Morgunblaðið - 01.10.1969, Qupperneq 14

14
MORíGUNBILAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. OKTÓBER H969

Útgefandi
Framk vaem dastjó ni
Ritstjórar
R its t j órnarf uliltr úi
Fréttaistjóri
A uglýs’Hnga'Stj ó ri
Ritstjórn og afgrei'ðsla
Augilýsi'nigia'r
Áskri'ftairgjald kr. 1&5.00
í ta'uisaisöliu
H.f. Árvaikur, Reykjavík.
Haraiidur Svie,iinisson>.
Sig'urður Bjairn'aso'n frá Vigiur.
Maitthfa'S Jo!ha'nin'es'S'er>.
Eyjóllfur Kónráð Jónsson.
Þortvjöm Gu'ðmuindsiS'On.
Björn Jóhaininsson.
Árnii Garðar Kriistinsson.
Aðaistræt.i 6. Símii 10-1CX).
Aðalistræti 6. Simi 22-4-80.
á mán'uðii 'ininanfan'ds.
kr. 10.00 eintaik'íð.
ÆSKAN OG
BARÁTTA HENNAR
A thafnaþrá æskunnar leitar
T*- ávallt inn á nýjar braut-
ir. Lífsgæði þau, sem kyn-
slóðir fyrri tíma börðust fyr-
ir, þykja nú sjálfsagðir hlut-
ir. Um allan heim sjást merki
þess, að æskufólki leiðist
vanabundinn gangur lífsins.
Æskan virðist oft vilja breyt
ingar, aðeins breytinganna
vegna, því að slíkt veldur
umróti og skapar spennu.
Mannmergð S'tórborganna og
tilhn'eiging fjöldans til að
steypast í sama mót stuðlaði
vafalítið mjög að frábrugðn-
um klæðaburði æskunnar og
breyttum lifnaðarháttum.
Ungir menntamenn og
stúdentar hafa yfirleitt stað-
ið fremstir í flokki þeirra
æskumanna, sem berjast fyr-
ir breyttum þjóðfélagshátt-
um. Með menn'tun sína að
bakhjarli telja þeir sig færa
um að fella dóm yfir ríkjandi
stjómarformi og starfsaðferð-
um. Því miður virðist alltof
oft sem barátta þeirra snúist
fremur um ytra form en
djarfar hugsjónir. En þá ber
að líta til þess, að e.t.v. telja
baráttumennimir ókleift að
koma hugsjónum sínum á
framfæri við ríkjandi kerfi.
En hvers virði em hugsjón-
imar, ef t.d. kjördæmaskipan
eða skipulag flokks nægir til
að drepa þær?
Æsfcan er róttæk í skoðun-
•um, og hún á að vera það.
Hún á að flytja mál sitt af
hiífpursleysi. En hún verður
einnig að vera reiðubúin til
þess að taka réttmætri gagn-
rýni. Hættulegasti Veikleiki
æskunnar liggur e.t.v. einmitt
í þeirri trú hennar, að henni
verði fyrirgefið allt, vegna
þess hve hún er ung að árum.
Menn verða ávallt að flytja
mál sitt með því hugarfari,
að þeir séu reiðubúnir að
verja það málefnalegum rök-
um, en láti ekki hn'efaréttinn
ráða, þegar andmælum er
hreyft.
Nú benda vafalítið margir
á það, að hnefaréttinum sé
ekki beitt, fyrr en allar aðr-
ar baráttuaðferðir hafi verið
reyndar til þrautar. Þjóðfé-
lögumum sé stjórnað af klík-
um, sem svífast einskis sér til
framdráttar og þær verði
ekki brotnar niður nema með
valdbeitingu. Þegar baráttu-
aðferðimar eru komnar á
þetta stig og valdið er talið
eini farkostur hugsjónanna,
er erfitt að sjá nokkurn ytri
mun á lögbundnu valdi og
valdbeitingu baráttumann-
anna, en eðlismimur er mik-
ill, því að lögbundna valdið
starfar í trausti lögbundinna
reglna, en andstæðingar þess
berjast aðeins í trausti eigin
skoðana.
Raimar má segja, að það sé
óþarft að reifa þessi mál hér
á landi, þar sem vandamál
okkar snúist alls ekki um
þetta. En þegar málin eru
skoðuð O'fan í kjölinn, kemur
í ljós, að öfgamestu baráttu-
menn æskunniar hafa alls
staðar lent í harðri andstöðu
við ríkjandi þjóðskipulag. I
örvæntingarfullri mimnihluta
stöðu sinni grípa þeir síðan
til valdbeitingar.
Framþró'un ísilenzks þjóð-
félags verður að vera þannig,
að aðild einstaklinganna að
stjórn þess sé tryggð, án þess
að þeir þurfi að grípa til vald
beitingar. Slíkt verður bezt
gert með því að sameina
reynslu langlífis og djörfung
æskunnar.
LÍKUR Á EFTA-
AÐILD AUKAST
U'mbættismannafundurinn í
London í síðustu viku
hefur aukið mjög líkumar á
því, að íslendimgar nái hag-
kvæmum samnimgum um að-
ild að Fríverzl'unarbandalagi
Evrópu. Á fundinum miðaði
vel í átt til lausnar á freð-
fiskdeiilunni svon'efndu, en
hún hefur verið eitt erfið-
asta úrlausnaratriðið í við-
ræðum okkar við EFTA-
löndin.
Að loknum þessum fundi
bendir m'argt til, að Bret-
ar fel'li niður 10% toll af
fryBtum fiskflökum, sem flutt
eru inn til Bretlands, og jafn-
framt að engar takmarkanir
verði á því magni, sem selja
má á brezka markaðinn. Á
móti þessum tilMökunum
Breta kemur samþykki fyrir
lágmarfcsverði á innfluttum
frystum fiskflökum, sem verð
ur nokkru hærra en verðið á
þessari vörutegund hefur
verið á brezka martoaðnum að
undanfömu.
Enn hefur ekfcert samkomu-
lag verið gert um þetta efni,
enda eiga ríkisstjórnir við-
komandi landa eftir að fjalla
um málið en eftir þennan
fund eru meiri líkur á því en
áður að samningaviðræður
íslands við EFTA-löndin leiði
tiil jákvæðrar niðurstöðu.
Íí SÍÐASTLIÐINNI viku
strandaði gríska olíuskipið
„Angel Gabriel“ við strönd
eyjarinnar Möltu á Miðjarðar
hafi í miklu óveðri. Skömmu
eftir að skipið tók niðri í
tvennt, og sýnir efri myndin
er skipið var að brotna. — Á
neðri myndinni sjást brezkir
hermenn og lögreglumenn
mynda keðju og bjarga skip
brotsmönnum. Þeir komust all
ir í land heilir á húfi, utan
einn. Mun ofsahræðsla hafa
gripið hann með þeim afleið-
ingum að hann stökk fyrir
borð, en brimið barði hann til
bana við grýtta ströndina.
RITHÖFUNDA-
SJÓÐUR ÍSLANDS
að virðist samdóma álit
manna, að Rithöfunda-
sjóður íslands sé þýðingar-
mikill áfangi í réttindabar-
áttu rithöfunda. Sjóður þessi
var stofnaður með lögum frá
Alþingi 1967 og renna til hans
greiðslur frá ríki og sveitar-
félögum, tiltekið hlutfall af
því fé, sem þessir aðilar
veita til almenningsbóka-
safna.
í fyrra úthlutaði sjóðurinn
fjórum styrkjum að upphæð
100 þúsund krónur hver og
nú hefur verið úthlutað
styrkjum til fimm rithöfunda
að upphæð 125 þúsund kr.
hver. Það er ekki auðvelt að
vera rithöfundur að atvinnu,
hvorki hér á ísilandi né ann-
ars staðar. Hins vegar á þjóð-
in skyldum að gegna við þá,
sem halda uppi merki hinnar
sögulegu i ó kmennt a hef ðar
okkar. Stofnun Rithöfunda-
sjóðs íslands er aðeins einn
áfangi í því að bæta kjör og
starf'S'aðeitöðu rithöfu’nda.
Fleira verður að fylgja á
eftir.