Morgunblaðið - 21.03.1970, Qupperneq 15

MÖRjGÚNBLADIÍ), LAU'ÖAAÖAGUR 21. MARZ 1©7Ö
15
Friðrik Friðriksson
kaupm. Þykkvabæ
Fæddur 17. maí 1894.
Dáinn 11. marz 1970.
HINN 11. þ.m. andaðist að heim-
ili síniu, Friðrik Friðriksson,
kaupm,, Miðkoti í Þyfkfcvabæ,
eftir langvarandi sjúkdóm. Frið-
rik var fæddur 17. maí 1894 í
Hákoti, Þvk/kvabæ. Foreldrar
ban-s voru sæandarhiónin Friðrik
Bgilsson, bóndi þar, síðar í Mið-
koti, og kona hans, Málfríður
Ólafsdóttir.
Friðrik ólst upp í foreldrahús-
um í systkinalhópi og naut hand-
leiðslu ágætra foreldra. í upp-
vextinum var honum kennt að
vinnan væri dyggð og orðheldni
rigningum og vetrarflóðum varð
gagnlkvæmu trausti við samferða
mennina og alla þá, sem kynni
og samstarf væri bundið við.
Þetta lagði Friðrik sér á minni
og reyndist honum gott vega-
nesti alla ævina.
Foreldrar Friðriks máttu ekki
vamm sitt vita. Þeim var vel
ljóst hvers bar helzt að gæta í
uppeldi barnanna en þau voru 5
sem upp komust, tvær dætur,
Margrét og Friðsemd og bræð-
urnir Friðrilk. Ólafur og Egill.
Á uppvaxtarárum Friðriks í
Miðkoti hafði almenningur úr
litlu að spila. Foreldrar hans
voru talin bjargálna miðað við
það. sem almennt gerðist á þeim
tíma. En jafnvel þeir sem betur
voru settir, urðu að gæta fyllstu
hagsýni og sparnaðar til þess að
geta séð fiölskvldunni farborða.
í þá daga voru menn nægju-
samari en nú. Þá kunnu menn
ekki þá list, sem varð nolkkuð
algeng síðar, að gera miklar
kröfur á hendur öðrum. Þá
bundu menn allar vonir við það
sem takast mætti að afla með
eiæn vinnu.
Á uppvaxtarárum Friðriks
voru afkomumöguleikar í
Þvklkvabæ miklum erfiðleikum
háðir. Byggðin var umflotin
vatni að austan, norðan og vest-
an. f suðri var hafið og hafnlaus
ströndin. Ósjaldan gengur brim-
aldan hátt á land með miklum
hávaða. Sjávarhljóðið hljómar
oft eins og fögur sinfónía
sem menn hlusta á með hrifn-
ingu. En þetta hljóð hefur oft
einnig hljómað einis og sorgar-
lag. sem vakið hefir raunir og
kvíða. í aldaraðir var sjórinn
sóttu’- frá hafnlausri suðunströnd
inni og fiöldi manna fórst í fislki
róðrum. Nauðsvn bar til að tefla
diarft og leita bjargar á fisk-
saelum miðum undan suður-
ströndinni.
Friðriik í Tvriðknti stundaði sió
frá Þvkkvabæiarst.rönd á upp-
vaxtarárum sínum o? kunni
glögg skil á baim erfiðleikum.
sem því fvlgdu. Friðrik gerði
sér lióst að ekki var bennilegt
að byggia framt.'ðarafkomu
bvggðarlagsins á siósókn frá
siuðurströndinni Þess vegna leit-
aði hann og fleiri samtíðarmenn
hans annarra úrrgeða. sem gætu
bætt afkomumöguleikana. Þeim
var lióst að breyta varð til frá
þeim lífsvenium. sem búið hafði
verið við í aldaraðir Mikilvæg-
asta verkefnið var að veita vatn-
inu, sem ógnaði bvggðinni í
annan farveg. Gæti bað tekizt
var talið bvgsilegt í Þvkkvabæ,
að öðruim kosti ekki. bar s°m
í vatnavöxtuim á vorin. haust-
riio'ni.n.gum og ve+narfióðium varð
ekki komizt milli bæia nema á
bátum. Engi. bitbagar og kál-
garðar voru á kafi í vatni. Það
var oft þrekraun að koimact til
anmarra byggðarlaga og eru
margar hetjuisögur um bað. bæði
vegna læknisvitiana og anmarra
nauðsvnlegra erinda.
Friðrik í Miðkoti, Hábæjar-
feðgar, Hafiiði í Búð, Ingimund-
úr í Hala og margir fleiri beittu
sér fyrir því, að hlaða fyrir
djúpós og veita með því vatninu
í Hólsá. Var í fyrstu talað um
að gera tilraiun 1 þessu Skyni,
þar sem margir trúðu því að
það væri ilimögulegt.' Djarfir
memn, úrræðagóðir og þrautseig-
ir hófust hamda árið 1923. Þá
voru ekki stórvirk tæki fyrir
hemdi eins og mú og aðstaða því
allt önnur og verri. Vordagarmir
1923 voru örlagarSkir fyrir
byggðarlagið og verða öllum
minmisstæðir, sem þar komu
nærri. Þá var vinnudagurinn
langur, þá var barizt við nátt-
úruöflin og þurngam vatnsstraum
inn fyrir tilveru „elzta sveitar-
þorps á íslandi". Þá vanmst
stænsti sigur sem lengi hefur
verið unninn á íslandi, þegar
fyrirhleðislunni var lokið og
vatnsflóðið, sem áður hafði
nærri kaffært heilt byggðarlag
var flutt í anman farveg. Við
þetta kom t.il ráðstöfumar mikið
lamd, sem síðar varð gjöfult fyr-
ir búemdur í Þykkvabæ.
Samgöngur urðu brátt sæmi-
legar og bílfært var til Þykkva-
bæjar.
Friðrik stofnaði verzlum í
Þykkvabæ 1928 og sláturbús
reisti hann 1930. Það var stór
þáttur í framförum að fá verzl-
.un á staðnum. Verzlun Frið-
riks ávann sér á skömmum tíma
traust allra, sem við hann
skiptu. Verzlunin sá um alla að-
drætti fyrir byggðarlagið og kom
afurðum búanna í bezta fáan-
legt verð. Með þeim hætti batn-
aði hagur þeirra, sem viðskipt-
anma putu. Friðrik í Miðkoti
hafði á hendi fjármálastjórn og
flestar útréttingar fyrir Þykk-
bæinga og ýmisa fleiri. sem kusu
að hafa viðskipti við hann.
Segia má, að Friðrik hafi verið
fjárhaldsmaður viðskiptamann-
anma, sem flestir lögðu allar bús
afurðir inn í verzlunina. Með
forsjálmi og dugnaði sá Friðrik
verzluminni farborða, en tók
aldrei meiri álagningu á vöru en
naiuðsym bar til vegma eðlilegs
reksturskostnaðar. Verzlunin
hefur átt stóran þátt í uppbvgg-
ingu og framförum í Þykkvabæ
og víðar. Er það lömgu viður-
'kenrnt af þeim sem bezt til
þekkja. Auk verzlunarstarfanna
gegndi Friðrilk mörgum trúnað-
arstörfum fyrir bvggð sína og
leysti þau af bendi með dusfnaði
og trúmennsku.
Árið 1920 giftist Friðrik ágæt.ri
og glæsilegri komu, Jónímu Val-
gerði Sigurðardóttur, bómda i
Bæ á Akranesi, Jónsisonar. Jóm-
íma var ekkja með tvö ung börn.
Hún hafði misst manminn í
spönsku veikinni 1918. Friðrik
rey-ndist fósturbörnunum ein-s og
símuim eigin bömum. Þau Frið-
rik og Jónína eignuðust 3 börn,
en tvö beirra eru á lífi Guðjóna
og Hilimar. Fó'turbörnin eru
Elúiborg. búsett á Seltiarnar-
nesi og Sigurbiartur. oddviti í
Þvkkvabæ. Hilrnar er búisettur
í Reykjavík en Guðióna í Mið-
koti. Guðióna er gift Magnúsi
Sigurlássvmi, sem tekið hefur
við rekstri og ums.ión verzlunar-
inn-ar.
Friðrik lá í fyrst.u á Lands-
spítalanum til rannsókna. en
síðar á heimili fósturdóttur si-nn
ar og síðast heima í Miðkoti,
þar sem hann naut hiúkrunar
og aðhlvnnimgar eiginkonu og
dóttur. Vonin um að Friðri'k
fengi bata brást. Hann hafði lok-
ið dagsverki símu sem var mikið
og árangursríkt. Friðrik var
haimingiusaimur í stöi-fum og sá
góðan árangur af erfiði sínu.
Hann átti fvrirmvndar beimili
og ágæta fjölskyldu.
Hinir fjölmörgu vinir Frið-
riks mumu lengi min-nast góðs
samferðamanns.
Fjölskyl-dunní vil ég votta
fyllstu samúð.
Ingólfur Jónsson.
KÆR VINUR minn, Friðrik
Friðriiksson, er til moldar bor-
inn í dag. Þegar ég nú við dán-
arbeð hans rifja upp fyrir mér
samskipti okkar koma fram í
hugann rnargar dásamlegar og
kærar minningar eftir löng
kynm-i og ánægjuleg í áratugi.
Viðiskipti á verzlunarsviðinu
höfum við átt stöðug í tvo ára-
tugi og of mikil viðskipti, en
aldrei féll nokkur síkuggi á okk-
ar vináttu þó að viðskipti séu svo
oft viðkvæm og vandmeðfarin
vina á milli og lítið þarf út af
að bera til þess að valdi ágrein-
ingi.
Á haustin sömdum við alltaf
um okkar viðskipti fyrir árið og
á vorin um Jónsmessuleytið kom
um við jafnan saman með vin-
uim, þegar gert var upp. Þá var
oft mikil kátína og jafnan var
Friðrik hrókur alls fagnaðar og
söngurinn réð ríkjum, enda var
Friðrik góður söngmaður og
hafði gaman af söng.
— Kæri vinur. í mínum aug-
um varst þú óvenjulegur mað-
ur. Traustleikinn, festan og virðu
leikinn einikenndu þig hvar sem
þú fórst og ég er mjög þakklát-
ur fyrir að hafa kynnzt þér og
fyrir alla þína vináttu. Þú ert
mér ógleymanlegiur maður. Ég
kveð þig nú hinzta sinni og bið
þér Guðs blessunar og friðar.
Innilegar samúðarkveðjur send
um við hjónin frú Jónínu konu
Friðriks og öllum aðstandend-
um.
Góður vinur og tryggur er
genginn á braut þess, sem ölliu
ræður, en eftir lifir kær minn-
ing, sem ornar í amstri dagsins.
Valdimar Gíslason.
Lítinn bind ég ljóðaisveig
látnum heiðursmanni.
Friðrik hér að fold/u hneig,
félagi og granni.
Eðlan þokka af sér bauð,
ei þó manninn gylli.
Veit ég dýran vann sér auð:
virða margra hylli.
Ótal vini átti’ um storð,
ölluim velviljaður.
Vel hann stóð æ við sín orð,
vin-ur, hress og glaður.
Kaupmennskuna kunni við,
kotungs — fjarri — geði,
bjónustan við hennar hlið
hagsældinni réði.
Átti ríkan orkusjóð,
— útsjón giftus-lynga.
Vel og lengi á verði stóð,
vinur Þykkbæiniga.
Læt ég enda ljóðaskrá.
Lifir Friðriks minning.
Hans af starfi sveit við sjá
sóma 'hlaut og vinning.
A. B. R.
Á SJÖTÍU og fimm ára afmæli
sínu, tók Friðrik á móti fjölda
gesta með sama ljúflyndi og
rauisn eins og vandi hans var,
þrátt fyrir það, að hann lægi á
sjúkrabeði.
Þessi orð, sem ég festi hér á
blað eru bæði fá og fátækleg.
í tilefni afmælis hans, sem
fyrr greinir, vék ég að honum
nokkrum orðum í Morgunblað-
in-u hinn 20. maí.
Friðrik Var fyrir margra hluta
sakir, öðrum .fremri um marga
hluti. Hann var fljótur að koma
auga á ýmiis þau tækifæri sem
öðrum voru hulin og gera þau,
að veruleika. Það var snar þátt-
ur í eðli hans, að taka með kjarki
á hverju því verkefni, sem hann
tók sér fyrir hendur og þau voru
mörg og margvísleg.
Ein af höfuðdyggðum hans var
sú,' að víkja aldrei af götu sann-
leikans, hvorki í smáu né stóru.
Langvarandi og þrautafullan
sjúkdóm, • sem honuim bar að
höndum bar hann með ró og hug
prýði.
Þegar sumarið tók að nálgast,
vaknaði þrá hans til þess að kom
ast heim til átthaga-nna, til að
geta fylgzt þar með stórfram-
kvæmd-um, en ekkert æðruorð
sagði hann um þá hluti.
Eitt sinn er við áttum tal
saman sagði hann: „Ég blessa
mína bernókugrund og bind við
hana tryggð“.
Þótt Friðrilk ynni heimabyggð
sinni, hafði hann „Sjón út yfir
hringinn þrönga“ E.B.
f þrautum sínum var hann ’om
vafinn ástúð sinnar frábæru
konu, sem aldrei vék frá sjúkra
beði haœ, svo og barna þeirra
þriggja. Systkini hans og aðrir
nákomnir ástvinir ásamt fjöl-
mennum vinahópi gerðu sitt til
að stytta honum stundir.
Ég og fjölskylda mín sendum
frú Jónimu og börnum þeirra
hjóna og öðrum skyld-mennum
þeirra okkar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Dagfinnur Sveinbjömsson.
f DAG fylgjum við vini og at-
hafna-m-anninum Friðriki Frið-
rikssyni, kaupmanni í Þykikva-
bæ. síðasta spölinn.
Samstarfs- og samferðafólk
hans á lífsbrautinni er orðið æði
margt, svo vimsæll og ötul’l mað-
ur sem hann var á löngum starfs
ferli í fæðin-gar- og heknabyggð
sinni.
Það munu því aðrir minnast
hans nánar hér, mér ku-n-nugri og
þeim mörgu st-örfum, þeim fram
faramálum er Friðrik studdi að
með ráðum og dáð sveit sinni til
handa.
Mig langar aðeins til að koma
á fraimfæri þakklæti mínu fyrir
að hafa haft þá ánægju að kynn
ast samstarfsfúsum, traustium og
trvggum góðum dreng.
Þegar ég kynntist Friðriki Frið
rikssyni fyrir rúmlega 10 árum,
fan-n ég fljótt að þar var traust-
ur persónuleiki á ferð. Maður
gætinn en jafnvel aðeins þung-
stígiur ef vandamálin virtust ætla
að hlaðast upp í stað þess að fá
úrlausn. En að dagsverki loknu
var líka oft á ferð Friðrik Frið-
riksson í Miðkoti. léttur á fæti,
miðlandi ómetanlegri glettni,
grini og gleði af vörum, öllum til
„heilsubóta1*. — Já það var
græskulaust gaman, laust við
alla illkvittni í garð náu-ngans.
En aldrei var hann samt eins
léttur í spori, broshýr með stolt
i svip, og þegar hann var virkur
þátttakandi að gera Skoðana-
könnun á uppskerulhorfum sveit
unga si-nna og viðskiptavina. Ef
vel horfði með sprettu, gladdist
hann með sveitumgunium sem
með samstilltu átaki og elju hef
ur tekizt að umbreyta eyðisönd-
u-m og fúaifenýuim í gnóðtuirsælla
akra og þannig byggt upp menn
ingu og velmeguin Þykkvabæjar.
Verzlun Friðriks Friðrikssonar
í Þykikvabæ hefur í mörg ár ver
ið stærsti markaðdhafi kartöflu-
framleiðslunn-ar hérlendis. Það
reyndi því oft á að gott sam-
starf væri milli þeirrar stofnun
ar er ég veiti forstöðu og þess
umboðs er Verzlun F. Friðri'ks-
sonar hafði fyrir Grænmetisverzl
un landbúnaðarins.
Og sem kunnugt er þá er hér
um að ræða viðkvæma fram-
leiðslu, — vandasama vöru í öll-
um meðförum allt frá ræktanda
til neytan-da. Búvara sem getur,
ekki sízt við ökkar staðhætti, —
vafið upp á sig óteljandi vanda
málum áður en í askana er kom
in.
Það er mér því sérstakt gleði
efni að hafa aðeirns góðar minn-
in-gar um þennan mæta samstarfs
mann, hvað þetta snertir frá
míniu fremur óþakkláta umvönd
unarstarfi við framleiðsluna.
Friðrik skildi mætavel að þró-
uð vöruvömdiun var bændum og
v-erzun þeirra fyrir beztu, enda
var harun um margt til fyrirmynd
ar eins og framfcoma hans, dags
farsprýði og verfc hans báru
glöggt vitni um.
Ég þakka vinsamlegt samstarf
að leiðarlokum og þær mjög
góðu móttökur er ég og ferðafé-
lagar m-ínir hafa oft orðið að-
njótandi á heimili Friðriks heit-
in® og eftirlifandi konu bans,
Jónínu V. Sigurðardóttur, en þau
merkishjón hefðu átt 50 ára
hjúskaparafmæli 22. nóvember
næstkomandi.
Frú Jónínu, börnum hennar,
tengdabörnum og öllum nánustu
sendi ég cg samstarfsfólk Græn
metisverzlunar landbúnaðarins
innilegustu samúðartkveðjur með
þokk fyrir liðna tíð.
E. B. Malmquist.
í DAG fer fram útför Friðriks
Friðrilkssonar, kaupman-ns, Mið-
koti í Þyfckvabæ.
Friðrik var einn af þeim mönn
um, sem ekfki gleymaist þeim sem
honum kynntust fyrir margra
hluta sakir.
Það er sagt að í handtaki
manna megi gjörla finna hvaða
persónu menn bera. Handtak
Friðri-kis enidurspeglaðii alla
hans góðu eiginleika, sem
bezt mega prýða hvem mann;
traust. áreiðanleika, hjartahlýju
tryggð.
Þegar ekið er niður í Þykkva
bæ, er Miðlkot fyrsti bærinn sem
komið er að. Það hefur því átt
fyrir mörgum að liggja að
staldra við á þe«isu heimili, sem
er dæmigert fyrir íslenzka gest
risni og rausnarskap. Ég býst við
að leita megi víða til að finna
jafningja Friðriks og hans góðu
konu Jónúiiu á þessu sviði.
Það lýsir þeim e.t.v. bezt að
þrisvar sinnum tóku þau böm,
sem misst höfðu mæður sínar
og ólu önn fyrir bömunum um
lengri og skemmri tíma og gengu
tvei-mur þeirra í foreldrastað.
Það eru því margir sem munu í
dag við útför Friðriks minnast
hanis og þeirra hjóna með miklu
þakklæti. fvrir bað sem þau hafa
gert öðrum gott.
Ég hef átt því láni að fagna
að þekkia þet.ta heimili frá því
ég var lítili drengur. Mi-nnist ég
þess -hve ánægjulegt var að dvelj
aist á þessu heimili og fylgjast
með beim umsvifum sem Friðrik
hafði fyrir Þykkbæinga. Auð-
fundið var að bændurnir treystu
honum alls kostar fyrir öllu sinu,
enda jukust u-m-svifin ár frá ári.
Mun fátítt vera í sveitum þessa
lands, að einstaklingur hafi
byggt upp verzlun á líkan hátt
og Friðrik gerði.
Það er óhætt að ful-lyrða að
Friðrik lagði öllum málum lið,
sem til framfara máttu borfa fyr
ir bvggðarlagið. Ótalið mun vera
það s-em bann lagði Hábæjar-
kirkiu til. bæði þeirri gömlu og
nýju kirkiunni sem nú er í
smíðuim. Hann stóð heldur ekki
einn. Konan hans Jónína Sigurð
ardóttir var honum sam'huga í
öllu. sem til beilla horfði. Það
vil’l þvi miður oft glevmast að
geta þesis þátt.ar. sem konan á í
lí-fsstarfi eiginmannsins. — Það
dvlst engutm sem á heimili þeirra
hefur komið að Jónina hefur
gegnt húsmóðúrhlutverkinu með
mikilli r>rvði Eplið fellur sjald-
an langt frá eikinni. Móðir henn
ar var rausnarkona Þuriður í
Bæ á Alkranesi. Var heimili henn
ar og manrus hennar Sigurðar,
annálað fvrir gestrisni þar um
slóðir.
Við bú'forráðum hafa nú tek-
ið í Miðkoti, Guðjóna dóttir Frið
Framhald á bls. 23