Morgunblaðið - 20.09.1969, Síða 21
MOBGUNBLiAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. SEPT. 1(909
21
Bragi Ásgeirsson:
Myndlistarsyrpa
Einar Hákonarson. Komposition.
HAUSTSÝNLNG Félags íslenzikra
myndlistanmanna stendur nú
yfir og er til húsa í Nýbyggingu
Iðnelkólans á Skólavörðuholti.
Þetta mun vera ein stærsta haust
sýning til þessa enda eru húsa-
kynnin hin rúmfoeztu sem félag-
ið heifur haft yfir að ráða til
þessa, og sennilega mun þetta
síðasta haustsýningin áður en
myndlistarmenn flytja starfsemi
sína í hinn nýja og vegflega ákála
sem nú er að rísa á Milklatúni.
Eiginlega er það eklki í verka-
hring undirritaðs að dkrifa um
sýningu þar sem hann er sjálf-
ur þátttakandi og aulk þess í sýn
ingarnefnd, þótt efcki sé hann
nema eitt atkvæði þar. En þar
sem féiagi hans um myndlistar
gagnrýni er erlendis um þessar
mundir og fráleitt er að láta
sýningarinnar ógetið m.a. vegna
Fyrir rúmllega tveim árum reit
ég um sýningu sem Hringur Jó-
hannesson hélt þá í Rogasal Þjóð
minjasafnsins, og í þeim list-
dómi sagði ég m.a. að það væri
áberandi hve Hringur nálgaðist
smám saman persónuleg viðhorf
til hlutanna, að eklki vantaði
nema herzlumuninn að það kærni
fram, sem einlhvern veginn lægi í
loftinu á þeirri sýningu að væri
í mótun frá hans hendi. Jafn-
framt mundi hann einn góðan
veðurdag mála á siran eigin og
sérstæða hátt. Sýning hans um
þessar mundir í Unuhúsi við Veg
húsastíg þýkir mér staðfesta
þessi ummæli mín þá, en Hring
ur kemur að ýmsu leyti meir á
óvart en ég bjóst við. Hann tek-
ur til meðferðar fleiri form en
óður þó að það sé innan ramma
ákveðims „tema“ og það gerir
sýninguna fjölbreyttari en
noiklkra aðra sýningu hans til
þessa. Oftast byggjast þessi
„tema“ hans á no'kkura konar
endurtelkningum tví- og þrí-
iformia., sam katla meeifctá einnig
tvi- og þríhljóma og inn í þessi
form fléttar hann breytilegar
endurte'kniragar og litbrigði. Á
þennan hátt nær hann oft mjög
sérstæðum áhrifum og það sem
er afchyglisverðast er, hve hrein
ar myndirnar koma oftast fram í
útfærslu, og hve næmum hönd-
um hann fer um margvíslega liti.
í einifaldleik sínum er þessi leik
ur miklu erfiðari en menn í
fljótu bragði slkyldu hyggja. Sum
ar þessara mynda eru seiratekn-
ar, sýningin virkaði mjög ólíkt á
mig í þriðja slkipti en hið fyrsta.
Með flestum myndunum er það
sameiginiegt hve nosturlega
hanra málar og hve hann náilgast
hið nýja af mikilli varkárrai —
en bak við þessa varkárni munu
felast meiri átök en marguir hygg
ur. Á yfirborðiniu virka þessar
myndir átakalitlar, en nú er
stærðar hennar og fjölbreytni,
auk þess sem honum er skylt að
vera óragur við að setja fram
Eikoðaniir sínar um verk félaga
sinna sem annarra, skal reynt að
gera sýningunrai nokkur Skil.
Að þesisu sinni setja nýir féílags-
menn og utanfélagsimenn mikinn
svip á sýninguna og aufca á fjöl
breytni hennar. Vil ég þá fyrst
nefna gltermyndir L«ifs Breið-
fjörð, sem blasa við sýningargest
unum er inn er komið, og gler
mynd Gunnsteins Gíslasonar í
inrasta sal. Þetta eru skemmtileg
vinnubrögð og vönduð og má
góðs vænta af þesisium ungu
mönnum. Glermyndir Eyborgar
búa yfir noiklkru spili og vissum
þökfca. Þá er graflistin meiri en
nokikru sinni fyrtr, þótt ýmsa
vanti, og sýnir það aukna breidd
í þeirri skemmtillegu listgrein
hverjum manni frjálst hvernig
hann akilgreinir átök — meðal
hérlendra er það yfirleitt í sterk
um litum og formaandstæðum
eða nýjungum, en hin hljóðu
djúpu átök kunna að vera viða-
meiri hinum áberandi. Myndirn
ar á sýningunni eru svo jafnar
að gæðum að það er mjög per-
sónubundið að gera upp á milli
þeirra, en myndum eins og „Sól
í moði“, „Speglun í regni“ eða
„Húmar að“ man maður vel eft
hérlendis. og afchyglisvert er hve
hún er tæknilega vönduð þrátt
fyrir litla skólun flestra sýnenda.
-— En hún er af óviðráðanlegum
orsökum of dreifð um salina til
að hægt sé að gera raunlhæfan
samanburð, en úr slí'ku verður
væntanlega unnt að bæta í hin
um nýja dkála, og svo virðist
sem hæfi'leikafól'k muni hér ekfci
vanta. Teppi Barhöru við inn-
ganginn gefa sýningrmni hlýleg
an svip og hressa upp á annars
kuldalega veggi. Mynd hennar
„Úlfaldar“ hefur mjög sérkenni
leiga áferð og bæði teppin gætu
boðað breytingu á veánaði henn
ar, sem fróðlegt væri að fylgjast
með. Skúlptúriran á sýningunni
er nakkuð fjölbreyttur þótt ým-
islegt vanti. Sigurjón Ólafsson
stendur fyllilega fyrir siínu, siaima
máli gegnir um Jón Gunnar, sem
er vaxandi í list sinni. Gestur
Þorgrímsson er nú aftur með
eftir langt hlé og gefur vonir um
áframhaldandi þátttöku. Efkki
veit ég hvort myndir Gests eru
nýjar eða gamlar, en þær eru
þokkalegar unnar. Ragnar Kjart
ansson sýnir þrjár myndir í leir
og terrakotta og er hin nýjasta
þeirra áberandi bezt í fonmi að
míniuim dómi. Þá er Gunnar
Malmberg með furðuvél, sem
ber vott um hugkvæmni og gef
ur frefcari fyrirheit. Myndii
Jóhönnu Þórðardóttur eru mjög
í anda enisfca stíllsins í höggmynda
list í dag, þær eru vel gerðar
en eklki átakamikllar. — Mynd
Rósku og relief Inga Hrafns gefa
umihverfi sínu svip, og myndir
Þorbjargar Pálsdóttur gefa til
kynma að miairgt fcogist á og sé í
gerjun. Svo við snúum ofclkur að
málverkunum þá gefa myndir
Margrétar Jóelsdóttur einna
m>est fyrirheit frá 'hendi nýlið-
anna sökum nákvæmrar út-
færslu, en frumlegar eru þær
varla. Mattea Jóndóttir og Páll
Andrésson sýna hálfóhlufclægar
myndir, sem vekja vonir, og
Einar Þorláksson sýnir pastel-
myndir, sem bera vott um lit-
nærni. Jón B. Jónsson er nofcfcuð
sérstæður í þessum hópi og hef
ég efcki áður séð betri málverk
hefur verið kcmið fyrir viðamik
illi sýningu á lífsverki Vigdísar
Kristjánsdóttur, sem sýnir flest
ar hliðar á verkum listakonunn-
ar. Eru áhöld um að í annan
thna hafi verið komið fyrir fleiri
verkum í þennan litla sal og geld
ur sýningin þess óneitanlega jafn
vel þótt svo undarlega bregði við
að þetta er í heild fallegasta sýn
ingin sem ég hef séð á verfcum
Vigdísar. Hér hefuir fjölbreytn-
in sitt að segja, og svo einnig
það, að maður kynnist nú hlið
um á líflsverki hennar, sem
marani vonu ókunnar áður. Ég
spurði sjálfan mig, eftir að hafa
skoðað sýninguna, hverraig úrval
þessarar sýningar hefði tekið sig
út t.d. í heiimingi stærri sal, þar
sem myndvefnaður nyti sin full
komlega og viðurikenindi fúslega
að slífct hlyti að leiða til endur
mafcs á lífsveirki frúarinraar og
draga fjöður yfir hliðansporin.
Ég varð þess vís að listakonan
býr yfir meiri og dulúðugri lita
skala en ég hefi áður tefcið eftir
— vil ég þá sérstaklega benda á
teppið „Limarúnir" nr. 2 í sýn-
ingarskrá, sem er magnað í lit
og ólíkt öllum öðrum teppum
listakoraunnar í listaSkala sem ég
hef séð. Þá hef ég áður bent
oftir hanin og Jón Reykdal vinn
ur af dugnaði úr eldsneyti, er
hann hefur viðað að sér við dvöl
erlendis, loks sýnir Björgvin Har
aldson lyriskar myndir en átaka
litlair.
Hvað félagamenn áhrærir þá
er það helzt áberandi hve mjög
ólífcir þeir eru í forrrai, lit og
vinnubrögðum, sumir þeirra eru
upp á sitt bezta á þesisarj sýningu
svo sem Þorvaldur SVúlason,
Kristján Davíðsson, Jóhannes
JóhanneL »i, Benedikt Gunnars
son, Einar Hákonarson, Stein-
þór Sigurðsson og Kjartan Guð-
jónsson. Jóhann Briem og Sig-
urður Sigurðsson, fara vel sam-
an á vegg en hafa gert betur,
Jóhannes Geir er upp á sitt
bezta og Ágúst Pedersen yfir-
genigur næstum sjálfan sig í
mynd sinni „Við höfnina“. Mynd
ir Vilhjálims Bergssonar eru
mjög ferókar en ég álít að hann
geti betur. Alltof'langt mál væri
að gera þassari sýningu viðhlít-
andi slkil, en minna má á að sjón
er sögu ríkari. Og eitt er óhætt
að fullyrða og það er að hér
kcrna flestir sýnendur fram með
valin verk, og sumir sín beztu.
Ég vil því hvetja fóllk til að sjá
þessa sýningu sem stendur, þvi
miður, alltaf stutt.
á einfaldleika mynda einis og nr.
5 „Ullartöfrar" og nr. 6 „Bólistr-
ar“ og bæti hér við nr. 78 í ákrá,
en öll þessi teppi eru Skyld í
útfærslu og draga fram beztu
eðliSkosti Vigdísar sem listakonu
að mínum dómi. Röggvanfelldir
nr. 28 „Elfan“ og nr. 81 eru einra
ig athygliisverð verk, svo og
krossvefnaður nr. 31 „Moeaik“.
Á sýningunni er einnig töluvert
um frummyndir frá ýmsum tím
um og skil ég vól að kennarar
Vigdísar hafa séð þar upplagt
efni í myndvefnað á síraum tíma
— nægir að benda á myndir eins
og nr. 35, 39, 45, 60 og 69 því
til áréttingar. Af vatraslitamynd-
um var ég hrifnastur af mynd
nr. 52 „Gömul saga“, sem er
mjög einföld og sanrafærandi, þá
staðnæmdist ég einnig við mynd
nr. 61. Ég vil álíta að
einmitt þegar þessi upprunalegi
eirafaldleiki, sem listakonan býr
yfir, keimur fram í annarri
vinnu, nái hún langbeztum ár-
angri og að þanra akur hefði hún
betur mátt rækta. Myndir sem
hún vefur eftir málverkum eru
vel ofnar, en það ætti hún að eft
irláta góðum og gildum vefurum
og nota sinn dýrmæta tíma til
persóraul'Qgrair listaköpuniar.
Bragi Ásgeirsson.
HU!VAIVGSGULT“DÖKKGRÆNT"«ULTOKKUR
LJÓMAGULT
Hringur Jóhannesson við eitt verka sinna.
Hringur Jóhannesson
Yfirlitssýning Vigdísar
í Bogasal Þ j ó ðm in j asa'fns i nis