Morgunblaðið - 08.04.1970, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8, APRÍL 1970
Gunnar Andrew
Kveðja frá gömlum skátum
Gunnar Andrew lézt að Hrafn
istu 19. þ.m., nær 79 ára að aldri.
Aðrir munu rita æviágrip
þessa mæta manns, og verður
hér því aðeins getið starfs
Gunnars Andrew fyrir skáta-
hreyfinguna, og þá fyrst og
fremst innan skátafélagsins Ein
herjar á ísafirði. Frá þessum ár-
um eigum við gömlu ísafjarðar-
skátarnir margar ánægjulegar
endurminningar í glaðværum
vinahópi með Gunnar í farar-
broddi.
Einhvern veginn var það svo,
að þó Gunnar væri félagsforingi
og stjómandi, þá skildi hann
alltaf svo vel víðhorf og þroska
okkar yngri mannanna, að eig-
inlega fannst okkur hann vera
jafnaldri okkar. Þessi eiginleiki
æskulýðsleiðtoga er ómetanlegur
í starfi, en mér er ekki ljóst hve
margir eru þessum kostum gædd
ir. Hins vegar hefi ég aldrei
kynnzt neinum hvorki fyrr né
síðar, sem hafði þessa mannkosti
í eins ríkum mæli og Gunnar
Andrew. Hann var aðalhvatamað
ur að stofnun skátafélagsins
Einherjar á ísafirði, 29. febrúar
1928. Hann skipulagði skáta-
starfið þar frá grunni, og frá
ísafirði breiddist skátahreyfing-
in út um Vestfirði. Gunnar var
því einnig frumkvöðull skáta
starfs á Vestfjörðum öllum.
Hann átti frumkvæðið að smíði
skátaskálans Valhöll í Tungu-
dal, árið 1929. Það var mikil
bjartsýni að hefja þær bvgging-
arframkvæmdir, eftir að gjald-
keri félagsins hafði skýrt frá að
í félagssjóði væru alls kr. 6.98.
Kostnaður við bygginguna var
þá áætlaður rúmar 2.000 krón-
ur. En bjartsýnin var sameign
skátaforingjans og allra skát-
anna, og með hjálp góðra manna
reis Valhöll af grunni, og hefur
síðan verið bæði skíðaskáli og
sumardvalarstaður skáta.
Að rekja skátastarf Gunnars
Andrew væri sama og segja
sögu skátahreyfingarinnar á ísa
firði, og þess er ekki kostur hér.
Fyrir þessi störf var Gunnar
sæmdur heiðursmerki íslenzkra
skáta, en norska skátahreyfing-
in sæmdi hann einnig heiðurs-
merki.
Þótt ég væri of ungur til að
vera meðal stofnenda Einherja,
þá varð ég þó nægjanlega fljótt
virkur skáti, til að geta nú
minnzt þess mikla starfs, sem
Gunnar Andrew lagði fram. Að
frátöldu þroskandi starfi skáta
á fundum í flokkum og sveitum,
þá hygg ég að mest beri okkur
að þakka Gunnari fyrir það,
hversu hann strax í bemsku
okkar vakti lifandi áhuga á
fjallaferðum og náttúruskoð-
un. Hann kenndi okkur í útileg-
um að njóta útivistar og unaðs-
semda ósnortinnar náttúru, en
hann kenndi okkur líka, að það
er ekki alltaf sólskin í lífinu,
og það verður oft að taka því,
þótt hann rigni og rigni mikið.
Skapið var alltaf jafngott, og
það var góður skóli að taka með
jafnaðargeði, því sem að hönd-
um bar.
Á vel skipulögðu skátamóti í
Vatnadal rigndi eftirminnilega
alla dagana. Þegar norskir skát-
ar heimsóttu okkur, dvöldum við
viku í Kaldalóni og þá rigndi
allan tímann, en alltaf var Gunn
ar í jafngóðu skapi, alltaf reiðu
búinn með glens og gaman, og
við skátavarðeldana var hann
hrókur alls fagnaðar. Hann
kunni alltaf nógar sögur og
hann kunni þá list að segja vel
frá.
Fyrir hönd okkar nokkurra
gamalla skátadrengja vil ég því
þakka Gunnari Andrew fyrir all
ar þær fræðslu- og ánægju-
stundir, sem hann veitti okkur í
æsku, bæði í félagsstarfi skáta,
og í útilegum, en þar kveikti
hann hjá okkur þann áhuga á
útivist, sem hefur dugað flest-
um okkar æ síðan.
Hjálmar R. BárSarson.
Kveðja frá Skátafélaginu Ein-
herjar, tsafirði
Það er þýðingarmikið fyrir all
an félagsskap að honum veljist
í upphafi traust og örugg for-
ysta. Það var því mikið lán fyr-
ir skátahreyfinguna þegar hún
var að nema land hér á ísafirði
fyrir 42 árum síðan, að jafn
ágætur æskulýðsleiðtogi og
Gunnar Andrew skyldi veljast
þar til forystu. Hann var aðal-
hvatamaður að stofnun skátafé-
lagsins Einherjar og félagsfor-
ingi þess fyrstu 13 árin. Tókst
honum með sínum alkunna dugn
aði að leiða félagið yfir alla
byrjunarörðugleika, afla því
vinsældar og virðingar og
skapa því traustan og öruggan
starfsgrundvöll, sem það býr að
enn þann dag í dag.
Gunnar Andrew var óvenju-
legum hæfileikum búinn, sem
gerðu hann að eftirsóttum leið-
toga. Hann var allra manna bezt
íþróttum búinn, traustur og ör-
uggur ferðamaður, mikill nátt-
úruskoðandi, gáskafullur og glað
vær, hafði óvenjulegt skopskyn
og síðast en ekki sízt bjó hann
yfir miklum skipulagshæfileik-
um. Allir þessir eðliskostir
gerðu það að verkum, að ungir
menn sóttust eftir að starfa með
Gunnari Andrew. Hann var
ávallt jafnaldri og félagi þeirra
sem hann starfaði með, þó að
aldursmunur væri verulegur.
Það er því engin tilviljun að
skátafélagið Einherjar, varð
undir hans forystu eitt af traust
ustu skátafélögum landsins og
eitt öflugasta skíðafélag lands-
ins um árabil.
Eftir að Gunnar Andrew flutt
ist til Reykjavíkur, kom hann
margar ferðir hingað til ísafjarð
ar, til að heimsækja sitt gamla
félag. Hann var þá enn sem
fyrr hrókur alls fagnaðar. Síð-
ast kom hann í heimsókn á 40
ára afmæli Einherja fyrir 2 ár-
uaaa síðan, og dvaldi þá í nokkra
daga hér á ísafirði. Hann var
þá orðinn blindur maður. en frá
sagnargleðin og skopskynið
óbilað. Ennþá kunni hann þá
list að koma öllum í gott skap,
sem í nálægð hans voru. f þess-
ari ferð kom hann í heimsókn á
ylfingafund með yngstu félögum
Einherja. Skátaheimilið hafði
verið útbúið sem frumskógur, og
nú ferðaðist hann í síðasta sinn
með Mowgli um ævintýra Ind-
land Kiplings. Hann settist
stundarkorn á feldinn af Shere
Khan sem var breiddur á þing-
steininn og hlustaði á unga
drengi endursegja söguna af
Mowgli, sem hann sjálfur
kenndi öðrum drengjum fyrir 40
árum síðan. Þá var þessi öld-
ungur allt í einu barn. Hann
sagði mér sjálfur þegar ég
kvaddi hann á flugvellinum
tveim dögum síðar að þessi heim
sókn yrði sér eftirminniiegust
úr þessari ferð.
ísfirzkir skátar munu um tang
an aldur geyma minninguna um
Gunnar Andrew og farsæl störf
hans í þágu skátafélagsins Ein-
herjar og ísfirzkrar æsku. Börn
um hans öllum svo og öðru
skylduliði sendum við einlægar
samúðarkveðj ur.
Jón Páll Halldórsson.
— Minning
Framhald af bls. 19
að kröftum að þú þráðir hvíld-
ina. Og það þráðum við öll þín
vegna. Og er dauðinn hafði loik-
ið sínu ætlunarverfd færðist
friður yfir ásjónu þína, og þann-
ig mun ég geyma mynd þína í
huga mér á meðan lífið endist.
Tengdaföður mínum sendi ég
samúðarkveðjur og bið um styrk
honum til handa, þar sem hann
hefur legið á sjúkrahúsi um
margra ára bil, og hefur ekki
auðnazt að njóta gæða þessa lífs.
Ég kveð þig svo hinztu kveðju.
Kynni mín af þér hafa orðið
mér einn stærsti ávinningur á
lífsleið minni. Og fyrir það, eins
og allt annað, ber mér að þakka
skapara þessa lífs, og þann hinn
sama bið ég nú að blessa þig og
lauina þér að verðleikum.
Hvíl þú í friði,
friður Guðs þig blessi.
Guðm. Valur Sigurðsson.
HÚN var ein af þeim mörgu al-
þýðukonum, sem vann sín verk
í kyrrþey. Umsjá heimilis er sú
vinna, sem ekki er síður mikil-
væg en önnur störf, sem meira
fer fyrir. Hún var góð móðir og
mikil húsmóðir. Hún varð þeirr
ar ánægju aðnjótandi að sjá af-
komendur sína verða að góðum
og nýtuim þjóðfélagsþegnum.
Hún var ein af þeim mæðrum,
sem íslenzka þjóðin á svo ómet-
anlega mikið að þakka.
Elín var fædd 4. febr. 1895, en
lézt 31. marz sl. Foreldrar henn-
ar voru Elin Sveinbjörnsdóttir,
ættuð úr Tálknafirði og Bene-
dikt Sigurðsson, dugmikill skútu
skipstjóri á Patreksfirði. Eftir að
hann lét af skipstjórn gerðist
hann verkstjóri hjá útgerðar- og
verzlunarfyrirtæki Péturs A.
Ólafssonar á Patreksfirði. Bene-
dikt og Elín eignuðust 11 börn,
af þeim komust 9 til fullorðins-
ára. Nú eru aðeins 3 af þessum
stóra systkinahópi á lífi, og svo
einkennilega vill til, að það eru
þau elztu, en þau eru: Benedikt,
sem um margra ára skeið rak
verzlun og útgerð á Hellissandi,
en starfar þar nú sem sparisjóðs-
stjóri. Næstur er Sigurður, sem
hefur dvalið í Ameríku í rúm 60
ár. Yngst af núlifandi systkin-
um er Kristín, sem lengst af hef-
ur átt heima í Vestmannaeyj-
um. Hún hefur um noikkurt ára
bil átt við vanheilsu að stríða og
dvalizt mikið á sjúkrahúsi.
Elín giftist ung Guðiaugi
Kristjánssyni, ættuðum úr Ólafs
vík, og lifir hann konu sína.
Guðlaugur og Geirþrúður, kona
Benedikts, bróður Elínar, voru
systkini. Guðlaugur vann mikið
á meðan kraftar hans entust, og
heima við var hann sívinnandi
að hlúa að heimili þeirra, en hef-
ur verið rúmfastur á Elliheim-
ilinu Grund í nokkur ár. Það
var stórfurðulegt hvað þeim
hjónum lánaðist að koma sínum
stóra barnahópi vel upp á þeim
erfiðu kreppuárum, sem yfir
þjóð okkar gengu fram yfir 1940.
Þau bjuggu allan sinn búskap
í Reykjavík, lengst af á Þrastar-
götu 3. Börn þeirra urðu alls 8.
Tvö misstu þau á sama ári;
Reyni 6 ára, sem átti við van-
heilsu að stríða frá fæðingu og
Pálínu 16 ára gáfaða efnisstúlku.
Þessum áföllum tók Elín með
sérstakri hugarró, enda trúkona;
eðli hennar var ekki þannig að
hún léti bugast. 6 mannvænleg
böm hennar kveðja nú móður
sína, 4 dætur og 2 synir, öll vel
gift.
Barnabörnin eru orðin 27 og
sýndu þau öll ömmu sinni sér-
lega hlýlegt og gott viðmót.
Þegar ég fer að glugga í minn-
ingasafni mínu, um þessa kæru
frænku mína, er svo margs að
minnast. Ég hef verið svo lán-
söm frá því að ég fór úr for-
eldrahúsum, að vera nær ávallt
í ekki mikilli fjarlægð frá henn-
ar hjálpsama hug og hendi. Gott
var að finna hennar styrku vin-
arhendi og halla aér að barmi
hennar á erfiðum stundum.
Hún var stórhugia og ham-
hleypa til allra verka. Meðan
hún var naeð allan barnahópinn
sinn í heimahúsum var undra-
vert hvað hún annaði heima og
heiman. Nágrannar hennar leit-
uðu oft til hennar í margvísleg-
um vanda, enda var hún með af-
brigðum hjálpsöm og úrræða-
góð. Þótt ekki væri hátt til lofts
eða vítt til veggja í húsinu henn-
ar á Grímsstaðarholtinu var
ávallt hægt að rýma til fyrir
frændfólkinu að vestan. Ég minn
ist þess að oft var autt gólfpláss
ekki mikið þar, en hjartarúm
húsbændanna var mikið, aldrei
talað um fyrirhöfn, allt var þar
talið sjálfsagt að leggja fram.
Elín var mikil hagleiksmann-
eskja meðan kraftar entust, enda
komin af hagleiksfólki og alin
upp á sérstaklega góðu heimili,
þar sem bækur og margs konar
smíðar og handavinna voru í
hávegum höfð. En æskuheimili
hennar frá barnsaldri var að
Lambavatni í Rauðasanddhreppi
hjá Sveini Magnússyni og Hall-
dóru Ólafsdóttur.
Minntist hún þessa heiimilis
alltaf með sérstakri hlýju og lotn
ingu. Allra uppeldissystkina
sinna gat hún ávallt að góðu
einu, og fannst mér mikið gam-
an að heyra hana rifja upp
margt frá æskuárunum.
Frásagnargáfa hennar var
skýr og skemmtileg, enda var
hún vel gefin kona. Skólavist
hennar var ekki löng frekar en
margra annarra aldamótabama.
Hún var fróðleiksþyrstur imgl-
ingur og taldi það mikið lán fyr-
ir sig að hafa fengið að dvelja á
Hvítárbakkaskóla hjá Sigurði
Þórólfssyni skólastjóra. Elín var
hagmælt vel, en flíkaði þeirri
gáfu sinni lítið, en samt kom það
fyrir að hún lét frá sér nokkrar
ljóðaperlur. Hún átti ýmislegt
skrifað á laus blöð, sem hún
vildi ekki halda á lofti.
Hagsýni og sparnað hafði hún
tileinkað sér uing að árum. Þá
kunnu menn þá list að gleðjast
yfir litlu, en höfðu ekki lært að
gera miklar kröfur á hendur
öðrum. Þá voru allar vonir og
kröfur bundnar við það, sem
tókst með eigin vinnu, til að
bæta afkomumöguleikana. Þeg-
ar bömin voru flest flogin úr
móðiurhreiðrinu fór hún að
vinna utan heimilisins, þrátt
fyrir vanheilsu. Eftir mikla
þrautseigju og dugnað gat hún
látið margra áratuga draum sinn
rætast, að sjá sig öríítið um í
heiminum, þótt ferðirnar yrðu
ekki margar eða langar. Hún fór
ekki utan til að koma heim með
dötokt og sólbakað hörund eða
sitja á veitingastöðum, hún naut
þess innilega að sjá þar fegurð
náttúrunnar og þau mörgu und-
ur, sem mannlegar hendur hafa
rfiapað.
Elín fylgdist af áhuga með
byltingu nútímans, hinum
miklu þjóðlífsbreytingum. Það
var hressandi að ræða við hana.
Hún mótaði með sér sínar
ákveðnu Skoðanir á þeim mál-
um, sem bar á górna.
Eitt fannst henni skorta á mitt
í þessum stórstígu framförum,
henni fannst ánægjan yfir vel-
meguninni ekki vera réttu meg-
in á framfaravoginni, ágengnin
reyndist svo víða vera í þyngri
vogarskálinni.
Ró sinni hélt hún til síðustu
stundar og var ávallt þakklát
fyrir alla umönnun henni sýnda.
Nú er hennar erfiðu veikinda-
baráttu lokið.
Hugarfari Elínar gæti þetta
litla vers vel lýst:
Hvernig sem holdið fer
hér þegar lífið þver,
Jesú, í umsjá þinni
óhætt er sálu minni.
Blessuð veri minning þessarar
hugstæðu frænku minnar.
Unnur Benediktsdóttir.
Sérverzlun til sölu
á bezta stað í Miðbænum. Litil útborgun.
Tilboð sendist Wlorgunbfadinu merkt: „Góðir mögu-
leikar — 8193".
• • _
Onfiröingar
Kaffi- og skemmtikvöld verður í Tjarnarbúð á fimmtudag
9. þ.m. kl. 8.3C.
Þeir serw eidri eru en 70 ára sérstaklega velkomnir.
STJÓRNIN.
Málverk og
teikningar til sölu
eftir eftirtalda listmálara:
Nínu Sæmundsson, Guðmund Einarsson frá Miðdaf, Jón
Þorleifsson, Ófaf Túbals, Eggert Guðmundsson, Sigurð
Sigurðsson, Hrirrg Jóharmesson, Kára Eiríksson, Svein Þór-
arinsson, Magnús A. Árnason, Sigurð Kristjánsson, Hrein
Elíasson, Ríkarð Jónsson, Helga M. S. Bergmarm. Einar
G. Baldvins, örlyg Sigurðsson, Pétur Friðrik, Hafstein
Austmann, Einar Hákonarson, Guðbjart Guðlaugsson,
Veturliða, Kjarval og marga fleiri.
GÓÐAR TÆKIFÆRISGJAFIR.
MÁLVEIIKASALAN, Týsgötu 3,
sími 17602.