
Framhald af bls. 22
formaður Héraðssambands Aust-
ur-Þingeyinga, sem færði fé-
laginu fallega áletraða gjötf frá
sambandinu. Eggert Steinþórs-
son lætonir, Sigurður Þórisson
oddviti, Hólmfríður Pétumsdótt-
ir á Amarvatni og Guðrún Jóns-
dóttir frá Reyfejahlið. Síðan sleit
fonmaður tfélagsins þesisu sam-
sæti. Þaktoaði hann öllum hlý-
leg orð í garð tfélagsins svo og
öllum, seim lagt hefðu mikið á
sig til undirbúnings þessari atf-
mælisveizlu. Síðast var sungið
Fjalladrottning, móðir mín und-
ir stjórn hins aldraða söngstjóra
Jónasar Helgasonar. Þetta aí-
mælismót UMF var sanmarlega
öllum viðstöddum til óbland-
innar ánægju. — Kristján.
- NIXON
Framhald af bls. 1
vegar ekki rs6tt um tillögu Russia
um myndu-n sameiginlegs öryggis
kerfis í Asíu, enda sagði hamn
að Bandaríkjamenn virtust ekki
hafa áfhiuga á þessari tillöigu.
Ráðunautar forsetamna munu
hinis vegar hafa fjallað um rúss-
nesku tillöguna.
Nixom var mjög vel fagnað í
Djakarta, sem var annar við-
komustaður hans í ferðinni, sem
lýkur í Rúmeníu. Forsetinn kom
til Djakarta frá Mamila og heirn-
sókn bamis í Indónesíiu stóð í 22
klukkustundir.
Sulharto forseti virtist vera
mjög ánægðuir með þá yfiirlýs-
ingu Nixons forseta við komuna
til Djakarta að Bandaríkim
miundu ekki reyna að breyta hlut
leysisstefnu Indónesíu. Nixon bar
fram þá ósk, að Indónesía stæði
traustum fótum stjórnmálalega
og efnalhagslega og að landið
þyrfti ekki að takast á hendur
hemaðarlegar skuldbindingar.
Umimæli Nixons við blaðamenm
virtust gefa til kynma að herm-
aðarmáttur Bandarfkjanmia gæti
talizt verndamskjöldur Asíulanda
ef þau yrðu fyrir árás frá Kima.
Asíuferðalag Nixons hófst með
heimisóbn hans á laugardaginm til
Manila, höfuðborgar Filippseyja,
þar sem hann og Marcos forseti
urðu sammála um það í grund-
vallamatriðum að Bandaríkja-
hefðu áfram herstöðvar í Filipps
eyjum. Ennfremiuir varð sam-
komulag um, að fljótlega yrðu
hafnar viðræður um nýjan við-
skiptasamning Bandaríkjanna og
Filippseyja.
fyrstum miamma að sigfla hana.
Árið 1954 var svo þessi ieið
fyrst farim að vetrarlagi atf
kaniadíisibum ísbrjót, og nú er
vemið að gera fyrsitu alvarfegu
tiirauninia að sigia kaupsikipi
þessa iieið. Berd tilraiumiin til-
ætiaðan ámaniguir, miun þa’ð
valda mikium straumíhvörfum
í sigMimgtuim, og einis og áðuir
er að vikið, er ekki ósenini-
legt að þau munidu eininig ná
til íslanids.
- HVAÐ NÚ?
Framhald af bls. 16
in í þjónustu hraðfrystiiðnaðar
iins, svo að bezita fiistohiriá-
efni sem til er mætti þar verða
unnið á þann hagkvæmasta hátt,
sem nútímia tæknil gerir ikZledift.
Atvinnuvegurinn sem flestum
veitir atvinnu og mestu skilar í
þjóðarbúið á ekkert minna skilið,
en að allt sé gert til að lyfta
honum á hæsta stig.
Væri byrjað á undirbúningi
skipabygginga og frystihússins
samtímis ætti það að geta haldizt
í hendur, að þegar fyrstu skipin
væru tilbúin, þá gæti frystihúsið
tekið við afla þeirra.
Framkvæmdir á svona mæli-
kvarða gætu forðað frá yfirvof-
andi atvinnuleysi og jafnframt
stuðlað að því að renna traust-
um stoðum undir efnahag þjóðar
innar.
Hvaðan ættu peningarnir að
koma?
Á sínium tímia vair H. F. Eim-
skipafélag íslands stofnað með al
þjóðar þátttöku. Vart hefur það
á sínum tíma verið meira átak en
það, sem hér er nefnt.
Væri hægt að fá almenna þátt-
töku í svona fyrirtæki, þá er
talið víst að hægt væri að fá lán
í Ameríku til þess að koma mál-
inu í höfn.
- MINNING
Framhald af bls. 14
hania enu bumdmar bjiartar vonir.
Einar býr í Árósum. Hamn
leitouir fyristu fiðlu í sinfióníu-
hljómisveitimni þar og er með-
fram kemmiari við tón.listarskól-
anm. Kona hams Liffi er einndig
fiðluleibairi í sömu hljómisiveiiit.
Þau eiga tvo syni, Atflia, sem leik-
ur fyrstu fiðlu í Sintfóníuhljóm-
sveit Suðu.r-Jótlands og Finm,
sem nýlega er ráðimm við sömu
ihljómsveit, sem sóló-ceilóflieitoari.
Þegar ég nú kveð vinikonu
rriína Valborgu finm ég bertuir og
skýrar hve milkil persónia hún
var og aérkenmdleg. Liflsorka
hjemmair var með fádæmium. Hún
var seinitekin og hlédræg eins
og oft er uim sammia l'istamenin,
en þar sem hún tók teryggð, var
hún eins og bjaingið og tel ég
mér það mi'kimn ávinming að vera
í þeirra hópi sem nutu vimáttu
hennar. Hnjóðsyrði um nláumgaom
féilu aildrei aif henmar mumi.
Hún sté yfir lamdamærim eims
og þegar 'kvöldsólin hnýgur við
sjóndeiildairhrinig og friður fylfliir
umhvenfið.
Bönnum heniniar öllum og vin-
um vorbta ég hjantanlega samúð.
Sigrún Gísladóttir.
Áttatíu ára í dag:
Guðjón Eiríksson
pósthúsinu. Rvík
í DAG er Guðjón Eirílksson hús-
vörður í pósthúsinu í Reykja-
vilk áttatíu ára. Á þessum menku
tímamótum í ævi hans, vil ég
að noktoru líta yfir farinn veg,
þó mig dkorti þar mjög þekk-
ingu að greina hina fjölstorúðugu
viðburðarás, er orðið hefur á
langri ævi, starfs og anna —
hamingju og gleði.
Guðjón Eiríksson er fæddur
29. júlí 1889 á Gígjahhóli í Bisfk-
upstungum, sonur hjónanna,
Kristínar Guðmundsdóttur
bónda í Kjarnholtum, Diðriks-
sonar, og Eiriks bónda í Hala-
koti, Jónssonar bónda á Setbergi
við Hafnartfjörð, Guðmundsison-
ar. Guðjón var snemrna í hópi
framsækinna og nám®þyristra
unglinga, er þráðu það mest að
fá að læra, nema og lesa. En á
uppvaxtarárum hans voru stoól-
ar fáir í landi, ekki einu sinni
almenn barnafræðsla. Guðjón
fór tvítugur í Hvítárbaktoastoóla
og lauk þaðan prófi árið 1911.
Hann varð búfræðingur frá
Hvanneyri árið 1912. Hann sigldi
til Danmerfeur og var í Lýðhá-
dkólanum í Asikov árið 1914-
1915, og sótti þar kennaranám-
sfceið árið 1916. Dvaldist hann að
því lotenu í Dammörlku til ársins
1919. Hann varð toennari við Al-
þýðuskólann á Hvítárbafcka
ákólaárin 1920-1921 og 1926-
1927.
Árið 1929 réðist Guðjón í póst
þjónustuna og varð fyrsti póst-
bifreiðarstjórinn í Reykjavík.
Veit ég, að miargir eldri borgar-
ar muna vel eftir honum í því
startfi, brautryðjandanum, er
mótaði nýjan þátt í samgöngu-
málum ihöfuðborgarinnar. Árið
1936 varð hann húsvörður í póst
húsinu í Reykjavílk, og hefur
gegnt því starfi síðan af milkilli
skyldurækni og trúmennsku.
Fyrir tuttugu og fimm árum
kynntist Guðjóni Eirí'kssyni
fyrst. Kynni olkkar urðu þegar
góð. Ég fann íljótlega, að ég
hitti þar fyrir sannan dreng-
slkaparmann, heilan í starfi, vin-
ljúfan og tryggan. Og raunin er
ólygnust. Það hefur aldrei borið
neinn skuga á kynni otokar.
Tryggð hans og vinátta er mér
og verður alltaf jafn sönn, tál-
laus og ómenguð. Guðjón vinn-
ur erilsamt og erfitt starf, þar
sem húsvarðairstarfið er. Það
yrði í margra höndurn argsamt
og lítt viðráðanlegt. En hann er
allra manna hagastur í því, að
láta starfið leika í lyndi, fá
menn með sterikum villja sínum
og festu til að vera sannir, trúir
°g dyggir stofnuninni, er fól
honum trúnað. Slíkur maður
verður hamingjumaður, vin-
margur og hollur samstarfsmað-
ur. Það vilja allir eiga hann að
vin og velunnara. Ég held, að ég
mæli dkki oflof, þó ég telji, að
enginn maður í póstþjónustunni
sé jafnvinisœil og Guðjón Eirítos-
son.
Lítfið er á stundum ósikiljan-
legt í sérbrigðum eínum og hrif-
um. Fleyg stund Skilur stundum
eftir í hugum okkar leiftur minn
inga og mynda, eem ylja og
hressa. En sumir menn eiga tötfra
dýrri og meiri en máim dýran.
Þeir eiga ’heillandi viðmót, vin-
ljúft og mótað af minnum langr-
ar ævi, en þó öllu fremst gáfum
áisto’öipulðlum >af þnostoa ag nauita-
um mennta og lestrar, af raun-
sæi staðreyndanna, er blasa við
í atvi'kum iíðandi stundar — því
sem stoeður. Þessa eiginleika á
Guðjón Eiríiksison í ritoum mæli.
Jatfnaldri hans sagði mér einu
sinni, að þegar Guðjón var í
Aákov, var hann svo vel reikn-
andi, að kennara fliants furðaði
oft. En fremd hans er lika á
fleiri sviðum. Fáa veit ég jafn
I vel að sér í byggðasögu æsku-
sveitar sinnar og hann. Minnin
ifamu eru rik í huga hans,
leiftra eins og stjörnur um
dimima nótt. Fræðimenn hafa
notið af þektoingu hans á þessu
sviði, og imun hún geymast
óbornum til rannisókna og frægð
ar. En Guðjón á í raun réttri
tvær sveitir eða héruð, er hann
dáir og ann. Hann fórnar þeim
báðum menntandi sindrum
huga síns. Borgarfjörður er hon-
um hugstæður og heillandi —
ektoi síður en Biskupstungur og
Árnesþing. Fegurð hans og stór-
brotin saga, jatfnt áður fyrr og á
líðandi öld, er honum rík í huga,
því hann er sögumaður góður.
Eðlisþættir og einlkenni marg-
þætts hugar, er leitair á langri
ævi þekkingar og menntunar,
lætur sér fátt mannlegt óvið-
komandi. Svo er afimælisbarninu
áttræða varið. Það á í rrku geði
gleðigjarnar stundir, jafnt með
náttúru landsins sjálirr, við lax-
veiði í borgfirzferi á, í aðdáun lít
illar stöku eða ihnittins kvæðis á
kyrri stund að loknu dagsverfri
— eða þá í aðdáun hugsundar-
dýptar heimspekings, er hyggst
ráða hinar óstoiljanlegustu gátur
mannlegs anda. E'kkert er þvi
óviðlkomandi, sem mennskt er.
Svo er þeirn einum tfairið, sem
eiga jörðina að stökkpalli til feg-
urra lífs. Lrfsgleðin er hamingja
þeirra á löngu ævistarfi, jafn
heillandi í æsku og á kveldi æv-
innar.
Ég hef þegar minnzt á miarg-
þætt ævistarf vinar míns, Guð-
jóns Eir'ílkssonar, en samt á ég
eftir að minnast eins þáttar þess,
sem eízt er ómerka^tur. Jafn-
Miða húsvarðarstarifmu vann
hann alltaf meira og minna að
beinum póstafgreiðslumanns-
störfumy Seinni hluta dagsins
sundurgreindi hann bréí á hina
ýmsu atfgreiðslustaði innan lands
og utan. Hann er allra manna
bezt að sér í landatfæri, jafnt
erlendri sem innlendri, en þó
held ég að ýkjulaust sé að telja
að hann hafi næstum því vitað
um ihvern einasta bæ á öllu land-
inu, hvert sendingar til hans
ættu að fara.
Guðjón kvæntist 4. maí 1928
Máltfríði Einarsdóttur frá Mun-
aðarnesi. Hún er kennari og
þjóðkunn stoáldkona og rithöf-
undur. Þau eiga einn son, Þor-
stein, stud. mag. í Reykjavík.
Guðjón dvelur í dag í Borg-
arfirði. Ég sendi honum, mínar
beztu hamingjuóskir og óstoa
honurn alira heilla, konu ha*is,
syni og bamabörnum. Ég vona,
að ég eigi þess kost enn um
margt ár að njóta gleði í nær-
veru hans á góðri stund.
Jón Gíslason.
■
RITSTJÓRN • PRENTSMIÐJA
AFGREIÐSLA*SKRIFSTOFA
SÍMI 10*100