Morgunblaðið - 01.10.1969, Blaðsíða 19

MQRÖUNBLAÐIÐ, MIÐVI’KUDAGUR 1. OKTÓBER 1999
19
IVAN AGUÉLI
Ævintýralegur málari á frímerki
DEN SVENSKE MÁLAREN IVAN
• . IVAWAGUHI • t
s.ví rig!. 5 5 : S V E R i G E 5 5 : sv i rug " 5 5 :
»•#••••«•••••«•*•••«••••*••••••*••••• •««««*
: • .
iiíJÍfeS
♦
*
»®<! y •
• « • • • • ♦ * • 0 •*«••»•*« » •-■• **f
JVANAGUÍU.
S V I. R t G E 4 5
SVFRiGE 45

TILL 100-ÁRSMINNLT AV HANS FODELSL . PRIS 3 KRONOR
einnig um Gauguin og Cézanne,
sem hann var vel kunnugur.
Þessi kynni höfðu mikil áhrif á
Aguéli. Nú skorar Aguéli á vin
sinn og velunnara, sem hafði
sent honum bækurnar og vínið í
fangelsið í París, að koma til
Egyptalands sem hann og gerir.
Aguéli og Emile Bernai’d taka
kostulega á móti honum, slá upp
dýrlegri veizlu, sem einnig taka
þátt í fimm hálfvilltir kettir.
En Aguéli tekst ekki að fá
frið í sína eirðarlausu sál meðal
Araba, hann snýr aftur til Par-
ísar, þar sem hann vekur mikla
athygli fyrir sinn austurlenzka
klæðaburð. Hann tekur þátt í
róstursömum fundarhöldum, fær
Framhald á bls. 21
Haukur Ingibergsson skrifar um
HLJÓMPLÖTUR
Ingimar Eydal
Hinn 6. júní s.l. voru 100 ár
liðin frá fæðingu sænslka málar-
ans Ivan Aguéli. Af því tilefni
gaf sænska póstmálastjórnin út
sex stór frímerki með myndum
eftir hanin í litum. íslendingar
reka máske upp stór augu yfir
tilhugsuninni um málverk á frí-
merkjum, en slíkt er þó ekki
óalgengt á vorum dögum, og er
ekki einanigrað fyrirbæri í Sví-
þjóð, því þegar hafa verið gerð
frímerki eftir myndum Alberts
Engströim, Pilo og prins Eugen.
í>á hafa ýmis ríki gefið út frí-
merki með myndum sígildra meist
ara og hafa Hollendingar verið
framarlega í flokki, en það er
sjaldgæfara að fram komi frí-
mierki með myndum nútímamál-
ara en þess eru þó nokkur sláandi
dæmi, og óefað verður þróunin
sú að slíkt muni verða gert í
auknum mæli í framtíðinni.
Tækni, hugvit og menning á að
fylgjast að í slíkri útgáfustarf
semi. Hér er drepið á mikilvægu
máli fyrir okkur íslendinga, sem
eigum vel frambærilega myndlist
en búum svo langt frá alfaraleið
að hún er, að óbreyttu, ofurseld
þeim örlögum að vera mjög ó-
þekkt og einangrað fyrirbæri,
jafnvel í hinum Norræna hópi.
En hér er komið tækifæri til að
lyfta okkur að nokkru upp frá
einangruninni, vera fyrri til en
íhaldssamir norrænir frændur
vorir — gefa út frímerki með
myndum, ekki einungis eftir liðna
málara heldur einnig málara of-
ar foldu jafnvel hina yngstu.
Danir munu t.d. ekki enn vera
byrjaðir á útgáfu frímerkja með
myndum af málverkum, hvorki
gömlum né nýjum, en þegar er
komin fram nokkur pressa á póst
málastjórnina dönsku varðandi
slíka útgáfu. Ekki er mér kunn-
ugt um Norðmenn og Finna, en
hafi þeir hafizt handa mun slík
útgáfa lítil. Hvað væri meiri kynn
ing á íslenzkri myndlist en t.d.
myndir eftir Ásgrím, Jón Stef-
DARRYL F. Zairuuck er hiran síð-
aisti atf kvikmynidiajötfnuinium sem
gieirðu Hoillywood að þumigamitðju
kvikmynidiaiðmaðiairiinis. Hainin eir
sá eimii þeirra sem emn hieifuir yfir
máð á kiviikmynidaverii, mieðain
fflieistir hiinmia haifla orðið að sjá
á eÆtiir fyrirtæikjum sínum í
gineipar olíu ©ða iðniaðairstór-
velda.
Á f j'órða áratiuigmium geirðd hamn
20th Cemituiry — Fox a)ð eimu
isitærisita kvikmyrudaiveómx í
Holiywoiod, igerðist síðam sjálf-
stæðuir fraanflleiðamidi, tók svo
ánsson, Mugg og Kjarval á frí-
merkjum sem færu um heim all-
an? Síðar kæmu t.d. Gunnlaug-
ur Scheving, Svavar, Þorvald-
ur, Engilberts o.fl. . . Ég væri
mjög illa svikinn ef þetta fram-
tak myndi ekki vekja mikla at-
hygli og gera myndlist okkar
þekktari og verðmætari. Eða eig
um við að bíða þangað til að við
getum tekið þetta upp eftir öðr-
um, svo sem orðið er daglegt
brauð?
En hver var Ivan Aguéli, sem
Svíar gera þennan heiður, sem
fáum útvöldum hlotnast? Sagan
um hann er fjarlæg allri meðal-
mennsku og lognmóllu hversdags
leikans, saga listamanns sem þráði
hið óþekkta og fjarlæga, leitaði
þess ekki aðeins á myndfletinum,
hielliduir eiinniiig í óvonijufllBgu
lífi. Allt sitt líf var hann eirðar-
laus flakkandi sál. í myndum
sínum var hann brautryðjandi í
heimalandi sínu, skyldur mönn-
um svo sem Dananum Edward
Weie og landa sínum Karli ísak
son, en í einkalífi sínu var hann
■engum líkur. Hann dýrkaði af
ástríðu lestur erlendra tungu-
mála og tileinkaði sér þau á
þann sérkennilega hátt að þegar
hann hugðist bæta einu við varð
hann sér úti um Jóhannesarguð-
spjallið á því máli, en það var
til á öllum heimsinis tungumál-
um, og las það svo spjaldanna
á milli. Síðan las hann Kalevala,
Eddurnar ogKóraninn.
Hann tók Múhameðstrú og
jafnframt v-ar hann stjórnleys-
ingi, friðarsinni, stjörnufræðing
ur, dýrkandi trúarlegrar heim-
speki og hverskonar yfirnáttúr-
legra fyrirbæra. Heimsókn hans
til óhrifamanns í hinurn Paris-
iska listamannahópi endaði með
skelfingu, þannig að lögreglan
varð að skerast í leikinn, og það
kostaði Aguéli maxgra mánaða
fangelsi. í fangelsinu hellti hann
sér yfir trú, list og heimspeki,
— hann skrifar vini sínum og
yfiiristandandi óriaituigis, en þá
bjargaðli hainn Fox frá efniahagts-
Iiegu hnuni. Hjálpairmieðöl hans
voru harka, soarræðii, petnimga-
viitið, sem gæðiinigum er svo ríku
lega igetfið og stríiðismyndim „The
Lonigest Day“, sem hlotið betfur
mesita aðisóíkjn alltra svart/hvítra
mynida til þesisa. Qg aiftur kom
harun fyriirtæiki síruu á toppimm.
Frá þeiim tíma og fram á
seimniihluita síðasta árs, hetfur Fox
veirið ötfiugasta kvikmymdaverið
vestan hafls og átt hverja meit-
aðsófcnarmyndina á fætur anm-
ari. Fyrsta skal fræga tefllja „The
velunmara og biður hann um að
útvega sér biblíuna á hebresku,
hebreska málfræði og orðabók,
ásamt bók um líffærafræði, auk
þess vín ávexti og ólífuolíu. Um
biblíuna skrifar hann m.a. Mik-
ið er hinn biblíski skáldskapur
fagur. Þetta er eins og allt í
senn, leikhús, höggmyndalist, mál
aralist, tónlist. Þeir eru aumkv-
unarverðir sem sjá ekki annað í
biblíunni en sögu, kreddur, kerfi
launspeki og allt mögulegt, nema
það sem máli skiptir, miáski það
eina sanna, hina miklu fagur-
fræðilegu sefjun, sjálfa sál trú
arinnar. Um lífið í fangelsinu
sagði hann: „Aumkvið mig ekki
ég hafði það miklu verra í Sví-
þjóð!,“. Stuttu eftir dvöl sína í
fangelsinu fer Aguéli til Karíó,
þar sem hann segist módelera
grönnustu konur í heiminum, 7-
15 ára, fyrir litlar 15—50 cent-
ímur á klukkustund, heillaður
og ástfangin af þessari frum-
stæðu fegurð. í Karíó kynnist
hann franska málaranum Emile
Bemhard, sem hafði verið vihur
Van Gogh skrifaði um hann bók,
Souind otf Muisic", iþá „Cleo-
pötriu“, aem reyndar um tíma vair
rétt búin að seitjia fyrirtæikið á
•höfluðlið, „Thosie Majgnificemt
Men iin tlhedr Flyiing MaChinies“,
„Vailley of the Doilflis", „Plaraet otf
the Apeis“ og miangair flediri.
En nú hefur hin raýja guflfl/öfld
Fox misst nokikuð atf glæsibiraig
sínium oig má það að máfcilu ieyti
Skriifiast á relkming þrigigjia, rán-
dýrira stórmynda sem siamiamilaigt
kostuðu um sjötíu milljómir
doiliaira. Þessar óilárasmyndir eru
.„Dootor Doliittle", „Star“ oig
„Hello Dolly“. Þær tvær fyrr-
mietfndu hatfa hvarvetna hlot-
ið mjöig dræmia aðisófcn, en
aðria söigu er að segja af
„Dofllly“. Nú er iiðið á ainmiað
ár síðam þessi 22 mdllflíj. doflflara
mynd var fufllligerð til sýninga,
en samit sem áðiuir eru þær ekki
batfnair enm. Asitæðam fyrir því er
sú, að í fcaupsammiimigi Fox á
kvifcmyndarétti þesisa viinsæia
sömigleifcs, sem nú hetfur gengið
hátt á sijötta ár á Broadway, var
umisamið að hefja ekkii sýning-
ar á myndliinmá fyrr em sýnimg-
urn lyki 1 leikhúisiiniu, en þar er
Mtið iát á aðsólkin. En raú fyrir
sfcömmu gatf B'roadway fram-
ieíðlamidd söingleifcsdmis, David
Meinridk, Fox kost á að hefja
sýniingar á kvikmymdinni um
næstu jól, með því skályrði að
það greiddi horaum huigsamfliegt
tap sem yrði á rekistæi leiikisins.
Framhald á hls. 21
Eflnli: 4 flöig.
Flytjanidii: Hljlómisvelt Inigi-
miars Eydafls.
Útgeflandi: Tóinaúitgáiflan
(T-IOS).
ÞAÐ er á váltorði tflieStra þeáinra,
sem Iheyrt haifla Mjiómisveit Imigi-
mairs Eydlals Skiamimlta, að fláair
hérfleindar M'jiómeveitdir geita leilk
ilð jiaifm ifljlöfllbrieytlta mnúlsilk o|g
þeir féiagairair. Þiesisiir (hætfifliedfc-
•air Mjómsv'eitiariininar Ihaifla þó
hairlia flítið faoimiilð flram á þeáim
miörgu plötuim, sem húin hefiur
fleikdið imm á, því að Þar toeflur
Ingimar Eydal.
steflnain verið sú, að láta Mjióm-
sveiitina spilia syfciumsaét rjióma-
flroiðu/löig, sem iað víisu toafla orð-
ið mj ög vimistæíl, en tóinllistairilagia
iítils vitrði, og toeflur sumiuim þóltlt
líltiið ieigigjiast fyrir 'toappaina.
Á þesau virðliist þó varia að
verða einlhver 'brieytiing, þvi að
raú er tooimim firá Mjiómisvei'timmi
Æjöguima laga pfla/tia, sem að
racfckiriu er 'flrálbriulgðán efldiri plölt-
'Uim toljómisveiitiairimmiar, þar sem
lölgim <eru raú toverit úr siiinmi átit-
inrai.
Fyrslt kem/uir „Ég þrái þig“ og
er það efltiir Þorvaild Halldlórs-
scm. Þetitia á aiuðtoeyriiliega að
veira „toeait" lag, en þrátit fyrir
m'iki'l tidþritf thijá origefli og toaissa
fceimiur það efcki sériega vél út
sem slífct. Textiinni er eftir Bdngi
Marinóissom ag hiaflsit á þesaa
ieið: „Þú ert sú eiraa Sem ég
þirái“ cig þairtf þá ielfcki firefciar
váltinötnma við, tiexltáinm tfelfllur umd-
ir Iháinm yfirflulflia flofclk væmáms
ásltiarfcrveðiSkapar.
Næstia iaig er eftir Fiinrn Eydlal
oig raafnist „Hvítur stormsveipur“
trúflaga efltir Aj ax auiglýsiinguinni
í sjlámvairpimu. Hölfluradurinm leik-
luir á fcfliarínetit oig tfer á fcastiuim,
svo sem toúasit mlátlti við. Er
iag á við þetitia raýjiumig á pflötiu,
með ihiljiómsveitiinm þó að toún
toatfii uim áratoil haflt raoklkiuir slík
á isámu dlarasilleifcjiapró'gr.ami. —
„Og þó“ er ísienzlfca ruafiraið á
flaiginiu „Bioom toanig a bairag“,
sem Bretar sieinidiu aif sinni Ihiállflui
í dlanslaigaikeppnii sjóravairps-
stiöðva Evrópu. Br tiextiran ©ftir
Þorvald Halldiónstgom, en það er
Hefleiraa, sem syniguir. Qg eiras oig
vænltia máttii er útsietiniragin
mljög toaimfllík þeiriri enislkiu.
Lofcaflaigið á þessarj. pOlötiu
nafiraigt „Til þín“ og ©r igruind-
vafllað á aríu úr svitiu rar. 3 í
Framhald á‘ bls. 21
Rlý söluskrá
TÚNGATA 5, SÍMI 19977.
------ HEIMASÍMAR-------
KRISTINN RAGNARSSON 31074
SIGURÐUR Á. JENSSON 35123
Zanug leggur til orustu
atftu/r við sitj'óm þesis í byrjum
George C. Scott og Karl Mald en sem hershöfðingjamir George
S. Patton og Omar Bradley.