Morgunblaðið - 08.11.1969, Blaðsíða 17

MOROUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. NÖVEMBER 1099
17
Merku ættfræðiriti
hrundið á flot
„ÆTTIR >imigleyiinigia“, 1- bilndi
er nýlegia komiið á bófaa-
imiairlkialðiinini. Þialð er ojpplhatf að
anlilkillu æltittftræðivieirlk'i, sem Inidlriði
Inidlriðaiaan rúftíh/öfflumidluir toielfluir
saimið olg mium Ikioima úit á mætítiu
áinuim, etf áiflit genigiuir atð ódkiuim.
Að balká þiesau vieaM ffigglur
Igmíiðiairflleig vdminia oig tflóirnifýsi, því
aílHt 'eir þieltltia 'Uininiið í tóimisitluind-
um, só/áMsiaigit aflltatf mlj'ög stqpiull-
lum. Raiunair eir það IMiulti >alf æivi-
Stainfli tviaggljia miairaraa., fleðlgalninia
InidiriJða Þ'orifeeissaniair bótnldla og
Skiálds á Ytra-FjallXi og Imidiriða
Somair (bans. Inidriði eflldfi salfn-
aðfl liieimiildluim um persóniusögu
og ættiir Þiinlgeyiniga, niæir aflfla
ævi otg wanin tafllsrviert úir suimiuim
þeiirra. Hetfluir fláltt atf þvá, sem
anm vamin úr, Ifeomiizt á prenit
ammiað en þjóðlflræðlaþætttíimiiir
„Miili Ibalfs og 'h'eiða", pr. 1047,
en miikiflll fróðflieifeuir iá ópreinltiað-
lur í lnamidlriltiuim, sem bamn iét
efltiir sig. í ítaaiieiguim flormáia
sam Inidiriði ynigiri (hefluir niltað
áð th/imiu mýúittaoiminia riti símu,
segir hianm m. o. : „Við firáfláil
Iflöðbir mííms árið H943 itlók óg vi'ð
(hanidritum fliianis ag 'aiflsferiiftum,
er vioinu miillji 50—60 birndi. Þessi
(hanidirilt eru grumdivöd®uirimn að
þvií veiitoi er héir liggur upphatf
að. Eklki er ihiaagt að gireima miilli
Mluitdleilldlair oklfear í veirtoiniu. Eað
ir imiilnin batfði dragið samiam miilfe-
ið 'eiflni iag flairið í naargar igradBgiölt
iut í aithiugfumuim símumi; 'hainin
baíði gert sér Jjóisa gredin tfyrir
þeirri tifllhögfum er verfeilniu Ihenlt-
alði. Miinm (hliuftiur var að fylia í
eyðiur, arnlka við og tfæra 1 ibúm-
img“. Síðan Skýrir höflumdlur flrá
því (hivarmig hamin liieflur 'byiggit
upp verk siltt á sérsitæðan taarfis-
toumdftnm hátt, þammig að ffliest-
aflliir Þimgeyimtgar síðari tíma
Æinmi þar aött síma og midklkra
vitnieákljlu ulm flotrlfleðlur, t. d.
ælvifleril þeinra, Ihæfiieilkia og
Ihlagðum. í stulttu málli er þettia
®ert á þanm veig að ákveðmár eru
vissiir ædltfleðúr, sam ihverjium
fyrir siig er ætlaðlur sérfealfflii í
ritimiu, ásaimit miðjium þedrna inm-
amlhéraðs í betaan fearfflieigg, oig
þó ríifliega það, því getið er a'lra
aflkvæmia þesg flódlfes, sam á lífi
er 1000, ieif það er fætt í Þinig-
eyjlairsýsllu, jiattavei þó það búi
uitan Ihéraðs og sé elkfkii atf ætt-
Æöðiumiutm taomlið j beiruam toar'l-
liagg. Ekki er rakimm ítarlega
æviflerilll þeilrra, sem dláið haiía
bamnliauisiir, og einis er það mieð
ffllesta þá er fllýtga úr toémaðlimtu
Og dlánár ©ru flyrir 1050, að miðljia
þeirra er efefci getið, miemia þá
fliaiuslega suims staðar. Æittfleðiuim
ir eru flumidmiir á þanm hiátt að
(hiöfuimdluir ieggur áfflstoerjiarmaminj-
iflaflj'ið 1050 flill igruimdlvafflar. Hamin
metaur æflt aflfls þess flóflítast, sem
Iffiminist S miainmltaldlmu og er fæltt
í þimlgeyjiarsýsfllu, í beiraam feairfl-
fliegig tifl. þasis fomflöðuir er fyrstiur
settisit að í héiraðfimiu eðia fyriir-
fimmsfl þar. Sá telst ættflaðir, oig
omiuiniu þ'essir æiflttPeðúr verða á
iþrið'jia hluimdirað í aflílt. Er æfltin
taenmid við þá og vísað á máflfli
ættlfeðra, þamniig að börmin verðá
ætíð fluimdlin í ætttföiðlur, en diæfl-
mirrnar gifltagt iðúliega inm { aðrar
ælttir og er þá máðlj'a þeirra að
(fimnia imman. ættaæ miamins þeirra,
sé 'hiairan Þimgeyimguir. Þettia er
mnegimregfian, en toöifluimdiur gerir
islkiilmierkiiaga gredin fyrár vimmu-
brögðum gímum í formiála og vís-
aisit tifl. þess. í þessu fyrsfla biradii
„Ætta Þimigeyimiga“ er fjiallliað rnm
17 ættfeður og miðjia þeirra.
Ættfleðluinnir eru váldiir atf toairad-
hófi, að miér firamgt en raðað eftir
ðteifiróísiröð. Siá elzti er fædidlur
lum 11588 en (himn ymgsfli 1795.
Flesflir, eða 10 þeiirra eru fædid-
ir á ánumiuim 1635—1089 og fiinm-
aisfl í rmanmflaliniu sem tekið var
170!3. Eima oig igeflur að stoilij'a
eru niðjiaþættir þessara ættfeðtfa
miisftanigir og flar það að imestu
efltir nftðj'am'ergð, en feýlriieg
Æróiðleiksmámia er þar fyrir þá
sem mmmia ætitfiræði og pensómiu-
Sögu. Er ítarlaga glarð girein
fyrir uippruma ættfeðmaimma ef
Ihægfl er, en siHnár þeirtra verða
varflia æfltlfærðiir ie@a afflls efeki. Þá
er rafeim álbúðarsaiga þeiirra og
miðtjiainmia, og flléltltað imn í Ærá-
sögmum iatf sértaeramum þeirra eða
alflnetauim, Sem ffiiflga miikáið þurr-
ar miaiflraaþiufliur. Er þeftm flrásögn-
•um aiuiðviflað stiffilt í (hiótf, en eru
margar Ihveæjiar hmiýttiniair og
staemmfliiegar. Þar tfflljióta lífca
imleð Moflrikrair vel taveðmar visiur,
emdia váita aflllir að miargt góðra
haigyrðáiniga og Sfeáftdia er iað
firama í þdnigeysfeium ætituim, Eiinis
ar þarma að firaraa ýmisar ieið-
rðtitiimgar á sögmurn, sem toatfa
biirat á prerati. Ælttlfærsfllur eru
alð mímum dlómi rrajög vaimdfliega
luimmar og götfl að átta sáig á
miðjaSkrámimi, en aiuiðvdtað Ifeem-
ur toún fyrBt að flulliu 'gagni þeg-
ar veirlkáð 'aflfllt er hlaiupið atf
sitolktoutnlulm. Af þessu uipplhalfi
þeas iséSt, sem feom mniér allls 'eflriki
á óvart, (hrve miaingir Alkiuireyrim'g-
‘ar eru af Þirageystouim uippruima.
Sé ég flHfea .nlú ©mn beitur en fyirr,
að raiuimverufllega mymdla Eyja-
fjiarðaæ- og ÞimgeyjiarsýSfliur eiraa
æftflræðilieiga toeifljd í lanidiimu, ag
imætti raiuimar bæta þair vdið auSt-
lUirtoHuita Staagafjiairðarsýáliu.
Þó vel sé til ærttfræðirita vand
að og reynt af fremsta megni að
forðast ramgfærslur eða villur
haflur það aldreá tefldzt tifl fluflfln-
uBbu og verðuir llikfliaga aidrei.
Ég toetfli eflrifei retaizt
á nema fáein atriðfi í þessari bók,
sem þarfnast endurskoðunar eða
leiðréttingar, og toefi þó farið
tvívagis alflitairfliega í igagmium
bana. Stoal bekið fram að mín
gagnrýni nær helzt til eyfirzkra
ætta því þeim er ég einna taunn-
ugastur, þó mikið vanti á gjör-
þeklkingu í þeim efnum. Vil ég
nú telja fram þau vafaatriðli, sem
é'g þykist hatfa fundið og gera
rmínar afhugasem'dir. Það er þá
fyinslt á Ms. 21, í smiáfliatiuirggnein.-
inni um Þórarin Bergþórsison.
Þar segir í síðugtu málsgrein:
„Það miun mega teja fulffivíist, að
Þórarinm hefur borið undan og
til útlanda, . . í ministeralbók
Möðru'vallaklausturs er sikráð, að
Þórariinm Bergþórggoin á Möðru-
vöil'um, sé greftraður 27. sept.
1707. Miklar llíkur tel ég fyrir
því að hér sé átt við Þórarinn
strotauimann, en þó verður ekkert
fufllyrt um það. Geta má þess í
sambandá við þetta að Kristín
Árnadóttir 42ja ára er húskona
á Munkaþverá 1703, oig gæti það
verið kona Þórarins.
Á bls. 141 er rætt um Jón
Jóakimsson b. í Hvammi. Þar
segir fyrst „Kona hans er ó-
kunn“, en síðar í æviágripinu
kemur þessi viðbót: „Séð hefi ég
ritað að koma Jóns í Hvammi
væri Vigdiís Þorsteinsdóttir, Þor-
steinssonar í Ságiiuivík (Eirí'ksson
ar frá Sltauiagaibjörg.um, Þoristeins
sonar). Þonsteinn Þorsteinisison er
17 ára í Stgiuvík 1703, svo þetta
igæflá vel staðázt, em etalq verðlur
fúllyrt um þetta að svo stöddiu".
Ég hygg að ótoætt sé að fuffiyrða
að þetta sé rétt, því Guðmiundur
Gíslason í Meligerði segir svo í
ættatölum sínum Lbs. 2574 8vo
Indriði Indriðason.
bfl. 157 „J'ón (Jóiataimgson) gift-
iist Vtgdísi Þorsteinsdóttur. Fað-
ir Vigdísar var sonur Þortseins
Eirfikssomar og Þorbjargar Bene-
dik'ts'son var bróðir Jóns á Bakka
í Svarfaðardal og systkina hans.
Sonur Jóns og Vigdísar var Þor
steinn sem á Guðrúnu dóttur
Odds Gottskálkssonar". Þetta
skrifar Guðrmundúr um 1780 (d.
1789) og hefur áreiðanega þekkt
allvel til fóiksins, því hann fjall
ar meir um niðja Þorsteins Eiríks
sonar í SigluVík í ættbótaum sín-
um. Að vísu er það ramgt hjá
honuim að Þorbjörg hafi verið
móðir Þorsteins Þorsteinssonar.
Hann hefur verið af fyrra hjóna
bamdi Þorötedns Eirílksisoniar. Þá
segir Guðtmiundur ennfremur frá
því, að Vigdís hafi átt Siigurð
Jónsson eftir lát Jóns, og mun
það vera sá Sigurður, sem bjó í
Hvarnmá 1762.
Á bls. 142 segir í ættfærslu
á manni Iragiveigar Þorsteins
dóttur, nr. 7, að Jóhann Gunn-
laugsson hákarlaskipstjóri hafi
búið á Bögigvissitöðum. Hann
bjó aldrei þar, heldur í Ár-
gerði og á Sauðanesi, en átti sáð-
ast heima á Siglufirði, dáinn þar
7. apríl 1946. Þá segir ennfrem-
ur: „Kona Jóhanns var Sigríður
Baldvimsdóttir frá Böggvisstöð-
um Þorvaldssonar“. Þetta er að
vísu rétt, en þó ófuffinægjandi,
því Jóhann var tvíkvæntur og
báðar komur hans voru dætur
Baldvins, en Hálfsystur. Sú sem
Jótoanm átti fyrr var skiigetin,
oig hét Sigríður. Hún dó 31. júlí
1890 og voru þau Jóihann barn-
lauis. Hann kvæntist þá aftur
laiundóttur Baldvins sem hét Sig
ríður, og gekk alltaf imdir
fyrra nafninu. Hún var móðir
affira barna Jóhanns og dó á
Dalvík 16. des. 1956.
Á bls. 156 segir, í 2. og 3.
lánu að neðan, að Jón Jónsson
bóndi á Brekku í Fjörðum, en.
síðar í Jarðbrú í Svarfaðandal,
hafi verið soniur Jóns Ólafsison-
ar bónda á Brektau í Fjörðum.
Þarna er máium blandað, þvi
samkvæmt minni attougun var
Jón þessi Jónsson svarfdælstaur
að ætt. Hann var fæddur að
Gröf í Svarfaðardal 21. marz
1831, soniur Jónis bómda þair og á
Sælu, f. 16. jan. 1804, Jómssonar
bónda í Gröf Sigurðssonar.
Á bls. 161 er þess getið í 9.
líniu að ofan, að Þorsteinn Jóns-
son bóndi á Hamri og Stóru-
bnektau, en síðar í Ólafsfirði
hafi verið fæddur á Sauðanesi,
en hið rétta mun vera að hann
fæddist á Lambanesreykjum. Þá
er neðar á sörrau síðu, í 15. ffinu
að ofan, getið konu Odds Kristj-
ánssonar, Sigríðar Sigurðardótt-
ur, en hún e'kki ættfærð, aðeins
sagt að hún sé fædd um 1850 í
Unðasókm. Þetta skiftir kannski
efeki svo miklu máli, en vegna
uimmæla Einars í Nesi, sem þarna
eru tilfærð, gæti verið gaman
að vita ofunlítil deili á konunni.
Hún var fædd 3. nóv. 1850 og
dóttir Sigurðar bónda á Hær-
ingsstöðum, Jónssonar (b. á
Hóli á Upsaströnd, Jónssonar b.
s.st., Rögnvaldssonar).
Á bls. 350, þar sem hefst ætt-
arþáttur Þórðar Þórðansonar í
Ási, er gerð ofurlítii grein fyrir
uppruna hans, getið foreldra
hans og föðurafa, sem sagt er
að hafi verið Þórður Arnbjarn-
arson í Skúmsgerði, d. í jan.
1767. Þessi maður hét Þórður
Arnfinnsson, fæddur um 1737,
grafinn að MöðrurvallaMaustri
2. febrúar 1767. Hann var sonur
Arnfiinras bónda á Þúfnavöffium,
en síðast á Þrastartoóli, f. 1702,
d. í nóv. 1703, (Jónssonar b. í
Lömguhlíð 1703, Arnfinnssonar)
og seinni konu hans Guðnýjar
Þórðardóttur, f. um 1714. Kona
Þórðar Arnfinrassonar í Skúms-
gerði (nú Spónsgerðd) var Þor-
björg, f. þar, skírð 5. ág. 1732,
d. á Syðri-bakka 1789, Þorgríms-
dóttir bónda í Skúmsgerði, d.
173i8 .um fimmltiuiglt, Daigsis. Móð'ir
Þórbjargar, kona Þorgrímis (g.
6. des. 1722), var Guðrún, f.
1701, d. 1760, Þorsteinsdóttir' b.
og hneppstj. í Siglúvík, Eiríks-
sonar.
Loks er það á bls. 425, þar
sem rakin er ætt Steinunnar
Sveinheflgu k. Gunnlaugs Torfa-
sonar, -nr. 57. Þar er rakið rétti-
lega til Ólafe Jórassonar bónda á
Þrastanhóli, sem reyndar bjó síð
ast á Ytri-Bakka og fæddist á
Syðri-Bakka, skírðúr 13. okt.
1728, en dó í Stórholti í Fljótum
1802. Hann var somur Jóns eldra,
bónda á Syðri-bakka 1725 — dd.
1753, Þorvaldssonar hreppstjóra
í Stóra-Dunhaga 1703, ílunólfs-
sonar, — en ekki Jóns Ólafsson-
ar lögr.manns á Stórúbrekfcu.
Þá hefi ég tínt upp það sem
mér finnst atihugavert í bókinni
og er sumt af því ekki stórvægi-
legt. Bókin heflur reynst mér
mikill fróðleiksbrunnur og nú
bíð ég með óþreyju eftir áfram-
haldinu. Frágangur allur á
henni er hinn myndarlegasti og
mikill kostur þykir mér það hve
mannamyndum, sem þar birtast,
er í hóf stillt, og hve skipulega
þeim er raðað í samræmi við les-
máL Sum niðjatöl eru ofhlaðin
af myndum, svo þau líkjast
einna mest myndaalbúmi, en í
í þessu riti er myndasalnið tak-
markað við árið 1910, þ.e. birtar
myndir af þeim sem fæddir eru
það ár og fyrr, ef til eru.
Baðmottur
Amerísku baðmotturnar
eru komnar aftur í fjöl-
breyttu litavali.
J. Þorláksson & Norðmann hf.
Aðalfundur
Sjálfstæðisfélagsins
Þorstcins Ingólfssonar
Kjósasýslu
verður haldinn að Fólkvangi miðvikudaginn 12. nóv. kl. 21.
Að loknum aðalfundarstörfum talar Steinþór Gestsson alþm.
STJÓRNIN.
Stefán Aðalsteinsson,
Austurbr. 2, Rvík.
BASAR
Systrafélagið Alfa Reykjavík heldur sinn árlega basar að
Ingólfsstræti 19 sunnudaginn 9. nóv. kl. 14.
Heimabakaðar kökur og mikið af fallegum gjafavörum.
Bifreiöavarahlutir í ÝMSAR TEGUNDIR.
Vélapakkningar Hemlaborðar
Stimpilhringar Höggdeyfar
(RAMCO) Rafgeymar
Kveikjuhlutir Raf gey makaplar
Kerti, CHAMPION Rafmagnsvír
Vatnshosur Straumlokur
Viftureimar Ljósasamlokur
Olíu- og loftsíur Ljósaperur
Hljóðkútar Þurrkublöð
Púströr Þurrkuteinar
Púströraefni Móðuviftur
6, 12 og 24 v
Spennur og festingar Snjókeðjur
Kúplingsdiskar Þvottakústar
Bardahl Boxerplast
— Þrýstislöngur — og tengi—
I WILLYS JEEP
Gírkassahlutir, sektorar og m. fieira.
Fljót og góð afgreiðsla.
Allar pantanir sendar samdægurs.
ÞÓRSHAMAR H.F.
Sími: 96-12700 V ar ahlutaverzlun.
Akureyri.