Morgunblaðið - 01.10.1969, Side 5

MORiGUNBLAÐIÐ, MIÐVIlKUDAGUR 1. OKTÓBER H909
5
íslendingar eru ein fjðlskylda
Það hefur bœði kosti og galla, segir
Robert Cook, sem hér hefur dvalizt
sem stúdent og sendikennari
í SUMAR kvaddi land-
ið dr. Robert Cook sendikenn
ari við Háskóla íslands. Dr.
Cook dvaldist hér árlangt á
vegum Fullbright-stofnunar-
innar og stundaði kennslu við
enskudeild Háskólans. Stuttu
fyrir brottför dr. Cooks hittl
blaðamaður Mbl. hann að máli
og spjallaði við hann um dvöl
ina.
— Hvemig hugkvæmdist
yður að sækja um sendikenn
arastöðu á íslandi?
— Það iar víst bezt að byrja
á formálarauim. Þegar ég var
við nám í John Hopkins há-
skóla fyrir áratuig, varð ég
að nema forn-íslenzku, se<m
aukagrein. Kennari miinn var
dr. Sbefán Einarsson. Þetta
voru fyrstu kynni mín af is-
lenzku og fslendingi. Égfékk
strax áhuga á náiminu, þvi ís-
lenzkan hafðd Uí>p á merk-
ustu bókmenntir að bjóða af
öllum forngermönslku málun
um. Þegar að dokborsritgerð-
inni kom, varð það að sam-
komulagi milli okkar Stieifáns,
að ég veldli sem ritgerðarefni
17. aldar kvæðið Eiravaldsóð
effcir séra Gluðmiuinid Er-
lendsson. Einvaldsóður er
ádeilukvæði á pápísfcuraa og
lýsir sögu hekrasins frá upp-
hafi og endar á páfaveldi. Það
veldi segir séra Guðmundur
ihið síðasta hér á jörðu. Ætli
horauim brygði ekfci í brún
biessuðum manninum, ef hann
mætti líta upp úr gröf siinni.
Nú, hingað kom ég svo ár-
ið 1961, og ihélt þá raklieiðis
ausbur í RangárvaH'asýslu. Dr
Stefán taldi það öruiggast að
koma mér fyrir á bóndabæ
ef mér ætti að takast að kom-
ast eitthvað niðiur í málinu.
Hann hafði því ritað vina-
fólki sínu á Efra Hvoli um-
burðarbréf og þannig atvifcað
iist það, að ég gerðist kaupa-
maður hjá Páli heitnum Björg
vinssyni, þeim mikia heiðurs-
manni
Ég er dálftið hræddur um,
að Páll hafi gert sér hærri
vonir um íslenzfcufeunnáttu
mína en efni stóðu til. Það
fcom isemsé í ljós, að kaupa-
maðurinn var hálfgerður mál
lysingi, reyndar allur af vilja
gerður til að stauta, en sumt
af því hafði eflauist elfcki heyrzt
á Rangárvölluim síðan þar riðu
hetjur um héruð. Því miður
varð dvöl mín á Efra Hvoli
styttri en eifni stóðu til. Ég
fékfc heymæði að þremur vik
um liðraum og varð að hverfa
til Reykjavíkur við svo búið.
Þá tók ég til við Einvalds-
óðinn, sat veturlangt á Lands
bókasafninu og rýndi í 60
handrit af kvæðinu og greindi
þau upp í „tré“ eftir uppruna
leifc og tíma. Þetta varð
allra iaglegasta planta í lok-
in og með hiana hélt ég vest-
ur um haf og hlaut dofctors-
gráðu fyrir vikið.
Að því löknu tók ég til við
kennslu í Tulane -háskóla í
New Orleans. Ég haifði litinn
tkna til að sinna ísitenztounni
á þessum árum. Þegar svo
var komið, að mér fannst al-
veg vera að fyrraast yfir fyrri
kunnáittu, ákvað ég að nota
tækifærið og sóbti um sendi-
kennarastöðU'na. Ryndar sótti
ég seinna um að fá að vera hér
anraað ár til viðbótar, en þvi
miður þóttist TúLane ektoi geta
eéð af mér.
HEILSUBÓT
— Fannst yður ísland
breytt eftir þessi 7 ár?
— Mér fannst flest vera
eins og ég skildi við það:
Hressiragarskáli n n og gömlu
húsin í máðbænum á sdnum
stað, viniur minn og hjálpar-
hella Agnar Þórðarson áfram
á LandSbókasafninu. Eina sjá-
anlega breytingin var, að í
stað garagandi fólks á rúnt~,
iraum, þestsu skemmtilega fyr-
irbæri, voru nú komnir bílar.
Slæm Skipti það.
— Hvaða gildi hefur það
fyrir erlenda menntamenn að
dveljast hér?
— Hjá mörgum fer saman
áhugi á fornbókmenntuinum
Og málinu, — Þtta var mér
upphaflega hvatnirag til að
fcoma hingað. Á hinn bóginn
er það hreinn léttir fyrir am
erískan stórborgarbúa að kom
ast til íslands. Öll þessi tröll
auiknu þjóðfélagsvandamál í
Bandaríkjunum virfca þrúg-
andi á mann til lengdar. Þeg-
ar ofan á bætist svo hálfeitr-
að andrúmsloft, ódrekkandi
vatn og glæpafaraldur, þá
verður dvöl á íslandi sann-
kölluð andleg og likamleg
heilsubót.
LÁDEYÐA OG KULDI
— Hver er munurinn á að
kenna íslenzkum og bandarísk
um stúdentum?
— Það er mikill munur þar
á og lífcleiga verðum við að
líta á Sjjálft toennskrkerfið til
að finna undirrótiraa. Mér virð
ist sem háskólafcennslan hér
fari að lairagmestu leyti fram
í fyrirlestrum. Afleiðingin er
sú, að nemendurnir verða nán
ast hlutlausir áhyrendur. Öll
orfcain fer í að sltorifa raiður sam
hiraiðaisit þeir meiga, þaið sem
prófessorinn segir. Fyrirspurn
Dr. Robert Cook.
ir eða athuigasemdir eru afar
fátíðar. í bandanísku skólun-
um er miklu medra laigt upp
úr umræðu- ag rannsóknar-
hópum, þar sem ritgerðir og
sfcoðanaskipti koma oft ístað
beinna fyrirlestra, þótt auð-
vitað séu þeir einnig stund-
aðir jafnhliða. Ég varð þess
fljótlega áskynja hér, hversu
erfitt það er að fá stúdentana
til virkrar _ þátttöku í kennslu
etund-um. Ég er dkki að hall-
mæia stúdentunum á nokkurn
hátt, sjálft kerfið virðist ekki
sniðið með það fyrir aiugum
að temja þeim sjálfstæð vinmu
brögð eins og við stærum
Okfcur af í Bandaríkjuraum
Mér finnst, að þetta fcennstu
ifyinkfciamufliaig hljólti ia6 eiga
sinn þátt í hinni almenrau
deyfð og doða meðal stúdent
anna. Ég hef því miðuir efltiki
kynnzt hér hinum eldlega
náms- og fróðleiksáhuga, sem
einkennir marga af nemendum
mínurn heima. Yfirleitt ríkir
gróska í bandarískum háskól
uim. Það er mlkill huigur í
stúdeniturauim, efcki sízt til
þjóðlfélagsumbóta og prófess-
orarnir eru oft engir eftirbát-
ar í þeim efnum. Á fræðasvið
inu gera alldr betri háskólar
þá kröflu til prófessoranna,
að þeir vinni að rannsókn-
um sarmhliða kennslunni og
toirti helzt árlega eitthvað á
prenti af niðurstöðum smum.
Ég hef það á tilfinningunni
eftir dvöl mína á ísLandi að and
legt líf liggi hér að noklkru í
dvala. Íslenzkt þjóðfélag er enn
þá afð viissu miabki tanlhiveirt og
einangrað. Þetta heflur sina
'kosti, þjóðin lítur á sig sem
eina fjölskyldu og fáir veirða
útundan. a.m.k. efnalega.
Stundum er samtoúðin storma
söm, eiras og oft er í stórum
fjölskyldum og þarf aðeins að
líta á stjórnmáladeilurnar því
til sönnunar.
Gaigravairt útleradiingluim, siem
heimsækja fsland, virkar fjöl
skylduikenndin í fyrstu afar
kuldatega. Þegar ísflendirag-
ar líta á umheiminn gerast
þeir nefnitega oft eyjarstoeggj
ar í orðsins fyl'lstu merkingu.
Það er litið á útlendinga sieim
fremiur óvelkomin aðsfcotadýr
lítt fýsileg til samneytis. Þeir
sem aðeins kynnaist þessari
hlið á landsmönraum, fara héð
an með heldur leiðinlegar
minningar. Því miður hef ég
beyrt suma af erliendu stúd-
entunum við Háskólann
fcvarta meir yfir kuildanum í
mannfólfcinu heldur en is-
tenzka vetriraum. Ég vil tafca
það Skýrt friam, að allan
þann tíma, sem ég hetf dval-
izt á fslandi, hef ég veirið með
al vina og gæti því sízt af
öl-lu kvartað um touldategar
móttökur. Ég átti því láni að
fagna að kynnast góðu fólki,
þar sem mér var tekið sieim
eiraum úr fjöisfcyldunni. Ég
kveð fsland með söiknuði og
vonast til að koma hingað aft
ur sem fyrst, hvergi hefur
mér fallið betur.
Líno longsokkur
ó írímerki
Stokkhólmi, 25. sept. NTB.
LÍNA langsokkur, er Hklega ein-
hver vinsælasta söguhetja allra
tímp, á Norðurlöndum og þótt við
ar væri leitað. Sænsku póststjóm
inni þykir nú tilhlýðilegt að
heiðra telpuhnokkann með gul-
rótarhárið, með því að gefa út
sérstakt frímerki með mynd henn
ar á. Á frímerkinu verður einn-
ig mynd af klámum góða, og
apanum herra Nilsson.
Fríaraerkið benraar Línu verður
í sérstalkri bók sem póststjórrain
ætlar að gefa út fyrir jólin. Og
hún verður ekki í slærraum félags
skap, því með henni eru marg-
ar aðrar persónur sem börn hafa
fengið ást á (og ful/lorðnir reynd
ar líka), eins og t.d. Nilli Hókn-
geirsson, sem fór í ævintýratferð-
inia mikilu með grágæsunum.
!ý söluskrá
MinðBOne
FASTEIGNASALA — SKIPASALA
TÚIMGATA 5, SÍMI 19977.
---- HEIMASÍMAR--
KRISTINN RAGNARSSON 31074
SIGURÐUR Á. JENSSON 35123
Heimilistrygging
betri — hagkvæmari
Samvinnutryggingar hafa nýlega breytt skilmálum um
HEIMILISTRYGGINGAR og bætt inn í þá nokkrum nýjum atriðum,
sem gera trygginguna betri og hagkvæmari.
Þá hafa fastar tryggingarupphæðir hennar verið hækkaðar verulega til
samræmis við núverandi verðlag. T. d. er ábyrgðartrygging
nú Kr. 1.250.000,— í stað Kr. 500.000,— og örorkutrygging húsmóður og
barna (yngri en 20 ára) nú Kr. 300.000,— á hvern einstakling
í stað Kr. 100.000,— áður.
HEIMILISTRYGGING Samvinnutrygginga er sjálfsögð trygging fyrir öll heimili
og fjölskyidur.
Með einu símtali getið þér breytt
innbústryggingu yðar í HEIMILIS-
TRYGGINGU. SÍMI 38500
SAJVIVIININ UT RYG GI NGAll